Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

A Machine learning approach for the magnetic data interpretation of 2-D dipping dike

Aimol Sh Bronson, Rao G. Srinivasa, Kumar Thinesh, Arasada Rama Chandrudu

Acta Geophysica

|

2023

|

Vol. 71, no. 2

681--696

EN

2-D dipping dike model is often used in the magnetic anomaly interpretations of mineral exploration and regional geodynamic studies. However, the conventional interpretation techniques used for modeling the dike parameters are quite challenging and time-consuming. In this study, a fast and efficient inversion algorithm based on machine learning (ML) techniques such as K-Nearest Neighbors (KNN), Random Forest (RF), and XGBoost is developed to interpret the magnetic anomalies produced by the 2-D dike body. The model parameters estimated from these methods include the depth to the top of the dike (z), half-width (d), Amplitude coefficient (K), index angle (α), and origin (x0). Initially, ML models are trained with optimized hyper-parameters on simulated datasets, and their performance is evaluated using Mean absolute error (MAE), Root means squared error (RMSE), and Squared correlation (R2). The applicability of the ML algorithms was demonstrated on the synthetic data, including the effect of noise and nearby geological structures. The results obtained for synthetic data showed good agreement with the true model parameters. On the noise-free synthetic data, XGBoost better predicts the model parameters of dike than KNN and RF. In comparison, its performance decreases with increasing the percentage of noise and geological complexity. Further, the validity of the ML algorithms was also tested on the four field examples: (i) Mundiyawas-Khera Copper deposit, Alwar Basin, (ii) Pranhita–Godavari (P-G) basin, India, (iii) Pima Copper deposit of Arizona, USA, and (iv) Iron deposit, Western Gansu province China. The obtained results also agree well with the previous studies and drill-hole data.

2

2D inversion of magnetotelluric data using deep learning technology

Liao Xiaolong, Shi Zeyu, Zhang Zhihou, Yan Qixiang, Liu Pengfei

Acta Geophysica

|

2022

|

Vol. 70, no 3

1047--1060

EN

The inverse problem of magnetotelluric data is extremely difficult due to its nonlinear and ill-posed nature. The existing gradient-descent approaches for this task surface from the problems of falling into local minima and relying on reliable initial models, while statistical-based methods are computationally expensive. Inspired by the excellent nonlinear mapping ability of deep learning, in this study, we present a novel magnetotelluric inversion method based on fully convolutional networks. This approach directly builds an end-to-end mapping from apparent resistivity and phase data to resistivity anomaly model. The implementation of the proposed method contains two stages: training and testing. During the training stage, the weight sharing mechanism of fully convolutional network is considered, and only the single anomalous body model samples are used for training, which greatly shortens the modeling time and reduces the difficulty of network training. After that, the unknown combinatorial anomaly model can be reconstructed from the magnetotelluric data using the trained network. The proposed method is tested in both synthetic and field data. The results show that the deep learning-based inversion method proposed in this paper is computationally efficient and has high imaging accuracy.

3

Neogene activity of the Outer Carpathians recorded by thrust-top basin deposits - an example from the Rzeszów area, Poland

Uroda Joanna

Acta Geologica Polonica

|

2020

|

Vol. 70, no. 1

79--96

EN

The Rzeszów thrust-top basin was formed on the active Skole thrust sheet of the Outer Carpathian fold-and-thrust belt and filled with Miocene syntectonic sediments. New seismic 3D, well and field data were used to define the relationship between sedimentation and tectonic activity and to establish the synkinematic context of the Rzeszów basin-fill architecture. The basin evolution was controlled by the activity of the Carpathian frontal thrust and hinterland thrusts developed in the forelimbs of folds in the Skole thrust sheet, bounding the basin from the north and south, respectively. The activity of the frontal thrust resulted in hinterland-directed depocentre migration and tilting of the syntectonic stratigraphic sequence. Balanced cross-sections have indicated that during the last compressive stage of deformation, the syntectonic deposits filling the basin were shortened by c. 5%, which resulted in the formation of folds and contractional faults. The architecture of the syntectonic deposits and the development of contractional structures reflect the activity of thrusts bounding the basin during compressive deformation of the Carpathian orogenic belt.

4

A numerical algorithm for computing the inverse of a Toeplitz pentadiagonal matrix

Talibi B., Hadj D. A., Sarsri D.

Journal of Applied Mathematics and Computational Mechanics

|

2018

|

Vol. 17, nr 3

83--95

EN

In the current paper, we present a computationally efficient algorithm for obtaining the inverse of a pentadiogonal toeplitz matrix. Few conditions are required, and the algorithm is suited for implementation using computer algebra systems.

5

An improved grey wolf optimizer algorithm for the inversion of geoelectrical data

Li S.-Y., Wang S.-M., Wang P.-F., Su X.-L., Zhang X.-S., Dong Z.-H.

Acta Geophysica

|

2018

|

Vol. 66, no. 4

607--621

EN

The grey wolf optimizer (GWO) is a novel bionics algorithm inspired by the social rank and prey-seeking behaviors of grey wolves. The GWO algorithm is easy to implement because of its basic concept, simple formula, and small number of parameters. This paper develops a GWO algorithm with a nonlinear convergence factor and an adaptive location updating strategy and applies this improved grey wolf optimizer (improved grey wolf optimizer, IGWO) algorithm to geophysical inversion problems using magnetotelluric (MT), DC resistivity and induced polarization (IP) methods. Numerical tests in MATLAB 2010b for the forward modeling data and the observed data show that the IGWO algorithm can find the global minimum and rarely sinks to the local minima. For further study, inverted results using the IGWO are contrasted with particle swarm optimization (PSO) and the simulated annealing (SA) algorithm. The outcomes of the comparison reveal that the IGWO and PSO similarly perform better in counterpoising exploration and exploitation with a given number of iterations than the SA.

6

The impact of thermal inversion on the variability of PM10 concentration in winter seasons in Tricity

Czarnecka M., Nidzgorska-Lencewicz J.

Environment Protection Engineering

|

2017

|

Vol. 43, nr 2

157--172

EN

The paper concerns the effect of thermal inversions on PM10 concentrations in winter seasons between 2004–2005 and 2012–2013 in Tricity. Temperature inversions were analyzed using aerological measurements timed at 00 UTC and 12 UTC obtained from the aerological station in Łeba. The PM10 concentrations were obtained from five Agency of Regional Air Quality stations in the Gdańsk metropolitan area (ARMAAG). The effect of inversion conditions on the variability of daily PM10 concentrations was assessed using single and multiple linear regressions. The unfavorable conditions of PM10 dispersion in the lower troposphere were mostly determined by elevated inversions, which occurred with comparable frequency, nearly 90%, during the day as well as at night. Surface inversions were recorded at a frequency of 30% at night and only 10% during day-time. The strongest adverse effect on PM10 concentrations and their variability during the period of calendar winter was found to be related to the thickness of surface inversions at night. A significant yet substantially less adverse effect during both day and night, however, was found to be related to the thickness of the lowest layer of upper inversion. The high location of the base of upper inversion, primarily during the day-time, contributed to a decrease in PM10 concentration.

7

Modelowanie sekcji pseudoimpedancji akustycznej z włączeniem procedury dekonwolucji minimum entropii MED, jako ilustracja możliwości detekcji wtrąceń anhydrytu

Kawalec-Latała E.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 1

9--13

PL

Rozpoznanie niejednorodności wewnętrznej budowy złóż soli kamiennej jest warunkiem powodzenia zagospodarowania złoża jako podziemnego zbiornika. Pozyskanie tej wiedzy poprzez interpretację sekcji pseudoimpedancji akustycznej jest relatywnie tanie i nieinwazyjne dla środowiska. Wiarygodność rozpoznania zależy od jakości interpretowanych sekcji. Prezentowane w artykule syntetyczne sekcje pseudoimpedancji akustycznej stanowią ilustrację wzrostu rozdzielczości w wyniku włączenia na etapie przetwarzania danych procedury dekonwolucji minimum entropii MED.

EN

Identification of inhomogeneity of the inner structure of rock-salt deposits ic crucial for the successful management of deposit as a underground storage. Obtaining knowledge of this kind, by interpretation of the pseudo-acoustic impedance section, is relatively inexpensive and non-invasive for the environment. The identification reliability depends on the quality of the interpreted sections. The pseudo-acoustic impedance sections, briefly presented in this paper, demonstrate the increase in the resolving power by adding a procedure of minimum entropy deconvolution (MED).

8

On Choosing Effective Elasticity Tensors Using a Monte-Carlo Method

Danek T., Slawinski M. A.

Acta Geophysica

|

2015

|

Vol. 63, no. 1

45--61

EN

A generally anisotropic elasticity tensor can be related to its closest counterparts in various symmetry classes. We refer to these counterparts as effective tensors in these classes. In finding effective tensors, we do not assume a priori orientations of their symmetry planes and axes. Knowledge of orientations of Hookean solids allows us to infer properties of materials represented by these solids. Obtaining orientations and parameter values of effective tensors is a highly nonlinear process involving finding absolute minima for orthogonal projections under all three-dimensional rotations. Given the standard deviations of the components of a generally anisotropic tensor, we examine the influence of measurement errors on the properties of effective tensors. We use a global optimization method to generate thousands of realizations of a generally anisotropic tensor, subject to errors. Using this optimization, we perform a Monte Carlo analysis of distances between that tensor and its counterparts in different symmetry classes, as well as of their orientations and elasticity parameters.

9

3D Gravity Inversion using Tikhonov Regularization

Toushmalani R., Saibi H.

Acta Geophysica

|

2015

|

Vol. 63, no. 4

1044--1065

EN

Subsalt exploration for oil and gas is attractive in regions where 3D seismic depth-migration to recover the geometry of a salt base is difficult. Additional information to reduce the ambiguity in seismic images would be beneficial. Gravity data often serve these purposes in the petroleum industry. In this paper, the authors present an algorithm for a gravity inversion based on Tikhonov regularization and an automatically regularized solution process. They examined the 3D Euler deconvolution to extract the best anomaly source depth as a priori information to invert the gravity data and provided a synthetic example. Finally, they applied the gravity inversion to recently obtained gravity data from the Bandar Charak (Hormozgan, Iran) to identify its subsurface density structure. Their model showed the 3D shape of salt dome in this region.

10

Detekcja soli wtórnie przeobrażonych w pokładowych złożach soli kamiennej na podstawie sekcji pseudoimpedancji akustycznej

Kawalec-Latała E.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 3

57--63

PL

Artykuł dotyczy rozpoznania wewnętrznej budowy złóż soli kamiennej w kontekście budowy podziemnych zbiorników w celu magazynowania ropy naftowej oraz innych ciekłych i gazowych węglowodorów lub składowania niebezpiecznych substancji. Perspektywiczne, w aspekcie budowy podziemnych zbiorników, są cechsztyńskie złoża soli kamiennej. Dokładne rozpoznanie niejednorodności budowy pokładu soli kamiennej jest warunkiem pozytywnego efektu całego przedsięwzięcia. W prezentowanej pracy autorka koncentruje się na przedstawieniu możliwości rozpoznania niejednorodności w budowie złoża spowodowanych obecnością soli wtórnie przeobrażonych, na podstawie interpretacji sekcji pseudoimpedancji akustycznej. W pracy przedstawione są sekcje pseudoimpedancji akustycznej generowane dla modeli sejsmologicznych, w których uwzględniono obecność soli wtórnie przeobrażonych zaburzających jednorodność pokładu soli kamiennej. Prezentowane syntetyczne sekcje pseudoimpedancji akustycznej wskazują na możliwość interpretacji, pod warunkiem zachowania wymagań dotyczących jakości sygnału i niskiego poziomu szumu.

EN

This paper presents the problem of recognition of the internal structure of rock salt deposits in the context of construction of underground reservoirs for the storage of natural gas, different liquids, gaseous hydrocarbons and toxic substances. The Zechstein salts deposits are one of the most promising potential places for the location of underground reservoirs. The thorough examination of the inhomogeneities within the salt deposits is especially important for the success of the entire project. The author especially paid attention to the possibilities of prediction of the inhomogeneities within a salt deposit due to secondary descendant salts, on the basis of pseudo-impedance acoustic section interpretation. A number of synthetic pseudo-impedance acoustic sections generated for seismological models were presented. In the models the issue of descendent salts disturbing the homogeneity of rock salt deposits was taken into account. The presented pseudo-impedance acoustic sections indicate the possibility of the interpretation providing that the requirements of high quality of seismic signal and low level of random noise will be maintained.

11

Eksploatacja w rowie II-rzędu złoża węgla brunatnego Bełchatów - dobór technologii prowadzenia robót górniczych dla zabezpieczenia eksploatacji do rzędnej - 110 m n.p.m.

Czarnecki L., Jurczuk M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 1

62--68

PL

W artykule przedstawiono problemy związane z zabezpieczeniem eksploatacji w zachodniej części rowu II-rzędu, gdzie stwierdzono występowanie struktury geologicznej, w granicach której wydzielono dwa rejony zagrożeń, rejon X/S (w zakresie rzędnych +90/ -25 m n.p.m.) oraz rejon XV/S (20/ -110 m n.p.m.) W trakcie prowadzenia eksploatacji w piętrach VII i VIII, dochodziło do rozwoju niewielkich osuwisk oraz obserwowano reakcje reperów powierzchniowej sieci obserwacyjnej. W marcu 2011 roku, w czasie realizacji zabierki w piętrze VIII (eksploatacja do rzędnej +20 m n.p.m.), doszło do rozwoju osuwiska i strefowego wyparcia poziomu na wysokość ok. 3-4 m . Obserwacje wskazywały na możliwość rozwoju wieloskarpowego osuwiska, które utrudni eksploatację w strefie do rzędnej -110 m n.p.m. Podczas eksploatacji w VIII i IX piętrze górniczym, poprzez zestramianie zbocza oraz kontrolowane prowokowanie pełzania osuwającego się fragmentu zbocza, wyeksploatowano znaczny fragment osuniętych gruntów. Pozwoliło to na ograniczenie zagrożeń dla eksploatacji w zakresie rzędnych -20/-110 m n.p.m.

EN

Problems connected with securing exploitation in the western part of II-order graben were presented in paper. Occurrence of geological structure was noted in that area, in which two hazardous areas were distinguished. Area X/S (ordinate +90/-25 m a.s.l) and area XV/S (20/-110 m a.s.l). During exploitation in levels VII and VIII, expansion of small landslides and reaction of superficial observation network bench marks occurred. In march 2011, during exploitation in level VIII (exploitation to ordinate +20 m a.s.l), expansion of landslide and zonal displacement of level, up to 3-4 m occurred. Observations showed possibility of multiscarp landslide, that will make exploitation difficult in zone, up to ordinate -110 m a.s.l. During level VIII and IX exploitation, sloping of slide and controlled provoking of crawling of sliding bevel was performed. During that, part of slided part was exploited. That allowed to limit the hazards for exploitation in ordinates -20/-110 m a.s.l.

12

Zagrożenia osuwiskowe w Zakładzie Górniczym KWB Bełchatów w trakcie prowadzenia eksploatacji w najgłębszej części złoża, w rowie II rzędu

Sędor A., Czarnecki L.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 2

519-526

PL

W artykule przedstawiono zagrożenia osuwiskowe występujące w trakcie prowadzenia eksploatacji w rowie II rzędu, tj. w najgłębszej części złoża Bełchatów. Omówiono główne tektoniczne granice struktury oraz ich wpływ na bezpieczeństwo robót górniczych. Artykuł zawiera dokładną charakterystykę strefy uskokowej tzw. uskoku północnego brzeżnego (UNB nr 2), udokumentowaną w trakcie prowadzenia eksploatacji. Zrzut uskoku notowany w podłożu mezozoicznym wynosi od 60 do 200 m. Charakter strefy ulega zmianie od rozległej fleksury do szeregu powierzchni uskokowych o zróżnicowanym kącie i kierunku upadu. Ciekawym elementem tej strefy są pojawiające się coraz częściej powierzchnie nasunięć zlokalizowane po północnej stronie uskoku. Drugim istotnym elementem scharakteryzowanym w artykule jest blok skał mezozoicznych budujących południowy brzeg rowu Kleszczowa. Strefa ta zwana blokiem paleoosuwiskowym (BP) zlokalizowana jest na południowym uskoku brzeżnym Rowu Kleszczowa tzw. USB nr 1. Blok paleoosuwiskowy ma długość około 1700 metrów i jest prawdopodobnie szeregiem bloków przesuniętych ku północy poza górną krawędź uskoku USB nr 1 na odległość około 140 metrów w efekcie starych osuwisk. Szacunkowa objętość BP wynosi około 118 mln m3 przy udokumentowanej miąższości 260 metrów. W granicach BP wykartowano do tej pory 11 mniejszych bloków zalegających w obrębie osadów trzeciorzędowych. Przedstawiono wyniki dotychczasowych prac terenowych zmierzających do rozpoznania deformacji wewnętrznych BP. Zwrócono uwagę na praktyczny aspekt rozpoznania struktur powodujących wewnętrzną anizotropię bloku, jako elementu niezbędnego dla prawidłowego planowania i bezpiecznego prowadzenia robót górniczych.

EN

In this article described landslide hazards occur while mine technology for extraction in II order graben, the deepest part of the brown coal deposit Bełchatów. Discussed major tectonic structure have influence to safe mine extraction. The article contains precise characteristic fault line called "North border fault line" (UNB no. 2) documented while mine extractions. Drop has been recorded in the Mesozoic substratum and amount 60 to 200 meters. The style of zone is varied from expansive flexure to series fault lines varied angle and dip direction. Interest aspect of this zone is appearing more often imply surfaces in the north side of fault line. The second important aspect described in this article is block of Mesozoic rock which is building south border Kleszczow graben. The zone called paleolandslide block (BP) is locating in the south border fault line Kleszczow graben called USB no. 1. Paleolandslide block is 1700 meters long and it is probably blocks group move to the north board fault line USB no. 1 about 140 meters bring about old landslide. Estimate volume BP is 118 mln m3 with documented depth 260 meters. In the board BP charted 11 lower block group deposit in the Tertiary sediments. Described results previous field work driving to better knowledge deformations inside BP. It was taken note of practical aspect recognition structure cause steady inside block as necessary element to right planning and safe mining extraction.

13

Inwersja cienkich warstw metodą dekompozycji spektralnej

Żuławiński K.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2010

|

nr 170 wyd. konferencyjne

577--580

PL

Autor prezentuje teoretyczne rozważania na temat wydzielenia cienkich warstw, podstawowy model klina Widessa i jego ograniczenia. Pokazano wpływ częstotliwościowej zawartości waveletu oraz jego kształtu na rozdzielczość sekcji sejsmicznej w obszarze występowania cienkich warstw. Przedstawiono zastosowanie metody dekompozycji spektralnej do wydzielenia uwarstwienia.

14

Budowa i mezozoiczno-kenozoiczna ewolucja przesuwczej strefy uskokowej Grójca - wyniki interpretacji danych sejsmicznych

Krzywiec P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2/1

377-386

EN

Interpreted seismic data located within the Grójec fault zone confumed that this zone could be regarded as a strike-slip fault zone, perpendicular to the main axis of the Mid-Polish Trough. Role of this fault zone during Permian-Early Cretaceous subsidence of the Mid-Polish Trough was minimal, and could have been related to tensional/transtensional reactivation of deep structures related to the NW edge of the Małopolska gravity high. In latest Cretaceous - early Paleogene, due to on-going inversion of the Mid-Polish Trough (in transpressional regime) and successive uplift of the Mid-Polish Swell, Grójec fault zone was reactivated. This process could be however most probably regarded as secondary to inversion tectonics and associated strike-slip movements along the NE edge of the Trough/Swell. Inversion of the 4 segment of the Mid-Polish Trough took place in Turonian? -Coniacian-Maastrichtian- early Paleogene.

15

O uwarunkowaniach realizacji obiektów budowlanych w strefie brzegowej morza

Deptuła M.

Inżynieria i Budownictwo

|

2008

|

R. 64, nr 5

268-269

PL

Zwrócono uwagę na podstawowe problemy, które należy brać pod uwagę podczas realizacji obiektów budowlanych, w tym zmienności poziomów wód gruntowych i przemieszczania się strefy rozdziału wód słonych i słodkich w kierunku lądu.

EN

Basic problems are discussed which must be taken into consideration while implementing construction projects, such as changing groundwater levels and the movement towards land of the zone separating salt and fresh water.

16

Nowe spojrzenie na tektonikę regionu lubelskiego (SE Polska) oparte na wynikach interpretacji danych sejsmicznych

Krzywiec P.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 422

1-18

PL

Lubelszczyzna (rozumiana jako obszar między Warszawą i granicą ukraińską) jest obszarem intensywnych badań geologicznych i geofizycznych od wielu dziesiątków lat, co ma związek z występowaniem w tym rejonie różnego rodzaju złóż. Wykorzystując profile sejsmiczne z różnych części Lubelszczyzny określono różnego rodzaju procesy tektoniczne, które ukształtowały dzisiejszą budowę geologiczną piętra paleozoicznego i mezozoicznego. Strefa uskokowa Kocka została zinterpretowana jako obszar późnokarbońskich deformacji kompresyjnych, powstała ponad strefą uskoków odwróconych zakorzenionych w podłożu prekambryjskim, przy istotnym udziale deformacji plastycznych związanych z miąższym kompleksem utworów ilastych syluru. W rejonie Siedlec zidentyfikowano strefę uskokową o kierunku SW-NE, najprawdopodobniej o genezie przesuwczej. Strefa ta była aktywna w późnym dewonie, w późnym karbonie oraz późnej kredzie. W okolicy Mełgwi tzw. wyniesienie centralne zinterpretowano jako naskórkową strukturę kompresyjną, powstałą w późnym karbonie i zakorzenioną ponad utworami dewonu dolnego. W rejonie Ciecierzyna wyniesienie to związane jest z uskokiem odwróconym zakorzenionym w podłożu prekambryjskim. Współczesna południowo-zachodnia krawędź basenu lubelskiego (wyznaczona przez zasięg utworów karbońskich), tj. strefa Ursynów-Kazimierz, związana została ze strefą uskoków odwróconych, wzdłuż których utwory budujące podniesienia Radom-Kraśnik zostały en block uniesione w stosunku do basenu lubelskiego. Południowo-wschodni segment basenu lubelskiego charakteryzuje się asymetryczną strukturą, zdeterminowaną przez głęboko zakorzeniony uskok odwrócony. Na NE od niego zidentyfikowano skomplikowany system uskoków odwróconych i nasunięć, a także towarzyszących im ramp oraz fałdów przy- i naduskokowych, powstałych w trakcie późnokarbońskiej inwersji basenu lubelskiego. Strefa uskokowa Nowe Miasto-Zawichost aktywna była w późnym permie-jurze jako strefa uskoków normalnych, a w trakcie inwersji południowo-wschodniego segmentu bruzdy śródpolskiej została reaktywowana jako strefa uskoków odwróconych. Wzdłuż tej strefy stwierdzono szereg pozytywnych struktur kwiatowych, wskazujących na udział ruchów przesuwczych w trakcie inwersji.

EN

Lublin region (defined as area between Warsaw and the Ukrainian border) has been focus of intense geological and geophysical studies for many years, due to the presence of various deposits. Different tectonic processes that have shaped present-day geological structure of the Paleozoic and Permo-Mesozoic structural levels have been described using seismic profiles acquired in different parts of this region. Kock fault zone was interpreted as an area of the Late Carboniferous compressional deformations formed above zone of reverse fault rooted in the Precambrian basement, with important influence of ductile deformations caused by thick Silurian shale complex. In the Siedlce area SW-NE strike-slip fault zone was identified, active in Late Devonian, Late Carboniferous and Late Cretaceous. The so-called central high in the Mełgiew area was interpreted as thin-skinned Late Carboniferous compressional structure detached above Lower Devonian complex, while in the Ciecierzyn area this high developed due to thick-skinned reverse faulting reaching the Precambrian basement. Present-day SW border of the Lublin Basin (defined by the SW extent of the Carboniferous cover), i.e. Ursynów-Kazimierz zone, is associated with zone of reverse faults along which Radom-Kraśnik High was en block uplifted in respect to the Lublin Basin. SE segment of the Lublin Basin is characterized by asymmetrical structure, determined by deeply-rooted reverse fault. NE from this fault complex system of reverse faults and thrusts together with associated ramps and fault-related folds formed during the Late Carboniferous inversion of the Lublin Basin was identified. Nowe Miasto-Zawichost fault zone was active as normal fault zone in Permian-Jurassic, and was reactivated as reverse fault zone during inversion of the SE segment of the Mid-Polish Trough. Along this fault zone numerous positive flower structures were identified, suggesting important strike-slip movements associated with inversion.

17

Próba identyfikacji niskich chmur rodzaju Stratus na rejestrogramie pionowego sodaru dopplerowskiego

Ustrzycka A.

Przegląd Geofizyczny

|

2006

|

Z. 3-4

227-236

PL

Sondaż akustyczny atmosfery jest jedną z aktywnych technik teledetekcyjnych, wykorzystywanych do określania warunków dyspersji zanieczyszczeń powietrza. Jest on prowadzony za pomocą radaru akustycznego, zwanego sodarem. Prędkość rozchodzenia się fal akustycznych w danym ośrodku jest uwarunkowana przez zmiany temperatury oraz wilgotności ośrodka. Analiza danych z pionowego sodaru dopplerowskiego opiera się na metodzie korelacyjnej, skojarzeniu charakterystycznych form echa akustycznego z procesami zachodzącymi w atmosferze. Na podstawie analizy obrazów uzyskanych z pionowego sodaru dopplerowskiego, teorii propagacji dźwięku w atmosferze, teorii fizyki chmur, została podjęta próba identyfikacji niskich chmur rodzaju Stratus na sodarogramach. Oszacowano prędkości dźwięku w powietrzu, w którym nie zachodzi kondensacja oraz w powietrzu, w którym zachodzi kondensacja i parowanie, przeprowadzono eksperyment z użyciem balonu na uwięzi. Prędkość dźwięku w powietrzu, w którym nie zachodzi kondensacja, jest większa o ok.10% od prędkości dźwięku w powietrzu, w którym zachodzi kondensacja i parowanie. Stwarza to możliwość zaistnienia dobrych warunków do zarejestrowania echa sygnału powracającego przez sodar. Przedstawiono kilka rejestracji sodarowych, których echo z dużym prawdopodobieństwem można interpretować jako powstałe w wyniku rozproszenia fali akustycznej od obszaru chmurowego. Podstawa oraz rodzaj chmury podczas wybranych rejestracji były konsultowane z Lotniskowym Biurem Meteorologicznym w Balicach. Pozyskany materiał doświadczalny jest zbyt skąpy, aby na jego podstawie jednoznacznie określić różnice między echem sodarowym powstałym z rozproszenia fali dźwiękowej w obszarze chmurowym a echem powstałym z rozproszenia fali dźwiękowej od innych obszarów rozpraszających. Oczekuje się, że synchronicznie prowadzone w ZTA obserwacje lidarowe pozwolą poszerzyć wiedzę dotyczącą interpretacji sodarogramów.

EN

Acoustic sounding of the atmosphere is one of the active remote-sensing techniques used for the designation of the conditions of dispersion of air pollutions. Acoustic sounding is made with use of acoustic radar called sodar. The velocity of acoustic waves depends on the temperature and humidity of air. The analysis of data from Vertical Doppler Sodar is based on the correlation method, associating characteristic forms of acoustic echo with the atmospheric processes. The testing of identification possibilities of the low Stratus clouds on sodar records was based on the analysis of the images of sodar records (from Vertical Doppler Sodar), on the theory of sound propagation, and on the theory of cloud physics. Evaluation was made of the sound velocity in the air in which no condensation is present and in the air in which both condensation and evaporation are active. An experiment was made with use of the tethered balloon. Sound velocity in the air without condensation is about 10% higher from that in the air with condensation and evaporation. This creates the possibility that the conditions for recording the echo of returning sodar signal will be good. Several sodar records are presented in which high probability exists that the recorded sodar echo is created by dispersion of the acoustic wave in cloud. Data on cloud base height and cloud type, for elected records, were consulted with the Airport Meteorological Station in Balice. The collected experimental material is not enough ample as to distinguish unmistakably the differences between the sodar echo from clouds from the sodar echo from other dispersing areas. It is expected that the interpretation of sodar records may become more ample thanks to the parallel sounding of the atmosphere by lidar. The synchronic sodar - lidar soundings are made by the Division of Remote Sensing of the Atmosphere.

18

Wstępne wyniki termochronologicznych analiz traków w apatytach dla północnej i centralnej części Basenu Polskiego

Poprawa P., Andriessen P.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2006

|

T. 186

271--294

PL

Termochronologiczną analizę traków w apatytach zastosowano z zamiarem odtworzenia historii termicznej i historii denudacji pomorskiego i kujawskiego segmentu wału śródpolskiego oraz monokliny przedsudeckiej. Przeprowadzono analizy wieku trakowego ziaren apatytu, analizy długości traków, a także inwersyjne modelowania kinetyczne historii termicznej. Niewielka liczba próbek (9), względnie wysokie współczesne temperatury opróbowanych interwałów (od ~30°C do ~110°C), a także w przewadze detrytyczne pochodzenie badanych apatytów i wiążąca się z tym zmienność składu chemicznego ziaren apatytu w obrębie poszczególnych próbek stwarzają istotne ograniczenia interpretacyjne dla prezentowanego materiału analitycznego. Wykazano, że w czasie późnokredowego pogrążania w basenie panował względnie „chłodny” reżim termiczny, wyrażający się niskim paleogradientem termicznym. Ponadto stwierdzono, że studzenie, które można utożsamiać z późnokredowym i/lub wczesnokenozoicznym wypiętrzaniem i erozją, rozpoczęło się najprawdopodobniej jeszcze przed mastrychtem. W strefie monokliny przedsudeckiej dwie zbadane próbki dają podstawę do wysunięcia przypuszczenia o wczesnokredowym, być może barremsko-albskim studzeniu, prawdopodobnie związanym ze zmianami reżimu termicznego w czasie ówczesnej fazy wypiętrzania i erozji. Dla próbek pochodzących ze współczesnej strefy częściowego zaniku traków stwierdzono możliwy wpływ eoceńsko-neogeńskich, wywołanych klimatycznie zmian powierzchniowej temperatury na profil termiczny pokrywy osadowej oraz zapis trakowy w apatytach.

EN

During the Late Cretaceous burial, thermal regime was relatively cold in the Mid-Polish Trough and was characterized by low palaeothermal gradient within the basin fill. Cooling related to inversion and uplift of the Polish Basin started before the Maastrichtian. Some data available from the Fore-Sudetic Monocline allow to suggest that the Barremian-Albian uplift and erosion affected thermal regime of the basin-fill in that zone, resulting with a phase of cooling. Possible impact of climatically controlled changes of surface temperature, during the Eocene to recent time, on the apatite fission track record is tentatively suggested for the analyzed samples.

19

Metody inwersyjne i ich prekursorzy

Engel Z. W., Engel J. R.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Mechanika

|

2005

|

z. 65 [222]

99-108

EN

The basic problems concerning the inversion methods are presented in the paper. The inverse methods have a great applications in many fields of sciences (geophysics, medicine, mechanics, vibroacoustics, oceanography). The paper presented also the contribution of polish scientists in inversion methods.

20

Wibroakustyka a diagnostyka

Engel Z.W.

Problemy Eksploatacji

|

2005

|

nr 3

57--67

PL

W referacie przedstawiono zadania wibroakustyki i jej działu diagnostyki wibroakustycznej. Pokazano, że badania procesów wibroakustycznych związane są z zadaniami diagnostyki. Przedstawiono nowe metody badań procesów wibroakustycznych, głównie zasadę wzajemności i metody inwersyjne.

EN

Tasks of flutter-acoustic and its brunch flutter-acoustic diagnostic were presented in the paper. There was shown that research of flutter-acoustic processes were connected with diagnostics tasks. New methods of flutter-acoustic processes research are presented, mainly the mutuality principle and inversion methods.