The paper deals with recent developments in the fields of applied mathematics and operational research triggered by the needs of effective support of environmental policy-making processes that require interdisciplinary science-based advice. Mathematical models developed for this purpose demand new modeling paradigms for an adequate integration of pertinent knowledge, and creation of knowledge needed for rational decision-making. The article first summarizes the model-based support for problem solving from the point of view of actual decision-makers. Next, it discusses the model representation of the knowledge pertinent to a given decision-making problem, and the recently developed modeling technology supporting the whole process of modeling complex problems. The last part deals with novel methods and tools for integrated management of risks related to natural catastrophes. The presented methodology is illustrated by its application to actual environmental policy-making support.
PL
W artykule przedstawiono nowe osiągnięcia w dziedzinach matematyki stosowanej i badań operacyjnych, które są wynikiem badań motywowanych potrzebami efektywnego wspomagania procesów decyzyjnych związanych z problemami środowiska naturalnego. Takie wspomaganie wymaga współpracy naukowców z różnych dziedzin w celu budowania modeli matematycznych, które nie tylko reprezentują zintegrowaną wiedzę dostępną w różnych dziedzinach nauki, ale także wspomagają tworzenie wiedzy użytecznej dla podejmowania racjonalnych decyzji. W artykule scharakteryzowano rolę modeli matematycznych w procesach wspomagania decyzji z punktu widzenia decydentów i ekspertów używających tych modeli. Następnie przedstawiono zagadnienia matematycznej reprezentacji interdyscyplinarnej wiedzy użytecznej dla danego problemu decyzyjnego; w szczególności opisano nową technologię modelowania strukturalnego, która wspomaga cały proces modelowania. Ostatnia część artykułu poświęcona jest nowej metodologii zintegrowanej analizy ryzyka związanego z naturalnymi katastrofami; analiza służy znajdowaniu rozwiązań racjonalnych dla instytucji i społeczeństwa, które mają różne cele i ograniczenia. Wszystkie prezentowane metodologie są ilustrowane praktycznymi zastosowaniami we wspomaganiu procesów decyzyjnych dotyczących środowiska naturalnego.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Możliwość optymalizacji wspólnych działań kopalni węgla brunatnego i elektrowni poprzez wybór wyrobiska docelowego maksymalizującego łączny zysk jest zagrożona sprzecznością interesów obu stron bilateralnego monopolu, istniejącą asymetrią informacji oraz ich oportunizmem. Integracja pionowa niweluje to zagrożenie przynosząc wiele innych pozytywnych efektów w postaci likwidacji problemu nakładania podwójnych marż oraz redukcji ryzyka operacyjnego poprzez zintegrowane zarządzanie ryzykiem w grupach energetycznych. Istotną sprawą dla inwestorów decydujących o budowie nowych kopalń i elektrowni oraz instytucji finansowych obsługujących takie projekty jest przede wszystkim redukcja ryzyka poniesienia straty przez zintegrowanego producenta w stosunku do ryzyka kopalni i elektrowni działających osobno. Dzięki integracji zmniejsza się też ryzyko przy eksploatacji większych wyrobisk, co zapewnia lepsze wykorzystanie zasobów. Dzięki temu integracja pionowa nie stwarza zagrożenia dla odbiorców energii, gdyż wyrobisko docelowe optymalne dla zintegrowanego producenta będzie większe niż optymalne tylko dla kopalni
EN
Possibility of optimisation of joint activity of a lignite mine and a power plant through selection of the ultimate pit maximising joint profits is threaten by conflict of interests of both sides of bilateral monopoly, existing asymmetry of information and opportunism of both sides. Vertical integration eliminates this threat bringing many different positive effects in form of liquidation of double marginalization problem and reduction of operational risk through integrated risk management within energy producers groups. Essential matter for investors deciding about new mines and power stations erection and financial institutions supporting such projects is first of all reduction of risk of carrying loss by integrated producer in relationship to such risk of the mine or the power station considered as separate entities. Thanks to integration also risk of excavation of big ultimate pits is also reduced, what assures better utilization of lignite resources. Thanks to it vertical integration does not create any threat for electric energy recipients, because the ultimate pit optimal for the integrated producer is bigger than optimal only for the mine.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.