Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zasady formułowania probabilistycznych modeli deszczów maksymalnych

Wdowikowski Marcin, Wartalska Katarzyna, Kaźmierczak Bartosz, Kotowski Andrzej

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2023

|

Nr 1

22--29

PL

Zaprezentowane w pracy zasady formułowania probabilistycznych modeli na wysokość deszczów maksymalnych, opracowane na Politechnice Wrocławskiej w latach 2010-2015 [10, 12, 21], po modyfikacjach z 2019 [8] i 2020 roku [9], mogą mieć charakter uniwersalny. Proponowany pięćdziesięcioletni okres pomiarowy, do wyodrębnienia metodą POT niezależnej próby losowej deszczów, jest odpowiedni do wiarygodnej oceny częstości ich występowania od C = 1 rok do C = 50 lat. Do opisu wysokości deszczów maksymalnych, spośród ośmiu możliwych do zastosowania teoretycznych rozkładów prawdopodobieństwa, wskazano na przydatności dwóch rozkładów: Weibulla i GED. Ujednolicenie metodyki tworzenia modeli deszczów maksymalnych w Polsce umożliwi poprawne fizykalnie wzajemne porównywanie ich lokalnych wysokości i da podstawę do szacowania trendów zmian w przyszłości

EN

The principles presented in this paper for formulating heavy rainfall probabilistic models developed at the Wroclaw University of Science and Technology in 2010-2015 [2, 12, 15] after the modifications of 2019 [18] and 2020 [20] can be universal. The proposed 50-year measurement period for extracting an independent random sample of rain using the POT method is suitable for reliably assessing the frequency of occurrence from C = 1 to C = 50 years. To describe the height of the maximum rain, from among eight possible theoretical probability distributions, the usefulness of two distributions was indicated: Weibull and GED. The unification of the methodology for creating models of maximum rain in Poland will enable physically correct mutual comparison of their local heights and provide a basis for estimating trends of change in the future.

2

Eksperymentalna podziemna elektrownia szczytowo pompowa UPSH

Barszcz Tomasz, d’Obyrn Kajetan, Korbiel Tomasz

Rynek Energii

|

2022

|

Nr 1

56–-61

PL

Systemy OZE charakteryzują się niestabilna pracą, co wymaga budowy systemów magazynowania energii. Jednym ze sposobów takiego magazynowania są instalacje elektrowni szczytowo pompowych. Wadą takich magazynów jest istotna ingerencja w środowisko naturalne. Likwidacja podziemnych kopalń węgla kamiennego stwarza możliwość budowy podziemnej elektrowni szczytowo pompowej. W artykule przedstawiono rozważania dotyczące budowy instalacji prototypowej UPSH. Analiza zagrożeń na etapie projektu przyczyni się do ograniczenia negatywnych skutków działania inwestycji.

EN

RES systems are characterized by unstable operation, which requires the construction of energy storage systems. One of the methods of such storage are the installations of pumped storage power plants. The disadvantage of such warehouses is a significant interference in the natural environment. Closure of underground hard coal mines makes it possible to build an underground pumped storage power plant. The article presents considerations concerning the construction of a prototype UPSH installation. Risk analysis at the design stage will contribute to limiting the negative effects of the investment.

3

Przepusty i mosty ekologiczne cz. 27. Przepusty wielootworowe w infrastrukturze drogowej i kolejowej. Cz. 2. Hydrologia i hydraulika w przepustach wielootworowych

Wysokowski Adam, Howis Jerzy

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

|

2022

|

Nr 3

86--90

PL

Jak już wspomniano w pierwszej części artykułu, która ukazała się na łamach „Nowoczesnego Budownictwa Inżynieryjnego” w numerze 3 z 2021 r. [1], tematyka dotycząca przepustów wielootworowych jest złożona i wieloaspektowa. Niniejszy artykuł zawiera kolejną część podstawowych informacji związanych z hydrologią i hydrauliką przepustów wielootworowych. Zagadnienia te są specyficzne dla tego typu obiektów, a szczególnie istotne w przypadku omawianych przepustów wielootworowych.

4

Rola suchego zbiornika przeciwpowodziowego Szalejów Górny na rzece Bystrzyca Dusznicka ze szczególnym uwzględnieniem jego zdolności do redukcji fali wezbraniowej

Połomski Maksymilian

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 6

24--30

EN

Role of the Szalejów Górny flood control dry reservoir on the Bystrzyca Dusznicka River with particular regard to its ability to reduce flood waves

5

Analysis of extreme rainfall trend and mapping of the Wadi pluvial food in the Gaza coastal plain of Palestine

Al-Najjar Hassan, Purnama Anton, Özkan Korhan, Abualtayef Mazen

Acta Geophysica

|

2022

|

Vol. 70, no 5

2135--2147

EN

In the eastern Mediterranean region of the Middle East and North Africa, pluvial flooding has become a common and severe climate change consequence event that requires immediate attention. The Wadi-Gaza basin is a critical source of surface water in Palestine; nevertheless, climate change and anthropogenic processes are altering the basin’s hydrological features, resulting in a series of extreme and disastrous flooding events in the coastal plain at the basin downstream. The Mann–Kendall test, Sen’s slope estimator, and the IPTA method that was used to analyze historical rainfall in the basin from 1979 to 2013 refer to a declining trend pattern, which reduces the surge of runoff discharge. Moreover, the future projection for the total monthly rainfall under the ensemble model of CIMP5 for the RCP scenarios of 2.60, 4.50, and 8.50 demonstrate a general decreasing trend in the rainfall with a variation ranging between about − 36 and − 53%. The frequency analysis for the maximum daily rainfall using different computing approaches shows that the theoretical maximum rainfall values for the assessment of flooding events were assigned to 22, 31, 35, 45 52, 59, 66, and 77 mm for the whole basin for the return periods (T) of 2, 5, 10, 25, 50, 100, 200, and 500 years, respectively. The land cover–land use of the basin shows that 51% is barren land while the other portion is divided between urban (~16%), agricultural (~ 13%), and natural (~ 20%) lands. However, the type of soil that covers the basin is classified mainly as clay, loam, and sandy clay. According to the hydraulic analysis of downstream flooding, the volume of surge water that might reach the coastal plain in the event of water storms of 22 and 77 mm is around 6 and 118 million cubic meters, respectively. The area at risk of inundation due to foods in the Wadi-Gaza is between 3 and 17 km2 , covering around 5–29 percent of the Gaza Strip’s middle governorate area, respectively.

6

Model hydrologiczny i bilansowy w zintegrowanym gospodarowaniu zasobami wodnymi

Pusłowska-Tyszewska Dorota

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Środowiska

|

2021

|

z. 83

9--157

7

Assessment of the possibility of implementing small retention reservoirs in terms of the need to increase water resources

Wiatkowski Mirosław, Wiatkowska Barbara, Gruss Łukasz, Rosik-Dulewska Czesława, Tomczyk Paweł, Chłopek Dawid

Archives of Environmental Protection

|

2021

|

Vol. 47, no. 1

80--100

EN

Currently, due to reduced water resources, there is a need to build reservoirs in Poland. Reservoirs perform important economic, natural and recreational functions in the environment, improve water balance and contribute to flood protection. In the construction of reservoirs, it is necessary to consider not only hydrological issues related to water quantity, but also its quality, silting, and many other factors. Therefore, the physiographic, hydrological, hydrochemical, and hydrogeological conditions of the projected reservoirs have to be taken into account to limit the potential negative effects of decisions to build them. In order to assess the suitability of eight projected small water retention reservoirs (to increase water resources in the Barycz River catchment in Lower Silesia and Greater Poland provinces, this article takes into account hydrological indicators (efficiency of the reservoir, operation time, dependence on the intensity of silting, and flood hazard indicator), water quality (phosphorus load and nitrogen load), hydrogeological conditions (type of geological substratum for the reservoir basin and filtration losses), and safety of the reservoir dam. To develop a theoretical model describing the regularities between the indicators, multivariate statistical techniques were used, including the Principal Component Analysis (PCA) and the Factor Analysis (FA). In order to assess the reservoirs, a synthetic indicator was developed to compare the reservoirs with each other in relation to the conditions. The Cluster Analysis (CA) was used for typological classification of homogeneous locations of projected small retention reservoirs. Own research procedure for identification of the most advantageous water reservoirs, with the use of multivariate statistical techniques, may be used as a tool supporting decision making in other facilities intended for implementation in provincial projects of small retention.

PL

Obecnie w Polsce z powodu zmniejszonych zasobów wodnych istnieje potrzeba budowy zbiorników wodnych. Pełnią one w środowisku ważne funkcje gospodarcze, przyrodnicze, rekreacyjne, poprawiają bilans wodny i przyczyniają się do ochrony przeciwpowodziowej. Budując zbiornik wodny, oprócz zagadnień hydrologicznych związanych z ilością wody, należy wziąć pod uwagę jakość wody, która będzie retencjonowana w zbiorniku, jego zamulenie oraz szereg innych aspektów. Bardzo ważna jest więc analiza uwarunkowań zbiorników planowanych, w tym fizjograficznych, hydrologicznych, hydrochemicznych i hydrogeologicznych, aby ograniczyć potencjalne negatywne skutki podejmowania decyzji o budowie takich obiektów. W celu oceny możliwości realizacji ośmiu planowanych zbiorników małej retencji wodnej w kontekście potrzeby zwiększania zasobów wodnych na obszarze zlewni Barycz w województwie dolnośląskim i wielkopolskim w niniejszym artykule uwzględniono wskaźniki hydrologiczne (sprawność zbiornika, czas eksploatacji ze względu na intensywność zamulania, wskaźnik potencjalnego zagrożenia powodzią), jakości wody (obciążenie ładunkiem fosforu i azotu), hydrogeologiczne (rodzaj podłoża geologicznego pod czaszę zbiornika wodnego i straty filtracyjne) oraz bezpieczeństwa zapory zbiornika. Do opracowania teoretycznego modelu, opisującego prawidłowości zachodzące pomiędzy tymi wskaźnikami, wykorzystano wielowymiarowe techniki statystyczne takie jak: Principal Component Analysis (PCA) i Factor Analysis (FA). W celu oceny planowanych zbiorników w aspekcie najbardziej korzystnych do realizacji opracowano syntetyczny wskaźnik, który umożliwił porównanie tych zbiorników w odniesieniu do rozpatrywanych uwarunkowań. Wykonano również z zastosowaniem Cluster Analysis (CA) typologiczną klasyfikację planowanych zbiorników małej retencji wodnej pod względem jednorodnych lokalizacji na analizowanym obszarze. Zaproponowana w niniejszej pracy autorska procedura badawcza identyfikacji najkorzystniejszych, spośród planowanych do realizacji, zbiorników wodnych z zastosowaniem wielowymiarowych technik statystycznych, może posłużyć jako narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji przy innych obiektach planowanych do realizacji w wojewódzkich planach rozwoju małej retencji.

8

Integration of project results on a GIS platform and its impact on conservation strategies

Wilczyńska Izabela, Dąbek Paweł Bronisław, Ćmielewski Bartłomiej, Kościuk Jacek

Architectus

|

2020

|

Nr 2 (62)

151--159

EN

The geographic information system (GIS) has become a very popular and useful tool to aggregate and process spatial data. In this paper, the implementation of data obtained during survey seasons at the El Fuerte de Samaipata (Bolivia) archaeological site and results of data analysis on the GIS platform are presented. In addition to the thematic layers, a description of the sectors and archaeological relics was added to the whole system. The implemented layers are related to orthoimages created from terrestrial laser scanning (TLS) and from close range photogrammetry (in visual, spectral, and infrared light), raw photos of petroglyphs, a highly detailed vector plan of the site, conservation risk maps, new spatial divisions, description layers, and a digital terrain model (DTM) based on the results of TLS. Such a system, with an implemented DTM, allows rainwater runoff and its impact on the archaeological site to be analysed. Thus, the paper presents a study on some hydrological conditions of the Samaipata rock. It is part of the larger research project “Architectural examination and complex documentation of Samaipata (El Fuerte de Samaipata/Bolivia) site from the World Heritage List”. The results of this study are considered mainly from the point of view of conservation recommendations and strategies. Same aspects, however, may influence future studies on the chronology and cultural affiliation of the Samaipata rock carvings.

PL

System informacji geograficznej (GIS) stał się bardzo popularnym i użytecznym narzędziem do agregowania i przetwarzania danych przestrzennych. W niniejszym artykule przedstawiono implementację danych uzyskanych podczas sezonów badań na stanowisku archeologicznym El Fuerte de Samaipata (Boliwia) oraz wyniki analizy danych na platformie GIS. Oprócz warstw tematycznych do całego systemu dodano opis sektorów i zabytków archeologicznych. Zaimplementowane warstwy są powiązane z ortoobrazami utworzonymi z naziemnego skanowania laserowego (TLS), fotogrametrii bliskiego zasięgu (w świetle wizualnym, spektralnym i podczerwonym), surowych zdjęć petroglifów, bardzo szczegółowego planu wektorowego, map ryzyka, nowego podziału przestrzennego stanowiska, warstw opisowych oraz cyfrowego model terenu (DTM) opartego na wynikach TLS. Taki system przetwarzania danych z wdrożonym DTM pozwala na analizę spływu wody deszczowej i jej oddziaływania na stanowisko archeologiczne. W związku z tym w artykule przedstawiono badania niektórych warunków hydrologicznych skały Samaipata. Badania są częścią większego projektu „Badania architektoniczne i kompleksowa dokumentacja stanowiska Samaipata (Fuerte de Samaipata/Boliwia) z Listy Światowego Dziedzictwa”. Wyniki tych prac rozpatrywane są głównie z punktu widzenia zaleceń i strategii ochrony skały. Te same aspekty mogą jednak wpłynąć na przyszłe badania dotyczące chronologii i przynależności kulturowej rzeźb skalnych Samaipata.

9

XLVII Szkoła „Współczesne zagadnienia hydrologii” wyzwania dla jutra - dzisiaj

Tokarczyk Tamara

Gospodarka Wodna

|

2019

|

Nr 11

20--24

PL

Historia rozwoju Szkoły „Współczesne zagadnienia hydrologii”, jej tematyka i doświadczenia sięgają początku lat siedemdziesiątych. W tym roku odbyła się po raz 47. Obecnie znajdujemy się w czasie, w którym nowe cele i misje na XXI wiek stawiają takie organizacje jak Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) czy Globalne Partnerstwo Wody (GWP). Oczekiwane zmiany w połączeniu z nierozwiązanymi problemami w hydrologii stanowią nowe wyzwania dla środowiska związanego z wodą. Szkoła „Współczesne zagadnienia hydrologii” stanowi doskonałą platformę do prowadzenia dyskusji panelowych dotyczących problemów o wysokim priorytecie konieczności rozwiązania z udziałem naukowców, praktyków, administratorów i decydentów związanych z gospodarką wodną. Przyjęta forma prowadzenia zajęć w Szkole sprzyja nawiązywaniu kontaktów zawodowych oraz współpracy.

EN

The history of the „Contemporary issues in hydrology” School, its areas of interest and experience date back to the beginning of the seventies of the last century. It is organised for the 47th time this year, while new goals and missions for the 21st century are being set by such organisations as the World Meteorological Organisation (WMO) or Global Water Partnership (GWP). The expected changes, combined with the unsolved hydrological problems, constitute new challenges for people specialising in water issues. The „Contemporary issues in hydrology” School is a perfect platform for panel discussions on high-priority problems with the participation of scientists, practitioners, administrators and decision-makers related to water management. The adopted form of classes in the School facilitates establishing professional contacts and cooperation.

10

Delineating spring recharge areas inferred from morphological, lithological, and hydrological datasets on Quaternary volcanic landscapes at the southern flank of Rinjani Volcano, Lombok Island, Indonesia

Setiawan Ogi, Sartohadi Junun, Hadi M. Pramono, Mardiatno Djati

Acta Geophysica

|

2019

|

Vol. 67, no. 1

177--190

EN

Springs are a vital source of water supply in Quaternary volcanic environments, such as Rinjani Volcano on Lombok Island, and yet little is known about their emergence and recharge areas. Knowledge of spring recharge area can substantially support further spring analysis and management. This study was performed in two spring zones on the southern flank of Rinjani Volcano. It combined the available morphological, lithological, and hydrological datasets to build a conceptual model of the spring recharge areas. According to the analysis results, the conceptual model allowed to describe the flow medium, the aquifer type, and the characteristics of the flow system. The local morphology controlled the direction and gradient of groundwater flow to the springs. The analysis also revealed that the spring water in the study area was meteoric water, which mainly came from rainwater infiltration. Therefore, the boundaries of the spring recharge areas were represented by the morphological divides.

11

Analiza potencjału hydroenergetycznego oraz możliwości jego wykorzystania w województwie pomorskim

Kowalczyk K., Cieśliński R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 1

69--86

PL

Jednym ze źródeł energii elektrycznej wykorzystywanej przez człowieka jest woda. Obecnie idea wykorzystania elektrowni wodnych jest coraz bardziej doceniana przez samorządy terytorialne i coraz częściej można je dostrzec w Polsce i województwie pomorskim. Idea zrównoważonego rozwoju oraz dyrektywy unijne wymogły budowę elektrowni wykorzystujących odnawialne źródła energii. W artykule nakreślono sytuację energetyczną województwa pomorskiego. W efekcie ustalono, że ponad połowa energii zużywanej w województwie jest produkowana poza jego obszarem. Biorąc pod uwagę straty przesyłowe, jest to sytuacja niekorzystna. W województwie coraz więcej pojawia się instalacji hydroenergetycznych, ale wciąż jest ich zbyt mało. Przeanalizowano uwarunkowania przyrodnicze i antropogeniczne ponad 300 potencjalnych lokalizacji hydroelektrowni. Na podstawie przeprowadzonych analiz oszacowano potencjał hydroenergetyczny województwa i wskazano najlepsze lokalizacje dla elektrowni wodnych.

EN

One of the sources of electricity used by man is water. Currently the idea of hydroelectric power plants is increasingly appreciated by local governments. Sustainable development and EU directives have required the construction of green power plants. The article outlines the energy situation of the Pomeranian Voivodeship. As a result, it was found that more than half of the energy consumed in the region is produced outside its area. Considering the transmission losses, this is a disadvantage. Hydropower installations are increasingly appearing in the province, but they are still too few. The natural and anthropogenic conditions of more than 300 potential hydropower plants have been analyzed. Based on the conducted research, the hydroelectric potential of the voivodeship was estimated and the best locations for hydropower were identified.

12

Hydrologiczne uwarunkowania morfogenezy wybranych erozyjnych form rzeźby równi zalewowej na przykładzie doliny Bugu

Ostrowski P., Utratna M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2018

|

Vol. 27, No. 1

57--70

PL

Celem pracy była analiza związku warunków hydrologicznych z morfogenezą erozyjnych form rzeźby równi zalewowej Doliny Dolnego Bugu. Stwierdzono, że formy takie jak zanikające koryta boczne i starorzecza w wyniku cyklicznych wezbrań ulegają wtórnej erozji. Główną tego przyczyną jest to, że łączą one ciągi obniżeń stanowiące uprzywilejowane drogi przepływu wód wezbraniowych. W wezbraniach zatorowych formy te przejmują funkcję głównego koryta, ograniczając skutki powodzi.

EN

The aim of the study was to analyze the relationship between hydrological conditions and morphogenesis of erosional landforms on the floodplain of the Bug river valley. It was found that forms such as side arms and oxbow lakes as a result of cyclical floods are subject to secondary erosion. The main reason for this phenomenon is the fact that they combine strings of overbank flow direction. In the case of ice storms, these forms take on the role of the main channel limiting the effects of floods.

13

Simulation of water cycle components in the Narmada River basin by forcing SWAT model with CFSR data

Goswami S. B., Kar S. C.

Meteorology Hydrology and Water Management. Research and Operational Applications

|

2018

|

Vol. 6, Iss. 1

13--25

EN

In the present study, an attempt has been made through a hydrological model (SWAT – Soil and Water Assessment Tool) to simulate water cycle components over the Narmada river basin, one of the largest rivers in the Indian peninsula. The model was forced with observed as well as CFSR rainfall data to calibrate surface runoff simulated by the model. The spatial and temporal variability of the water cycle components were examined by running the SWAT model for 30 years (1984-2013) at a daily time-scale using CFSR precipitation, temperature, humidity, winds and solar radiation. It was found that there are large variations in hydrological parameters simulated by the model from sub-basin to sub-basin and year to year. During the monsoon seasons, surface runoff is maximum but during other seasons, almost no surface runoff is seen as there is almost no rain. Groundwater increase is seen after about 1 month of rainfall peaks in the basin. Evapotranspiration has two peaks, one in March-April and the other in August. Much less evaporation takes place in the basin in the month of May. These components (other than surface runoff) are also sensitive to climatic forcing (winds, relative humidity and solar radiation in addition to temperature and rainfall) applied. Evapotranspiration increases when all the climatic parameters are used, which then reduces the water availability on the surface for percolation and groundwater recharge. However, rainfall is the key parameter which decides the hydrology in the Narmada basin. The SWAT model has been able to compute water balance at basin and sub-basin scales.

14

Impact of environmental issues on research society and topic distribution in academic interest of Wrocław (Poland) - on the 5th anniversary of the environmental seminar on meteorology, hydrology and water management

Kuchar L., Tiukało A.

Meteorology Hydrology and Water Management. Research and Operational Applications

|

2018

|

Vol. 6, Iss. 2

79--83

15

Spatio-temporal variation of rainfall over Bihar State, India

Warwade P., Tiwari S., Ranjan S., Chandniha S. K., Adamowski J.

Journal of Water and Land Development

|

2018

|

no. 36

183--197

EN

This study detected, for the first time, the long term annual and seasonal rainfall trends over Bihar state, India, between 1901 and 2002. The shift change point was identified with the cumulative deviation test (cumulative sum – CUSUM), and linear regression. After the shift change point was detected, the time series was subdivided into two groups: before and after the change point. Arc-Map 10.3 was used to evaluate the spatial distribution of the trends. It was found that annual and monsoon rainfall trends decreased significantly; no significant trends were observed in pre-monsoon, monsoon, post-monsoon and winter rainfall. The average decline in rainfall rate was –2.17 mm·year–1 and –2.13 mm·year–1 for the annual and monsoon periods. The probable change point was 1956. The number of negative extreme events were higher in the later period (1957–2002) than the earlier period (1901–1956).

PL

W badaniach prezentowanych w niniejszej pracy wykryto po raz pierwszy długookresowe trendy rocznych i sezonowych wartości opadów w indyjskim stanie Bihar w latach 1901–2002. Stosując kumulatywny test odchyleń (CUSUM – ang. cumulative deviation test) i regresję liniową zidentyfikowano punkt zwrotny. Następnie serie czasowe zostały podzielone na dwie grupy: przed i po punkcie zwrotnym. Do oceny przestrzennego rozkładu trendów zastosowano program Arc-Map 10.3. Stwierdzono, że trendy rocznych i monsunowych opadów znacząco malały. Nie zaobserwowano istotnych trendów w odniesieniu do opadów przed monsunem, po monsunie i w okresie zimowym. Średnie zmniejszenie ilości opadów wynosiło 2,17 mm·rok–1 i 2,13 mm ·rok–1 odpowiednio dla opadów rocznych i monsunowych. Prawdopodobnym punktem zwrotnym był rok 1956. Liczba skrajnych negatywnych zjawisk była większa w okresie 1957–2002 niż w okresie 1901–1956.

16

Possibility of GPS precipitable water vapour for reservoir inflow forecasting

Uang-aree P., Kingpaiboon S.

Journal of Water and Land Development

|

2018

|

no. 36

161--171

EN

We investigated the possibility of using GPS precipitable water vapour (GPS-PWV) for forecasting reservoir inflow. The correlations between monthly GPS-PWV and the inflow of two reservoirs were examined and the relationship tested, using a group method of data handling (GMDH) type neural network algorithm. The daily and monthly reservoir inflows were directly proportional to daily and monthly GPS-PWV trends. Peak reservoir inflow, however, shifted from the peak averages for GPS-PWV. A strong relationship between GPS-PWV and inflow was confirmed by high R2 values, high coefficients of correlation, and acceptable mean absolute errors (MAE) of both the daily and monthly models. The Ubon Ratana reservoir model had a monthly MAE of 54.19∙106 m3 and a daily MAE of 5.40∙106 m3. By comparison, the Lumpow reservoir model had a monthly MAE of 25.65∙106 m3 and a daily MAE of 2.62∙106 m3. The models using GPS-PWV as input data responded to extreme inflow better than traditional variables such that reservoir inflow could be predicted using GPS-PWV without using actual inflow and rainfall data. GPS-PWV, thus, represents a helpful tool for regional and national water management. Further research including more reservoirs is needed to confirm this preliminary finding.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań możliwości użycia danych GPS o zawartości pary wodnej (GPS- -PWV) do prognozowania dopływu do zbiornika. Analizowano korelacje między miesięczną wartością GPS- -PWV a dopływem do dwóch zbiorników; zależność testowano, stosując algorytm sieci neuronowej, zwany metodą grupowania argumentów (GMDH). Dobowe i miesięczne dopływy do zbiorników były proporcjonalne do dobowych i miesięcznych trendów GPS-PWV. Maksymalny dopływ odbiegał jednak od maksymalnych średnich GPS-PWV. Silna zależność między GPS-PWV a dopływem została potwierdzona dużymi wartościami R2, wysokim współczynnikiem korelacji i akceptowalnym średnim błędem bezwzględnym (MAE) zarówno w modelu dobowym, jak i miesięcznym. W modelu dla zbiornika Ubon Ratana miesięczny błąd bezwzględny wynosił 54,19∙106 m3 a dobowy – 5,40∙106 m3. Dla porównania w modelu dla zbiornika Lumpow wartość miesięczna MAE wynosiła 25,65∙106 m3, a dobowa 2,62∙106 m3. Modele z wykorzystaniem GPS-PWV jako danych wejściowych reagowały lepiej niż tradycyjne zmienne na dopływ ekstremalny i dlatego dopływ do zbiornika można przewidzieć bez znajomości rzeczywistego dopływu i danych opadowych. GPS-PWV jest więc pomocnym narzędziem w regionalnej i narodowej gospodarce wodnej. Potrzebne są dalsze badania obejmujące większą liczbę zbiorników, aby potwierdzić prezentowane wyniki wstępne.

17

Analiza hydrologiczno-środowiskowa lokalizacji małej elektrowni wodnej na rzece Budkowiczanka w miejscowości Krzywa Góra

Wiatkowski M., Gruss Ł., Tomczyk P.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 6

103--113

PL

W niniejszym artykule Autorzy przedstawili analizę warunków hydrologiczno-środowiskowych w aspekcie lokalizacji małej elektrowni wodnej na rzece Budkowiczance. Zlewnia rzeki Budkowiczanki wynosi A=232 km2 i znajduje się w południowo–zachodniej Polsce w województwie opolskim. Długość rzeki Budkowiczanki wynosi ok. 60 km. Autorzy zaproponowali lokalizację małej elektrowni wodnej na jazie w km 20,142 jej biegu w miejscowości Okoły-Kupi Las w gminie Murów. Badany przekrój należy zaliczyć do jednolitej części wód powierzchniowych „Budkowiczanka od Wiszni do Stobrawy”. Planowany na cele małej energetyki wodnej jaz zlokalizowany jest w odległości około 1,7 km powyżej wodowskazu Krzywa Góra. Przeanalizowano warunki hydrologiczne w rzece Budkowiczance dla profilu wodowskazowego Krzywa Góra. Na potrzeby hydrotechniki, dla rzeki Budkowiczanka, w przekroju wodowskazowym Krzywa Góra, wyznaczono stany i przepływy charakterystyczne obejmujące okres 1981-2015. Dla poszczególnych rocznych sum opadów z wielolecia 1981-2015, dla stacji Opole zlokalizowanej w pobliżu zlewni rzeki Budkowiczanki wyznaczono lata bardzo suche i suche. Dla tych lat wyznaczono miary odpływu takie jak: współczynnik odpływu, wysokość warstwy odpływu, objętość odpływu. Wyznaczono również moc teoretyczną elektrowni, w oparciu o przepływ średni w wybranych latach oraz przepływ najdłużej trwający. W badanym cieku stwierdzono występowanie ośmiu gatunków ryb. Po względem elementów: biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych z lat 2012 i 2015, potencjał ekologiczny JCWP jest jedynie umiarkowany, a tym samym stan jednolitej części wód – zły.

EN

In this article, the Authors presented an analysis of hydrological and environmental conditions in the aspect of the location of a small hydropower plant on the Budkowiczanka River. The catchment of the Budkowiczanka River is A = 232 km2 and it’s located in south-western Poland in the Opolskie Province. The length of the Budkowiczanka River is about 60 km. The authors proposed the location of a small hydropower at 20,142 km of its run in Okoły-Kupi Las in the Murów commune. The analyzed cross-section should be included in the body of surface water „Budkowiczanka from Wisznia to Stobrawa”. The weir planned for the purposes of small hydropower is located approximately 1.7 km above the Krzywa Góra gauging station. Hydrological conditions were analyzed in the Budkowiczanka River for the Krzywa Góra profile. For the hydrotechnic purposes states and discharges were determined. Based on the annual sums of precipitations for the Opole station, from the multi-year period of 1981–2015, very dry and dry years have been designated. This station is located near the Budkowiczanka River catchment. For these years, outflow measures were determined such as: outflow coefficient, height of the outflow layer, outflow volume. The theoretically available power of the hydropower plant was also determined, based on the average flow and the longest running flow in the selected years. In the studied river, eight species of fish were found. In terms of biological, hydromorphological and physicochemical elements from year 2012 and 2015, the ecological potential of surface water body is only moderate, and thus the status of water body is bad.

18

Long-term changes in surface and groundwater quality in the area of a municipal landfill (Barycz, Poland)

Szalinska E., d’Obyrn K.

Environment Protection Engineering

|

2018

|

Vol. 44, nr 1

103--115

EN

Data from 15-year lasting monitoring period was investigated to assess the impact of a municipal landfill on the aquatic environment (Baiycz, Poland). Surface and groundwater samples were analyzed to determine basic parameters (pH, conductivity, BOD5, COD, TOC, concentrations of NH4-N, nitrates, phosphorous, and chlorides), and concentrations of metals (Cd, Cu, Cr, Hg, Pb, and Zn). Parameters characterizing the landfill impact on aquatic environment demonstrated elevated values at the surface waters, especially at sampling site localized directly downstream from the facility. However, detailed assessment of the extent of this impact has been hindered due to overlapping anthropogenic and natural factors. The direct impact of the landfill on groundwater was evident, but limited within the direct proximity of the facility. Due to the specific location of the landfill, at a former salt mining area, the hydrogeologic settings induced a more pronounced impact on surface and groundwater quality. The brine extrusions from the salt formations, due to the growing weight of the waste collected in the landfill, caused an increase in water salinity. The long-term monitoring effort illustrates that chloride contamination has been declining since discontinuation of the salt excavation, however, this depends greatly on the actual hydrogeological conditions in the salt mine.

19

Projekt kaskady małych suchych zbiorników retencyjnych dla ochrony przed powodzią terenów miejskich

Antoszewski R., Jakubiec K., Witek K., Domagała M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 1

126--134

PL

W artykule przedstawiono problematykę projektowania suchych zbiorników retencyjnych o pojemności około 100 tyś. m,sup>3, na obszarach silnie zurbanizowanych z przekształconymi antropogenicznie ciekami naturalnymi z licznymi wylotami kanalizacji deszczowej i dużymi uszczelnionymi powierzchniami spływu. W szczególności przedstawiono problematykę hydrologicznych podstaw projektowania w oparciu o dane meteorologiczne w zlewniach niekontrolowanych posterunkami wodowskazowymi ze szczególnym uwzględnieniem dostępnych narzędzi komputerowego wspomagania modelowania procesów hydrologicznych (HEC-Hms, HEC-Ras) oraz dostępnych do wykorzystania modeli matematycznych i statystycznych opad-odpływ, tu praktyczne zastosowanie metody SCS-CN oraz modelu liniowego kaskady zbiorników Nasha do transformacji opadu efektywnego w odpływ powierzchniowy.

EN

The paper presents the problem of designing an open reservoirs with a capacity of about 100 000. m3 in heavily urbanized areas of anthropogenically transformed natural watercourses with numerous outlets drainage and large sealed surfaces runoff. In particular the issues of the hydrological basics design based on the meteorological data in the catchment uncontrolled water level checkpoints with particular emphasis on the tools of computer-aided modeling of hydrological processes (HEC-HMS, HEC-RAS) and available for use mathematical models and statistical rainfall-runoff, this practical the method SCS-CN and linear model cascade tanks Nash to transform the effective precipitation in surface runoff.

20

Zagrożenia hydrologiczne i możliwości ich ograniczania

Ozga-Zieliński B.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 4

97--103

PL

Biorąc po uwagę istniejące od zawsze zagrożenia człowieka i jego otoczenia od zjawisk ekstremalnych zachodzących na powierzchni Ziemi, powodujących klęski żywiołowe i zachodzących najczęściej na bardzo dużych obszarach, w artykule rozważano układ bezpieczeństwa człowieka w postaci: siły natury-człowiek-technika-środowisko przyrodnicze (N-C-T-Ś); jego częścią jest system hydrologiczny - zlewnia rzeczna. W artykule zidentyfikowano mechanizmy powstawania ekstremalnych zagrożeń hydrologicznych w korytach rzek i na obszarze zlewni oraz przedstawiono techniczne i nietechniczne działania obronne właściwe dla zagrożeń hydrologicznych.

EN

Taking into account the existing threats to humans and their environment posed by extreme events occurring on the surface of the Earth, causing natural disasters and usually covering very large areas, the article considers the human safety diagram in the form of: forces of nature-human-technology-natural environment (N-H-T-E), with hydrological system - a river catchment - being a part of it. The article identifies mechanisms of extreme hydrological threats occurrence in riverbeds and in the catchment area and presents technical and non-technical protective measures appropriate to extreme hydrological phenomena.