Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rozwój Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Białymstoku do czasu przekształcenia w Politechnikę Białostocką

Kusznier Jacek

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej

|

2022

|

Nr 74

55--59

PL

W artykule przedstawiono historię Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Białymstoku oraz jej przekształcenia w Politechnikę Białostocką. Rozwój uczelni zawdzięczamy wytrwałości pracowników i studentów. Najważniejsze role w powstaniu Wyższej Szkoły Inżynierskiej odegrali: elektryk Karol Białkowski, mechanik Marian Poniatowski, fizyk Eudokia Ostaszewicz i matematyk Eugeniusz Niczyporowicz. W omawianym w artykule okresie kolejne pokolenie pracowników podjęło zadanie rozwoju Uczelni. Artykuł przedstawia okres od roku 1964, kiedy Uczelnia uzyskała status Wyższej Szkoły Inżynierskiej do roku 1974 kiedy została przekształcona w Politechnikę Białostocką.

EN

The article briefly presents the history of transformation of the Higher School of Engineering in Bialystok into the Bialystok University of Technology. We owe the development of the School to the persistence of employees and students. The most important roles in these events were played by: electrician Karol Biakowski, mechanic Marian Poniatowski, physicist Eudokia Ostaszewicz and mathematician Eugeniusz Niczyporowicz. In the period discussed in the article, the next generation of employees undertook the task of developing the University. The article presents the period from 1964, when the University received the status of Higher School of Engineering, to 1974 when it was transformed into Bialystok University of Technology.

2

Gabriel Narutowicz patronem Akademii Inżynierskiej w Polsce

Barglik Jerzy, Świsulski Dariusz

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej

|

2022

|

Nr 74

263--266

PL

W artykule przedstawiono postać Gabriela Narutowicza, wybitnego inżyniera budownictwa wodnego, od czerwca 1922 roku ministra spraw zagranicznych, a 9 grudnia tego roku na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego wybranego pierwszym w historii Rzeczypospolitej Polskiej prezydentem. Pamięć o Narutowiczu kultywuje powołana w 1992 roku Akademia Inżynierska w Polsce.

EN

The article presents Gabriel Narutowicz, a well-known engineer and builder of hydroelectric power plants. On December 9, 1922, Narutowicz was elected the first president in the history of the Republic of Poland. The memory of Narutowicz is cultivated by the Academy of Engineering in Poland established in 1992. The figure of Narutowicz was placed on several medals, including the Honorary Medal issued by the Academy of Engineering in Poland. It is awarded to people who have contributed to the development of Polish technology, and to educate engineering and technical staff.

3

Harmonia świata a osuszanie fekaliów. Juliusz Świecianowski i jego twórczość

Omilanowska-Kiljańczyk Małgorzata

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2022

|

T. 67, nr 4

31--59

EN

Juliusz Świecianowski (1834-1900) was a member of the Academia di San Luca, Academia di Belle Arti in Bologna and the Congregazione dei Virtuosi al Pantheon in Rome (today Pontificia Insigne Accademia di Belle Arti e Lettere). He was an architect by education but, above all, a theoretician and inventor. He published his universalistic aesthetic theories alluding to occultism and Kabbalah in many languages. At the same time, he described and patented practical technical devices - faecal dryers, crematoria, and disinfection furnaces - whose task was to free the world from harmful miasms. He was remembered as an eccentric and visionary, believing that the essence of the world’s beauty lies in harmony resulting from the combining of all aspects of nature and human creation and that the salvation for this beauty is the development of the art of hygiene, which will free the world from the harmful fumes of civilization.

4

Franciszek Rychnowski (1850-1929) - niedoceniony geniusz, maniak czy obłąkaniec?

Rataj Piotr

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2021

|

T. 66, nr 1

55--107

EN

The article presents the forgotten figure of Franciszek Rychnowski, an engineer from Lviv, mainly relying on his own writings and press releases from the period. The text describes his pioneering technical activity in Galicia, especially in the field of heating and electrical engineering. As far as it was possible, the paper elaborates on the concept of the so-called electroid (or etheroid) - substance (or energy) which Rychnowski held responsible for all phenomena in nature, and around which he forged his own theory of the operation of the universe. The text includes the summaries of his talks, interviews, and more interesting reports on the alleged properties of this substance, as well as reactions to them.

5

Uwagi na temat ochrony historycznych obiektów przemysłowych. Śląskie doświadczenia

Gerber Piotr

Architectus

|

2020

|

Nr 1 (61)

69--80

PL

Ochrona dziedzictwa przemysłowego jest ważnym społecznym zadaniem. Proces zachowania zabytków techniki wymaga wiedzy i doświadczenia z różnych dziedzin obejmujących specyfikę chronionego zabytku. W artykule przedstawiono kryteria stosowane przy ocenie wartości zabytku techniki. Na podstawie badań usystematyzowano modele postępowania przy ochronie i ponownym użytkowaniu historycznych obiektów przemysłowych. Omówiono zasady obowiązujące przy podejmowaniu decyzji o przystosowaniu zabytków techniki do nowych funkcji. Zaprezentowane rozwiązania zilustrowano przykładami projektów ochrony i użytkowania dużych zabytkowych obiektów przemysłowych zrealizowanymi przez Fundację Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska.

EN

The protection and preservation of industrial heritage is an important social task. The process of preserving technical monuments requires knowledge and experience in various fields covering the specificity of the protected monument.This article presents the criteria used to assess the value of a technical monument. Based on the research, approaches to the protection and re-use of historic industrial facilities were systematized. The way of proceeding when making decisions on adapting technical monuments to new functions was discussed. The solutions discussed are illustrated by examples of projects for the protection and use of large historic industrial facilities implemented by the Foundation for the Protection of Industrial Heritage of Silesia.

6

Instytut Radiotechniczny 1928–1934

Woźniak P.

Telekomunikacja i Techniki Informacyjne

|

2018

|

nr 1-2

5--20

PL

90 lat temu założona została pierwsza polska jednostka badawcza w dziedzinie radiotechniki – Instytut Radiotechniczny w Warszawie. Artykuł przedstawia historię powstania tej pionierskiej instytucji. Omówiona została sytuacja polskiej radiotechniki po 1918 r., inicjatorzy i proces organizacji Instytutu Radiotechnicznego oraz jego struktura i działalność w latach 1929–1934.

EN

The article introduces a 90-year history of the first Polish research institution dealing with radio engineering – the Radio Engineering Institute in Warsaw. In detail, the paper discusses situation of Polish radio engineering after year 1918, the initiators and organisation process, Institute’s structure and its activities in 1929–1934 period.

7

Elektrycy w historii Politechniki Białostockiej

Kusznier J.

Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe

|

2018

|

Nr 4 (120)

163--168

PL

Artykuł przedstawia w znacznym skrócie historię powstania i rozwoju Wydziału Elektrycznego Politechniki Białostockiej. Celem pracy jest też przedstawienie tradycji wyższego szkolnictwa technicznego w Białymstoku, sięgających XVIII wieku, o których powinniśmy pamiętać i do których możemy z dumą się odwoływać.

EN

This article presents a brief overview of the history of the Faculty of Electrical Engineering Bialystok University of Technology. The purpose of this work is to present the tradition of higher technical education in Bialystok, dating back to the 18th century, about which we should remember and of which we can be proud.

8

Zagadnienia teorii mechanizmów w podręczniku konstrukcji Karola Stadtmüllera

Jonak J., Pylak K.

Interdisciplinary Journal of Engineering Sciences

|

2018

|

Vol. 6, no. 1

21--26

PL

Pierwszy polski podręcznik podstaw konstrukcji maszyn dla inżynierów Karola Stadtmüllera zawiera również treści, włączane tradycyjnie do obszaru teorii mechanizmów. Praca przedstawia przegląd tych zagadnień i sposób ich ujęcia przez autora. Jest kolejną pozycją z cyklu poświęconego historii polskiej szkoły teorii maszyn i mechanizmów.

EN

The handbook by Karol Stadtmüller is the first Polish machine design handbook for engineers. It also contains issues which belong traditionally to the mechanism theory area. The paper presents a review of these issues and the way they were treated by the author. It is a successive publication from the series dedicated to the history of the Polish school of the mechanism and machine theory.

9

Znaczenie światła elektrycznego w rozwoju technicznym, ekonomicznym i społecznym na przełomie XIX i XX wieku

Kusznier J.

Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe

|

2017

|

Nr 4 (116)

77--86

PL

Artykuł przedstawia najważniejsze wydarzenia związane z powstaniem i zastosowaniem oświetlenia elektrycznego. Opracowanie opisuje zarówno wybrane aspekty techniczne jak również ich rolę w rozwoju technicznym, ekonomicznym i społecznym na przełomie XIX i XX wieku. Elektryczne światło było wtedy symbolem nowoczesności oraz głównym promotorem rozwoju elektroenergetyki. Często było tak, że przez pierwsze lata elektrownie pracowały wyłącznie na potrzeby oświetlenia. Żarówki były też zwykle pierwszymi urządzeniami elektrycznymi, które trafiały do domów.

EN

This article presents the most important events associated with the emergence of electrical lighting. The paper describes selected technical aspects and their role in technical, economic and social development at the turn of 19th and 20th century. Electric light was then a symbol of modernity and main driving force behind the development of electric power industry. In the first years power plants often worked only for lighting purposes. Bulbs were usualy the first electrical appliances witch were in houses.

10

Początki elektryki w Białymstoku

Kusznier J.

Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe

|

2017

|

Nr 4 (116)

67--76

PL

Artykuł przedstawia w znacznym skrócie wydarzenia z początków elektryki w Białymstoku. Celem pracy jest przedstawienie: mieszkańców, tła i tradycji historycznej, społecznej i technicznej miasta. Wyjątkowo burzliwa historia terenów, na których leży obecnie Białystok decydowała o tym, w jaki sposób dokonywała się budowa infrastruktury i jej rozwój. Opracowanie omawia również krótko sylwetki osób szczególnie zasłużonych dla elektryki w Białymstoku. Szczególnie ciekawe jest tło społeczno-gospodarcze, w jakim dokonywał się rozwój elektryki w dwudziestoleciu międzywojennym. W Białymstoku prowadził on nawet do strajków elektrycznych i sporów sądowych magistratu z elektrownią. Była to sprawa, która w początku lat trzydziestych XX w. szczególnie mocno rozpalała emocje białostoczan. Praca przedstawia wydarzenia szczególnie istotne w rozwoju elektryki w Białymstoku w jej początkach, to jest w pierwszych 60-ciu latach. Były to lata w których infrastruktura musiała być dwukrotnie budowana na nowo na skutek zniszczeń, które zostały dokonane w czasie I i II Wojny Światowej.

EN

This article presents a brief overview of the events from the beginnings of electrical engineering in the Bialystok. The purpose of this work is to present: the inhabitants, the background and the historical, social and technical tradition of the city. Turbulent history of the area in which Bialystok now lies, influenced how the infrastructure was built and developed. The study also briefly discusses people of outstanding meant for of electrics in Bialystok. Particularly interesting is the socio-economic background of the development of electrics in the interwar period. In Bialystok it even led to electric strikes and court litigation between the municipality and the power station. This was a case which in the early 1930's, especially particularly called upon emotions in Bialystok. The work presents events particularly important in the first half of development of electrification in Bialystok, creation of electricity and telephone networks, that is the first 60 years. These were the years when the infrastructure had to be rebuilt twice due to the damage that had been done during the First and Second World War.

11

Tematyka transportu i komunikacji w międzywojennej prasie technicznej Lublina

Pylak K.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2017

|

R. 62, nr 2

55--84

EN

During interwar period, the subject of communication and transport, as well as its infrastructure, together with housing and general economic development of the country, was the main priority field of activity of engineers and technicians. Those were the issues of interest for the whole country that was being rebuilt after the war and partition period, but were of utmost importance for the Lubelskie region - one of the least developed regions of the former Kingdom of Poland. “Technik Lubelski” monthly, published for three years in Lublin, an organ of the Association of Technicians of the Lublin Province is for today’s reader an invaluable source of knowledge about social attitudes, professional activity, initiatives, projects, technical analyses and discussions of contemporary engineers connected with the Lubelskie region. The article contains a review of articles and texts covering the above subject matter. In the introduction we present a short description of this magazine and its history. Next, we list and discuss those texts which presented and comparatively analysed different transport systems. The following comes the subject of regional communication investments, and then the problems of transport and communication typical for the cities of the region. Because of increased pace of development of new technologies in road surface construction, this scope of work of the authors is highlighted and extensively elaborated. We also stress the connection of activities and prospecting for infrastructural solutions with the beginnings of development of automotive industry and motor transport.

12

Program zabudowy hydrotechnicznej lewego dorzecza Odry w I połowie XX wieku

Krajniak W.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2017

|

R. 62, nr 2

7--34

EN

The article attempts to present the reasons, course and effects of hydrotechnical works on the left basin of the Oder river. Research made to date in this field has been limited mainly to the Oder river itself, with no consideration for its tributaries that have a profound influence on the shaping of hydrological regime of the river. On the basis of archive materials and source literature, we analyse conditions of realization of the regulation programme, reconstruct the network of hydrotechnical facilities that were built, and indicate environmental and economic repercussions of reshaping the tributaries of the left basin of the Oder river.

13

Imaging nuclear future in socialist Poland: plans and dreams

Kuzelova M.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2017

|

R. 62, nr 2

35--54

EN

In the 1950s Poland expected the arrival of an “atomic age”, even though it had relatively rich coal reserves and finding alternative sources of energy was not as urgent as for other countries at that time. Even so, in Poland of the 1950s nuclear energy production was presented as a necessity, since it was believed that energy consumption would rise exponentially in the future. Moreover, unlike coal, nuclear energy was supposed to be environmentally friendly and safe. It is therefore not surprising that the idea of constructing a nuclear power plant in Poland in the 1950s was seen as a natural part of the country’s development, while other plans for using nuclear energy, such as construction of a nuclear-powered ship, were discussed as well. Those Polish plans and dreams were expressed mainly in contemporary texts, such as articles in newspapers and journals, popular science books, and official documents. The characteristic feature of majority of those texts were excessive expectations regarding the potential of nuclear energy, unfounded faith in its safety and environmental friendliness, and, last but not least, the conviction that without nuclear energy Poland would be “left behind”. The nuclear discourse was in the 1950s largely monolithic and based on the state’s official policy, which was unequivocally in favour of nuclear energy. This uniform character of the nuclear discourse was largely due to the fact that scientists, journalists, and politicians formed a unified front. Consequently, regardless of who (member of which of those groups) wrote about nuclear energy, one could always find certain ever-present patterns in those opinions, mainly a common goal (development of nuclear energy production), evaluation (nuclear energy is necessary and right), and ideological context (the development of nuclear energy goes hand in hand with the transition of a socialist society to communism). Nuclear optimism was thus in Poland of the 1950s closely linked to a relatively monolithic discourse, which led to the creation of a “nuclear propaganda”.

14

Wyjątkowe i unikalne w skali światowej miejsce na terenie II kampusu Politechniki Opolskiej

Czajkowski A.

Śląskie Wiadomości Elektryczne

|

2016

|

Nr 3 (126)

58--60

15

Economic and social aspects of long-term operation of the longest road bridge in Poland - of temporary structure

Mistewicz M.

Roads and Bridges - Drogi i Mosty

|

2016

|

Vol. 15, no. 3

231--244

EN

The paper describes the history of the road bridge over the Vistula river in Wyszogród between the years 1916 and 1999. Originally built in 1916 the bridge was destroyed two times during the Second World War, then reconstructed and adopted several times before and after the war, as well as rehabilitated after collapses caused by ice drifts and fire. There were seven types of the analysed temporary bridge, including two floating ones and five superstructures supported on wooden piers, which are mentioned in the paper. Keeping the bridge in operation was costly and hence opinions that it was maintained generally for social and military reasons. An ex post cost-benefit analysis was carried out for the reconstruction of the temporary bridge after the collapse in 1993 and it showed that keeping in place the temporary bridge was a cost-efficient option even when compared to the new construction in 1999.

PL

W artykule opisano historię drogowego mostu przez Wisłę w Wyszogrodzie, obejmującą lata 1916-1999. Zbudowany w 1916 roku most ten był dwukrotnie niszczony podczas drugiej wojny światowej, a następnie odbudowywany, przebudowywany przed i po wojnie oraz wielokrotnie remontowany po katastrofach spowodowanych przez pochody lodu i pożar. Jego konstrukcja o charakterze tymczasowym miała 7 odmian: 2 pływające i 5 zbudowanych na drewnianych filarach, które zestawiono w artykule. Utrzymanie mostu było kosztowne, wobec czego wyrażano poglądy, że jest wykonywane dla spełnienia potrzeb społecznych i militarnych. Przeprowadzona post factum analiza efektywności ekonomicznej odbudowy mostu po katastrofie budowlanej w 1993 roku wykazała, że utrzymanie istniejącego mostu było efektywne, nawet w porównaniu z budową nowego mostu w 1999 roku.

16

Historia techniki świetlnej w Polsce

Zajkowski M., Kusznier J.

Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe

|

2016

|

Nr 4 (112)

153--162

PL

Artykuł przedstawia najważniejsze wydarzenia w rozwoju techniki świetlnej. W dalszej części opracowanie omawia historię ośrodków naukowych, najbardziej zasłużone postacie oraz stan obecny techniki świetlnej w Polsce.

EN

The article presents the most important events in the development of lighting technology. In the next part discusses the development history of research centers, the most deserved characters and the current state lighting technology in Poland.

17

Historia rozwoju telekomunikacji optycznej

Kusznier J.

Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe

|

2016

|

Nr 4 (112)

145--152

PL

Artykuł przedstawia najważniejsze wydarzenia w rozwoju telekomunikacji optycznej od czasów antycznych, kiedy wykorzystywano heliografy do czasów współczesnych, kiedy królują światłowody. Znaczącym wynalazkiem, który również został omówiony były linie telegrafu optycznego, które królowały w telekomunikacji przez 150 lat w wieku osiemnastym i dziewiętnastym.

EN

The article presents the most important events in the development of optical communications since ancient times, when used heliografy to modern times, when dominated by fiber optics. A significant invention, which was also discussed were the optical telegraph lines, which reigned in telecommunications for 150 years in the eighteenth and nineteenth century.

18

The Pantograph and Its Geometric Transformations – a Former Popular Tool for Copying and Scaling

Rogińska-Niesłuchowska M.

Journal Biuletyn of Polish Society for Geometry and Engineering Graphics

|

2016

|

Vol. 29

59--65

EN

Development of digital technology has resulted in significant transformations of designer workshops. Computer applications replaced the previously existing tools and methods for drawing up of projects. Professional, sophisticated drawing instruments and tools for manual plotting, as well as basic drawing aids, have gradually fallen into oblivion and become relicts of a bygone era - the objects of collectors' interest. Gdansk University of Technology prides itself on the possession of a great collection of old geometric tools, which serves not only to protect and promote the memory of past inventions that were used to support and improve the design processes, but also to inspire and develop creative imagination. The article describes the pantograph, considered to be the ancestor of today's photocopier, as it allows one to draw the copies and, at the same time, to enlarge or to reduce any figure. The author presents its genesis and the scope of application in the past. The construction of this tool and its geometrical transformations, which form the base of its action, are also explained.

PL

Rozwój technologii cyfrowej spowodował znaczące zmiany w warsztacie współczesnego projektanta. Aplikacje komputerowe zastąpiły wcześniejsze odręczne i mechaniczne metody sporządzania projektów. Dawne profesjonalne przyrządy kreślarskie, narzędzia do kreślenia czy też podstawowe pomoce rysunkowe stopniowo odchodzą w zapomnienie i stają się reliktami minionej epoki - obiektami zainteresowania kolekcjonerów. Politechnika Gdańska szczyci się posiadaniem wspaniałej kolekcji starych narzędzi geometrycznych. Służy ona nie tylko ochronie pamięci o przeszłych wynalazkach, które wspomagały proces projektowania I wykreślenia projektu, ale także inspiruje i pobudza wyobraźnię. W artykule opisano pantograf, który jest uważany za przodka dzisiejszej kserokopiarki. Instrument ten służy do rysowania wiernych kopii, powiększania lub pomniejszania rysunku. Autorka przedstawia jego genezę, zakres jego zastosowania w przeszłości, wyjaśnia budowę i relacje geometryczne wykorzystane w jego działaniu. Na podstawie konkretnego przykładu praca przedstawia praktyczne zastosowanie przekształceń geometrycznych w wynalazkach dawnych narzędzi kreślarskich.

19

Innovation of MMS with Inspiration from the past

Ceccarelli M.

International Journal of Applied Mechanics and Engineering

|

2016

|

Vol. 21, no. 3

IX--XXII

EN

This survey is a critical overview of main aspects and topics of today’s research and innovation, with specific focus on MMS, while looking at past developments and achievements through few significant examples. Thus, we can discover that most of the today’s ideas and concepts have already been explored and exploited in the past. Nevertheless, today we have the great challenge of technology that permits advanced technical results that were not possible in the past within the practical innovation that today more and more is expected from research results.

20

Instalacja oświetleniowa w zbiorniku wody "Stary Sobieski" -rozważania o spektakularnym zabytku techniki

Klugmann M.

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej

|

2015

|

Nr 45

41--48

PL

Artykuł przedstawia efekty badań autora nad niezwykle okazałą, ponad stuletnią instalacją elektryczną, która zachowała się w zabytkowym obiekcie infrastruktury wodociągowej w niemal 100% oryginalnej formie (nie licząc częściowej dewastacji). Jest to rzadki przykład tego rodzaju zabytku, ponieważ obiekty tego typu i w tym wieku zwykle podlegały modernizacji na przestrzeni lat albo, po wyłączeniu z eksploatacji zostały całkowicie okradzione. Instalacja w zbiorniku Stary Sobieski przetrwała głownie ze względu na utrudniony dostęp. Materiał zgromadzony przez autora ma być podstawą projektu remontu i uczynnienia opisywanej instalacji w ramach projektu Gdański Szlak Wodociągowy, realizowanego przez GIWK Sp. z o.o. Artykuł ilustruje specyfikę zagadnienia i zawiera wnioski, które należy uwzględnić przy planowaniu prac.

EN

The article presents the author's own research on the impressive, over a hundred years old electrical lighting system, which is preserved in a historic building of municipal water tank, one of the largest in Gdansk, built in 1911 using the pioneering - at the time - technology of reinforced concrete. The installation is preserved in almost 100% of the original form (when not taking partial devastation into account). It is a rare example of this kind of monument, because the objects of this type and age were usually modernized over the years or have been completely robbed after putting out of service. Installation in the water tank Stary Sobieski has survived mainly due to the difficult access. The material collected by the author is to be the groudwork of the project of renovation and activation of the described system as a part of the Gdansk Trail of Waterworks project with is implemented by GIWK Sp. Z o.o. Article illustrates the specific problems and includes proposals that should be considered when planning the work.