Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

UV-curable coatings – environment-friendly solution for sustainable protection of metal substrates

Kopyciński Bartosz, Langer Ewa

Ochrona przed Korozją

|

2023

|

nr 6

160--169

EN

Providing adequate protection of metal materials is still a real challenge, which seems to be a twice as hard task, not only because of technical problems but also because of the requirements including the ecological aspect of the proposed solutions. Interesting alternatives to traditionally used paint coatings are undoubtedly UV-curable varnishes. Due to a number of advantages, among which the reduction of volatile organic compounds emissions or the renewable nature of the raw materials used for their production should be brought up, UV varnishes are relevant to classify them to so-called green chemistry. This article contains a brief description of the types and functions of individual components used in UV-curing formulas. The cross-linking mechanisms of such coatings were presented. A short review of the current state of the art in the field of obtaining new components for UV formulas and scientific reports on cross-linked protective coatings, including anti-corrosive ones, has been prepared. A tabular data presentation of UV-cured materials dedicated to application on metal substrates, which are currently commercially available was created. The synergic growth in the number of publications on the above matter and the constantly increasing register of UV raw materials suggest that in the coming years – due to its high attractiveness – this area will continue to gain in popularity.

PL

Zapewnienie należytej ochrony materiałom metalowym wciąż stanowi wyzwanie, i to nie tylko z powodu problemów technicznych, lecz także ze względu na wymagania dotyczące ekologiczności proponowanych rozwiązań. Interesującą alternatywą dla tradycyjnie stosowanych pokryć malarskich są lakiery utwardzane promieniowaniem UV. Z uwagi na to, że mają wiele zalet, wśród których należy przede wszystkim wymienić redukcję emisji lotnych związków organicznych oraz odnawialny charakter surowców używanych do ich produkcji, lakiery UV doskonale wpisują się w koncepcję tzw. zielonej chemii. W artykule opisano rodzaje i funkcje poszczególnych komponentów stosowanych w kompozycjach utwardzanych promieniowaniem UV. Przedstawiono mechanizmy sieciowania takich powłok. Dokonano krótkiego przeglądu aktualnego stanu wiedzy w zakresie otrzymywania nowych składników formuł UV oraz badań gotowych pokryć ochronnych, w tym antykorozyjnych. Wujęciu tabelarycznym przedstawiono informacje na temat obecnie dostępnych w sprzedaży komercyjnej materiałów utwardzanych promieniowaniem UV przeznaczonych do aplikacji na podłoża metalowe. Coraz większa liczba publikacji w tym zakresie oraz stale rozrastająca się baza surowców UV pozwalają sądzić, że w najbliższych latach tematyka ta będzie zyskiwać na popularności.

2

Overview of the plant-based synthesis of metal and metal oxide nanoparticles and their potential application in the formation of protective coatings

Duda Alicja, Kopyciński Bartosz

Ochrona przed Korozją

|

2023

|

nr 7

197--205

EN

Technologies for the production of nanomaterials have been developed for many years. Despite the remarkable achievements in this field, nanotechnologies contribute to serious environmental pollution. One of the interesting directions in the search for new, green solutions limiting their harmful impact on nature is the use of plant extracts as substrates in the techniques of synthesis of metal nanoparticles and metal oxides. This article briefly reviews the current state of knowledge on the preparation of metallic nanoparticles via green chemistry synthesis methods. The general mechanism of these processes is presented in an accessible way. In addition, current trends in the field of their use in the formulation of paints and varnishes with antifouling properties and as components of protective coatings preventing corrosion are discussed. A noteworthy way of using metallic nanoparticles in agriculture as a factor inhibiting the negative effects of salinity on the growth of crops was also mentioned. Despite the constantly growing number of scientific reports on these issues, this topic still requires a comprehensive discussion along with a detailed analysis of the synthesis processes. A comprehensive approach will certainly contribute to a better knowledge and understanding of this subject and the improvement of the quality of works devoted to the green synthesis of metallic nanoparticles.

PL

Technologie wytwarzania nanomateriałów są rozwijane od wielu lat. Pomimo niezwykłych osiągnięć w tej dziedzinie nanotechnologie przyczyniają się do poważnego zanieczyszczenia środowiska. Jednym z interesujących kierunków poszukiwania nowych, zielonych rozwiązań ograniczających ich szkodliwy wpływ na przyrodę jest wykorzystanie ekstraktów roślinnych jako substratów w technikach syntezy nanocząstek metali i tlenków metali. W artykule dokonano krótkiego przeglądu obecnego stanu wiedzy na temat otrzymywania nanocząstek metalicznych z użyciem metod syntezy biologicznej. W przystępny sposób przedstawiono ogólny mechanizm przebiegu tych procesów. Omówiono ponadto aktualne trendy w zakresie ich wykorzystywania w recepturowaniu farb i lakierów o właściwościach przeciwporostowych oraz jako składników powłok ochronnych zapobiegających korozji. Zwrócono również uwagę na kwestię zastosowania nanocząstek metalicznych w charakterze związków hamujących negatywny wpływ zasolenia na wzrost roślin uprawnych. Pomimo stale rosnącej liczby doniesień naukowych dotyczących tych zagadnień wciąż wymagają one kompleksowego omówienia wraz ze szczegółową analizą przebiegu procesów syntezy. Całościowe ujęcie z pewnością przyczyni się do lepszego poznania i zrozumienia tej tematyki oraz publikowania prac o wysokiej jakości.

3

Physicochemical Properties of Marl and Travertine and their Thermally Modified Forms in the Perspective of Phosphorus Removal from Wastewater

Gubernat Sylwia, Masłoń Adam, Czarnota Joanna, Koszelnik Piotr

Journal of Ecological Engineering

|

2023

|

Vol. 24, nr 5

56--65

EN

The paper presents physicochemical studies of nine reactive materials for removing phosphorus from wastewater and water. The materials under analysis are raw forms of marl and travertine along with their thermally treated forms at temperatures of 500 °C, 650 °C, 700 °C (travertine), 700 °C, 900 °C, 1000 °C (marl) and the commercial material Polonite®. The scope of the research included morphological analysis and elemental composition, specific surface area, pore volume and diameter, losses on ignition and the amount of elements leached from materials. The results of the research allowed assessing the impact of physicochemical properties and thermal modification on the efficiency of phosphorus binding by these materials. All the tested sorbents show the highest calcium content among the elements with the ability to bind phosphorus. The size of the specific surface does not determine the efficiency of phosphorus retention by the tested materials; therefore it is advisable to study the mechanism of its binding. The thermal modification process, along with the increase in the treatment temperature, improves the regularity of marl and travertine structures, which also manifests itself in increasing the efficiency of phosphorus removal.

4

Recykling akumulatorów litowo-jonowych na potrzeby gospodarki o obiegu zamkniętym

Charzewska Karolina

Wiadomości Chemiczne

|

2022

|

[Z] 76, 1-2

59--78

EN

Recycling of lithium-ion batteries is a response to the exploitation of natural resources of elements necessary for the production of energy storage devices and the desire to close the cycle of elements by reducing their loss. The replacement of fossil fuels by renewable energy sources will require batteries capable of storing significant amounts of energy. The effects of scientific projects on this subject are not limited to the research sphere, but have real economic, political and social consequences: independence from the supply of raw materials from distant areas or reduction of human rights violations in the case of conflict elements. Ethical and ecological supply of elements is regulated by the EU and the US, among others. Based on these premises, the article collects information on the recycling process and production of lithium-ion cells in order to illustrate the current market situation and highlight places where there are opportunities to introduce new solutions or improve processes with emphasis on the model of a circular economy.

5

Polimery z pamięcią kształtu i ich otrzymywanie

Andrzejewski Kewin, Czyżów Wiktor, Jacewicz Dagmara, Drzeżdżon Joanna

Wiadomości Chemiczne

|

2022

|

[Z] 76, 3-4

183--205

EN

SMP (shape-memory polymers) is an innovative class of programmable materials responsive to various stimuli. They are attracting increasing attention regarding possible new inventions, industrial use, and overall polymer research. After a brief introduction, this article examines the conventional shape-memory effect, methods of fabrication of shape memory polymers, and molecular and structural requirements for SMP to function. The shape memory behavior of such polymers is thoroughly presented, with the focus being on the thermo- and photo-induced SME. The uses in biomedical and industrial areas are also discussed.

6

Wpływ ultradźwięków i rozdrobnienia surowca na ekstrakcję związków fenolowych i flawonoidów z liści mięty pieprzowej i herbaty czarnej

Wyrostek Jakub, Kowalski Radosław

Przemysł Chemiczny

|

2022

|

T. 101, nr 2

98--103

PL

Zbadano wpływ ultradźwięków i rozdrobnienia materiału roślinnego na wydajność procesu parzenia ziół. Materiał do badań stanowiły liście mięty pieprzowej Mentha × piperita L. oraz liście herbaty czarnej Camelia sinensis (L.) Kuntze, które poddawano procesowi parzenia, po uprzednim rozdrobnieniu oraz stosując wspomaganie ultradźwiękowe (25–100 W) w różnych wariantach czasowych (0,5–6 min). Potwierdzono istotny wpływ fal ultradźwiękowych i rozdrobnienia na ekstrakcję polifenoli i flawonoidów ogółem z wybranych surowców w porównaniu z ich klasyczną metodą parzenia. W przypadku liści herbaty potwierdzono istotny statystycznie wpływ rozdrobnienia oraz wspomagania ultradźwiękowego na zwiększenie stężenia polifenoli (o 326%) i flawonoidów (o 173%) w tych naparach w porównaniu z klasyczną metodą. Otrzymane wyniki świadczą o możliwości zwiększenia wydajności ekstrakcyjnej procesu parzenia, jak i jego skróceniu poprzez zastosowanie ultradźwięków i rozdrobnienia materiału roślinnego w różnych wariantach i kombinacjach.

EN

The content of polyphenols and flavonoids as well as antioxidant activity with the use of the DPPH radical were tested in infusions of Mentha × piperita L. peppermint leaves and Camelia sinensis (L.) Kuntze black tea leaves, obtained after prior grinding of the raw materials. The extn. process was carried out in the presence of ultrasound (25–100 W) in various time variants (0.5–6 min). The beneficial effect of ultrasonic waves and fragmentation on the extn. of polyphenols and flavonoids from selected raw materials was confirmed in comparison to their classic brewing method. For tea leaves, a statistically significant effect of fragmentation and ultrasonic assistance on the concn. of polyphenols (up to 326% increase) and flavonoids (up to 173% increase) in the obtained infusions compared to the classical method was confirmed.

7

Anthocyanins – corrosion inhibitors straight from nature

Kopyciński Bartosz, Duda Alicja

Ochrona przed Korozją

|

2022

|

nr 7

216--221

EN

The growing environmental awareness is also reflected in the area of corrosion protection. Due to their full renewable nature and environmentally friendly profile, anthocyanins are undoubtedly a group of compounds that perfectly fit into the current trends related to the search for new, green corrosion inhibitors. In this article, the state of the art in the use of anthocyanin-rich plant extracts as corrosion inhibitors was briefly reviewed. Based on the results of works published in the past decade, the most important information about the protection of metal materials with the use of these compounds has been presented. The key results of analyzes enabling the monitoring of corrosion processes were described. The mechanism of inhibition of corrosive destruction, identical for anthocyanins, has been explained in an accessible way. Because of the specificity of their chemical structure, anthocyanins have the ability to strongly adsorb on the metal surface. Bonded to the substrate, they form a protective layer with a barrier effect. Anthocyanins play the role of mixed inhibitors, simultaneously inhibiting anode and cathode processes with an efficiency of up to 90%.

PL

Rosnąca świadomość ekologiczna znajduje odbicie również w sektorze ochrony przed korozją. Z uwagi na pełną odnawialność oraz przyjazny dla środowiska profil grupą związków doskonale wpisujących się w aktualne trendy związane z poszukiwaniem nowych, zielonych inhibitorów korozji są bez wątpienia antocyjany. W niniejszym artykule dokonano krótkiego przeglądu aktualnego stanu wiedzy w zakresie stosowania ekstraktów roślinnych bogatych w antocyjany w charakterze inhibitorów korozji. Korzystając z wyników prac opublikowanych w ostatniej dekadzie, przybliżono najważniejsze informacje dotyczące ochrony materiałów metalowych z wykorzystaniem tych związków. Przedstawiono kluczowe wyniki analiz umożliwiających monitorowanie procesów korozyjnych. W przystępny sposób wyjaśniono właściwy dla antocyjanów mechanizm inhibicji niszczenia korozyjnego. Ze względu na swoistość struktury chemicznej antocyjany wykazują zdolność do silnej adsorpcji na powierzchni metalu. Związane z podłożem, tworzą warstwę ochronną o działaniu barierowym. Antocyjany pełnią funkcję inhibitorów mieszanych, hamując równocześnie procesy anodowe i katodowe z wydajnością sięgającą nawet 90%.

8

Analysis of the use of green chemistry principles in the production of gasless pyrotechnic compositions

Zakusylo Daryna, Sereda Vita, Zakusylo Roman

Materiały Wysokoenergetyczne

|

2022

|

T. 14(S)

141--145

EN

The article deals with the issue of a rather unusual component of green chemistry, namely green pyrotechnics. The complexity and danger of the production, storage and usage of pyrotechnic compositions carry a significant ecological threat. An analytical study of the peculiarities of using green chemistry principles in gasless pyrotechnic composition production was carried out. Research in this area will help to find empirical approaches to the application of relevant green chemistry principles, which will help bring gasless pyrotechnic compositions into the green chemistry domain and make these productions environmentally safer and contemporary.

PL

Artykuł porusza zagadnienie dość nietypowego składnika zielonej chemii, jakim jest zielona pirotechnika. Należy zauważyć, że złożoność i niebezpieczeństwo produkcji, przechowywania i stosowania kompozycji pirotechnicznych niesie ze sobą istotne zagrożenie ekologiczne. Przeprowadzono analityczne badanie specyfiki wykorzystania zasad zielonej chemii w produkcji bezgazowych kompozycji pirotechnicznych. Dalsze badania w tej dziedzinie pomogą znaleźć podejścia empiryczne do zastosowania odpowiednich zasad zielonej chemii, które pomogą wprowadzić bezgazowe mieszaniny pirotechniczne do klastra zielonej chemii i uczynić te produkcje bardziej bezpiecznymi dla środowiska i zmodernizowanymi.

9

Krótka historia kodyfikacji na rzecz chemii przyjaznej środowisku

Krasnodębski Marcin

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2022

|

T. 67, nr 2

33--64

EN

Since the beginning of the 1990s, environmental protection has played an increasingly important role both in the chemical industry and in the scientific work of chemists in the academic world. A noteworthy feature of the so-called green chemistry and sustainable chemistry is the emphasis that practitioners of both disciplines lay on codifying the principles, rules, and characteristics that environmentally friendly chemical reactions and processes should meet. These codifications have a complicated epistemological status: they aim to set the criteria of ‘greenness’, indicate the direction of scientific development, and build the foundations for new research programs. While the most famous of these codifications are the twelve principles of green chemistry developed in the United States in 1998, successive attempts to codify a new type of environmentally friendly chemistry have been regularly made over the last twenty years - not only in the United States but also in Germany. Starting with American green chemistry, through German ‘soft chemistry’ (sanfte Chemie) and chemistry for sustainable development, and ending with circular chemistry, this article is an attempt to familiarize the Polish reader with this new tool in the work of researchers and engineers. Its purpose is to pay particular attention to the context of the creation and interpretation of consecutive sets of rules of a new type of chemistry and the challenges related to their application.

10

Funkcjonalne materiały otrzymywane z udziałem ligniny : od projektowania do zastosowania

Klapiszewski Łukasz

Wiadomości Chemiczne

|

2021

|

[Z] 75, 11-12

1155--1169

EN

Polymers of natural origin have been gaining increasing significance in sciences, as well as the industry. Owing to their renewable nature, unique properties and wide availability, they are components that can be used for numerous advanced applications. Lignin, a biopolymer, which is a waste product separated from the widely understood biomass, most usually generated in the pulp and paper industry, falls in line with this trend. In this context, the importance of cellulose, which is used in the production of paper and by-products is greater. Whereas lignin, in the vast majority, i.e. approx. 95-98%, constitutes an energy source generated as a result of its combustion. However, nowadays, due to the huge potential arising from the specific structure of lignin and its properties, attempts are being made at using this material in many different applications within the so-called high added value. Lignin, as a commonly used polymer of unique chemical structure and properties, has recently become a source of many studies utilizing its potential in the preparation of functional materials and/or biomaterials, including hybrid ones. Such systems consist of appropriate inorganic and organic elements, which as a whole constitute a functional product with special properties, not exhibited by individual components. This provides unlimited possibilities in terms of engineering, shaping and practical application in newly developed systems. The huge interest in hybrid materials and/or biomaterials results from their potential applications, namely, in medicine, electronics, optics, electrochemistry, energy storage etc. Therefore, it nowadays becomes justified and important to try and develop new, functional systems, which owing to their specific properties could result in interesting application-wise possibilities in everyday life. Therefore, the attempt to use lignin as a source of many attractive and prospective possibilities is not without significance.

11

Biokatalizatory i biopolimery w aspekcie zrównoważonej chemii

Jesionowski Teofil, Klapiszewski Łukasz, Zdarta Jakub

Wiadomości Chemiczne

|

2021

|

[Z] 75, 9-10

1241--1267

EN

The rapid development of industry, apart from the obvious benefits, also leads to a significant increase in the level of environmental pollution, which is related not only to the use of harmful substances in the production process, but also to the production of significant amounts of by-products and wastes, which pose a serious threat to the environment as well as to the health and the life of living organisms. There is therefore a need to limit the use of toxic substances at every stage of production, and where this is not possible, appropriate waste management and the development of effective methods of harmful substances removal. In this respect, it seems crucial to introduce the principles of Green Chemistry as widely as possible. Green Chemistry is a concept whose main assumptions focus on designing and conducting chemical processes in a way that minimizes the use and formation of harmful substances as much as possible. This staretgy is based on twelve principles that overlap with the main assumptions of environmental chemistry to improve environmental protection and reduce pollution. There are many techniques and methods that fit into the assumptions of the broadly understood Green Chemistry, the implementation of which allows for sustainable management of post-production waste and by-products as well as their effective disposal. One of such concepts assumes the use of waste substances as a valuable raw material, not only for energy, but above all as a precursor and/or component for the production of innovative materials with high utility potential. Another idea is the use of enzymes, i.e. natural biocatalysts that allow chemical transformations to be carried out under mild process conditions, without the need to use harmful solvents. What's more, enzymes can be used not only at the stage of conversion/synthesis of substrates, but they can also be efficient tools for removing harmful substances. Hence, it seems necessary to undertake attempts aimed at the widest possible management of waste substances, as well as conduct research, the effect of which is the production of functional biocatalytic systems for various applications.

12

Ion chromatography as a part of green analytical chemistry

Michalski Rajmund, Pecyna-Utylska Paulina

Archives of Environmental Protection

|

2020

|

Vol. 46, no. 4

3--9

EN

Due to the increased environmental awareness, green chemistry becomes an important element of environmental protection. Unfortunately, it generate specifi c environmental costs, which are related to the use of toxic chemical reagents and waste generation. The most frequently determined analytes include inorganic and organic anions and cations. The methods used so far for their analysis in water, sewage and various other types of samples are increasingly being replaced by ion chromatography methods. This paper presents the most important advantages and limitations of ion chromatography in the context of “green analytical chemistry.” The progress of ion chromatography in gradient and isocratic elution, capillary and multidimensional ion chromatography, as well as miniaturization and methods of sample preparation for analysis, which allow to classify this technique as green analytical chemistry, are described.

PL

Ze względu na zwiększoną świadomość ekologiczną, zielona chemia staje się ważnym elementem ochrony środowiska. Laboratoria na całym świecie przeprowadzają miliony analiz różnych substancji. Niestety generują one określone koszty środowiskowe, co związane jest stosowaniem toksycznych odczynników chemicznych i wytwarzaniem odpadów. Do najczęściej oznaczanych analitów należą aniony i kationy. Dotychczas stosowane metody ich analiz są coraz częściej zastępowane metodami chromatografii jonowej. W pracy przedstawiono najważniejsze zalety i ograniczenia chromatografii jonowej w kontekście „zielonej chemii analitycznej”. Opisano postępy w zakresie elucji gradientowej i izokratycznej, kapilarnej i wielowymiarowej IC, miniaturyzacji i metod przygotowania próbek, które pozwalają na jej zaliczenie do metod zielonej chemii analitycznej.

13

Zielone rozpuszczalniki w analityce chemicznej

Bystrzanowska Marta, Tobiszewski Marek

Analityka : nauka i praktyka

|

2020

|

nr 2

40--45

PL

Zgodnie z zasadami zielonej chemii dąży się do eliminacji bądź minimalizacji zastosowania rozpuszczalników, a także zastąpienia ich rozwiązaniami alternatywnymi – zielonymi rozpuszczalnikami.

14

Zasady zielonej chemii w preparatyce eterów 4,4'-bifenolu

Marcinkowska Magdalena, Puchała Agnieszka, Matuska-Łyżwa Joanna, Żeber-Dzikowska Ilona, Wójtowicz Bożena, Gworek Barbara, Chmielewski Jarosław

Przemysł Chemiczny

|

2019

|

T. 98, nr 4

551--555

PL

Przedstawiono reakcje reakcji eteryfikacji 4,4'-bifenolu z bromkami alkilowymi w warunkach konwencjonalnych oraz z wykorzystaniem promieniowania mikrofalowego i ultradźwiękowego. Dla uzyskanych połączeń obliczono parametry zielonej chemii i wykazano, że zastosowanie niekonwencjonalnych źródeł energii przyczynia się do zmniejszenia liczbowej wartości tych parametrów.

EN

4,4’-Dihydroxybenzene was etherified with RBr (where R = CₙH₂ₙ₊₁, n = 4–8 or 10) without any support (i) as well as under microwave irradn. (ii) or under ultrasonic radiation (iii) to the impact of used method on the reaction course. Yields of the reactions (i), (ii) and (iii) were 21-65%, 68-75% and 43-71%, resp. The reaction times were 360 min, 15 min and 10 min, resp.

15

Wybrane zagadnienia dotyczące rozwoju zielonej chemii i jej wpływu na bezpieczeństwo ekologiczne

Krupnik Dorota

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2019

|

nr 9

9--19

PL

Poruszane w niniejszym artykule zagadnienia dotyczące zasad stosowania zielonej chemii wprowadza w obszar szeroko rozumianego bezpieczeństwa ekologicznego. Możemy mówić o nim w kategorii świadomości społecznej, na płaszczyźnie globalnej, regionów, państw, społeczeństw, ale możemy mówić także w kategorii praktycznej określającej stan faktyczny środowiska naturalnego w danym miejscu i czasie. Zwracając uwagę na te zagadnienia kierujemy się w głębsze warstwy poznawcze dotyczące struktury samego wyrobu i procesu jego wytwarzania. Szukamy przyczyn zanieczyszczenia środowiska nie w ogólnych mechanizmach i systemach rządzących relacjami człowiek-środowisko, ale u źródła czyli w wyrobach, technologiach, bilansie masowym oraz metod, technik i narzędzi do identyfikacji i oceny tego stanu, np. DPSIP, LCA.

EN

Discussed in this article issues concerning the principles of green chemistry and engineering introduced us in the area of widely understood ecological safety. The purpose of this paper is to indicate on the methodological basis for shaping and improving product/processes and technology analysis of selected sectors and identify, by analogy, on the need to revise some of the currently existing technologies for the best available techniques.

16

Ciecze jonowe jako medium sorpcyjne w mikroekstrakcji do pojedynczej kropli. Cz. 1 - podstawy teoretyczne zagadnienia

Konieczna Karolina, Marcinkowski Łukasz, Kloskowski Adam, Namieśnik Jacek

Analityka : nauka i praktyka

|

2019

|

nr 1

30--34

PL

Technika mikroekstrakcji do pojedynczej kropli jest na etapie przygotowania próbki doskonałym rozwiązaniem technicznym, które spełnia wymagania stawiane przez ideę zielonej chemii analitycznej.

17

Procesy zaawansowanego utleniania jako zielone technologie

Kida M., Książek S., Koszelnik P.

Instal

|

2017

|

nr 5

50--53

PL

W pracy, na podstawie literatury, przedstawiono możliwości zastosowania zaawansowanych metod utleniania do usuwania mikrozanieczyszczeń z różnych komponentów środowiska, zgodnych z koncepcją zielonej chemii. Pojęcie zielonej chemii zostało wprowadzone w celu zminimalizowania zanieczyszczenia środowiska naturalnego. W wielu przypadkach znaczna część szkodliwych związków organicznych wprowadzana jest do środowiska w niezmienionej formie, albo w postaci bardziej toksycznych metabolitów. Do ich usuwania stosuje się coraz częściej zaawansowane metody utleniania (AOPs– Advanced Oxidation Processes). Z kolei wprowadzenie zasad zielonej chemii skutkuje poszukiwaniem sposobów szerokiego wdrażania bezpiecznych utleniaczy, minimalizowaniem użycia nieodnawialnych katalizatorów i substancji pomocniczych, tendencją do wbudowywania wszystkich atomów wchodzących w skład substratów w cząsteczki produktów. Filar zielonej chemii stanowią reakcje katalityczne, np. proces Fentona. Umożliwiają one generowanie wysokoreaktywnych rodników hydroksylowych OH*, które wchodzą w reakcje prawie ze wszystkimi zanieczyszczeniami organicznymi.

EN

The work includes a review of the literature on the possibility of the use of advanced oxidation methods for the removal of micropollutants in different components of the environment, consistent with the concept of green chemistry. The green chemistry has been used to minimize contamination of the environment. In many cases, a substantial part of harmful organic compounds into the environment gets in its original form or in the form of the more toxic metabolites. For removal of the micropollutants increasingly advanced methods of oxidation are used (AOPs– Advanced Oxidation Processes). Results of the introduction of the principles of green chemistry is the implementation of safe oxidants, minimization of non-use of catalysts and auxiliary substances tending to the incorporation of all the atoms constituting the substrates in the product molecule. Pillar of green chemistry are the catalytic reactions, eg. the process of Fenton. AOPs allow the generation of highly reactive hydroxyl radicals OH*, which reacts with almost all organic contaminants.

18

Możliwości katalitycznego zastosowania materiałów odpadowych

Książek S., Kida M., Koszelnik P.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 2/II

55--62

PL

Zrównoważona chemia stanowi jedną z form działań zmierzających do zmniejszenia zanieczyszczeń środowiska i jest ważnym elementem zrównoważonego rozwoju. Zielona chemia dostarcza rozwiązań do takich globalnych wyzwań jak zmiana klimatu, zrównoważone rolnictwo, energia, zatrucie środowiska i wyczerpywanie bogactw naturalnych. Zielone technologie nie tylko chronią środowisko naturalne, ale zazwyczaj są również korzystne z punktu widzenia ekonomicznego. Podstawowym problemem dla środowiska jest znaczne zmniejszenie się zapasu surowców naturalnych. Zatem, dążenie do większej rozmaitości źródeł surowcowych to ważny obszar działania zielonej chemii. Kataliza należy do podstawowych narzędzi realizowania wszystkich zasad zielonej, zrównoważonej chemii wychodząc od badań podstawowych do zastosowań przemysłowych. Według zasad zielonej chemii, gdzie tylko jest to możliwe, powinno dążyć się do stosowania surowców odnawialnych oraz odpadów, które nie tylko zapewniają alternatywne surowce odnawialne, ale także stanowią materiał do produkcji katalizatorów. Zastosowanie materiału naturalnego jako katalizatora lub substratu do wytwarzania katalizatora powoduje nie tylko obniżenie kosztów związanych z produkcją katalizatorów, ale sprawia, że stosowany proces jest przyjazny dla środowiska. Ponadto, wykorzystanie materiałów odpadowych zmniejsza problem unieszkodliwiania odpadów. Wśród najbardziej obfitych zasobów produktów ubocznych technologii są przede wszystkim odpady z rolnictwa, górnictwa i produkcji metali, a w szczególności przemysłu hutniczego. Celem pracy jest scharakteryzowanie właściwości katalitycznych wybranych materiałów odpadowych.

EN

Sustainable chemistry is one of the forms of action to reduce pollution of the environment and it is an important element of sustainable development. Green chemistry provides solutions to such global challenges as climate change, sustainable agriculture, energy, toxics in the environment and the depletion of natural resources. Green technology will not only protect the environment, but they are usually also preferable from the economic point of view. The main concern for the environment is a significant reduction in the supply of natural materials. Therefore, the pursuit of a greater variety of sources of natural materials is an important area of activity of green chemistry. Catalysis is one of the basic tools of implementation of all principles of green, sustainable chemistry, from basic research to industrial applications. According to the seventh principle of green chemistry, where possible, should seek to use renewable raw materials and waste, which not only provide alternative renewable raw materials, but also provide the material for the production of catalysts. The use of natural material or waste material as catalyst or a substrate for the preparation of the catalyst will not only reduce the costs associated with the production of catalysts, but makes the used process is environmentally friendly. Waste materials also are valuable materials for the production of catalysts or are themselves active catalysts. In addition, the use of waste materials reduces the problem of waste disposal. Among the most abundant resources of technology products are primarily agricultural, mining and metals, and in particular the steel industry. The aim of the work is to characterize the catalytic properties of selected waste materials.

19

Biocatalytic reduction of ketones in a secondary school laboratory

Lacušková D., Drozdíková A.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2017

|

R. 22, NR 1-2

123--133

EN

Biocatalysis is one of the most important industrial methods which has been increasingly attracting attention of scientists as a new and environmentally acceptable method. It is used in the preparation of chiral alcohols - important building blocks for the synthesis of fine chemicals, pharmaceuticals, agrochemicals and analogues of natural substances. In biocatalysis the use of traditional chiral agents based on heavy metals has been replaced by the use of enzymes. In many cases, the number of reaction steps has been limited, the selectivity of the desired products has been increased while the negative impact on the environment has been reduced. The principles of biocatalysis have been applied by us to design a simple chemical experiment for the students of higher secondary education. The modified assignment of a lab task consisted of bioreduction of 4-nitroacetophenone using the enzymes present in plant tissues of carrot, parsley and white radish. Within our pedagogical research, the adequacy of the chemical experiment for secondary school students was examined and the extent of understanding of the green chemistry experiment was analysed by the method of a semi-structured interview.

PL

Biokataliza jest jedną z najważniejszych metod przemysłowych, która w coraz większym stopniu przyciąga uwagę naukowców jako metoda nowa i akceptowalna dla środowiska. Stosuje się ją do wytwarzania chiralnych alkoholi - ważnych cegiełek do syntezy wysokowartościowych chemikaliów, farmaceutyków, agrochemikaliów i analogów substancji naturalnych. W biokatalizie stosowanie tradycyjnych związków chiralnych na bazie metali ciężkich zostało zastąpione przez wykorzystanie enzymów. W wielu przypadkach liczba etapów reakcji została ograniczona, selektywność pożądanych produktów została zwiększona, a negatywny wpływ na środowisko został zmniejszony. Zasady biokatalizy zostały przez nas zastosowane w celu zaprojektowania prostego eksperymentu chemicznego dla uczniów szkół średnich II stopnia. Zmodyfikowane ćwiczenie laboratoryjne polegało na bioredukcji 4-nitroacetofenonu za pomocą enzymów obecnych w tkankach roślinnych marchwi, pietruszki i białej rzodkwi. W ramach naszych badań pedagogicznych przeanalizowano adekwatność eksperymentu chemicznego dla uczniów szkół średnich, a zrozumienie doświadczenia z zakresu zielonej chemii zostało zbadane za pomocą wywiadu półustrukturyzowanego.

20

"Zielona" chromatografia cieczowa

Krzemińska K., Bocian Sz.

Analityka : nauka i praktyka

|

2017

|

nr 2

22--28

PL

Chromatografia cieczowa może być bardziej ekologiczna, niż obecnie. Wystarczy tylko poszukać dobrych rozwiązań technologicznych, aparaturowych czy metodologicznych.