Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Coexistence of algae and a graptolite-like problematicum: a case study from the late Silurian of Podolia (Ukraine)

Skompski Stanisław, Kozłowski Wojciech, Łuczyński Piotr, Kozłowska Anna

Acta Geologica Polonica

|

2023

|

Vol. 73, no. 2

115--133

EN

This contribution presents the record of an abundant assemblage of well-preserved, thallophytic noncalcified algae and of an epibiotic form that has been recognised as a putative graptolite from the upper Silurian (Ludlow, Gorstian–Ludfordian) of Podolia (western part of Ukraine). The sediments represent a shallow peritidal zone of the shelf. A new genus and species, Voronocladus dryganti, belonging to the Dasycladales Pascher, 1931, is established. Most of the specimens representing the algal thallus are overgrown by problematical epibiotic graptolites, described as Podoliagraptus algaeoides gen. et sp. nov. This phenomenon is explained as an epiphytic mode of life of the putative graptolite on algae, and is herein compared to recently known coexistences of algae with other organisms. The excellent state of preservation, and the abundance of studied Dasycladales algae and epibiotic problematics indicate that the investigated mudstone layer can be treated as a ‘Konservat Lagerstätte’ sensu Seilacher (1970).

2

The use of X-ray computed microtomography for graptolite detection in rock based on core internal structure visualization

Kaczmarek Ł., Kozłowska A., Maksimczuk M., Wejrzanowski T.

Acta Geologica Polonica

|

2017

|

Vol. 67, no. 2

299--306

EN

This paper presents for the first time X-ray computed microtomography (μCT) analysis as a technique for Silurian graptolite detection in rocks. The samples come from the Jantar Bituminous Claystones Member of the Opalino core, Baltic Basin, northern Poland. Images were obtained with spatial resolution of 25 μm, which enabled the authors to create a 3-D visualization and to calculate the ratio of fissure and graptolite volume to the total sample volume. A set of μCT slices was used to create a 3-D reconstruction of graptolite geometry. These μCT slices were processed to obtain a clearly visible image and the volume ratio. A copper X-ray source filter was used during exposure to reduce radiograph artifacts. Visualization of graptolite tubaria (rhabdosomes) enabled Demirastrites simulans to be identified. Numerical models of graptolites reveal promising applications for paleontological research and thus for the recognition and characterization of reservoir rocks.

3

Na wyżynach polskiej geologii

Miecznik J. B.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 11-2

683-–689

EN

The times of the loss of the Polish statehood in the 19th century to early 20th century did not favour the development of Polish geology. This development began in the interwar years, and it considerably accelerated after World War II as a result of both the Soviet concept to develop a huge heavy industry sector in Poland and the need to create an appropriate resource base. The funding for research and geological exploration was highly increased, and the period of great discoveries of raw materials commenced. Large academic centres of geology developed in Warsaw and Kraków, where excellent scientific schools were established around outstanding scientists. The leading ones included the Polish school of sedimentology and, more broadly, of geology, established by Professor Marian Książkiewicz (1906–1981) at the Jagiellonian University in Kraków, and the school of paleontology developed by Professor Roman Kozłowski (1889–1977) in Warsaw. Their achievements, despite the political isolation of Poland, quickly became well-known abroad and influenced the development of world science.

4

Graptolity : narzędzie stratygraficzne w rozpoznaniu stref perspektywicznych dla występowania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów

Podhalańska T.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 8

460–-467

EN

In connection with the exploration of zones prospective for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits, numerous studies of source rocks have been conducted in Poland. Stratigraphic examinations are among the basic elements. The main group of fossils occurring in shale successions, being a potential source of hydrocarbons, is graptolites. This paper describes the assemblages of graptolites from Ordovician and Silurian deposits and shows their importance for the stratigraphy of shale complexes. Due to their abundance and rapid evolution, graptolites are an excellent tool for biostratigraphic dating, regional correlations and biozonation of rock successions in terms of the high-resolution sequence stratigraphy. The paper presents the significance of taphonomic research of graptolites to identify zones of increased accumulation of hydrocarbons in rocks. It has been found that graptolites are an equally important instrument, in addition to elevated TOC values or increased gamma ray radiation on well logs, that allows identification of potential source rocks for hydrocarbons, including shale gas.

5

Graptolites – stratigraphic tool in the exploration of zones prospective for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits

Podhalańska T.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 11-1

621--629

EN

In connection with the exploration of zones prospective for the occurrence of unconventional hydrocarbon deposits, numerous studies of source rocks have been conducted in Poland. Stratigraphic examinations are among the basic elements. The main group of fossils occurring in shale successions, being a potential source of hydrocarbons, is graptolites. This paper describes the assemblages of graptolites from Ordovician and Silurian deposits and shows their importance for the stratigraphy of shale complexes. Due to their abundance and rapid evolution, graptolites are an excellent tool for biostratigraphic dating, regional correlations and biozonation of rock successions in terms of the high-resolution sequence stratigraphy. The paper presents the significance of taphonomic research of graptolites to identify zones of increased accumulation of hydrocarbons in rocks. It has been found that graptolites are an equally important instrument, in addition to elevated TOC values or increased gamma ray radiation on well logs, that allows identification of potential source rocks for hydrocarbons, including shale gas.

6

Późnoordowickie zlodowacenie Gondwany : zapis zmian środowiskowych w sukcesji osadowej obniżenia bałtyckiego

Podhalańska T.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

T. 193

1--132

PL

Przeprowadzono badania litofacjalne, paleontologiczne i geochemiczne osadów ordowiku górnego i niższego landoweru, pochodzących ze wszystkich stref facjalnych polskiej części paleobasenu bałtyckiego. Strefy te, od skańskiej na zachodzie poprzez centralnobałtoskańską, do litewskiej na wschodzie, reprezentują przekrój środowisk sedymentacji od górnego skłonu i szelfu zewnętrznego do środowisk płytkonerytycznych szelfu wewnętrznego. Stwierdzono znaczące zmiany w środowisku abiotycznym i biotycznym związane z globalnymi zmianami paleośrodowiskowymi, wywołanymi ochłodzeniem klimatycznym i zlodowaceniem Gondwany w późnym ordowiku. Po globalnej destabilizacji ekosystemów nastąpiło ocieplenie klimatyczne, szybka transgresja i postępująca anoksja. Badania litofacjalne potwierdziły regresywny charakter osadowej sukcesji od katu do niższego hirnantu. Maksimum regresji określono na wyższą część starszego hirnantu. Początek transgresji miał miejsce w późnym hirnancie. Stwierdzono spójność zmian litofacjalnych oraz krzywych względnego poziomu morza badanego obszaru z innymi obszarami Bałtoskandii. Spójność ta implikuje, podobnie jak to jest w innych obszarach tego rejonu, że zmiany poziomu morza w późnym ordowiku mają w dużej mierze charakter zmian eustatycznych. Analiza paleontologiczna potwierdziła wpływ globalnych zmian klimatycznych i eustatycznych na przebudowę zespołów biotycznych w późnym ordowiku i wczesnym landowerze. Obecność fauny Hirnantia dokumentuje, podobnie jak w wielu innych rejonach świata, okres ochłodzenia klimatycznego i regresji; jednocześnie datując go na wczesny hirnant. Na podstawie zapisu kopalnego stwierdzono kryzys faunistyczny w późnym ordowiku oraz wyróżniono fazy ewolucyjne graptolitów, związane z późnoordowicko-wczesnosylurską przebudową zespołów. Udokumentowano współwystępowanie graptolitów i skamieniałości śladowych w strefie pogranicza ordowiku i syluru, wskazujące na stopniowo postępującą anoksję środowisk sedymentacji w okresie ocieplenia klimatycznego i transgresji w późnym hirnancie i najwcześniejszym rhuddanie. Badania geochemiczne pozwoliły na określenie zmienności składu mineralnego i chemicznego (w zakresie składników głównych i śladowych) utworów wszystkich stref facjalnych na tle abiotycznych i biotycznych zmian środowiskowych. Do analizy paleośrodowiskowej wykorzystano geochemiczne wskaźniki produktywności, ilości i pochodzenia materiału detrytycznego oraz warunków redoks. Badania te pozwoliły na rekonstrukcje warunków środowiskowych i ich zmian w czasie i przestrzeni. Przeanalizowano skład izotopowy węgla i tlenu w węglanach. Wyniki tych badań oraz porównania z obszarami sąsiednimi wykazały zgodne odchylenia wartości δ13C oraz przeważnie δ18O w kierunku wyższych wartości. Tym samym, potwierdzone zostały zmiany oceanograficzne i ekologiczne w hirnancie wiązane z okresem chłodnym i zlodowaceniem Gondwany. Wykazano, że analogiczny trend zmian izotopowych występuje na całym obszarze basenu bałtyckiego, w zgodności z danymi biostratygraficznymi, co potwierdza chronostratygraficzny potencjał uzyskanych profili izotopowych. Skorelowano wahania poziomu morza, krzywe składu izotopowego węgla i tlenu w węglanach oraz wydarzenia biotyczne w basenie bałtyckim z globalnymi zmianami środowiskowymi późnego ordowiku i wczesnego syluru. Przebudowa zespołów biotycznych i zjawiska abiotyczne zarejestrowane w osadach obniżenia bałtyckiego umożliwiają korelację z innymi obszarami Bałtyki i innych paleokontynentów. Zmiany litofacjalne, paleontologiczne i geochemiczne (w tym izotopowe), obserwowane w osadach z rozległego i zróżnicowanego facjalnie basenu bałtyckiego, stanowią ważne uzupełnienie zapisu zdarzeń późnego ordowiku i wczesnego landoweru. Przeprowadzone badania potwierdzają dużą skalę zmian środowiskowych na Bałtyce, które dobrze wiążą się z globalnymi wydarzeniami klimatycznymi, eustatycznymi i ekologicznymi.

EN

The paper deals with lithofacies, palaeontological and geochemical investigations of Upper Ordovician and lowermost Silurian deposits of all facies zones from the Polish sector of the Baltic Palaeobasin. The zones, from Scanian in the west through Central Baltoscandian to Lithuanian in the cast, represent an array of sedimentary environments from the continental slope and outer shelf to shallow-neritic environments of the inner shelf. The integrated lithofacics, palaeontological and geochemical studies supported the occurrence of changes in abiotic and biotic environments of the Upper Ordovician and lower Llandovery with regard to palacoenvironmcntal changes related to a global climatic cooling and the Gondwanan glaciation, which was followed by a warming and fast marine transgression accompanied by progressing anoxia conditions. Lithofacies studies confirmed the regressive character of the Katian and lower Hirnantian dcpositional succession. The peak regression occurred in the late early Hirnantian. The marine transgression commenced in the late Hirnantian, followed by deposition of deeper marine sediments. The uppermost Hirnantian and Rhuddanian deposits represent a new transgressive-regressive cycle. There is a coherency in the lithofacies changes between the study area and other regions of Baltoscandia. Local relative sea-level curves, constructed for Upper Ordovician and lowermost Silurian sections of the Polish part of the Baltic Depression, well correspond to the sea-level curve proposed for Baltoscandia, thus confirming the trend of relative sea-level changes throughout the Baltic Basin. Therefore, the Late Ordovician-early Llandovery relative sea-level changes in the Polish part of the Baltic Depression can be considered, like in the other regions of Baltoscandia, to have been induced largely by glacioeustatic changes. Sedimentary continuity and gradual facies and ecological changes at the Ordovician/Silurian boundary were proved in some sections in the western part of the Baltic Depression. Palaeontological analysis confirmed the influence of global climatic and custatic changes on the restructuring of biotic assemblages in Late Ordovician to early Silurian times. A faunal crisis is recorded to have occurred in Late Ordovician times. The occurrence of the Hirnantia fauna in borehole sections of both the western and eastern parts of the Baltic Depression reflects, like elsewhere in the world, a glaciocustatic sea-level drop in the early Hirnantian. The research results confirm the presence of evolutionary phases related to the Late Ordovician-early Llandovery restructuring of graptolite assemblages. Chemical composition (TOC, main and trace components) of the deposits and values of geochemical proxies show that geochemistry of the deposits from the western part of the Baltic Basin is more variable as compared to the eastern part of the study area. The docunented variations in redox conditions of the Baltic Basin well correlate with the end-Ordovician global events: better oceanic circulation and bottom water oxygenation in the early Hirnantian, and progressing transgression/anoxia accompanied by a climatic warming in the late Hirnantian and early Rhuddanian. The results of carbon and oxygen isotopic composition analysis in carbonates show a shift in δl3C and most of δ18O values towards higher values. It was proved that a similar trend of C and O isotopic composition changes occurs in| the whole Baltic Depression and, moreover, it is in conformity with biostratigraphic data. This conformity confirms that the isotopic profiles have chronostratigraphic significance. It well corresponds to the oceanographic and ecological changes observed in the Hirnantian, linked with a cool period and the Gondwanan glaciation. The results of research on carbon and oxygen isotopic composition of deposits from the Scanian facies zone arc the first results obtained from deposits of the distal shelf of Baltica. The research results were the basis for correlations of the relative sea-level changes, carbon and oxygen isotopic composition curves in carbonates, and biotic events in the Baltic Basin with global environmental changes of Late Ordovician and early Llandovery times. Thus, the results proved the influence of Late Ordovician climatic fluctuation (climatic cooling and Gondwanan glaciation followed by a climate warming), and related eustatic and ecological changes on the facies, palaeontological and geochemical record of environmental changes in the deposits of the Polish part of the Baltic Depression.

7

Wenlock (Silurian) graptolitic shales from the Kocaeli Peninsula (Derince-Izmit), NW Turkey

Sachanski V., Goncuoglu M., Gedik I.

Acta Geologica Polonica

|

2008

|

Vol. 58, no. 4

387-393

EN

Alternating dark grey to black thin-bedded limestones and yellowish-grey calcareous shales in a recently discovered section in Izmit (Derince), eastern Kocaeli Peninsula, yielded graptolites of the middle part of the Wenlock - Cyrtograptus lundgreni Zone and possibly Upper Cy. rigidus-Cy. perneri Zone. This is the first record of graptolitic shale facies rocks in the Kocaeli Peninsula. The succession described is more akin to the Silurian of the Zonguldak Terrane than the shallow-marine carbonate facies of the Istanbul Terrane. It is therefore suggested that the contact between the Istanbul and Zonguldak terranes should be located to the west of Izmit (Derince).

8

Nowelizacja stratygrafii syluru w wybranych profilach wiertniczych obniżenia bałtyckiego (Polska północna)

Szymański B., Modliński Z.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2003

|

nr 405

109--138

PL

Zaprezentowano wyniki rewizji podziału graptolitowego serii sylurskiej w wybranych profilach wiertniczych polskiej części obniżenia bałtyckiego. Dotychczasowy podział był oparty na autorskim schemacie E. i H. Tomczyków (1962-1990), który zawiera szereg błędnych rozwiązań. Zakres proponowanych korekt obejmuje m.in.: ujednolicenie granic systemu, dolnej - ordowik/sylur i górnej - sylur/dewon, eliminację jednostek rangi oddziału określanych jako siedlce i podlasie, zdefiniowanie granic i zasięgów standardowych oddziałów systemu (landower, wenlok, ludlow, pridoli) oraz pięter (gorst i ludford), wreszcie rezygnację z szeregu wyróżnianych dotychczas regionalnych poziomów graptolitowych. Niektóre z nich nie mają wszystkich cech umożliwiających ich identyfikację na obszarze całego basenu. Dla innych niemożliwe jest udokumentowanie ich granic i zasięgów. Jeszcze inne są niedostatecznie udokumentowane, co uniemożliwia jednoznaczne korelacje ze standardowymi poziomami graptolitowymi skali globalnej. Zmodyfikowany schemat podziału serii sylurskiej ilustrują profile otworów wiertniczych: Słupsk IG 1, Lębork IG 1, Kościerzyna IG 1, Żarnowiec IG 1, Gdańsk IG 1, Hel IG 1, Pasłęk IG 1 i Bartoszyce IG 1.

EN

This study revises the graptolite zonation of the Silurian System in selected boreholes from the Polish sector of the Baltic Depression. The previous zonation was based on the scheme by Tomczykowa & Tomczyk (1962-1990) and contained many errors. The revision resulted in, among others, unification of the basal and top boundaries of the Silurian System, elimination of the Siedlce series and Podlasie series, determination of limits and ranges of the standard Series (Llandovery, Wenlock, Ludlow and Pridoli) and Stages (Gorstian and Ludfordian), and relinquishment of several regional graptolite zones. Some of the zones do not posses enough attributes to allow their identification across the entire basin. For others it is impossible to dating their limits and ranges. Yet others are insufficiently documented, that makes them impossible to correlate with the standard graptolite zones. The modified stratigraphic scheme of the Silurian System is illustrated by borehole sections: Słupsk IG 1, Lębork IG 1, Kościerzyna IG 1, Żarnowiec IG 1, Gdańsk IG 1, Hel IG 1, Pasłęk IG 1 and Bartoszyce IG 1.

9

Abnormalities in the development of monograptid colonies

Teller L.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 3

347-352

EN

Examples of abnormalities and regeneration in Wenlock Monograptidae are described and illustrated. The sicula displays deformations of the dorsal processes, swellings of virgula or extremely numerous internal rings. Some thecae reveal deformed apertures various excrescences and shortenings. Excessive growth and reduction of lateral apertures are very common. Specimens with split of virgulae have also been found. These phenomena seem to be common among graptolites but their origin is not very clear, each case requiring a separate interpretation. The only exception is regeneration whose mechanism is the best studied so far.

PL

Przytoczono i omówiono nieprawidłowości w rozwoju astogenetycznym u wenlockich kolonii graptolitów. W obrębie sikuli stwierdzono deformacje wyrostków dorsalnych, zgrubienia na wirgelli oraz liczne pierścienie sikularne. Niektóre teki wykazują deformacje apertur, krótsze lub nienormalnie długie wyrostki aperturalne, a także narośla, które stanowią najprawdopodobniej przytwierdzone chitinozoa. Napotkano także kolonie z rozdwajająca się wirgulą oraz kolonie zregenerowane po uprzednim uszkodzeniu. Zaobserwowane zjawiska wydają się być częste wśród kolonii graptolitów, a obserwować można je łatwiej na materiale wyizolowanym chemicznie ze skały. Przebadany materiał pochodzi z profilu wenloku otworu Zawada 1(NE Polska).

10

The Silurian stratigraphy of the Zawiercie-Żarki area (NE margin of the Upper Silesian Coal Basin)

Szymański B., Teller L.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 2

183-200

EN

Structural position, lithological character, major petrographical features and biostratigraphy of Silurian deposits are discussed basing upon data from boreholes drilled between 1970 and 1989. Diagnostic studies of graptolite and conodont fragments have enabled the recognition of Wenlock, lower Ludlow (Gorstian) and presumably locally the lowermost part of upper Ludlow (Ludfordian) deposits within the clastic part of Silurian sequence, whereas within its carbonate part - Llandovery and lowermost Wenlock sediments. The Lower Silurian carbonates pass down into the Ordovician ones probably with sedimentary continuity. This is evidenced by conodont successions in the borehole sections Ż-88 and Ż-99. Anchimetamorphic transformations (regional, dynamic and thermal-metasomatic) of Silurian rocks and a high degree of tectonic differentiation between individual sections are common. The lack of stratigraphically complete Silurian sequences results mainly from their intensive tectonism and the pre-Devonian and pre-Triassic erosion.

PL

Zaprezentowano rezultaty badań skał syluru z 50 wybranych otworów wiertniczych wykonanych w latach 1970-1989 na obszarze Zawiercia - Żarek przez Państwowy Instytut Geologiczny i Przedsiębiorstwo Geologiczne w Krakowie. Zapis litologiczny syluru tworzy kompleks osadów węglanowo-klastycznych o nieznacznej miąższności. Część dolną kompleksu budują skały węglanowe wykazujące zaawansowany stopień rekrystalizacji, natomiast górną - skały klastyczne: ilowce i mułowce z podrząędnymi wkładkami piaskowców oraz epizodycznie skał krzemionkowych (lidyty) i skał piroklastycznych (bentonity, tufity). W opracowanych sekwencjach osady syluru ułożone są zgodnie sedymentacyjnie na ordowiku lub kontaktują tektonicznie z różnowiekowymi poziomami bądź węglanów ordowiku, bądź też klastytów najmlodszego prekambru (wend)- kambru dolnego(?). Ich bezpośredni nadkład tworzą albo transgresywnie zalegające osady dewonu, albo triasu - najczęściej dolnego (najniższy piaskowiec pstry, ret), rzadziej środkowego (dolomity kruszconośne). W części profilów sekwencji osadów sylurskich nie przebito. Na podstawie skamieniałości stwierdzono osady landoweru, wenloku i ludlowu dolnego. Wiek osadów landoweru i wenloku dolnego dokumentują konodonty, natomiast osadów wenloku górnego i ludlowu donego- graptolity. W analizowanym materiale rdzeniowym datowane palentologicznie osady landoweru napotkano w profilach czterech otworów wiertniczych. Ich landowerski potwierdza zespół oznaczonych przez M. Nehring-Lefeld konodontów: Spathognathodus celloni Walliser s.f., Neoprioniodus subcarnus walliser s.f., Drepanodus aduncus Nicoll et Rexroad i Pseudooneothodus becmanni (Bischoff et Sanneman). Wenlok reprezentowany jest przez datowane paleontologicznie osady ilasto-mułowcowe w profilach osmiu otworów wiertniczych. Ich wiek dokumentują graptolity: Cyrtograptus lundgreni Tullberg, Monograptus flemingi (Salter), Testograptus testis (Barrande) i Monograptus ex gr, dubius (Suess). Osady ludlowu dolnego wyodrębniono na podstawie datowań graptolitami w profilach dziesięciu otworów wiertniczych. Za osady sylurskie, należące prawdopodobnie do ludlowu dolnego, uznano ponadto serie skał ilasto-mułowcowych z nieoznaczalnymi fragmentami graptolitów. Z osadów ludlowu dolnego oznaczono: Monograptus ex gr. Dubius (Suess), Monograptus aff. Uncinatus Tullberg, Bohemograptus bohemicus (Barrande), B.cf. bohemicus (Barrande), B.bohemicus tenuis (Boucek), Saetograptus cf. Chimaera (Barrande), Neodiversograptus nilssoni (Barrande), N.cf. nilssoni (Barrande), Cucullograptus ex gr. Aversus (Eisenack), C.aff. aversus (Eisenack), C.aff. pazdroi (Urbanek), Lobograptus ex gr. Scanicus (Tullberg), L.cf. scanicus scanicus (Tullberg), L.scanicus aff. Parascanicus (Kuhne), saetograptus chimaera (Barrande), S. sp. I Linograptus sp. Występowanie osadów ludlowu górnego (ludfordian) potwierdzono paleontologicznie. Ich prawdopodobną obecność, powyżej udokumentowanej faunistycznie serii ludlowu dolnego (gorstian), przyjęto również warunkowo. Za ludlow górny uznano wreszcie arbitralnie nieme faunistycznie fragmenty serii sylurskiej nawiercone bezpośrednio pod triasem dolnym lub zwietrzałymi intruzywami (porfiry) i brekcjami. Za linostratotyp osadów węglano-klastycznych syluru dla obszaru zawierciańsko-żareckiego NE obrzeżenia GZW proponuje się uznać profil z otworu o głęb. 414,1 - 538,3 m, w którym stwierdzono dotychczas najpełniej rozwiniętą i dobrze datowaną paleontologicznie (graptolity, konodonty) sukcesje stratygraficzną systemu pozbawioną znaczniejszych luk sedymentacyjnych i redukcji tektonicznych. Jako hypolistratotypy można natomiast przyjąć profile cząstkowe, z otworów wiertniczych głęb. 375,2-469,5 m i 270,0-400,0 m, gdzie zachowane są najpełniejsze i typowo wykształcone serie osadów odpowiednio landoweru i wenloku oraz ludlowu dolnego (gorstian). Zrekonstruowana z profili cząstkowych niepełna miąższność rzeczywista osadów węglanowo-klastycznych syluru (landower, wenlok, ludlow dolny) wynosiprzypuszczalnie ok. 400,0-450,0 m. Stwierdzone kąty upadu warstw są zmienne i wahają się w granicach 20-70, a najczęściej 20-40. Z sukcesji litologicznej syluru wynika, że odpowiada ona trzem kolejnym fazom regresywnej ewolucji zbiornika: od litofacji węglanowej (landower), przez węglanowo-ilastą i ciemnych osadów ilastych (wenlok), po wykształcenie ilasto-mułowcowe ze wzrastającym ku górze profilu udziałem piaskowców (ludlow). Jako punkt zwrotny od transgresywnej do regresywnej fazy rozwoju zbiornika uznać można pogranicze wenloku i ludlowu, tj. moment zaniku w poszczególnych profilach przewarstwień ciemnych bitumicznych ilowców, reprezentujących osady bardziej wewnętrznych, basenowych partii zbiornika.