Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Odporność ogniowa konstrukcji słupowych zabezpieczonych okładzinami z gipsu syntetycznego

Kania Tomasz

Przegląd Budowlany

|

2021

|

R. 92, nr 11-12

119--121

PL

Konstrukcje prętowe, do jakich zaliczamy słupy, nie pełnią zwykle funkcji oddzielającej, w związku z czym powinny spełniać jedynie kryterium nośności ogniowej (R). Jednak w sytuacji, gdy słup tworzy ciągłą przegrodę z przylegającą do niego ścianą, wymagane są w stosunku do niego także dwa pozostałe kryteria: szczelności (E) oraz izolacyjności ogniowej (I). W artykule przedstawiono rozwiązanie zabezpieczeń przeciwpożarowych stalowych słupów konstrukcyjnych z wykorzystaniem okładzin z gipsu syntetycznego, materiału odpadowego uzyskanego w procesie odsiarczania spalin z paliw kopalnych metodą mokrą wapienną.

EN

Bar structures, which include columns, usually do not have a separating function, and therefore should only meet the fire resistance (R) criterion. However, when a column forms a continuous partition with an adjacent wall, two other criteria are also required: tightness (E) and fire insulation (I). The article presents a fire protection solution for structural steel columns with the use of synthetic gypsum cladding, a waste material obtained in the process of desulphurization of fossil fuels using the wet lime method.

2

Przyszłość polskich desulfogipsów z odsiarczania spalin metodą mokrą wapienną w świetle krajowej polityki klimatyczno-energetycznej – przegląd

Haba Sylwester, Nocuń-Wczelik Wiesława

Materiały Ceramiczne

|

2021

|

T. 73, nr 1

3--13

PL

Praca poświęcona jest problemowi surowców zawierających siarczan(VI) wapnia o różnym stopniu uwodnienia, stosowanych w produkcji wielu materiałów budowlanych: nowoczesnych spoiw, prefabrykatów i cementu. Od około 30 lat w Polsce najważniejszym źródłem siarczanu wapnia jest gips syntetyczny pochodzący z procesu odsiarczania gazów odlotowych w energetyce. Prognozy pozyskania tego materiału są ściśle związane z polityką energetyczną, która w trosce o rozumianą szeroko jakość powietrza i klimat, stawia za cel odejście od paliw kopalnych. W pracy przedstawiono relacje ilościowe pomiędzy różnymi rodzajami surowców siarczanowych, metody i produkty odsiarczania, jak również symulacje dotyczące podaży tych materiałów w nawiązaniu do uwarunkowań środowiskowych i prawnych w Unii Europejskiej w perspektywie najbliższych dekad.

EN

The calcium sulphates of different constitutional water content are the base raw materials used in the production of numerous building materials, such as modern binders, prefabricated wallboard elements and cement. In Poland, the synthetic gypsum, resulted from the wet process of flue gas desulphurization in thermal power plants, has been the most important source of calcium sulphate for around 30 years. The synthetic gypsum is generated in a close relation to the energy policy which nowadays is focused on the air quality and problems of climate changes. The reduction of fossil fuels consumption is therefore a main goal. In this work, the evolution of volume ratio concerning different calcium sulphate sources based upon the environmental policy and rules in the European Community in the nearest decades are discussed.

3

Analiza wpływu na środowisko produkcji gipsu budowlanego z wykorzystaniem naturalnego gipsu i gipsu z odsiarczania spalin w polskich warunkach

Czernik Sebastian, Hynowski Mariusz, Michałowski Bartosz, Piasecki Michał, Tomaszewska Justyna, Michalak Jacek

Cement Wapno Beton

|

2021

|

R. 26, nr 2

134--145

PL

Produkcja materiałów budowlanych związana jest ze zużyciem energii i surowców, w tym tych pochodzenia naturalnego. Ich wykorzystanie wiąże się z wytworzeniem znacznych ilości odpadów oraz emisją gazów cieplarnianych. Z tego względu, dla zrównoważonego rozwoju cywilizacyjnego, ważne jest ograniczenie odziaływania na środowisko wyrobów budowlanych. Gips to jedno z podstawowych spoiw mineralnych powszechnie stosowanych w budownictwie. W pracy porównano wpływ na środowisko gipsu budowlanego wytworzonego z surowca naturalnego oraz gipsu uzyskanego w procesie odsiarczania spalin. Analizie poddano dziewięć wskaźników oddziaływania środowiskowego: potencjał globalnego ocieplenia - GWP, potencjał uszczuplenia stratosferycznej warstwy ozonowej - ODP, potencjał zakwaszenia gleby i wody - AP, potencjał eutrofizacji - EP, potencjał tworzenia ozonu troposferycznego - POCP, potencjał uszczuplenia zasobów abiotycznych w przypadku zasobów niekopalnych - ADP-pierwiastki oraz zasoby kopalne - ADP-paliwa kopalne, całkowite zużycie zasobów odnawialnej energii pierwotnej - PERT oraz całkowite zużycie zasobów nieodnawialnej energii pierwotnej - PENRT. Większe wartości wszystkich rozpatrywanych wskaźników uzyskano dla gipsu budowlanego wytworzonego z surowca pochodzącego z procesów odsiarczania spalin. Ocenę oddziaływania środowiskowego przeprowadzono wykorzystując metodę oceny cyklu życia [LCA], korzystając z rzeczywistych danych produkcyjnych z roku 2017. Cykl życia będący przedmiotem analizy niniejszej pracy obejmował moduły od A1 do A3, to jest od wydobycia/uzyskania surowców aż do gotowego wyrobu, dostarczonego do bramy fabryki.

EN

The production of construction products is associated with energy and raw materials consumption, including those of natural origin. Their use is associated with the generation of significant quantity of waste and the emission of greenhouse gases. Therefore, for the sustainable development of civilization, it is essential to reduce the environmental impact of construction products. Gypsum is one of the primary mineral binders, commonly used in construction. The study compares the effect on the environment of building gypsum made of natural raw materials and gypsum obtained in the flue gas desulfurization process. Nine environmental impact indicators were analyzed: global warming potential - GWP, stratospheric ozone layer depletion potential -ODP, soil and water acidification potential - AP, eutrophication potential - EP, tropospheric ozone formation potential - POCP, abiotic depletion potential for non-fossil resources - ADP-elements and fossil resources-ADP-fossil fuels, total use of renewable primary energy resources - PERT and total use of non-renewable primary energy resources - PENRT. Higher values of all considered indicators were obtained for building gypsum made of raw material from flue gas desulfurization processes. The environmental impact assessment was carried out using the Life Cycle Assessment [LCA] method and actual production data from 2017. The life cycle analyzed in this paper covered modules from A1 to A3, i.e., from the extraction/acquisition of raw materials to the finished product, delivered to the factory gate.

4

Wykorzystanie ścian z gipsu syntetycznego w budownictwie pasywnym

Kania Tomasz

Przegląd Budowlany

|

2019

|

R. 90, nr 10

107--109

PL

Zastosowanie materiałów budowlanych pozyskanych w procesie odsiarczania spalin w budownictwie pasywnym przyczynia się do realizacji idei zrównoważonego rozwoju przede wszystkim przez obniżenie emisji substancji szkodliwych do atmosfery, wykorzystanie odpadów przemysłowych do produkcji materiałów budowlanych oraz obniżenie zużycia nieodnawialnej energii pierwotnej w procesie użytkowania budynków. W pierwszej części artykułu omówiono podstawowe zasady i idee budownictwa pasywnego. W drugiej części przedstawiono studium przypadku zastosowania litych ścian z gipsu syntetycznego w domach jednorodzinnych spełniających kryteria budynków pasywnych.

5

Celowość i znaczenie budowy magazynów surowców wtórnych jako złóż antropogenicznych na przykładzie gipsu syntetycznego

Uberman R., Naworyta W.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 106

211--223

PL

W artykule poruszono problem podaży produktu ubocznego, jakim jest gips syntetyczny powstający w wyniku odsiarczania spalin w elektrowniach konwencjonalnych. Przedstawiono stan produkcji oraz prognozę na przyszłość. obecnie gips syntetyczny niemal w całości wykorzystywany jest jako surowiec w zakładach produktów gipsowych ulokowanych w bezpośrednim sąsiedztwie elektrowni. od połowy lat dziewięćdziesiątych XX w. w Polsce obserwuje się wzrost produkcji gipsu syntetycznego związany z budową instalacji odsiarczania spalin w polskich elektrowniach konwencjonalnych. W najbliższym czasie tendencja wzrostowa utrzyma się w związku z budową nowych bloków węglowych w elektrowniach. Na rynku pojawią się spore nadwyżki tego surowca, które nie będą na bieżąco wykorzystane w produkcji elementów gipsowych. Należy mieć jednak na uwadze, że ze względu na restrykcyjną politykę UE wobec energetyki opartej na węglu kamiennym i brunatnym w przeciągu kilku najbliższych dekad udział elektrowni konwencjonalnych w produkcji energii będzie ulegał stopniowemu obniżeniu. W konsekwencji podaż gipsu syntetycznego również ulegnie stopniowemu zmniejszeniu. Celowe jest zatem odpowiednie składowanie nadwyżek tego surowca, aby mógł być wykorzystany w przyszłości. biorąc to pod uwagę, należy już dzisiaj przygotować sposoby magazynowania spodziewanych nadwyżek gipsu syntetycznego. Do tego celu świetnie nadają się wyrobiska pogórnicze, szczególnie w kopalniach surowców skalnych. W artykule zaproponowano ścieżkę prawną umożliwiającą przekształcenie wyrobiska poeksploatacyjnego w magazyn gipsu.

EN

The article discusses the problem of the supply of a by-product, which is synthetic gypsum produced as a re- sult of flue gas desulphurization in conventional power plants. the state of production and forecast for the future are presented. Currently, synthetic gypsum is almost entirely used as a raw material in the gypsum products plant located in the immediate vicinity of the power plant. Since the mid-1990s, in Poland, an increase in the production of synthetic gypsum associated with the construction of a flue gas desulphurization installation in Polish conventional power plants has been observed. In the near future, the upward trend will continue in connection with the construction of new coal units in power plants. Significant surpluses of this raw material will appear on the market, which will not be used on an ongoing basis in the production of gypsum components. However, due to the EU’s restrictive policy towards energy based on coal and lignite, within the next few decades, the share of conventional power plants in energy production will be gradually reduced. As a consequence, the supply of synthetic gypsum will also gradually decrease. therefore, it is advisable to properly store the surplus of this raw material so that it can be used in the future. taking this into account, it is already necessary to prepare methods for storing the expected surpluses of synthetic gypsum. For this purpose, post-mining open pits are particularly suitable, especially in mines of rock raw materials. the article proposes a legal path enabling the post-mining open pits to be transformed into a anthropogenic gypsum deposit.

6

Źródła sorbentów wapiennych do odsiarczania spalin w Polsce w kontekście potrzeb krajowej energetyki

Galos K., Szlugaj J., Burkowicz A.

Polityka Energetyczna

|

2016

|

T. 19, z. 2

149--170

PL

W ostatnim ćwierćwieczu w polskiej elektroenergetyce zawodowej zbudowano znaczną liczbę instalacji odsiarczania spalin (IOS), co pozwoliło czterokrotnie ograniczyć całkowitą emisję SO2 do 0,4 mln Mg w 2013 r., a udział SO2 zatrzymanego w tych instalacjach wzrósł do ponad 80% w 2013 r. W konsekwencji zanotowano wzrost krajowego zapotrzebowania na sorbenty wapienne z poziomu praktycznie zerowego w 1990 r. do około 2,5 mln Mg rocznie obecnie, a branża energetyczna stała się jednym z najważniejszych odbiorców polskiego przemysłu wapienniczego. W artykule zaprezentowano metody odsiarczania stosowane w polskich elektrowniach i elektrociepłowniach i rodzaje użytkowanych w nich sorbentów oraz scharakteryzowano ich użytkowanie. Poddano analizie proces wdrażania systemów odsiarczania w krajowych elektrowniach z podaniem zdolności produkcyjnej i poziomu rzeczywistej produkcji gipsów syntetycznych. Przedstawiono bazę zasobową oraz wielkość podaży skał i surowców wapiennych w Polsce z uwzględnieniem głównych kierunków ich zastosowań. Przedstawiono także obecne i przyszłe źródła sorbentów wapiennych do odsiarczania spalin metodą mokrą wapienną. Na podstawie oficjalnych planów rozwojowych polskiej energetyki przedstawiono prognozę podaży gipsów z odsiarczania w najbliższej dekadzie, a także prognozę zużycia sorbentów wapiennych stosowanych w energetyce.

EN

In the last twenty five years a large number of flue gas desulphurization (FGD) installations was constructed in the Polish power industry, so domestic SO2 emission was reduced fourfold, and amounted to ca. 0.4 million Mg in 2013, while SO2 capture increased to over 80%, respectively. Consequently, a significant increase in domestic demand for limestone sorbents was recorded, from virtually zero in 1990 to about 2.5 million Mgpy today, and power industry has become one of the most important customers of limestone industry. The paper shows the methods used in the flue gas desulphurization in Polish heat and power plants, the types of utilized sorbents, characterizing also their use. Moreover, the paper presents process of the implementation of FGD along with potential and real gypsum production in domestic power plants. Furthermore, paper shows the resource base and the volume of supply of limestone and related rocks in Poland in relation to the main directions of their use. The current and future sources of limestone sorbents applied in FGD in wet method were also presented. Taking into account official plans of the development of the Polish energy production, the forecast of the synthetic gypsum production as well as the use of limestone sorbents in the next years has been made.

7

Possible Uses of Synthetic Gypsum in Salt-Cavern Filling

Andrusikiewicz W.

Inżynieria Mineralna

|

2016

|

R. 17, nr 1

57--62

EN

Large quantities of synthetic gypsum are obtained from the wet flue-gas treatment process during coal burning. Synthetic gypsum is a full-value by-product that can be processed in various industries. However, overproduction causes that considerable quantities of synthetic gypsum are rather stockpiled on surface storage dumps. This paper presents an optional use of synthetic gypsum to prepare mixes based on fully saturated brine designed for salt-cavern filling. Such an operation allows, on the one hand, to recover full-value brine collected in a cavern, and, on the other hand, to reduce the quantities of gypsum dumped on land surface. In addition, filling of salt caverns with gypsum mixes is geomechanically more beneficial than cavern filling with brine. That method is also important for environmental protection reasons.

PL

W wyniku procesu mokrego oczyszczania spalin powstających w trakcie spalania węgla otrzymuje się duże ilości gipsu syntetycznego, który jest pełnowartościowym produktem możliwym do wykorzystania gospodarczego. Jednak jego nadprodukcja czyni, że duża część trafia na składowiska powierzchniowe. W artykule przedstawiono możliwość wykorzystania gipsu do sporządzania mieszanin na bazie solanki pełnonasyconej i wypełniania nią zlikwidowanych kawern solnych. Zabieg taki pozwala z jednej strony na odzyskanie pełnowartościowej solanki wypełniającej kawernę, z drugiej zaś ogranicza ilość gipsu trafiającego na składowisko powierzchniowe. Ponadto wypełnienie kawerny mieszaniną gipsową jest od strony geomechanicznej korzystniejsze, niż wypełnienie solanką. Omawiany sposób wypełniania kawern solnych ma także walor związany z ochroną środowiska.

8

Analiza możliwości kompleksowego zagospodarowania zasobów złoża węgla brunatnego Gubin, kopalin towarzyszących oraz odpadowych surowców mineralnych

Naworyta W.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2013

|

nr 150 (30)

112--123

PL

Przeanalizowano możliwość zagospodarowania kopalin towarzyszących ze złoża węgla brunatnego Gubin. Jako tło przedstawiono praktykę i doświadczenia w tej dziedzinie w polskich kopalniach węgla brunatnego. Omówiono potrzebę zagospodarowania ubocznych produktów spalania węgla. Przedstawiono problem gospodarki wodami z odwodnienia górotworu. Podkreślono konieczność zastosowania rachunku ekonomicznego przy podejmowaniu decyzji o eksploatacji kopalin towarzyszących. W podsumowaniu zwrócono uwagę na korzyści gospodarcze oraz dodatkowe miejsca pracy związane z racjonalnym i kompleksowym zagospodarowaniem złoża.

EN

Possibility of utilization of accompanying minerals of Gubin lignite deposit has been analyzed. The practice in Polish lignite mines and experiences in that field has been presented as the background. The necessity of utilization of waste raw materials from lignite power plant was discussed. The problems of water utilization from dewatering system were shown. The importance of cost-benefit analysis in the decision about selective exploitation of accompanying minerals was stressed. In conclusion, attention was paid to the economic benefits and new jobs connected to rational and complex utilization of a lignite deposit.

9

Metody otrzymywania gipsu syntetycznego z instalacji odsiarczania spalin w elektrowniach i elektrociepłowniach

Woliński P.

Wiadomości Elektrotechniczne

|

2013

|

R. 81, nr 4

38--40

10

Analysis of the sulfur content in the Gubin lignite deposit for assessing the need for sorbent and the quantity of REA gypsum produced

Naworyta W.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2013

|

T. 29, z. 4

47--58

PL

Artykuł dotyczy kompleksowej gospodarki zasobami złoża, w szczególności długoterminowego planowania zagospodarowania złoża węgla brunatnego. Na podstawie danych z dokumentacji geologicznej złoża Gubin przeanalizowano zmienność zawartości siarki całkowitej w przeznaczonych do eksploatacji pokładach węgla pod kątem ilości sorbentu potrzebnego do odsiarczania spalin oraz ilości produktów ubocznych tego procesu. Do modelowania parametrów złoża wykorzystano metody geostatystyczne, kriging zwyczajny i uniwersalny. Na podstawie projektu eksploatacji złoża określono ilość siarki całkowitej w węglu w granicach projektowanych pięcioletnich postępów frontów eksploatacyjnych. W analizie uwzględniono planowaną równoległą eksploatację dwóch pokładów węgla. Założono, że do odsiarczania spalin w elektrowni zastosowana będzie metoda mokra wapienna. Na podstawie równania reakcji jaka zachodzi w procesie odsiarczania spalin w metodzie mokrej wapiennej obliczono masę sorbentu (CaCO3) jaką trzeba będzie zapewnić dla całkowitego odsiarczenia spalin oraz masę gipsu, który będzie produktem odsiarczania. Analizy wykazały, że ze względu na podwyższoną zawartość siarki w głębszym pokładzie węgla w okresie jego eksploatacji wystąpi zwiększone zapotrzebowanie na sorbent i w konsekwencji wystąpi zwiększona podaż gipsu odpadowego. Wyniki długookresowej analizy mogą być przydatne do określenia ilości sorbentu w długim okresie czasu oraz dla projektowania zagospodarowania produktów ubocznych odsiarczania spalin przy elektrowni na złożu Gubin. Wyniki mogą być również przydatne do długookresowej oceny wpływu podaży gipsu syntetycznego na rynek tego surowca w kraju.

EN

The paper refers to the problem of complex management of mineral resources, especially to the long-term lignite deposit management. Based on data from the geological documentation of the Gubin deposit, this article analyzes the variability of total sulfur content in lignite seams planned for exploitation. The purpose of this analyzes is the assessment of the amount of sorbent required for desulfurization process and the quantity of by product of this process. For modeling of the deposit’s parameters, geostatistical methods were used including ordinary and universal kriging. Given the mining design, the total amount of sulfur in the lignite was determined within the proposed five-year advances of the exploitation fronts. The analysis took into account the planned, simultaneous mining of two lignite seams. For the purposes of this article, it was assumed that in the planned power plant by the Gubin deposit wet limestone scrubbing method will be used. Using the equation for the reaction that takes place in the flue gas desulfurization process, the mass of sorbent (CaCO3) was calculated which will be needed for total gas desulfurization, as well as the mass of the gypsum which will be the product of this process. The lower lignite seam contains increased amount of the sulfur. Mining of this seam will cause significant increase of the demand on the desulfurization sorbent and, consequently, the higher supply of REA gypsum. The results of the analysis may be useful to determine the amount of sorbent required in the long term and for the development of a desulphurization by products management plan at the power plant located by the Gubin deposit. They can also be used for evaluating the impact of synthetic gypsum supply on the market for this commodity in the country.

11

Ocena możliwości wykorzystania w odlewnictwie gipsu syntetycznego uzyskanego podczas procesu mokrego odsiarczania spalin w energetyce

Biernacki R., Haratym R., Krzyńska A.

Archives of Foundry Engineering

|

2012

|

Vol. 12, iss. 1s

5--8

PL

Przedstawiono analizę możliwości wykorzystania w odlewnictwie gipsu odpadowego (syntetycznego) uzyskiwanego w procesie odsiarczania spalin w energetyce. Energetyka jest jednym z największych producentem SO2. W celu ochrony środowiska i obniżenia ilości zanieczyszczeń stosuje się odsiarczanie spalin metodą mokrą. W wyniku tego procesu powstaje gips odpadowy, który może być stosowany w praktyce. Przeprowadzono badania, w wyniku których określono sposoby przygotowania tego gipsu do wykonywania form odlewniczych. W artykule oceniono skład chemiczny, wytrzymałość i przepuszczalność form z uzyskanego gipsu syntetycznego, porównano je z właściwościami gipsu odlewniczego GoldStar XL oraz właściwościami form ceramicznych. Zbadano strukturę gipsów, wykonano badania na derywatografie oraz określono energochłonność procesu wytwarzania gipsu odpadowego w instalacji mokrego odsiarczania. Po analizie zebranych danych można stwierdzić, że gips syntetyczny może być używany jako materiał na formy odlewnicze. Nie obserwuje się znaczącego spadku najważniejszych właściwości, a z drugiej strony istnieje wiele dodatkowych korzyści, w tym niskie zużycie energii, obniżenie kosztów i zmniejszenie wpływu na środowisko.

EN

This article investigates possible use of waste gypsum (synthetic), recovered via flue-gas desulfurization from coal-fired electric power plants, in foundries. Energy sector, which in Eastern Europe is mostly composed from coal-fired electric power plants, is one of the largest producers of sulfur dioxide (SO2). In order to protect the environment and reduce the amount of pollution flue-gas desulfurization (FGD) is used to remove SO2 from exhaust flue gases of fossil-fuel power plants. As a result of this process gypsum waste is produced that can be used in practical applications. Strength and permeability tests have been made and also in-depth analysis of energy consumption of production process to investigate ways of preparing the synthetic gypsum for casting moulds application. This paper also assesses the chemical composition, strength and permeability of moulds made with synthetic gypsum, in comparison with moulds made with traditional GoldStar XL gypsum and with ceramic molds. Moreover examination of structure of synthetic gypsum, the investigations on derivatograph and calculations of energy consumption during production process of synthetic gypsum in wet flue-gas desulfurization were made.

12

Evaluation of synthetic gypsum recovered via wet flue-gas desulfurization from electric power plants for use in foundries

Biernacki R., Haratym R., Kwapisz J.

Archives of Foundry Engineering

|

2012

|

Vol. 12, iss. 3

5-8

EN

This article investigates possible use of waste gypsum (synthetic), recovered via flue-gas desulfurization from coal-fired electric power plants, in foundries. Energy sector, which in Eastern Europe is mostly composed from coal-fired electric power plants, is one of the largest producers of sulfur dioxide (SO2). In order to protect the environment and reduce the amount of pollution flue-gas desulfurization (FGD) is used to remove SO2 from exhaust flue gases of fossil-fuel power plants. As a result of this process gypsum waste is produced that can be used in practical applications. Strength and permeability tests have been made and also in-depth analysis of energy consumption of production process to investigate ways of preparing the synthetic gypsum for casting moulds application. This paper also assesses the chemical composition, strength and permeability of moulds made with synthetic gypsum, in comparison with moulds made with traditional GoldStar XL gypsum and with ceramic moulds. Moreover examination of structure of synthetic gypsum, the investigations on derivatograph and calculations of energy consumption during production process of synthetic gypsum in wet flue-gas desulfurization were made. After analysis of gathered data it's possible to conclude that synthetic gypsum can be used as a material for casting mould. There is no significant decrease in key properties, and on the other hand there is many additional benefits including low energy consumption, decreased cost, and decreased environmental impact.

13

Gips w budownictwie

Nosal K., Wieczorek M., Pichniarczyk P.

Materiały Budowlane

|

2011

|

nr 10

22-23

14

Conversion of calcium carbonate into synthetic gypsum in flue gas desulphurization technology using wet limestone method

Głomba M., Szmigielska E.

Czasopismo Techniczne. Chemia

|

2011

|

R. 108, z. 1-Ch

49-59

EN

The paper presents application of calcium carbonate, which is included in the limestone, for wet limestone method of desulphurization used for flue gas generated in hard and brown coal combustion in pulverized coal furnaces of power boilers. Conversion stages of calcium carbonate into calcium sulphate dihydrate, i.e. synthetic gypsum, are given. Its physicochemical characterization and properties which cause it to resemble natural gypsum are specified. It was proved that the process of converting calcium carbonate into synthetic gypsum meets all the conditions justifying recognizing the process as one of environmental control methods known as recycling.

PL

W artykule omówiono zastosowanie zawartego w kamieniu wapiennym węglanu wapnia do odsiarczania mokrą metodą wapienną spalin energetycznych, powstających w procesie spalania węgla kamiennego i brunatnego w pyłowych paleniskach kotłowych. Podano etapy konwersji węglanu wapnia do dwuwodnego siarczanu wapnia, czyli gipsu syntetycznego. Podano jego charakterystykę fizykochemiczną oraz właściwości nadające mu cechy gipsu naturalnego. Wykazano, że proces konwersji węglanu wapnia do gipsu sztucznego spełnia wszystkie warunki upoważniające do stwierdzenia, że jest to jedna z metod ochrony środowiska naturalnego, zwana recyklingiem.

15

Syntetyczne gipsy włókniste - metody otrzymywania

Pichniarczyk P., Malata G.

Cement Wapno Beton

|

2010

|

R. 15/77, nr 6

327-332

PL

Znana metoda otrzymywania włóknistych kryształów gipsu, opiera się na jego krystalizacji w roztworze chłodzonego kwasu solnego. Może ona zostać zastąpiona wygodniejszymi metodami technologicznymi, w których stosowany będzie kwas siarkowy. Jest to zresztą środowisko panujące zwykle przy powstawaniu gipsów w różnych procesach chemicznych. Metodę krystalizacji można zastąpić także procesem rekrystalizacji z udziałem domieszek modyfikujących, który zużywa mniej energii. Dodatkową zaletą metody rekrystalizacji w roztworze kwasu siarkowego jest możliwość otrzymywania również kryształów anhydrytu o iglastym pokroju.

EN

The method of fibrous gypsum production, based upon the crystallization from cooled hydrochloric acid solution, can be replaced by the better, technologically rationalized methods. The sulfuric acid can be used instead of the hydrochloric one and the typical environment, as during the chemical gypsum formation, is created. The alternate crystallization method can be derived from the low energy consuming recrystallization in the presence of modifying admixtures. Additionally, the anhydrite needle-like crystals can be produced during this process in sulfuric acid.

16

Rynek materiałów gipsowych dla budownictwa w Polsce

Nosal K., Sobala M., Wieczorek M.

Materiały Budowlane

|

2009

|

nr 10

41-42

17

Właściwości gipsu budowlanego z surowców naturalnych i syntetycznych

Klin S.

Materiały Budowlane

|

2007

|

nr 10

30-31

18

Kierunki zastosowania surowców gipsowych w przemyśle materiałów budowlanych. Cz. 1

Pichniarczyk P., Chłądzyński S.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2006

|

nr 5

12-15

PL

Surowce gipsowe odgrywają duże znaczenie gospodarcze ze względu na ich powszechne zastosowanie, przede wszystkim przy wytwarzaniu spoiw i prefabrykantów gipsowych oraz do produkcji cementu. Poza przemysłem materiałów budowlanych gips wykorzystuje się w przemyśle chemicznym, medycynie, ceramice czy w rolnictwie. Jest to związane zarówno z dostępnością bogatych złóż siarczanu wapnia w kraju oraz stale rosnących ilości gipsu syntetycznego z procesu odsiarczania spalin, jak i wymiernymi korzyściami wynikającymi z używania tych materiałów w budownictwie.

19

Źródła i użytkowanie gipsów syntetycznych z odsiarczania spalin w Polsce

Szlugaj J., Galos K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2006

|

T. 22, z. 1s

5-21

PL

W ostatnich latach w polskich elektrowniach zawodowych zbudowano szereg instalacji odsiarczania spalin (IOS), co pozwoliło ograniczyć całkowitą emisję SO2 o ponad połowę - do 1,02 mln Mg w 2003 r., a udział SO2 zatrzymanego w tych instalacjach wzrósł do 57,9% w 2003 r. Gips syntetyczny otrzymywany metodą mokrą wapienną generalnie posiada parametry jakościowe zbliżone do gipsów naturalnych i może je zastępować we wszystkich technologiach związanych z ich przetwórstwem i wykorzystaniem. Produkcję gipsu syntetycznego rozpoczęto w 1994 r., a w 2004 osiągnęła ona wielkość ponad 1,2 mln Mg. W artykule zaprezentowano źródła i poddano analizie strukturę produkcji gipsu syntetycznego w Polsce w ostatnich latach, jak również scharakteryzowano tendencje rozwoju czołowych branż przemysłu będących głównymi konsumentami tych surowców. Przedstawione zostały także relacje między krajowymi producentami i użytkownikami tych surowców.

EN

A large number of new desulphurisation installations was constructed in Polish power industry in recent years, so SO2 emission was reduced by more than a half to 1.02 million tonnes in 2003, while SO2 capture increased to 57.9%, respectively. FGD gypsum, obtained in the most important wet-limestone desulphurisation method, is recognised as a full substitute of natural gypsum. Its production in Poland started in 1994, and amounted to almost 1.2 million tonnes in 2004. The whole amount of produced synthetic gypsum in Poland is currently used in gypsum binders, plasters and plasterboards manufacture, as well as an additive in production of Portland cement. The paper presents sources and production of FGD gypsum in Poland in recent years, as well as characterise developments in leading industries, which consume these raw materials. Relationships between domestic producers and consumers of synthetic gypsum are also presented.

20

Wykorzystanie gipsów z odsiarczania spalin do otrzymywania siarczanowo-wapiennego spieku, stanowiącego główny składnik dodatku ekspansywnego

Roszczynialski W., Konik Z., Małolepszy J., Stok A.

Cement Wapno Beton

|

2006

|

R. 11/73, nr 1

43-50

PL

Przeprowadzono badania otrzymywania spieku siarczanowo-wapniowego, głównego składnika dodatku ekspansywnego przez wspólne prażenie w temperaturze 1150°C gipsu z odsiarczania spalin z kamieniem wapiennym. Spiek ten składa się z anhydrytu i tlenku wapniowego. Z badań termicznych wynika, że przy szybkim wzroście temperatury do 1200°C nie obserwuje się rozkładu anhyrytu. W procesie hydratacji spieku zarówno anhydryt jak i tlenek wapniowy szybko reagują z wodą. Spiek w mieszaninie z cementem glinowym daje składnik ekspansywny, dobrej jakości. Dotatek tego składnika w odpowiedniej proporcji do cementu portlandzkiego pozwala na otrzymanie cementu bezskurczowego lub ekspansywnego, obu zgodnych z normą amerykańską ASTM C 845-96.

EN

The possibilities of synthesis of sulfate-lime sinter, which is main component of expansive additive, was investigated. The sintering of the mixture composed of desulfogypsum and limestone at 1150°C gives the sinter composed of calcium oxide and anhydrite. Thermal investigation shows that quick increase of temperature till 1200°C does not cause the decomposition of anhydrite. Both components of the sinter are hydrating quickly and in the mixture with high alumina cement give good expansive additive. Tha addition of this additive to Portland cement in suitable proportion gives shrinkage-compensating and expansive cements, both of good quality according to ASTM C 845-96.