Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Dokumentowanie zasobów wód leczniczych, termalnych i solanek w świetle zmieniających się przepisów prawa geologicznego i górniczego

Sokołowski Jakub

Górnictwo Odkrywkowe

|

2023

|

R. 64, nr 2

27--35

PL

W artykule przedstawiono ewolucję przepisów prawa geologicznego i górniczego w zakresie dotyczącym dokumentowania zasobów wód leczniczych, termalnych i solanek. Przez ponad sto lat ustawodawstwo dotyczące dokumentowania zasobów tych wód ulegało znaczącym zmianom, które niosły za sobą konsekwencje formalno-prawne dla procesu dokumentowania. W artykule zwrócono szczególną uwagę na trudności w stosowaniu wybranych przepisów prawa geologicznego i górniczego, wynikające z faktu zaliczenia wód leczniczych, termalnych i solanek do kopalin. Wskazano na konieczność dostosowywania prawa do zmieniających się realiów i sprostaniu nowym wyzwaniom wynikającym z potrzeby racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi, jak również zaakcentowano przywiązanie do krajowej tradycji stanowienia prawa. Poddano też krytycznej ocenie niektóre z zapisów prawa, mając jednak na uwadze specyficzny charakter wód, nieprzystający do uniwersalnych zasad sprawdzających się w przypadku innych kopalin, wskazując zarazem na dalszą potrzebę zmian przepisów prawa geologicznego i górniczego w zakresie dokumentowania wód podziemnych zaliczonych do kopalin.

EN

The article presents the evolution of the geological and mining law in the scope of documenting the resources of curative, thermal and brine waters. For over a hundred years, the legislation in the field of documenting the resources of these waters has undergone significant changes, which had formal and legal consequences for the process of documenting. The article pays particular attention to the difficulties in applying selected provisions of the geological and mining law, resulting from the fact that curative, thermal and brine waters are included in the minerals. The necessity of adapting the law to the changing realities and meeting new challenges was pointed out, as well as the attachment to the national law-making tradition was emphasized. Some of the provisions of the law were also critically assessed, however, bearing in mind the specific nature of waters, incompatible with the universal principles applicable to other minerals, they also indicate a further need to amend the provisions of the geological and mining law in the field of docum enting groundwater classified as minerals.

2

Geochemistry of germanium in thermal waters of the Jelenia Góra geothermal system (Sudetes, Poland) : solute relationships and aquifer mineralogy

Dobrzyński Dariusz, Tetfejer Klaudia, Stępień Marcin, Karasiński Jakub, Tupys Andrii, Słaby Ewa

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2023

|

Vol. 93, No. 3

323--344

EN

A long-term (2004–2021) study of the chemical composition of thermal waters in the Jelenia Góra geothermal system provided information on a wide set of components. The subject of the present study is the geochemistry of germanium (Ge), which occurs in concentrations ranging from 2.7 to 6.3 μg/L in the waters studied. Interpretation of a set of 46 chemical analyses identified relationships between germanium and other elements in thermal waters from individual intakes. In the old thermal waters of Cieplice and Karpniki of deep circulation, germanium is derived from silicates and its concentration is controlled by the solubility of Ge-bearing quartz with an average Ge content of 1.5 μg/g. The source of germanium in the deep old thermal water at Staniszów is mainly sulphides, most likely arsenopyrite, but the secondary contribution of Ge from silicates (biotites, amphiboles) should not be ignored. The mineral phase, responsible for controlling Ge activity in this water, cannot yet be identified. The shallow thermal waters at Cieplice, which are a mixture of old thermal waters and modern waters, differ from the deep waters. Germanium in shallow waters probably is derived from silicates, but owing to mixing, there are no chemical equilibrium conditions; the concentration of Ge is determined by the dynamic equilibrium of the mixed water components. The modern water of intake no. 2 (Cieplice) differs from other shallow waters and also shows similarities to the Staniszów water. The germanium in the no. 2 water probably comes mainly from ferromagnesian minerals (biotite, amphiboles), although the influence of sulphides cannot be excluded. The relationships of germanium to other elements, including the Ge/Si ratio, appear to be effective indicators of hydrogeochemical conditions. Thermal waters from the different locations show both similarities and differences in chemical composition,especially of minor and trace components. At the present, still weak stage of recognition, the Jelenia Góra geothermal system can be treated as an area of occurrence of local systems responsible for the quantity and quality of thermal waters in individual intakes.

3

Wykopią OZE spod ziemi?

Kowalczyk Artur

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2022

|

nr 11

PL

Cenniejsze niż ropa czy gaz, podziemne, płynne złoto energetyczne, czyli wody geotermalne, mają szansę choć w części zmienić w Polsce metody ogrzewania mieszkań i domów, a nawet sposób życia. Jest to możliwe praktycznie bez zanieczyszczeń i stosunkowo tanim kosztem.

4

Possibilities of using the energy potential of geothermal waters in the case of Poland and Ukraine

Lis Anna, Savchenko Olena

Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym

|

2022

|

Vol. 11

181--194

EN

The development of energy based on RES is an important element of the policy of sustainable development and maintaining energy security. The difficult situation in the energy sector is turning more and more countries towards alternative energy sources. The feasibility of obtaining energy from renewable sources is linked primarily to the resources that are also economical. The main advantage of geothermal waters is that they can be used to produce heat or electricity, regardless of the time of day or climatic conditions. Data from geological research allows us to conclude that both Ukraine and Poland have favorable conditions for the use of energy from low and medium temperature geothermal waters. Ukraine is also turning to the possibility of using geothermal energy to produce electricity. Examples highlighting the possibility of using the energy potential of geothermal waters in the Lviv region and the Czestochowa poviat were presented.

5

Properties of the aggressiveness of geothermal and marine water and their negative impact on hydromechanical fittings

Ciosmak Małgorzata

Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie

|

2021

|

nr 68 (140)

78--85

EN

This article concerns the issue of the long-term operation of hydromechanical fittings during their contact with aggressive water. The aim of this analysis was to investigate the significance of the quality of water during the operation of wind power farms and geothermal power stations, especially hydromechanical fittings during long-term operation at the base of the Baltic Sea and geothermal power stations. This article presents the properties of water and their impact on hydromechanical equipment during long-term operation in marine and geothermal waters. The paper includes the analysis and evaluation of their impact. Additionally, the article describes important problems with the operation of wind power farms and geothermal power stations. The results of periodical analyses of southern Baltic marine water and thermal groundwater from “Geotermia Podhalańska” were evaluated and used as the basis for future research. Every negative parameter of water, known as its aggressiveness, adversely affects the basic materials of wind masts and pipelines, as well as the hydromechanical equipment in contact with marine and thermal water. The presented results show the necessity of controlling the water quality prior to the operation of geothermal water and building wind power masts in coastal marine water. Attention was paid to corrosion during contact with aggressive water with unprotected materials. This issue is rarely seen in the literature but is very important.

6

Tematyka geotermalna w aktualnej działalności naukowo-badawczej IGSMiE PAN w latach 2019–2021 i plany na przyszłość

Bujakowski Wiesław, Tomaszewska Beata, Kępińska Beata, Pająk Leszek, Bielec Bogusław, Miecznik Maciej, Kasztelewicz Aleksandra

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 9

624--632

EN

The Mineral and Energy Economy Research Institute of the Polish Academy of Sciences (MEERI PAS) is celebrating its 35th anniversary this year. The Institute was established in 1986on the initiative of Prof. Dr Eng. Roman Ney, who was its first Director. Inspired by Professors Roman Ney and Julian Sokołowski, research on the recognition and use of geothermal energy in Poland was launched at the Institute. A measurable achievement of the research team established in 1993 was the launch of the first geothermal installation in the country, under the name of the Experimental Geothermal Plant Bańska - Biały Dunajec, located in the Podhale region. This prototype installation prompted the establishment of PEC Geotermia Podhalańska S.A. and the inspiration for the construction of further geothermal plants in Poland. Through the period of over 3 0years, the team of scientists associated with the current Division of Renewable Energy Sources of MEERIPAS has developed several hundred works on geothermal issues. These were, among others, documentations ofnew and reconstructed geothermal wells, resource documentations, pre-investment expert reports, articles, monographs, atlases and various scientific presentations, as well as information popularizing geothermal topics. In recent years, 42 research tasks of utilitarian nature, 55 articles and scientific reports of national and international scope, and 9 research projects have been carried out in the Division of Renewable Energy Sources.

7

Rational management of geothermal waters after their energetic use – preliminary results of the project Geotermia Mazowiecka SA

Bujakowski Wiesław, Bielec Bogusław, Balcer Marek

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2020

|

T. 36, z. 1

123--134

EN

Poland belongs to the countries with limited waters intended for drinking resources. To meet this problem, the Management Board of Geotermia Mazowiecka SA carries out activities to determine the possibilities of using exploited geothermal waters other than energy purposes. In addition to energy, the geothermal water is used for recreation and balneotherapy in “Termy Mszczonów” and for the production of drinking water for the local water supply system. Some water needs to be discharged into surface watercourses due to a lack of coherence of heating and water supply needs. For recognizing this problem innovative research project entitled: “The development of a method for injecting after energy-used geothermal waters into selected geological structures” was prepared and implemented as part of the Regional Operational Program of the Mazowieckie Voivodship for 2014–2020 (Priority Axis: Research and development activities of enterprises). This project has resulted in the launch of the installation pumping excess water to the quaternary sandy leyer. Based on the results from the first year of operation of the project, it can be assumed that it is possible to achieve nearly 100% reduction of water discharge and, consequently, the full use of producted geothermal waters. In summary, it can be stated that the geothermal plant in Mszczonów is a unique installation not only on the Polish but also international scale. The proof of this is not only the scale of rational use of water for energy purposes (cooling from 41°C to about 17°C), but also their development in other areas, for example in “Termy Mszczonów” and for the production of waters intended for drinking. The article presents the results of the first year (2019) of operation of the water injection system. During this period, in cooled water discharged into surface watercourse nearly 50% reduction was achieved.

PL

Polska należy do krajów o ograniczonych zasobach wód pitnych. Wychodząc naprzeciw temu problemowi Zarząd Spółki Geotermia Mazowiecka SA prowadzi działania w kierunku określenia możliwości wykorzystania eksploatowanych wód geotermalnych innych niż cele energetyczne. Wody złożowe oprócz zagospodarowania do generacji ciepła wykorzystywane są do rekreacji i balneoterapii w Termach Mazowieckich oraz do celów wytwarzania wód pitnych w lokalnym systemie wodociągowym. Część wód musiała być odprowadzana do cieków powierzchniowych z powodu braku koherencji potrzeb ciepłowniczych i wodociągowych. Temu służył innowacyjny projekt badawczy pn.: „Opracowanie metody zatłaczania wykorzystanych energetycznie wód geotermalnych do wytypowanych struktur geologicznych” realizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014–2020. Projekt ten zaowocował uruchomieniem instalacji zatłaczania nadmiarowych energetycznie wód do czwartorzędowego poziomu piaszczystego. Na podstawie wyników z pierwszego roku funkcjonowania projektu można założyć, że możliwe jest osiągnięcie blisko 100% redukcji zrzutu wód i co się z tym wiąże pełne wykorzystanie eksploatowanych wód złożowych. Podsumowując można stwierdzić, że Zakład geotermalny funkcjonujący w Mszczonowie jest unikalną instalacją nie tylko w skali polskiej ale także międzynarodowej. Dowodem na to jest nie tylko skala racjonalnego wykorzystania wód do celów energetycznych (schłodzenie od 41°C do około 17°C), ale także zagospodarowanie ich w innych obszarach: w Termach Mszczonowskich i do produkcji wód pitnych z SUW i z płytkich zbiorników hydrogeologicznych. W artykule przestawiono wyniki pierwszego, 2019 roku, funkcjonowania systemu zatłaczania schłodzonych wód.

8

Geothermal water as a raw material for the agricultural sector in Poland

Skrzypczak Robert, Kępińska Beata

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2020

|

T. 36, z. 4

217--230

EN

Direct applications in agriculture are among the most prospective development lines of geothermal water and energy. In many countries such uses have already been ongoing. Poland also has suitable natural conditions and geothermal waters’ potential for agricultural development as well as for applications related to agriculture. Moreover, such applications in agriculture – if taking place after earlier use of geothermal waters e.g. for energetic or other purposes – would be the realization of the idea of the closed cycle economy. The first research and development works on geothermal waters and energy applications in agriculture in Poland were carried out in the early 1990s. In recent years this subject has once again sparked a growing interest. The paper presents geothermal water resources potential as well as circumstances, rationale, selected relevant estimations and proposed zones in the country for their uses (as raw material and heat source) in the agricultural sector of the country. The use of geothermal waters in agriculture would be an important element in the chain of agricultural production and agri-food processing, contributing to the increase in the use of locally available natural resources, as well as reducing emissions when using these resources for energetic purposes. The topic is presented against the background of a brief review of the state of geothermal water applications in agriculture in the world and in Europe, which convinces the legitimacy and need for the development of such use of geothermal water as a raw material for agriculture also in Poland.

PL

Bezpośrednie zastosowania w rolnictwie należą do perspektywicznych kierunków wykorzystania wody geotermalnej. W wielu krajach takie zastosowania mają już miejsce. Również Polska posiada odpowiednie warunki naturalne i potencjał wód geotermalnych dla ich rolniczego wykorzystania, a także zastosowań związanych z rolnictwem. Co więcej – zastosowania w rolnictwie, jeśli miałyby miejsce po wcześniejszym wykorzystaniu wód geotermalnych np. do celów energetycznych – byłyby realizacją idei gospodarki o obiegu zamkniętym. Pierwsze prace badawczo-rozwojowe nad zastosowaniami wód geotermalnych w rolnictwie w Polsce przeprowadzono na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. W ostatnich latach temat ten ponownie budzi coraz większe zainteresowanie. W artykule przedstawiono potencjał zasobów wód geotermalnych oraz uwarunkowania, przesłanki, wybrane istotne szacunki, a także proponowane perspektywiczne strefy dla ich wykorzystania (jako surowca i źródła ciepła) w sektorze rolniczym kraju. Wykorzystywanie wód geotermalnych w rolnictwie stanowiłoby ważny element w łańcuchu produkcji rolnej i przetwórstwa rolno-spożywczego, przyczyniając się do wzrostu wykorzystania lokalnie dostępnych zasobów wód podziemnych, a także zmniejszania niskiej emisji, jeśli te zasoby byłyby stosowane także do celów energetycznych. Temat przedstawiono na tle krótkiego przeglądu stanu zastosowań wód geotermalnych w rolnictwie na świecie i w Europie, co przekonuje o zasadności i potrzebie rozwoju takiego wykorzystania wód geotermalnych jako surowca dla rolnictwa także w Polsce.

9

Could geothermal water and energy use improve living conditions? Environmental effects from Poland

Sowiżdżał Anna, Chmielowska Anna, Tomaszewska Barbara, Operacz Agnieszka, Chowaniec Józef

Archives of Environmental Protection

|

2019

|

Vol. 45, no. 3

109--118

EN

The issue of air pollution, resulting to a large extent from the use of fossil fuels for energy purposes, is one of the most serious environmental threats in several Polish cities, but also outside of them. The amount of pollutants emitted into the atmosphere translates into the living conditions of the inhabitants. The utilization of geothermal energy, which is a renewable and ecological source of energy, brings noticeable improvement in the quality of atmospheric air, as evidenced by signifi cant ecological effects achieved by working geothermal district heating plants. The paper presents results of comprehensive considerations focused on assessing the effects of utilization of geothermal water and energy in Poland. Issues related to the implementation of exploration works aimed at acquiring geothermal water resources, as well as environmental aspects of the use of geothermal waters and energy were discussed. The undertaken considerations have been directed at assessing whether the use of such a kind of renewable energy resources could have an impact on improving the living conditions of the local community.

PL

Problem zanieczyszczenia powietrza, wynikający w dużej mierze z wykorzystania paliw kopalnych do celów energetycznych, jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń środowiskowych w wielu miastach Polski, ale również poza nimi w mniejszych miejscowościach. Ilość zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery przekłada się wprost na warunki życia mieszkańców. Wykorzystanie energii geotermalnej, która jest odnawialnym i ekologicznym źródłem energii, przynosi zauważalną poprawę jakości powietrza atmosferycznego, o czym świadczą znaczące efekty ekologiczne osiągane przez działające ciepłownie geotermalne. W pracy przedstawiono wyniki kompleksowych rozważań dotyczących oceny skutków wykorzystania wody i energii geotermalnej w Polsce. Omówiono zagadnienia związane z realizacją prac poszukiwawczych mających na celu pozyskanie zasobów wód geotermalnych, a także aspekty środowiskowe wykorzystania wód geotermalnych i energii. Podjęte rozważania ukierunkowane były na ocenę, czy wykorzystanie takiego rodzaju odnawialnych źródeł energii może mieć wpływ na poprawę warunków życia lokalnej społeczności.

10

Concentration optimalization of ethylene glycol in the ground heat exchanger heat pump

Kaduchová K., Lenhard R., Malcho M.

Journal of New Technologies in Environmental Science

|

2018

|

Vol. 2, nr 1

8--12

EN

At present, particular attention is paid to the diversification of heat sources, to the efficient use of energy and to the ecological aspects of the use of primary energies, especially in the EU and within the Slovak republic. A very good way to achieve the use of renewable energy sources. Slovak republic has a real renewable energy potential mainly in biomass, geothermal energy, solar energy and hydroponics of rivers. Every kind of renewable energy has its own specifics. In the Slovak republic water energy and biomass are currently used. In Slovak republic there are suitable conditions for use of geothermal energy due to its suitable placement on breaks in the Carpathian arc. The average geothermal gradient for the SR is 33 K/km, with some locations up to 50 K/km, while the average is 30 K/km in the world. Hydrological research has been focused on prospective geothermal waters with temperatures ranging from 25°C to 150°C with a total usable potential of more than 5 500 MW. The problem of using geothermal water is its potential (water temperature) and mineralization causing the incrustation of pipelines and other system facilities. While geothermal resources with a water temperature above 25°C are closely linked to certain locations, the country's low-potential energy is above average in the whole of Slovak republic. Geothermal heat from the ground is most commonly obtained through horizontal ground/water type heat exchanger (about 40 W/m) or through vertical exchanger embedded in deep boreholes of approximately 100-150 m (40-60 W/m) [4].

11

Wielowariantowa analiza geotermalnego systemu ciepłowniczego w Konstantynowie Łódzkim

Pająk L., Barbacki A. P., Dendys M., Jankowski S.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

85--104

PL

W artykule przedstawiono informacje geologiczne i hydrogeologiczne o poziomach wód geotermalnych w rejonie miasta Konstantynów Łódzki, w aspekcie wykorzystania ich dla celów ciepłowniczych. Jako najbardziej przydatny do tych celów wytypowano zbiornik jury dolnej. Opracowany wielowariantowy model źródła energii zawierał następujące elementy: bezpośredni wymiennik ciepła geotermalnego, pompy ciepła absorpcyjne albo sprężarkowe (alternatywnie) oraz przyłącze do istniejącej sieci ciepłowniczej. Najlepszym wariantem energetycznym był wariant zakładający włączenie do systemu części odbiorców systemu ciepłowniczego miasta Łodzi. W aspekcie ekonomicznym najlepszy okazał się wariant zakładający wykorzystanie energii geotermalnej przy wspomaganiu pomp ciepła przez Konstantynów Łódzki i przejęcie części odbiorców zasilanych z miejskiej sieci ciepłowniczej poza sezonem grzewczym. Wszystkie analizowane warianty wykorzystania energii geotermalnej dla Konstantynowa Łódzkiego zakładające wykorzystanie energii geotermalnej uzyskały pozytywny efekt ekologiczny w postaci redukcji emisji zanieczyszczeń.

EN

The article presents geological and hydrogeological information on geothermal waters in the area of the city of Konstantynów Łódzki, in terms of their use for heating purposes. The Lower Jurassic aquifer was selected for this purpose. The developed multi-variant power source model included the following: a direct geothermal heat exchanger, an absorption or compressor heat pump (alternatively) and a connection to an existing district heating network. The best was the option of incorporating into the system some of the recipients of the heating system of the city of Lodz into the system. In the economic aspect, the best option was the use of geothermal energy supported by heat pumps – by Konstantynów Łódzki and the takeover of part of the customers supplied from the district heating network outside the heating season. All the analyzed variants of geothermal energy used for Konstantynów Łódzki assuming the use of geothermal energy have gained a positive ecological effect in the form of the reduction of pollutant emissions.

12

Koncepcja zagospodarowania energii geoter malnej na terenie Sochaczewa

Pająk L., Barbacki A. P., Bielec M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

53--68

PL

W artykule przedstawiono informacje geologiczne i hydrogeologiczne o poziomach wód geotermalnych w rejonie miasta Sochaczew w aspekcie wykorzystania ich dla celów ciepłowniczych (sieć ciepłownicza + park wodny). Jako najbardziej przydatny do tych celów wytypowano zbiornik kredy dolnej. Opracowany model źródła energii zawierał następujące elementy: bezpośredni wymiennik ciepła geotermalnego, pompy ciepła absorpcyjne albo sprężarkowe (alternatywnie) oraz kotły wspomagania szczytowego na wysokometanowy sieciowy gaz ziemny. Stwierdzono, że poniesione nakłady inwestycyjne na uruchomienie źródła energii i niska temperatura wody geotermalnej nie powodują redukcji ceny zakupu energii przez odbiorcę finalnego, w porównaniu do sieciowego gazu ziemnego. Wszystkie warianty zakładające wykorzystanie energii geotermalnej charakteryzują się pozytywnym efektem lokalnego ograniczenia emisji.

EN

The article presents geological and hydrogeological information on geothermal waters in the area of Sochaczew, in terms of their use for heating purposes (heating network + water park). The Lower Cretaceous aquifer was the most suitable for this purpose. The developed model of the energy source contained the following elements: direct geothermal heat exchanger, absorption or compressor heat pumps (alternatively) and peak boilers for high methane natural gas. It was found that the incurred capital expenditures for the activation of the source of energy and the low temperature of the geothermal water did not result in a reduction in the final price compared to net natural gas. All variants of geothermal energy use are characterized by positive local emissions reductions.

13

Instalacja do usuwania siarkowodoru z wód geotermalnych

Banaś J., Mazurkiewicz B., Solarski W., Tadajewski K.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 1

39--47

PL

Usuwanie z wód geotermalnych siarkowodoru i innych, niepożądanych składników gazowych jak np. Rn-222 prowadzi się metodami fizycznymi polegającymi na wymianie gazów w układach silnie zdyspergowanych. Znane są techniczne rozwiązania, w których rozpyla się wodę w strumieniu powietrza lub dozuje strumień sprężonego powietrza do oczyszczanej wody. Tworzenie zdyspergowanej fazy wodnej lub gazowej w drugiej fazie ciągłej ma na celu fizyczną separację lotnych związków z oczyszczanej wody i ich przechodzenie do powietrza odlotowego. Według pomysłu autorów sposób usuwania gazów z wody geotermalnej polega na fizycznej separacji fazy gazowej oraz utlenieniu siarkowodoru w układzie trójfazowym: stałe złoże reakcyjne – woda geotermalna – powietrze. Zasadę i efektywność oczyszczania wody zweryfikowano za pomocą instalacji modelowej. Projekt instalacji jest przedmiotem zastrzeżonego wzoru użytkowego (zgłoszenie W.125316 z dnia 08.07.2016).

EN

The removal from geothermal water of hydrogen sulphide and other undesirable gases like Rn-222, may be based on physical methods involving the exchange of gases in highly dispersed systems. Technical solutions are known in which water is sprayed in an air stream or pressurized air is injected into the treated water. The formation of the dispersed gas phase in water or the dispersed liquid phase in the air is intended for the physical separation of volatile compounds from water being treated and to pass into the waste air. According to the authors, the idea of a removal process of gases (hydrogen sulphide and radon) from geothermal water is based on the physical separation of the gas phase and the oxidation of hydrogen sulphide in the three-phase system: solid bed – geothermal water – air. The principle and efficiency of water purification was verified by the laboratory model. The project installation is subject to a proprietary utility model (application W.125316 dated 07/08/2016).

14

Analiza i propozycja zastosowania pomp ciepła w geotermalnym systemie c.o. w Poddębicach

Pająk L., Skrzypczak R., Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

33--52

PL

Artykuł informuje o zasobach geotermalnych dostępnych w rejonie Poddębic w odniesieniu do dolno-kredowego poziomu wodonośnego. Scharakteryzowano infrastrukturę i moc systemu ciepłowniczego wykorzystującego tamże ciepło jego wód. Scharakteryzowano także potencjalnych nowych odbiorców ciepła z tego systemu. Przedstawiono model źródła energii dla obecnych i przyszłych odbiorców ciepła oraz przeanalizowano różne warianty jego pracy, w tym szczytowe zastosowanie pomp ciepła. Dla kolejnych wariantów oceniono efekty: energetyczny, ekonomiczny i ekologiczny. W odniesieniu do pracy systemu z uwzględnieniem nowych odbiorców ciepła wskazano na zasadność skorzystania wówczas z pomp ciepła, lecz jako efektywniejsze rozwiązanie zarekomendowano politykę obniżania wymaganej temperatury zasilania instalacji grzewczej u odbiorców i obniżania temperatury powrotu wody.

EN

The article informs about the geothermal resources available in the Poddębice region in relation to the Lower Cretaceous aquifer. It characterizes the infrastructure and power of the heating system utilizing the heat of its water. This is also characterized by potential new heat recipients from this system. A model of the source of energy for current and future heat consumers was presented, and various variants of its operation were analyzed, including the peak use of heat pumps. For further variants, the following effects were evaluated: energetic, economic and ecological. With respect to the operation of the system with regard to new heat consumers it was pointed out that the use of heat pumps was a good idea, but as a more effective solution, the policy of reducing the required flow temperature of the heating system the part of the customer and lowering the return temperature was recommended.

15

Technical and economic analysis of use of post-treatment water as a source of heat for heating water in breeding tanks

Romański L., Bieniek J., Bukowski P., Kobel P., Szuk T.

Agricultural Engineering

|

2017

|

Vol. 21, No. 3

77--88

EN

The paper presents a recommendation on how to use waste heat of post-treatment water in the balneological institute in Lądek Zdrój health resort. This heat may be used in stenothermal fish big scale breeding. The presented innovative solution of a technological breed-ing line of African sharptooth catfish (Clarias gariepinus) has not been carried out in practice yet and except for ecological values, it may soon bring real profits. The presented calculations show that the analysed technology may bring a real return of the incurred invest-ment expenditures after approx. 6.5 years from the moment the production was launched. The calculated internal return rate is 14.25% and considerably exceeds the border rate (4%). As it was shown, there is an additional possibility of improvement of this profitability through the use of funding as a part of the Operational Programme Fisheries and Sea 2014-2020. Then, at the funding of investment in the amount of 50% of qualified costs IRR will increase to 25.03%. The period of capital return will decrease to approximately 3.5 years.

PL

W pracy przedstawiono propozycję wykorzystania ciepła odpadowego wody pozabiegowej w zakładach balneologicznych w Uzdrowisku Lądek Zdrój. Ciepło to może być wykorzystane w chowie ryb ciepłolubnych na dużą skalę. Zaprezentowane rozwiązanie innowacyjnej linii technologicznej chowu suma afrykańskiego (Clarias gariepinus) nie jest jeszcze realizowane w praktyce, i oprócz walorów ekologicznych także w szybkim czasie może przynieść realne zyski. Z przedstawionych obliczeń wynika, że analizowana technologia może przynieść realny zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych po około 6,5 roku od uruchomienia produkcji. Obliczona wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) kształtuje się na poziomie 14,25% i znacznie przekracza stopę graniczną (4%). Jak wykazano, istnieje dodatkowa możliwość poprawy tej rentowności poprzez wykorzystanie dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze 2014-2020. Wtedy, przy dofinansowaniu inwestycji w wysokości 50% kosztów kwalifikowanych IRR wzrośnie do 25,03%. A okres zwrotu kapitału spadnie do ok. 3,5 roku.

16

Obszar zastosowań jednoobiegowej podkrytycznej siłowni ORC w elektrowni zasilanej wodą geotermalną z jednego i dwóch źródeł ciepła

Kujawa T., Nowak W.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 2

135--144

PL

W pracy przedstawiono rozwiązania elektrowni organicznej, w której zastosowano podkrytyczną jednoobiegową siłownię z zastosowaniem suchego czynnika roboczego. Siłownia ta zasilana jest wodą geotermalną. Powyższa siłownia może być stosowana nie tylko w elektrowni, ale także w elektrociepłowni. Aby ustalić zasadność jej stosowania w jednym z dwóch wymienionych przypadków wprowadzono współczynnik φ. Współczynnik ten zdefiniowano jako stosunek strumienia masowego wody ms1 przepływającego przez przeciwprądowy wymiennik ciepła, w którym podgrzewana jest ciecz czynnika roboczego w granicach temperatur skraplania i parowania, do strumienia masowego wody ms opuszczającego parowacz zgodnie z zależnością φ = ms1/ms. Przyjęto, że znany jest strumień masowy wody ms o znanej temperaturze Ts1, który podgrzewany jest w wymienniku ciepła, stanowiącym górne źródło ciepła. Wykonano obliczenia siłowni z zastosowaniem czterech czynników roboczych (R227ea, RC318, R1234yf i R1234ze) dla różnych temperatur parowania z uwzględnieniem temperatur bliskopodkrytycznych dla wybranych temperatur wody zasilającej. Na tej podstawie sporządzono wykresy φ = f(Tpar) ilustrujące zakresy zastosowań jednoobiegowej siłowni w elektrowni/elektrociepłowni.

EN

The paper discusses the solutions for an organic power plant using a one cycle subcritical power plant with dry working fluid. The power plant is supplied with geothermal water. The power station may be used not only in a power plant but also in a heat power plant. The indicator φ was introduced to determine the validity of its application in one of the two mentioned cases. The indicator is defined to be a ratio of a mass water flux ms1, flowing through a countercurrent heat exchanger in which a working fluid is warmed up in the range of condensing and evaporating temperatures, to a mass water flux m s, leaving an evaporator according to φ = ms1/ m s. A mass flow rate m s1, of a known temperature Ts1 heated in the heat exchanger, which is the upper heat source, is assumed to be known. The calculations were performed for four working fluids (R227ea, RC318, R1234yf and R1234ze) for various evaporating temperatures taking near subcritical temperatures for chosen temperatures of the feeding water into consideration. Graphs was plotted for the range of a one cycle power plant.

17

Innowacyjne badania nad wykorzystaniem swoistych cech wód termalnych Mszczonowa w produkcji wód mineralnych

Tomaszewska B., Bujakowski W., Tyszer M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 1

103--110

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań ukierunkowanych na zatężanie odpadowych wód termalnych z ujęcia Mszczonów IG-1. Celem badań było pozyskanie wód mineralnych, swoistych oraz koncentratów o szczególnym znaczeniu użytkowym. Zadaniem podstawowym prac było opracowanie warunków umożliwiających wdrożenie rozwiązań bazujących na naturalnych zasobach wód podziemnych/termalnych i naturalnych surowcach mineralnych wykorzystywanych dla wzbogacenia wód w cenne składniki o znaczeniu fizjologicznym.

EN

The paper presents the results of research aimed at concentrating waste thermal waters from the Mszczonów IG-1 well. The aim of the research was to obtain mineral water, waters with specific active ingredients and useful concentrates. The basic task was to determine the conditions that enable the implementation of solutions based on natural groundwater/thermal water resources and also on the natural minerals used in order to add valuable ingredients with physiological benefits to the water.

18

Badania korozyjne i mikrobiologiczne w Geotermii Mazowieckiej S.A.

Banaś J., Mazurkiewicz B, Stolarski W., Lewandowska M., Ura-Bińczyk E., Kaca W., Żarnowiec P., Balcer M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2015

|

R. 54, nr 1

59--80

PL

Jednym z ważnych problemów determinujących koszty eksploatacji wód geotermalnych jest korozja rur wydobywczych, instalacji obiegu geotermalnego, armatury oraz kolmatacja otworów zatłaczających. Zjawiska te związane są z korozją mikrobiologiczną w anaerobowym środowisku wody geotermalnej zawierającej CO2. W niniejszym artykule przedstawiono kompleksowe badania korozyjne i mikrobiologiczne w Geotermii Mazowieckiej S.A. Badania mikrobiologiczne wykazały obecnoś bakterii redukujących siarczany (SRB) w osadach ko rozyjnych i mineralnych. Identyfikację bakterii przeprowadzono techniką reakcji amplifikacji PCR fragmentu genu 16S rRNA i stwierdzono występowanie: Desulfovibrio – Desulfomicrobium, Desulfobacter oraz Desulfotomaculum. Obecność tych bakterii jest przyczyną tworzenia warstwy produktów korozji zbudowanej w głównej mierze z amorficznego siarczku żelaza. Woltamperometryczne i impedancyjne pomiary elektrochemiczne pro- wadzone w laboratorium oraz w stacji korozyjnej Geotermii pozwoliły na przedstawienie wpływu obecności bakterii SRB na mechanizm korozji stali węglowej i stali stopowej. Stacja prowadzi monitorowanie i akwizycję danych fizykochemicznych i korozyjnych z możliwością zarządzania z poziomu centrum dyspozycyjnego Geotermii Mazowieckiej S.A.

EN

One of the important issues that determine the operating costs of a geothermal plant is the corrosion of casing, geothermal installations, fittings and deposit colmatation. These phenomena are connected with microbially induced corrosion in anaerobic environment of geothermal water containing CO2. The paper presents a com- prehensive study of corrosion and microbiological corrosion in the Geotermia Mazowiecka plant. Microbiological investigations showed the presence of sulphate-reducing bacteria (SRB) in mineral and corrosion deposits. Identification of the bacteria was performed by PCR amplification of the 16S rRNA gene and the following bacteria have been identified: Desulfovibrio – Desulfomicrobium, Desulfobacter and Desulfotomaculum. The presence of these bacteria is the cause of the formation of a corrosion products layer containing mainly amorphous iron sulfide. Voltammetric and impedance measurements conducted in the laboratory and in the corrosion station at Geotermia Mazowiecka S.A. allowed the influence of SRB on the corrosion mechanism of carbon and alloyed steel to be studied. The station is able to monitor the corrosion and acquisition of physico-chemical data to managed from the Geotermia Mazowiecka S.A. dispatch centre level.

19

Pozyskanie wód pitnych oraz cieczy i substancji balneologicznych w procesie uzdatniania schłodzonych wód termalnych : cele i założenia projektu

Tomaszewska B.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1111--1114

EN

During the last decade, an increase in global geothermal energy usage has been recorded. Technological development and the increased efficiency of the systems used as well as environmental and economic considerations have played a fundamental role in this process. Geothermal energy is used directly (for heating, leisure and balneological purposes, in agriculture and aquaculture where thermophilic species are bred, etc.) in 78 countries of the world. Key factors that determine the conditions in which geothermal waters are used, the amount of energy obtained and the manner in which cooled water is utilised include water salinity and the presence of specific ingredients. Elevated salinity levels and the presence of microelements such as boron, barium, strontium, fluorides, bromides and heavy metals may often lead to difficulties related to the utilisation of spent waters. The papers presents the aims and objectives of the new Project "Obtaining of drinking water and liquids and balneological substances in the treatment of cooled thermal waters and the results of previous research related to the use of desalination processes to treat spent geothermal water".

20

Ocena uwarunkowań hydrogeotermalnych dla uzdatniania części schłodzonych wód termalnych. Model koncepcyjny systemu geotermalnego Podhala

Tomaszewska B., Bielec B., Miecznik M.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1115--1121

EN

Determination of alternative water management in actively exploited geothermal system, which constitutes a significant source of renewable energy requires recognition and determination of reservoir and hydrogeothermal conditions for long-term, safe exploitation of geothermal energy. This paper provides assumptions for the conceptual model, the necessary step to execute numerical modeling of the Podhale geothermal reservoir. For the analyzed area geological conditions were determined, yielding 19 geological structures diverse in terms of thermal parameters, permeability, porosity and rock density. Main trends of tectonic dislocation and groundwater flow directions were indicated along with and characterization of thermal conditions. Exploitation conditions of geothermal boreholes are briefly discussed. Conceptual model for the Podhale geothermal system will subsequently allow for realization of the numerical models and determination of the maximum flow rate of thermal water, which under analyzed reservoir conditions will not disturb performance of the geothermal system, and in particular will not deplete energy resources.