Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Dziedzictwo geologiczne

Urban Jan, Migoń Piotr, Radwanek-Bąk Barbara

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 1

16--20

EN

Geoheritage (geological heritage), that is tangible evidence of geological past and contemporary processes, is increasingly recognized as a valuable component of environment, worth conservation and popularization. It comprises elements of Earth's geodiversity, which are significant for scientific, educational, cultural, ecological or aesthetic reasons. Among them, the key role is played by geosites, at which elements of geoheritage are best exposed and have the most evident value. Various classifications of geosites by the main theme have been proposed and various methods of evaluation of geosites exist, involving among others, assessment of their scientific importance, cultural/historical value, threats and educational opportunities. Geoheritage in a given place or area may have global, national, regional or local significance. Globally significant geoheritage is protected at UNESCO World Heritage properties and in UNESCO Global Geoparks. In Poland, geoheritage is protected in national and landscape parks, more than 110 nature reserves, more than 1600 nature monuments and more than 120 sites of special scientific interest (documentary sites). This paper opens a section of "Przegląd Geologiczny", in which representative geosites of Poland will be successively presented.

2

Inventory of geotouristic routes along the southern hills of the Kathmandu Valley

Acharya Manjari, Paudyal Kabi Raj

Geotourism / Geoturystyka

|

2021

|

nr 3-4 (66-67)

47--61

EN

An inventory map of geotouristic sites was prepared on the scale of 1 : 25 000 along the Chandragiri-Chitlang Range, southwestern part of the Kathmandu Valley of central Nepal. From the ridges and peaks of the Chandragiri-Chitlang range, visitors can witness breathtaking views of the surrounding hills, modern buildings, and ancient temples of the Kathmandu Valley from a distance. The objective of the study was to explore the geotouristic sites around the Kathmandu Valley. For this purpose, all the available information related to geology, environment, geography, culture, religion, and other touristic components was reviewed thoroughly, and extensive fieldwork was carried out with the purpose of geological mapping and data collection. The Chandragiri-Chitlang range is a renowned place and open book not only for geologists but also for the nature lover, climbers, trekkers, photographers, videographers, cultural tourists, biologists, and ayurvedic and it has a great prospect for tourism due to its geomorphological variation, unique geological features, beautiful natural scene, unique trekking trails, culture, biodiversity, adventurous way, heritage, and historical sites. Major geotouristic sites, which attract tourists throughout the year in this range are the lush green Chandragiri Hill, Chandragiri Temple with children’s playground and exciting recreational equipment, snowfall, on the winter season, Chitlang Homestay, Chobhar Hill, Taudaha natural pond, Pharping Hill, Champadevi Temple, Gupteshwor cave, Chobhar cave, Thankot, and Matatirtha Temple, etc. Geologically, the study area comprises the lower four geological units of the Phulchoki Group of the Kathmandu Complex from older to younger sequences i.e. the Tistung Formation, the Sopyang Formation, the Chandragiri Limestone, and the Chitlang Formation along with alluvial fan deposits and Kathmandu Lake sediments. The basin of Kathmandu is filled with the lacustrine-fluvial deposits of ancient lakes followed by river deposits. The Chandragiri Thrust, Chitlang Syncline, Kirtipur Anticline are the major regional-scale geological structures within the study area. Unique oldfashioned footrail attracts tourists and increased the charm of traveling in this place. The homestays in Chitlang village, joyful of culture and environment, provide a tranquil retreat away from the bustling crowds of Kathmandu. Preparation of a tourist guidebook and planning and development from the perspective of a geotouristic approach is recommended after this research. Reconstruction and establishment of trekking foot trails and tourist information centers based on currently available natural and human resources without investing high costs can be carried out for sustainable tourism development in this range.

3

Educational trails of the Racławka Valley Nature Reserve and their potential for geoeducation

Szreter Anna, Skoczylas-Śniaz Sylwia, Wierzba Katarzyna, Czoch Paulina, Bolek Szymon, Kowal-Kasprzyk Justyna

Geotourism / Geoturystyka

|

2021

|

nr 1-2 (64-65)

35--56

EN

The Racławka Valley is located west of Krakow, in the Krakow-Częstochowa Upland. This is a place of high bio- and geodiver-sity, where various rocks of different ages outcrop in vast excavation pits, narrow gorges or form characteristic monadnocks. The richness of various morphological forms and special habitats led to the constitution of a nature reserve, covering most of the Racławka Valley and adjacent, southern parts of the Szklarka Valley. Three educational trails lead through the reserve, connecting a number of geosites. The Geotourism Students’ Scientific Club (GSSC) from AGH University of Science and Technology examined the usability of these trails for geoeducation. After completing geotourism valorisation, adequate teaching materials were prepared, and different age groups were guided around the trails. Their comprehension has been verified by quizzes and opinions gathered through questionnaires. On the bases of these, the three educational trails were widely described and assessed in respect for their terrain difficulty, accessibility, and infrastructure. Each trail has a leitmotif and a specific theme, however geosites from different trails can be combined together to get a route of a chosen theme. The GSSC also released three new geotourism guidebooks, one for each trail, as a result of AGH rector's grant projects in the years 2018–2020.

PL

Dolina Racławki położona jest na zachód od Krakowa, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Stanowi ona obszar o dużej bio- i georóżnorodności, gdzie rozmaite skały o różnym wieku odsłaniają się w rozległych wyrobiskach, na ścianach wąwozów lub w po-staci ostańców. Ze względu na bogactwo form morfologicznych i wykształcone na nich siedliska, większość doliny Racławki i przyległą, południową część doliny Szklarki objęto rezerwatem przyrody. Przez obszar rezerwatu prowadzą trzy ścieżki dydaktyczne łączące szereg geostanowisk. Koło Naukowe Geoturystyka (KNGt) z Akademii Górniczo-Hutniczej zbadało ich przydatność dla geoedukacji. Po dokona-niu waloryzacji geoturystycznej opracowano materiały dydaktyczne, a następnie po ścieżkach oprowadzono różne grupy wiekowe. Za po-mocą quizów sprawdzono zrozumienie przez uczestników omawianych tematów, a opinie zebrano w formie ankiet. Działania te umożliwiły dokładne opisanie ścieżek oraz ich ocenę pod kątem trudności terenu, dostępności i infrastruktury. Każda ze ścieżek ma motyw przewodni, można je jednak z powodzeniem łączyć, by zaplanować trasę o określonej tematyce. KNGt przygotowało też trzy przewodniki geoturystycz-ne po dolinie Racławki, po jednym dla każdej ze ścieżek, w ramach Grantu Rektora AGH w latach 2018–2020.

4

Oto opoka, a na niej zbudowano – Kazimierz Dolny

Bąk Bogusław, Barbara Radwanek-Bąk

Górnictwo Odkrywkowe

|

2020

|

R. 61, nr 1

55--63

PL

Opoki i gezy są jednymi z charakterystycznych kopalin skalnych regionu lubelskiego. Skały te od dawna użytkowano tu, a także w regionie świętokrzyskim i łódzkim, w lokalnym budownictwie. Obecnie są one zapomniane, a ich znaczenie jest marginalne. Liczne badania i praktyka, potwierdzają również przydatność obu kopalin jako surowca do produkcji cementu, w tym gatunków specjalnych. Po wojnie wykorzystywano opoki na znaczną skalę do regulacji Wisły, ale ich znaczenie jako kamieni budowlanych niemal zanikło. Niektóre opuszczone kamieniołomy opok i gez przekształcono w cenne geostanowiska. Takie obiekty dawnego, historycznego już dziś górnictwa skalnego można podziwiać zwłaszcza w Kazimierzu Dolnym i jego okolicach. Przypominają one o wielowiekowych tradycjach wykorzystania tych specyficznych kopalin oraz stanowią istotny element dokumentujący georóżnorodność regionu. W okolicach Kazimierza Dolnego, który leży w obrębie tzw. Małopolskiego przełomu Wisły znajdują się jeszcze inne interesujące obiekty geoturystyczne (zwłaszcza geomorfologiczne), a wśród nich wysokie skarpy doliny Wisły, piaszczyste łachy tworzące malownicze wyspy na rzece oraz dobrze wykształcone i zachowane wąwozy lessowe. Innym przejawem bogatej georóżnorodności tych okolic jest obecność wód mineralnych i zmineralizowanych, które wydobywa się w Nałęczowie zarówno dla celów leczniczych uzdrowiska, jak i do produkcji znanej wody „Nałęczowianka”.

EN

Opoka and gaize are one of the characteristic rocks in the Lublin region. These rocks have long been used here, as well as in the Świętokrzyskie and Łódź regions, in local construction. Now they are forgotten and their significance is marginal. In the light of results of several analysis, and practices both of them are suitable for cement production (for special cements too). After the war, opoka was used as a stone material for the Vistula river regulation, but its importance as building stones has almost disappeared. Some abandoned quarries were transformed into valuable geosites. We can visit today such objects of the former, historic rock mining in Kazimierz Dolny and its surroundings. They remind of centuries-old traditions of using these specific ricks and are an important element documenting the geodiversity of the region. In the vicinity of Kazimierz Dolny, which is located within the so-called Vistula River Gorge of Lesser Poland, there are also other interesting geotourism facilities (especially geomorphological) like: the high slopes of the Vistula valley, picturesque sandy islands on the river and well-developed and preserved loess gorges. Another manifestation of the rich geodiversity of this area is the presence of mineral and mineralized waters, which are used in Nałęczów for the therapeutic purposes of the spa as well as for the production of the well-known „Nałęczowianka” water.

5

Geotouristic bicycle path around Nowy Targ (Carpathians, Poland)

Szczęch Mateusz, Cieszkowski Marek, Szczęch Szymon, Chodyń Rafał

Geotourism / Geoturystyka

|

2020

|

nr 3-4 (62-63)

3--18

EN

The area in the vicinity of Nowy Targ is located within the northern part of the Orawa-Nowy Targ Basin and the southern slopes of the Gorce Mountains in the Polish sector of the Outer Carpathians. Geologically, the region is built of the Upper Cretaceous–Palaeogene turbiditic deposits representing sedimentary successions of the Krynica Subunit of the Magura Nappe and the Neogene–Quaternary fresh-water deposits filling the Orawa-Nowy Targ Basin. The Magura Nappe in the described area is represented by the thick-bedded sandstones of the Magura Formation and thin-and medium-bedded sandstone-shale deposits of the Malcov Formation, which are well-exposed in numerous outcrops, especially in the Łopuszna stream valley. The Magura Nappe deposits were folded and cut by a fault system in the Miocene. The presented area displays varied geomorphological relief and picturesque landscapes. Moreover, rare species of fauna and flora occurring here, as well as the still-alive culture of the Podhale Highlanders and continuously improving tourist infrastructure additionally contribute to the development of geotourism in this area. In addition, this area is an increasingly popular place among cyclists, thanks to the development of a network of bicycle paths, therefore the proposed geotourist bicycle path will extend the offer for this group of tourists.

PL

Prezentowane okolice Nowego Targu zlokalizowane są w obrębie północnego obrzeżenia Kotliny Orawsko-Nowotarskiej oraz na południowych zboczach Gorców w polskim sektorze Karpat Zewnętrznych. Obszar ten zbudowany jest z późnokredowo-paleogeńskich utworów turbidytowych reprezentujących sukcesję osadową podjednostki krynickiej płaszczowiny magurskiej oraz lądowe osady neogeńsko-czwartorzędowe wypełniające Kotlinę Orawsko-Nowotarską. Formacja magurska w opisywanym terenie reprezentowana jest przez gruboławicowe piaskowce formacji magurskiej oraz cienko- i średnioławicowe utwory piaskowcowo-łupkowe formacji malcowskiej, które odsłaniają się w licznych odkrywkach, w szczególności w obrębie doliny potoku Łopuszna. W miocenie utwory płaszczowiny magurskiej zostały sfałdowane i pocięte systemem uskoków. Obszar ten ma urozmaiconą rzeźbę i malownicze krajobrazy. Jednocześnie występujące tu rzadkie gatunki fauny i flory, wciąż żywa kultura górali podhalańskich oraz coraz lepsza infrastruktura turystyczna sprzyjają rozwojowi geoturystyki w tym obszarze. Dodatkowo obszar ten jest coraz bardziej popularnym miejscem wśród rowerzystów, dzięki rozwojowi sieci ścieżek rowerowych, dlatego też proponowana geoturystyczna trasa rowerowa będzie poszerzeniem oferty dla tej grupy turystów.

6

Geotouristic values of the Chochołowska Valley (Tatra Mountains, Poland) and their accessibility for people with physical disabilities

Chrobak A., Ciurej A., Wolska A., Kowalik S.

Geotourism / Geoturystyka

|

2018

|

nr 1-2 (52-53)

I--XII

EN

The purpose of this contribution is to present the geotourist path in the Chochołowska Valley for the disabled with limited mobility, as well as for the elderly. The Chochołowska Valley is the most westward valley in the Polish Tatra Mountains (Western Tatras). It is the longest and largest valley in the Polish Tatra Mountains, with an area of 35 km2 and 10 km in length. The highest peak located in the Chochołowska Valley is the Starorobociański Wierch at 2176 m a.s.l. The altitude at the end of the valley around Siwa Polana, is about 900 m a.s.l. (from 910 m a.s.l. to 920 m a.s.l.). At the Polana Huciska, where the geotoursit path ends, the altitude is about 1000 m a.s.l. The length of the path is 3.5 km, and the altitude difference over this distance is 100 meters. The Chochołowska Valley is developed in sedimentary rocks (limestones, marls, dolomites), belonging to two nappes: Choč Nappe (e.g. Siwiańskie Turnie outcrop) and Križna Nappe (e.g. Niżna Brama Chochołowska Rock Gate). The valley administratively belongs to the Witów village. A green tourist trail was marked through the valley. It start from the Siwa Polana to the mountain hut named after John Paul II on Polana Chochołowska. An asphalt road is from Siwa Polana to the Polana Huciska. The Chochołowska Valley is one of the most beautiful Tatra valleys with numerous rock outcrops and is considered to have a high geotouristic potential. The proposed geotourist path includes selected outcrops, which can be easily accessed by people with limited mobility, including people in wheelchairs. This path runs along a wide asphalt road, and any additional equipment (e.g. a freewheel for wheelchairs) is not required. A large car parking lot is available at the beginning of the proposed path (Siwa Polana), as well as sanitary and catering facilities.

PL

W niniejszym artykule została opisana propozycja trasy geoturystycznej w Dolinie Chochołowskiej dla osób niepełnosprawnych z ograniczonym stopniem poruszania się oraz dla osób starszych. Dolina Chochołowska jest najbardziej na zachód wysuniętą doliną walną w Tatrach Polskich (Tatry Zachodnie). Jest to najdłuższa i największa dolina w Tatrach Polskich. Jej powierzchnia wynosi 35 km2, a długość 10 km. Najwyższym szczytem położonym nad Doliną Chochołowską jest Starorobociański Wierch (2176 m n.p.m.). Wysokość bezwzględna u wylotu doliny, w rejonie Siwej Polany, wynosi około 900 m n.p.m. (od 910 m n.p.m. do 920 m n.p.m.), a na Polanie Huciska około 1000 m n. p. m. Długość naszej ścieżki geoturystycznej wynosi 3,5 km, a różnica wysokości na tej odległości wynosi 100 metrów. Dolina Chochołowska jest wypreparowana w skałach osadowych (wapienie, margle, dolomity) dwóch płaszczowin: choczańskiej (Siwiań- skie Turnie) i kriżniańskiej (Niżna Brama Chochołowska). Dolina ta administracyjnie należy do wsi Witów. Dnem doliny został popro- wadzony zielony szlak turystyczny do górskiego schroniska im. Jana Pawła II na Polanie Chochołowskiej. Do połowy doliny, do Polany Huciska, została doprowadzona droga asfaltowa. Dolina Chochołowska jest jedną z piękniejszych dolin tatrzańskich o wysokim potencjale geoturystycznym w związku ze znajdującymi się tu licznymi odsłonięciami skalnymi. W niniejszym artykule prezentujemy wybrane odsłonięcia łatwo dostępne, do których mogą dostać się bezproblemowo (płaska i szeroka nawierzchnia drogi) osoby z ograniczonym stopniem poruszania się, w tym również na wózkach inwalidzkich. Proponowana ścieżka geoturystyczna przebiega opisywaną drogą asfaltową, co nie wymaga konieczności używania dodatkowych sprzętów (np. freewheel w przypadku wózków). Na początku proponowanej trasy (Siwa Polana) jest duży parking dla samochodów i niezbędna infrastruktura sanitarno-gastronomiczna.

7

Valorisation and categorisation of the geosites in the Podtatrze area (Southern Poland)

Chrobak A.

Geotourism / Geoturystyka

|

2016

|

nr 3-4

3--26

EN

The aim of this paper is to propose, valorise and categorise the geosites in the Podtatrze Area (Southern Poland). There are 46 geosites available in geodatabases (PGI, PAS and AGH) at this area. The author suggests next 28 geopoints, which can be used in geotourism. They were valorised by the Pereira and Pereira (2010) and Rybár (2010) methods and categorised. This area contains multiple geotourism attractions including interesting flysch geological settings, landslides, peatbogs, limestone klippes, various types of rivers with small gorges and paleontological sites. The increase in the number of tourists in the Podtatrze region may additionally provide numerous tangible benefits in the future, including sustainable tourism, less “congestion” in the Tatra Mountains, more economic diversity and new job opportunities.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie, skategoryzowanie oraz waloryzacja geostanowisk znajdujących się w polskiej części Podtatrza (Polska południowa). Na badanym terenie, w dostępnych powszechnie geologicznych bazach danych (PIG- -PIB, PAN, AGH), znajduje się 46 geostanowisk. Autorka artykułu proponuje kolejnych 28 obiektów, które mogą zostać wykorzystane w geoturystyce. Badany obszar zawiera różnorodne atrakcje geoturystyczne: odsłonięcia skalne, osuwiska, torfowiska, doliny rzeczne z przełomami. Proponowane geopunkty zostały zwaloryzowane za pomocą metod stworzonych przez Pereirę i Pereirę (2010) oraz Rybára (2010). Ciągle rosnąca liczba turystów na Podtatrzu może dostarczyć wielu wymiernych korzyści w przyszłości, do których zaliczyć należy turystykę zrównoważoną, rozwój gospodarki oraz nowe miejsca pracy.

8

Kierunki zagospodarowania terenów pogórniczych na przykładzie wybranych geostanowisk Wzgórz Chęcińskich : stan aktualny i perspektywy rozwoju

Pabian G.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 8

470--474

EN

The aim of the article is to show the present-day directions in land use planning of selected geosites in Chêciñskie Hills and their further development prospects. It pays special attention to the possibilities of development in post-mining areas for both educational and tourist needs. The author also suggests his own area division of the area, which reflects its future directions in land use planning and facilities development. The article describes three geosites: Zelejowa Mountain, Rzepka and Beylina and Miedzianka Mountain. It highlights their natural and cultural values and shows possibilities of land use planning in the context of geotourism and geological education in the area of Chęcińskie Hills.

9

Geologiczne pomniki przyrody Karkonoszy i obszarów przyległych : w 100-lecie dzieła Georga Güricha

Migoń P.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 4

214–-218

EN

Geological monuments of the Karkonosze by Georg Gürich was published in 1914 and is essentially a catalogue of sites of special geoscientific interest in the West Sudetes, including the Karkonosze range and the adjacent areas. As many as 115 separate localities are described, among them 79 in the Karkonosze proper. The inventory includes outcrops of characteristic rock types, contact phenomena, tors and crags, weathering features, sites with typical fracture patterns, waterfalls, potholes, glacial landforms, blockfields and others. Although numerical evaluation of significance of individual sites was not attempted, elements of verbal assessment and comparative analysis are present. Despite the passage of time, the book of Gürich remains a valuable reference work and has proved very useful during preparation of documentation for the national geopark in the Karkonosze.

10

Granite tors of Waldviertel (Lower Austria) as sites of geotourist interest

Michniewicz A., Różycka M., Migoń P.

Geotourism / Geoturystyka

|

2015

|

nr 1-2

19--36

EN

Granites of the South Bohemian Pluton are among the main rocks in the region of Waldviertel in the northern part of Lower Austria. The overall topography is gently rolling, with higher elevations and medium-altitude mountainous relief present only in the south-western part. Tors are the most characteristic residual landforms and occupy different settings, from mountain tops to valley floors. They vary in shapes and dimensions, with castle koppies and boulder clusters being most common. Many tors host well-developed microforms such as weathering pits, karren, runnels, and flared slopes. Balanced rocks are among the highlights of the region. Because of good access residual granite landforms of Waldviertel are well suited to be developed as geosites and geotourist destinations, but there is clearly a deficit of explanation and interpretation. In this paper 15 representative tors are presented, tourist infrastructure is summarized, and a thematic one-day drive is proposed.

PL

Granity plutonu południowoczeskiego należą do głównych skał występujących w regionie Waldviertel w północnej części kraju związkowego Dolna Austria. Region ten odznacza się lekko falistą rzeźbą, z większymi wysokościami i górzystym ukształtowaniem jedynie w części południowo-zachodniej. Skałki stanowią najbardziej charakterystyczny element rzeźby denudacyjnej, zajmując różną pozycję morfologiczną, od szczytów wzniesień po dna dolinne. Są zróżnicowane pod względem kształtu i wymiarów, z dominacją zamczysk skalnych i zgrupowań bloków (skałek rumowiskowych). Morfologię wielu z nich urozmaicają mikroformy, takie jak kociołki wietrzeniowe, żłobki, rynny i nisze kloszowe. Szczególnie interesującym elementem rzeźby regionu są chybotki. Dobra dostępność sprawia, że rezydualne formy granitowe regionu są odpowiednie do zagospodarowania jako geostanowiska i atrakcje geoturystyczne, choć uwagę zwraca brak szerszego zaplecza edukacyjnego i interpretacyjnego. W artykule przedstawiono 15 reprezentatywnych skałek granitowych, podsumowano zagospodarowanie turystyczne obszaru oraz zaproponowano przebieg jednodniowej tematycznej trasy samochodowej.

11

Opoki i gezy - zapomniane kopaliny lubelszczyzny

Bąk B., Szeląg A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 2

107--116

PL

Celem pracy jest przypomnienie nieco zapomnianych kopalin, jakimi są opoki i gezy. Pierwsze z nich miały od dawien dawna, aż do czasu II wojny światowej niebagatelne znaczenie jako kamień budowlany w regionie lubelskim, częściowo świętokrzyskim oraz w okolicach Łodzi. Po wojnie wykorzystywano je na znaczną skalę do regulacji Wisły. Gezy stosowano lokalnie jako kamień budowlany lub drogowy. Liczne badania i praktyka, potwierdzają też przydatność obu kopalin do produkcji cementu, w tym gatunków specjalnych. Obecnie niektóre, opuszczone kamieniołomy opok i gez przekształcono w cenne geostanowiska dokumentujące georóżnorodność regionu.

EN

The purpose of the paper is to present some of a little forgotten rocks like opoka and gaize. The first one has been used for a long time until the second world war as a building stone in lubelski and partly świętokrzyski regions, as well as in the vicinity of Łódź (central Poland). After the war it was used as a stone material for the Vistula river regulation. Geza was a typical, local road and building stone. In the light of results of several analysis, and practices both of them are suitable for cement production (for special cements too). Today some of abandoned quarries become the status of important geosites, showing the regional geodiversity.

12

Geostanowiska wschodnich obszarów Atlasu Saharyjskiego i Telskiego (Algieria)

Stanienda K.

Górnictwo i Geologia

|

2012

|

T. 7, z. 3

119--130

PL

W artykule zaprezentowano wybrane geostanowiska wschodnich obszarów Atlasu Saharyjskiego i Telskiego. Najbardziej interesującymi geostanowiskami terenu badań są odsłonięcia skał podłoża krystalicznego- marmury i łupki oraz skały pokrywy osadowej – wapienie i piaskowce. Pasma górskie Atlasu Algierii są zbudowane w przewadze z tych utworów.

EN

Selected geosites of the eastern areas of Saharan and Tellian Atlas were presented in this article. The most interesting geosites of the investigating area are outcrops of the rocks of crystalline basement – marbles and schist and the rocks of sedimentary coverlimestone and sandstone. The mountain ranges of Algerian Atlas are built mainly of these rocks.

13

Geoturystyka - interdyscyplinarna specjalnooeć kształcenia

Słomka T., Mayer W.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

Vol. 59, nr 4

329-329

EN

The new understanding of geotourism includes not only the visits to abiotic nature objects but their broad cognition, from geological structure and history, through landforms development, environmental problems, nature protection, impact on economic growth of the region up to historical and cultural contexts. The aim of such broad attempt is to better understand the relationships between geological structure, landforms, land development, history, economics and culture (including the aesthetic impressions of visitors) of a geosite and region in which it is located. Such hollistic attempt generates the demand for a new type of specialist. His education should integrate the knowledge of the Earth and environmental sciences, tourism industry theory and practice, basics of economy, finances, law, history and cultural heritage of the region together with the abilities of interpersonal communication and transfer of knowledge in a way understandable for non-professionals. The authors present the history and recent practice of geotourism education at the Faculty of Geology, Geophysics and Environment Protection of the AGH University of Science and Technology in Kraków.

14

Geopark Krajowy – kluczem do sukcesu geoturystyki

Kondej P.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

Vol. 59, nr 4

271-271

EN

Geoparks include objects of inanimate nature, which deserve conservation due to their unique scientific, educational, historical and tourist values. The network supports an idea of the sustainable development and there should be created and promoted by local societies and authorities. The creation of geoparks is a chance on the geoturistic development. In Poland, the initiative to create Nationals Geoparks was developed in 2009 by Henryk Jacek Jezierski The Chief State Geologist, Under Secretary of State in the Ministry of the Environment. A necessary condition of the success of the project is to popularize the knowledge about geology of the region. It seems that a key factor is the ability to the cooperation of authorities, the local community and the private business. Since 2009 the Ministry of the Environment has issued 3 certificates. The prestige position is possessed by the Muskau Arch Geopark established in 2009. In 2010 resultant two following St. Anne's Mountain Geopark and Karkonosze National Geopark were created

15

Geopark Karkonosze - georóżnorodność i geoturystyka

Knapik R., Migoń P., Szuszkiewicz A., Aleksandrowski P.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

Vol. 59, nr 4

311-311

EN

The Certificate of a National Geopark was awarded to the Karkonosze National Park, along with its buffer zone, in September 2010. Geodiversity of the Karkonosze Mountains, subject to the comprehensive assessment in 2008-2009, resides mainly in the variety of geological, mineralogical and geomorphological phenomena. In addition, the legacy of mining and mineral prospecting is abundant. Many of the natural phenomena make the Karkonosze Mountains an exceptional area in Poland, and are of outstanding value if considered within the European context. The value of abiotic nature of the Karkonosze is promoted through multiple activities in the field of geotourism and ecological education, including construction of an extensive network of geosites, marked tourist paths, and educational trails with information boards. Further promotion of geodiversity of the Karkonosze is carried out in cooperation with the adjacent Krkonošský narodní park on the Czech side of the mountains, aiming at an establishment of a bilateral Polish-Czech Geopark Krkonoše/Karkonosze, within the framework of the European Geopark Network.

16

Karkonoski Park Narodowy z otuliną jako geopark krajowy

Knapik R., Migoń P.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 11

1065-1069

EN

The Certificate of National Geopark for the Karkonosze National Park with its buffer zone reflects the policy of the Ministry of Environment, which aims to create a network of national geoparks in Poland. It is also a consequence of conducting by the Karkonosze National Park the project "Geosites inventory and assessment in the Karkonosze National Park and its buffer zone, including preparation of the geological map of the area", which provided solid scientific basis for the recognition of Karkonosze Mts. as national geopark. The certificate highlights the geodiversity of the Karknosze Mts., which parallels its biodiversity values and is decisive for the great attractiveness of the area among the scientists and visitors alike. Features such as mountain-top planation surfaces, glacial cirques, granite tors, and waterfalls have been invariably listed as the key elements of geoheritage of the Karkonosze Mts. Less obvious, but no less important are various mineralogical localities, exposures of granite and metamorphic rock which provide insights into the nature of igneous and rock deformation processes in the Palaeozoic era, peat bogs bearing record of palaeoenvironmental change, and remains on past mining and mineral prospecting. Geodiversity of the Karkonosze Mts. is well-documented in dozens of scientific publications, but also also consistently exposed by the Karkonosze National Park and other institutions, through wide-ranging activities of popularizing geoheritage of these mountains.

17

The Kaali crater field and other geosites of Saaremaa Island (Estonia): the perspectives for a geopark

Raukas Anto, Stankowski Wojciech

Geologos

|

2010

|

Vol. 16, No. 1

59--68

EN

The Island of Saaremaa in Estonia offers highly spectacular geological features that belong to the most interesting in the Baltic Sea area. A unique geological monument on the island is the Kaali meteorite-crater field, formed by nine meteorite impacts. There are also attractive coastal cliffs, huge erratics, alvars (limestone areas covered by a very thin soil) and well-developed glacial and marine landforms. Limestone cliffs and shingle beaches abound with Silurian fossils and offer great opportunities to fossil collectors. The island is a prospective geopark. During the past few years, the geology of the island has become an intensely studied object of Estonian and Polish geologists.

18

Geoochrona w ujęciu narodowym, europejskim i światowym (ze szczególnym uwzględnieniem Polski)

Alexandrowicz Z.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 425

19-26

PL

W ciągu ostatnich 15 lat zaznaczył się wzrost zainteresowania problematyką geoochrony w Europie. Jej rozwój wspierają organizacje UNESCO, a zwłaszcza w tym celu utworzona Europejska Asocjacja Ochrony Dziedzictwa Geologicznego (ProGEO). Działalność na tym polu realizuje się poprzez przygotowanie narodowej sieci geostanowisk i geoparków oraz włączenie ich w międzynarodowy system ochrony przyrody. Zapoczątkowana została również weryfikacja Listy Światowego Dziedzictwa (WHL) UNESCO pod względem nadzwyczajnych, uniwersalnych wartości geologicznych i geomorfologicznych. Omówione w artykule główne kierunki rozwoju współczesnej geoochrony zmierzają do utworzenia Światowej Sieci Geologicznego Dziedzictwa Ziemi. Polska jest dotychczas jedynym krajem, w którym została opracowana według instrukcji ProGEO i opublikowana sieć reprezentatywnych geostanowisk kandydujących na listę europejską, natomiast starania o tworzenie narodowych geoparków są we wstępnym etapie.

EN

During the last 15 years problems of geoconservation in Europe attracted more and more attention. It is supported by UNESCO and by European Association for the Conservation of the Geological Heritage (ProGEO), created an especially in this purpose. The activity in this field is realized by preparation of national framework of geosites and geoparks which should be incorporated in international system of the nature protection. The verification of the UNESCO World Heritage List (WHL) in respect to geological and geomorphological outstanding universal values was initiated. Main ways of a Global Framework of Geological World Heritage were discussed in the text. Up till now Poland is one and only country in which the fully framework of representative geosites, candidates on the European List, is prepared and published according to the instruction of ProGEO. On the other hand efforts to the creation of geoparks are initiated only.

19

The Triassic and Jurassic sediments in eastern Stara Planina Mts. (Bulgaria) - an example of classification of geosites in sedimentary rocks

Budurov K., Ivanova D., Koleva-Rekalova E., Petrunova L., Tchoumatchenco P., Yaneva M., Zagorcev I.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2004

|

Vol. 13

199-208

EN

Two types (basin and shelf) of Triassic and Jurassic Tethyan sediments participate in the structure of eastern Stara Planina Mts. (eastern Bulgaria). A parautochtonous position is assumed for the basin type rocks. The shelf sediments are allochtonous and can be observed as olistolites included in the Lower Jurassic Sini Vir Formation and in the Middle Jurassic Kotel Formation. The parautochtonous sediments take part in the composition of the probable overthrust structures refolded in antiformal and synformal structures, and intensely eroded before Late Cretaceous times. From the geological heritage point of view, the Triassic and Jurassic sediments of the region are included in a large unit - geosites framework - composed of 19 geosites: 10 in the parautochtonous and 9 in the allochtonous sediments. They exhibit different geological (tectonical, stratigraphical, palaeontological, etc.) features.

PL

W strukturze wschodniej Starej Planiny (wschodnia Bułgaria) występują dwa typy triasowych i jurajskich osadów Tetydy: basenowe i szelfowe. Skały pochodzenia basenowego uważane są za parautochtoniczne. Osady szelfowe są allochtoniczne. Występują one w dolnojurajskiej formacji Sini Vir oraz w środkowojurajskiej formacji Kotel, w formie olistolitów. Osady parautochtoniczne uczestniczą w prawdopodobnej strukturze płaszczowinowej, przefałdowanej w struktury antyklinalne i synklinalne, intensywnie zerodowanej przed górną kredą. Z punktu widzenia dziedzictwa geologicznego, osady triasowe i jurajskie omawianego regionu tworzą dużą zbiorczą jednostkę geotopową, obejmującą 19 geotopów: 10 w osadach parautochtonicznych, 9 w osadach allochtonicznych. Posiadają one różnorodne cechy geologiczne (tektoniczne, stratygraficzne, paleontologiczne itp.).

20

The most important geosites of the Ukrainian Carpathians

Ivchenko A.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2004

|

Vol. 13

149-154

EN

The Ukrainian Carpathians abounds with objects of great geological interests. The area belongs to the Carpathians mantle-fold system of the Alpine orogeny, formed mainly by the Cretaceous, Palaeogene and Neogene deposits. It is a geomorphological region of denudation-tectonical mountains. Totally selected 15 objects of the geological heritage of Ukrainian Carpathians representing different types of geosites and protection status. All presented geosites are located in four administrative districts of the Western Ukraine.

PL

W Karpatach ukraińskich znajdują się liczne obiekty o dużej wartości geologicznej. Obszar ten należy do karpackiego systemu fałdowego orogenu alpejskiego, zbudowanego głównie z osadów kredy, paleogenu i neogenu. Pod względem geomorfologicznym jest to region gór denudacyjno-tektonicznych. W sumie wybrano 15 obiektów dziedzictwa geologicznego, reprezentujących różne typy geotopów, mających zróżnicowany status ochrony prawnej. Wszystkie geostanowiska prezentowane w artykule są zlokalizowane w czterech okręgach administracyjnych zachodniej Ukrainy.