Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Genius loci pod drzewem

Korbik Mateusz

Zieleń Miejska

|

2022

|

Nr 9

44--45

PL

Genius loci jest duchem miejsca, czyli pewnego rodzaju atmosferą danej przestrzeni, która wpływa na jej wyjątkowość. Na atmosferę tę mogą oddziaływać tworzące miejsce elementy, zarówno materialne, jak i niematerialne, odczytywane zwykle przez każdego w różny sposób, a niekiedy przez wielu niedostrzegane lub zauważane dopiero wtedy, gdy dochodzi do ich utraty.

2

Kryteria kontekstu i tradycji miejsca w ocenie obiektów architektonicznych - analiza i formalizacja aspektów oceny dla celów inteligentnych systemów wspomagania decyzji

Rumież Agnieszka, Świt-Jankowska Barbara

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 10

149--161

PL

Ochrona dziedzictwa kulturowego wymaga negocjacji na wielu szczeblach społecznej organizacji i angażuje osoby reprezentujące bardzo różne środowiska i tym samym - posiadające niejednokrotnie odmienne stanowiska i ideały. Znalezienie mechanizmów wspomagających procesy decyzyjne w obszarze dziedzictwa - w szczególności tego najnowszego - jest jednym z najpilniejszych zadań badawczych w dziedzinie. W artykule zaproponowano strategię i opisano I część badań, które mają prowadzić do stworzenia narzędzia opartego o adekwatny model inteligentnego systemu wspomagania decyzji. Przedstawione zostało uzasadnienie wyboru modelu decyzyjnego (DRSA). Zaproponowano takie przedefiniowanie 2 spośród 10 kryteriów oceny obiektów architektonicznych: kontekstu i tradycji miejsca, aby możliwe było rozdzielenie ich zakresów znaczeniowych i tym samym uniknięcie sytuacji redundancji.

EN

The protection of cultural heritage requires negotiations on many levels of social organization and involves representatives from very different environments and thus - often having different positions and ideals. Finding mechanisms to support decision-making in the area of heritage protection - especially contemporary objects - is one of the most urgent inquiry in the field. The article proposes a strategy and describes the first part of the research: creation of a tool based on an adequate model of an intelligent decision support system. The justification for the choice of the decision model (DRSA) was presented. It has been proposed to redefine 2 out of 10 criteria for assessing architectural objects: the context and place tradition (genis loci), so that it is possible to separate their semantic fields and thus avoid redundancy.

3

Transformation and genius loci of holiday resorts in the Otwock Region from the end of the 19th century, in the 20th century and now

Wośko-Czeranowska Agnieszka

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2021

|

T. 66, z. 1

17--22

EN

At the turn of the nineteenth and twentieth centuries, the landscape, climate and spa values of today's Otwock Region became important factors influencing the dynamic development of spa or summer housing estates in the vicinity of Warsaw. Cities and towns were created mainly in the vicinity of the railway lines implemented at that time, especially in the areas of railway stations and stops: the Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej - commonly known as the Vistula Railway - and the narrow-gauge commute railway, Jabłonowska Kolejka Dojazdowa. The enthusiasts to whom the Otwock Region owes its existence and development were land owners, entrepreneurs, residents, and vacationers coming from Warsaw to rest. Many of them were visionaries who promoted previously unknown forms of business or investment: professor Józef Geisler - a doctor and specialist in the treatment of lung diseases, land owners: Michał Elwiro Andriolli in Brzegi (Świder), Ksawery Branicki in Anin and Karol Jakub Hanneman in Falenica. In 1924 Otwock was recognized as a health resort. To the north of it, there were rural communes with a holiday character (Wawer Commune, Letnisko Falenica Commune). In the following years, these cities and towns developed dynamically. They became a summer home, lodging and leisure base for the inhabitants of Warsaw quickly gaining more and more popularity. Buildings that are inextricably associated with the Otwock Region are buildings known as świdermajer. Currently, this term mainly applies to residential, holiday homes and guesthouses, and some public buildings (less common), representing common features related to the body, building material, structure, architectural detail, etc., which were built in the years 1880-1939 in towns located along the Otwock railway line. During their construction, a wooden structure was used, usually using commonly available pine beams, square timbers and boards. World War II decimated the inhabitants of the Otwock Region, mainly of Jewish origin. The infrastructure and numerous objects, especially wooden ones, were destroyed. The following years brought many changes: of an administrative and territorial nature, the emergence of new housing estates, the introduction of other than traditional forms of development, its intensification, urbanization encroaching on forest areas, settlements merging into one organism, deforestation of plots, introducing secondary divisions, reducing the biologically active area, air pollution, development of underground and communication infrastructure, etc. Nevertheless, the identity and genius loci of the Otwock Region are still tangible. Forest areas, sandy dunes, the Świder and Vistula rivers, numerous contemporary and historical sites, especially the świdermajer ones, still remain attractive.

4

Transformacja i genius loci miejscowości letniskowych w Paśmie Otwockim od końca XIX wieku, w wieku XX i obecnie

Wośko-Czeranowska Agnieszka

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2021

|

T. 66, z. 1

4--16

PL

Na przełomie XIX i XX wieku walory krajobrazowe i klimatyczno-uzdrowiskowe dzisiejszego Pasma Otwockiego stały się istotnymi czynnikami wpływającymi na dynamiczny rozwój osiedli o charakterze uzdrowiskowym lub letniskowym leżących w sąsiedztwie Warszawy. Miasta i miejscowości powstawały przede wszystkim w sąsiedztwie realizowanych w tym okresie linii kolejowych, a zwłaszcza w rejonach stacji i przystanków kolejowych: Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej - nazywanej powszechnie Koleją Nadwiślańską oraz wąskotorowej Jabłonowskiej Kolejki Dojazdowej. Entuzjastami, którym Pasmo Otwockie zawdzięcza swoje istnienie i rozwój byli właściciele terenów, przedsiębiorcy, mieszkańcy, a także letnicy przyjeżdżający na wypoczynek z Warszawy. Wielu z nich było wizjonerami, którzy wypromowali nieznane wcześniej formy działalności lub inwestowania: profesor Józef Geisler - lekarz i specjalista w leczeniu chorób płuc, właściciele terenów: Michał Elwiro Andriolli w Brzegach (Świder), Ksawery Branicki w Aninie i Karol Jakub Hanneman w Falenicy. Otwock w 1924 r. uznany został za uzdrowisko. Na północ od niego funkcjonowały gminy wiejskie o charakterze letniskowym (Gmina Wawer, Gmina Letnisko Falenica). W kolejnych latach miasta i miejscowości rozwijały się dynamicznie. Stawały się bazą letniskową i noclegowo-wypoczynkową dla mieszkańców Warszawy i zyskiwały coraz większą popularność. Obiektami, które kojarzą się nierozerwalnie z pasmem otwockim jest budownictwo świdermajer. Obecnie określenie to dotyczy głównie budynków mieszkalnych, letniskowych i pensjonatowych oraz użyteczności publicznej (występujących mnie powszechnie) reprezentujących cechy wspólne odnoszące się do bryły, budulca, konstrukcji, detalu architektonicznego itp., które powstawały w latach 1880-1939 na w miejscowościach usytuowanych wzdłuż linii otwockiej. Przy ich realizacji stosowano konstrukcję drewnianą, wykorzystując zazwyczaj powszechnie dostępne sosnowe belki, kantówki i deski. II wojna światowa zdziesiątkowała mieszkańców letnisk Pasma Otwockiego, przede wszystkim pochodzenia żydowskiego. Zniszczeniu uległa infrastruktura i liczne obiekty, zwłaszcza drewniane. Kolejne lata przyniosły wiele zmian: natury administracyjno-terytorialnej, powstawanie nowych osiedli, wprowadzanie odmiennych od tradycyjnych form zabudowy, jej intensyfikację, wkraczanie urbanizacji na tereny leśne, zlewanie się osiedli w jeden organizm, wydrzewianie działek, wprowadzenie wtórnych podziałów, zmniejszanie powierzchni biologicznie czynnej, zanieczyszczenie powietrza, rozwój infrastruktury podziemnej i komunikacyjnej itp. Tożsamość i genius loci Pasma Otwockiego są cały czas odczuwalne. Wciąż atrakcyjne są tereny leśne, piaszczyste wydmy, rzeki Świder i Wisła, liczne obiekty współczesne i historyczne, a zwłaszcza świdermajery.

5

Rekonstrukcja figury Madonny z kościoła zamkowego Najświętszej Maryi Panny. Przyczynek do genezy jej symbolicznej roli w strukturze przestrzennej Malborka

Kołodziejczyk Katarzyna

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 62

148--157

PL

W artykule omówiono problem restytucji figury Madonny z Dzieciątkiem w zewnętrznej niszy okiennej prezbiterium kościoła NMP na Zamku Wysokim w Malborku jako niezwykłego, późnośredniowiecznego symbolu rzeźbiarskiego wpisanego w strukturę przestrzenną miasta. Jest ona dowodem ówczesnego postrzegania miasta jako obszaru szczególnej aktywności społecznej posługującej się wyrafinowanymi środkami komunikacji międzyludzkiej, w którym apoteoza sacrum w przestrzeni publicznej miasta jest ilustracją zachowań społecznych w średniowieczu, będących obecnie obszarem badań opartych na metodologiach współczesnej socjologii, psychologii i antropologii kulturowej.

EN

The subject of this article is the restoration of the figure of the Madonna with the Christ Child standing in the outer window recess within the chancel of the Blessed Mary Church, High Castle, Malbork, as a unique, late-medieval symbolic sculpture integrated with the town’s spatial structure. The figure proves that in the Late Middle Ages the town was perceived as an area of particular social activity based on sophisticated means of interpersonal communication; and that the apotheosis of sacrum in public space illustrated medieval social behaviours. These are now subjected to research with the use of methodologies inherent to contemporary sociology, psychology, and cultural anthropology.

6

O czym może mówić przestrzeń… Empatia, emocje, zmysły w doświadczaniu przestrzeni architektonicznej

Natkaniec-Papp Monika

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2020

|

Vol. 9, iss. 1

122--134

PL

Celem artykułu jest przybliżenie zaobserwowanych procesów, zjawisk i zależności związanych z doświadczeniem przestrzeni architektonicznej poprzez zmysły, oraz próba analizy i odpowiedzi na pytania dotyczące języka, treści i znaczeń jakie architektura wnosi do przestrzeni egzystencjalnej, a tym samym komunikuje się z jej użytkownikiem.

EN

The aim of the article is to approximate the observed processes, phenomena and relationships related to the experience of architectural space through the senses. It is an attempt to analyze and answer questions about the language, content and meaning that architecture brings to existential space, thus communicating with its users.

7

Dani Karavan. Narracja form w krajobrazie miasta

Szpakowska-Loranc E.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2018

|

nr 22

76--85

PL

W artykule analizowana jest forma rzeźb Dani Karavana w kontekście przestrzeni miejskiej, w której obecne są zieleń i woda. W kompozycjach przestrzennych izraelskiego rzeźbiarza wielkoskalowych interwencjach w przestrzeń publiczną – woda i zieleń wykorzystywane są jako elementy składowe. Oprócz walorów estetycznych niosą one – wraz z formami rzeźbiarskimi i innymi elementami krajobrazu – wartości symboliczne: upamiętnienie wydarzeń historycznych, czy wartości takich jak ochrona środowiska naturalnego, tolerancja, prawa człowieka. Elementarne formy architektoniczne, zieleń i woda u Karavana tworzą spójny system narracyjny, podnoszący wartość ich otoczenia, kreujący genius loci.

EN

The article analyses the form of Dani Karavan’s sculptures in the context of urban space in which greenery and water are present. In the spatial compositions of the Israeli sculptor – large-scale interventions into the public space – water and greenery are used as constituent elements. In addition to aesthetic values, they – along with sculptural forms and other elements of the landscape – carry symbolic values: commemoration of historical events, or values such as environmental protection, tolerance and human rights. Elementary architectural forms, greenery and water, create a coherent narrative system in Karavan’s works that increases the value of their surroundings and creates the genius loci.

8

Pałac w Wilanowie – królewska „villa rustica”, jako ośrodek dóbr ziemskich i czynnik wpływający na kształt rozwoju jednej z dzielnic Warszawy

Dankiewicz Katarzyna

Budownictwo i Architektura

|

2018

|

Vol. 17, nr 3

29--56

PL

Barokowa willa królewska w Wilanowie oddalona od głównej siedziby Jana III Sobieskiego – zamku królewskiego w Warszawie, była w 4 ćw. XVII wieku luksusowym miejscem letniego wypoczynku, jednocześnie funkcjonowała jako samowystarczalna rezydencja wiejska otoczona folwarkami i współpracującymi z nią ośrodkami w dobrach wilanowskich króla. Począwszy od 1677 roku król Jan III, a po nim kolejni właściciele – magnaci z rodów: Sieniawskich, Czartoryskich, Lubomirskich, Potockich i jako ostatni, aż do czasów II wojny światowej – Braniccy, podporządkowywali swej podwarszawskiej siedzibie okoliczne wsie rozwijając klucz wilanowski. Konsekwentna rozbudowa, początkowo willi następnie pałacu podkreślała status społeczny, możliwości finansowe właścicieli, gust i poziom wiedzy architektonicznej projektantów oraz inwestora, zaś dołączanie kolejnych budowli reprezentacyjnych do zespołu, wytyczanie założeń parkowo-ogrodowych według najlepszych europejskich wzorów i stylów, regulacja istniejących dróg oraz budowa nowych połączeń komunikacyjnych utwierdzały w przekonaniu o wielkości właściciela. Działania na tak szeroką skalę były możliwe ponieważ tereny te stanowiły niepodzielną rozległą własność ziemską niewychodzącą z rąk jednego właściciela przez niespełna trzysta lat. Inwestycje wówczas przeprowadzone stanowią dziś o wartościach dzielnicy. Budowle wokół pałacu wilanowskiego tworzą klimat historyczny, nawiązujący do spuścizny architektonicznej z epoki baroku, klasycyzmu i historyzmu. Rozwój obszaru bliskiego pałacowi wilanowskiemu opierał się o wytyczone dawniej szlaki komunikacyjne, osie widokowe, dziś dające się odczytać. Pałac pozostaje niewątpliwie głównym węzłem tej struktury. Współczesna zabudowa dotarła już do zabytkowego centrum dzielnicy, a budowane od 2000 roku na błoniach wilanowskich nowe założenie urbanistyczne – Miasteczko Wilanów – nie tylko ożywiło ten rejon, ale i wzbudziło pytania o zachowanie genius loci. Czy dwa różne organizmy uda się połączyć i stworzyć integralną przestrzeń w rejonie pałacu i czy architektura nowa i dawna mogą być synergiczne względem siebie, okaże się po skończonej realizacji.

EN

The baroque royal villa in Wilanow is in a distant from a master residence of John Sobieski the IIIrd (royal castle). In the fourth quarter of XVII century Wilanow villa was a luxurious summer house for the royalties as well as self-sufficient residence with its own manors and farms. Starting in 1677 king Sobieski created the Wilanow complex composed of the villa and the nearby lands. Later on, his successors increased the area making a great manor which belonged only to royal family. Consistent expansion of the villa and belonging lands by different owners which had a various tastes, financial possibilities and knowledge for the period of more than 300 years resulted in very diverse surrounding. Villa and then a palace holders manage to add representative parks and gardens according to the best European examples which today are historical values of Wilanów district. Majority of the Wilanów buildings have a cultural functions as museums and scientific institutions nowadays. Its historical architecture refers to the baroque, classicism and historicism styles. The past development of the palace area was based on the formerly marked communication routes and observation axes which are current till today. New urbanization concept – Miasteczko Wilanow (The Wilanow City), has liven up the historical district of Wilanow. Since 2000 developers are targeting Wilanów as a place for modern housing and retail, creating a mini-city for the luxury craving Warsaw residents. The new outlook is in the contrast of the districts historical features. Are the new and old structures are possible to be consistent, respecting the surroundings? The expected cooperation of historical and modern architecture and integration of different spaces will be able to observe after the completion of whole investment.

9

Przestrzenie komemoratywne i ich analiza krajobrazowa w odniesieniu do wybranych przykładów pomników

Szarejko-Worobiej Daria, Rybak-Niedziółka Kinga, Długozima Anna

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2018

|

No 272

401--419

EN

Multidimensional, variety of saving memories ways in landscape is visible in creation of commemorative spaces. These meaning is strictly connected with the most important events and persons in history of the country. Authors of article in their research are concentrated on commemorative space with monuments example in Poland and the world presence in landscape design meaning. They are announced by landscape analysis methods to recognition of structure, meaning and phenomena of chosen objects in genius loci categories. In Study of Conditions and Directions of Space Development Capital City of Warsaw is found the record that “commemorative resource” is not enough examined and protected. The aim of elaboration is indication of tendencies in aspects of location, space relations and meanings of memory places.

10

Weneckie flâneuries. Szkice osobiste z przestrzeni miejskiej

Malinowska-Petelenz B.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2017

|

T. 45

437--453

PL

Wenecja – fenomen architektoniczny i przestrzenny – stanowi niedościgniony w swej konstrukcji i urodzie pierwowzór i archetyp miasta. Jej klimat – duszny, melancholijny, oniryczny znalazł oddźwięk w światowej poezji, literaturze, malarstwie, muzyce i filmie. Autorka eksploruje powszechnie znany wizerunek mitycznego miasta w oparciu o jego filary tożsamości: kodu architektoniczno-urbanistycznego oraz kodu przestrzeni symbolicznej, czyli miasta utkanego z wizji literackich i innych tekstów kultury.

EN

Venice – an architectural and spatial phenomenon – constitutes a model and an archetype of a city, unparalleled in its structure and beauty. Its atmosphere – muggy, melancholic, oneiric – has found its reflection in the world’s poetry, literature, painting, music, and film. The Author explores the commonly known image of the mythical city, basing on the pillars of its identity: its architectural–urban code, and its symbolic space code, that is a city woven of literary visions and other texts of culture.

11

Project of the Milanowski Cultural Center – green prelude space, as a manifestation of the local identity

Kosno J., Krupa J., Dobrowolska A., Suchocka M.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 32

207--220

EN

In the process of social spaces design, the key and desirable aspect seems to be the correct reading of the character and identity of the city. Additionally, more and more residents are eager to participate actively in the transformation and design of important places. The article presents the potential of social participation in reading the local identity of the city on the example of a conceptual design at the Milanówek Cultural Center. The project was created in the process of analyzing the history, identity of the place, local spatial conditions and after conducting community consultations with the inhabitants of the city, which became the basis of the entire design process. Used method has allowed to reach an agreement, but also a new, better solution to the problem of designing a functional, community-accepted urban space that also included genius loci.

PL

W projektowaniu przestrzeni społecznych kluczowym i pożądanym aspektem wydaje się poprawne odczytanie charakteru i tożsamości miasta. Ponadto coraz częściej mieszkańcy pragną czynnie uczestniczyć w przekształcaniu i projektowaniu istotnych dla nich miejsc. W artykule przedstawiono potencjał partycypacji społecznej w odczytaniu lokalnej tożsamości miasta na przykładzie projektu koncepcyjnego przy Milanowskim Centrum Kultury. Projekt powstał po przeprowadzeniu analiz w zakresie historii, tożsamości miejsca, lokalnych uwarunkowań przestrzennych oraz po przeprowadzeniu konsultacji społecznych z mieszkańcami miasta będących osnową całego procesu projektowego. Zastosowana metoda pozwoliła na osiągniecie porozumienia stron, ale także nowego, lepszego rozwiązania postawionego problemu zaprojektowania funkcjonalnej, akceptowanej przez lokalną społeczność przestrzeni miejskiej, która uwzględniła również genius loci.

12

Kompozycje urbanistyczne w krajobrazach miast Górnego Śląska - problemy i potencjał

Waryś E.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 3/II

383--396

PL

W XIX wieku rozwój procesu industrializacji przyczynił się do trwałych i nieodwracalnych przemian w krajobrazach miast. Nowe kompozycje przestrzenne pojawiały się wraz z budową kolejnych fabryk i zakładów przemysłowych oraz zespołów zabudowy robotniczej. Do wielowątkowego rozwoju miast przyczyniła się także urbanistyka okresu modernizmu, w tym XX-wieczne plany regulacji. Integralnym elementem tych założeń były obiekty architektoniczne oraz parki i tereny zieleni komponowanej. Interesującym zagadnieniem były także wielkie koncepcje urbanistyczne (m. in. koncepcja trójmiasta Bytom-Zabrze-Gliwice), mające wpłynąć na poprawę funkcjonalności oraz wzrost wartości artystycznej obszaru. Celem rozważań jest analiza i charakterystyka typów kompozycji urbanistycznych, powstających w krajobrazach miast Górnego Śląska już od końca XVIII wieku. W zakres analiz włączono założenia o różnej skali i sposobie funkcjonowania, takie jak zespoły zabudowy przemysłowej, osiedla robotnicze oraz XX-wieczne kompozycje urbanistyczne, powstające na terenach śródmiejskich. Współcześnie obszary te, pomimo odmiennej funkcji, są ściśle ze sobą powiązane i wpływają na charakterystyczne poczucie tożsamości i ducha miejsca (geniusloci). W toku rozważań określono uwarunkowania powstania poszczególnych układów urbanistycznych oraz ich współczesny stan zachowania. Zwrócono uwagę na kontekst krajobrazowy tych obszarów, oraz pojawiające się problemy. Podkreślono także ich wartość artystyczną oraz potencjał i znaczenie dla współczesnego rozwoju miast.

EN

The development of the industrialization process contributed to permanent and irreversible transformations in urban landscapes, in the 19th century. New spatial compositions appeared with the construction of subsequent factories and industrial plants as well as buildings of workers' buildings. The urbanism of the modernist period, including the 20th century regulatory plans, also contributed to the multi-plural development of cities. An integral elementoftheseassumptionswerearchitecturalobjectsandparksandcompositionalgreeneryareas. The great urban conceptions (such as the Tri-City concept of Bytom-Zabrze-Gliwice) were also of great interest, aimingtoimprovethefunctionalityandincreasetheartisticvalueofthearea. The aim of the discussion is to analyze and characterize the types of urban compositions that have placed in the landscapes of Upper Silesian towns since the end of the 18th century. The scope of analyzes included assumptions of different scale and mode of operation, such as industrial development arrangement, workers' settlements and 20th century urban compositions, created in urban areas. Today, these areas, despite their different functions, are closely intertwined and affect the characteristic sense of identity and the spirit of the place (genius loci). In the course of deliberations the conditions of the emergence of particular urban systems and their contemporary state of behavior were determined. Attention have been paid to the landscape context of these areas, and the emerging problems. They also highlighted their artistic value and potential and importance for modern urban development.

13

Znaczenie angielskich skwerów miejskich w krajobrazie zurbanizowanym

Waryś E.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2016

|

T. 44

233--240

PL

W XVII wieku funkcjonowały w Anglii dwa typy przestrzeni publicznych: skwery typu piazza, pozbawione kompozycji roślinnych oraz ogrodzone zielone place o charakterze ogrodowym, przeznaczone dla mieszkańców domów zlokalizowanych w pobliżu. Angielskie ogrody publiczne prezentowały typ wysokiej klasy przestrzeni miejskiej, który z czasem stał się popularny w wielu miastach europejskich. Celem artykułu jest określenie znaczenia tych założeń w krajobrazie zurbanizowanym, w tym wskazanie funkcji, jakie współcześnie pełnią one w tkance urbanistycznej miast.

EN

In the 17th century were functioned in England two types of public spaces: piazza type of squares, devoid of plants’ composition and green city squares of a garden nature, designed for the residents of the nearby houses. Both of these presented the high-class type of public space, which with the time became popular in many cities in Europe. The aim of the paper is to define the importance of these arrangements in urban landscape, including the identification of functions which they perform today in urban tissue of cities.

14

Sacrum krajobrazu, estetyzacja przestrzeni miejskiej

Hodor K., Łakomy K.

Przestrzeń i Forma

|

2016

|

nr 26

201--212

PL

Strefy sacrum występują z różnym nasileniem w strukturach urbanistycznych miast, są to miejsca szczególne. Zgodnie z definicją wiążą się one z kultem religijnym, symboliką, wyjątkowymi wydarzeniami i zwyczajami. W różny sposób aranżowane, komponowane, świadczą o tradycji i tożsamości miejsca. W niniejszym artykule zaprezentowanie zostaną różnorodne postaci sacrum krajobrazowego oraz sposoby wydobywania ich walorów, wpływające na podniesienie atrakcyjności krajobrazu miejskiego.

EN

Sacrum areas are present in city structures to different degree; they are special places. According to the definition they are connected with religious cult, symbolism, extraordinary events and customs. Variously arranged, composed, they give testimony to the tradition and identity of the place. This article presents different forms of landscape sacrum and show various ways of extracting their values improving the attractiveness of the urban landscape.

15

Genius loci miejsc zapomnianych na przykładzie zespołu Pałacowo-Ogrodowego w Gładyszach

Walerzak M. T., Świerk D., Krzyżaniak M., Urbański P.

Przestrzeń i Forma

|

2016

|

nr 26

305--318

PL

Zespół pałacowo-ogrodowy w Gładyszach charakteryzował się kompozycją barokową, która wpisywała się w krajobraz dawnych Prus Wschodnich. Celem pracy była analiza historycznej kompozycji przestrzennej i powiązań widokowych w kontekście stanu aktualnego obiektu, identyfikacja nawarstwień stylowych oraz rozpoznanie zapomnianego na przestrzeni lat genius loci. Osiągnięcie wymienionych celów możliwe było dzięki zastosowaniu rozbudowanego instrumentarium badawczego i metod analitycznych z wykorzystaniem trójwymiarowych modeli.

EN

The palace and baroque garden in Gladysze fit in the landscape of the former East Prussia. The aims of the paper were: the analysis of a historical spatial composition and scenic relations (in the context of the current state of the object) and identification of style layers and forgotten genius loci. The achievement of those objectives was possible by using different methods. Analysis and 3D models were created.

16

Atrakcyjność historycznych zespołów zabudowy typu miasto ogród na przykładzie zabytkowej kolonii robotniczej Stara Rokitnica

Waryś E.

Przestrzeń i Forma

|

2016

|

nr 26

391--402

PL

Atrakcyjność osiedli robotniczych nie wynika jedynie z subiektywnego odczucia piękna, ale jest skutkiem uwarunkowań, którym podlegało podejście do zakładania osad przemysłowych na przełomie XIX/XX w. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na osiedla typu miasto ogród. Oryginalność tych założeń została zaprezentowana na przykładzie zabytkowej kolonii robotniczej Stara Rokitnica (Górny Śląsk).

EN

The attractiveness of workers' settlements is not only the result of subjective feeling of beauty but is an effect of conditions that the approach of the establishment of industrial settlements subjected at the turn of the 19th and 20th centuries. The aim of this article is to take a note of the garden-city type of neighborhoods. The originality of these settlements was presented on the example of the historic workers' colony "Stara Rokitnica" (Upper Silesia).

17

Kontemplacja krajobrazu jako źródło inspiracji twórczości artystycznej

Królikowski J. T., Rykała E.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 34

11--26

PL

Dotarcie do rzeczywistości krajobrazu wymaga porzucenia selektywnego widzenia i myślenia wypracowanego przez nauki szczegółowe. Całościowy obraz świata proponuje sztuka i fenomenologia. Podjęte badania wykorzystują introspekcję i wynikający z niej opis własnych doświadczeń związanych z twórczością artystyczną będącą wynikiem kontemplacji krajobrazu, studium literatury i analizę rezultatów twórczości artystycznej, w tym własnej. Kontemplacja krajobrazu to warunek równowagi pomiędzy vita activa a vita contemplativa, kryterium pełniejszego jego rozumienia, będącego podstawą projektowania bycia w świecie. Proces kontemplacji krajobrazu odkrywa jego formy, znaczenia i wartości. Wśród form zapisu rezultatów kontemplacji wyróżnia się koncepcja St. Vincenza traktująca krajobraz jako „pismo światowe” a malarstwo jako najdoskonalszy sposób jego odczytania. Efektem przeprowadzonych prac badawczych jest opis procesu kontemplacji krajobrazu oraz opracowanie modelu identyfikacji, ujawnienia i sposobu zapisu ducha miejsca. Złożoność doświadczeń kontemplacji krajobrazu ujmuje prezentowany otwarty model graficzny, którego struktura może być rozwijana.

EN

Reaching the reality of landscape requires giving up a selective way of seeing and thinking developed by disciplinary sciences. A holistic image of the world is offered by art and phenomenology. Conducted studies make use of introspection and, stemming from it, description of experiences connected with artistic activity which is the outcome of contemplation of landscape, study of literature and analysis of the results of artistic activity, including the very own one. Contemplation of landscape is the condition for the balance between vita activa and vita contemplativa; a criterion for its fuller understanding which is the basis of designing the existence in the world. The process of landscape contemplation unveils its forms, meanings and values. Among the forms of recording the results of contemplation, stands out the concept by Stanisław Vincenz treating landscape as a “world’s writing” and painting as the perfect way of interpreting it. The result of the conducted research is the description of the process of landscape contemplation and creating the model of identification and how to save the spirit of the place. The complexity of experiences of landscape contemplation is formulated by the presented open graphic model whose structure may be developed further.

18

Art and the city: the issue of the development of museums in the landscape of New York City

Gadomska W.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2016

|

Y. 113, iss. 2-A

227--239

EN

Other than their basic mission to collect and promote art, museums serve the important culture-producing role of creating architectural landscape in cities. This article provides an analysis of characteristic examples of museums’ spatial expansion (the Guggenheim Museum, the Metropolitan Museum of Art, the Museum of Modern Art, the Whitney Museum of American Art) characterised by specific urban, architectural and cultural conditions existing in Manhattan borough of New York City.

PL

Obiekty muzealne, poza podstawową misją kolekcjonerską i popularyzatorską, pełnią ważną funkcję kulturotwórczą związaną z kształtowaniem krajobrazu architektonicznego miasta. W artykule przeanalizowano charakterystyczne przykłady rozwoju przestrzennego obiektów muzealnych (Museum Guggenheima, Metropolitan Museum of Art, Museum of Modern Art, Whitney Museum of American Art) w specyficznych uwarunkowaniach urbanistycznych, architektonicznych i kulturowych jakie stwarza lokalizacja nowojorskiego Manhattanu.

19

Ukryte wartości małych miast Polski wschodniej : budowanie tożsamości poprzez otwarte przestrzenie publiczne

Pałubska K.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/2

237--252

PL

Przekształcenia przestrzeni publicznych małych miast w Polsce Wschodniej, zwłaszcza placów i skwerów miejskich, pokazują niepokojącą tendencję do unifikacji i powielania rozwiązań, które poprawne w swym uniwersalizmie, prowadzą do zatracania indywidualnych cech wartości kulturowych i regionalizmu. Poszukiwanie zapomnianych walorów, odkrywanie tradycji i ukrytych znaczeń wybranych małych miast stało się wyzwaniem dla nowoczesnego kształtowania otwartych przestrzeni integracji społecznej, pełniących rolę katalizatora zapomnianych znaczeń.

EN

The transformation of public spaces in small towns of Eastern Poland show a disturbing trend of unification and duplication solutions that correct in his universalism leads to forgetfulness individual characteristics of cultural values. Finding the forgotten values, discovering traditions and hidden meanings of selected small towns, has become a challenge for the modern development of open spaces for social inclusion.

20

The scenographic character of an architectural building or place as the subject of a spatial narrative game

Jóźwik R.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 9-A

129--134

EN

In this paper we describe the connection between theatrical scenography and urban design of the public space. Reference is made to the contemporary transformation in culture – especially post-modern trends which promote a narrative attitude to the creation of a place’s identity and also changeability, flexibility, temporariness, and ephemerality in contemporary architecture.

PL

W artykule poruszono kwestię związku scenografii teatralnej z projektowaniem przestrzeni miejskiej. Odwołano się do współczesnych przemian kulturowych nurtu ponowoczesnego, które promują narracyjne podejście do kreowania tożsamości miejsca, a także zmienność, elastyczność, tymczasowość, efemeryczność architektury współczesnej.