Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

From narrative to expression of historical values. Objectivization of evaluation of twin villas in Sołacz, Poznań

Barełkowski Robert K.

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

437--486

EN

The article explores the method of deriving historical values from the history of an object and place, in connection with people important to the object or place. This is a detailed analysis of the practical process of translating an integrated historical narrative used to recreate important components or carriers of historical values, based on the case of two semi-detached villas in Poznań's Sołacz district. The HeV method used in this case illustrates how to qualify individual historical factors that may be of great importance in themselves, but of little importance in relation to architecture.

PL

Artykuł eksploruje sposób wywodzenia wartości historycznych z historii obiektu i miejsca, w powiązaniu z osobami ważnymi dla obiektu lub miejsca. Jest to dokładna analiza praktycznego, opartego na kazusie dwóch bliźniaczych willi na poznańskim Sołaczu, procesu translacji zintegrowanej narracji historycznej służącej do odtworzenia istotnych komponentów lub nośników wartości historycznych. Metoda HeV zastosowana w tym przypadku ilustruje, w jaki sposób kwalifikowane są poszczególne czynniki historyczne, które same w sobie mogą mieć duże znaczenie, jednak niewielkie w odniesieniu do architektury.

2

The idea of the garden - city in Polish urban planning thought at the beginning of the 20th century

Tomczak Anna Aneta, Szoszkiewicz Julia

Builder

|

2023

|

R.27, nr 12

48--53

EN

The term "garden city" is a response to the uncontrolled development of 19th - century cities. It is an idea that combines urban conveniences with the advantages of rural life. In Polish urban planning at the beginning of the 20th century, it took the form of garden cities, green neighborhoods, or cities designed for recreation. Garden cities had a particular form, and their construction principles were clearly defined by the "planner - urbanist" Ebenezer Howard. Not all of these principles were applied in Polish solutions, and only some of them replicated British solutions, yet these cities were already called garden cities at the time of their creation. The degree of implementation of the original principles in Polish urban solutions was examined using selected examples implemented in the interwar period.

PL

Miasto ogród to odpowiedź na niekontrolowany rozwój miast XIX wieku. To idea łącząca udogodnienia cywilizacyjne z atutami życia na wsi. W polskiej urbanistyce na początku XX wieku przyjmowała formę miast lasów, zielonych osiedli czy miast służących rekreacji. Miasta ogrody miały szczególną formę, a zasady ich budowy zostały czytelnie sprecyzowane przez „planistę urbanistę” Ebenezera Howarda. Nie wszystkie z nich były jednak stosowane w rozwiązaniach polskich, a tylko w niektórych powielano rozwiązania brytyjskie. Mimo to miasta te już w momencie powstawania nazywano miastami ogrodami. Stopień implementacji pierwotnych zasad w polskich rozwiązaniach urbanistycznych zbadano na wybranych przykładach realizowanych w okresie międzywojennym.

3

Ebenezer Howard (1850-1928) i jego nigdy niezrealizowana koncepcja miasta społecznego

Martyn Peter J.

Builder

|

2022

|

R.26, nr 12

70--75

PL

Współcześni architekci, zwłaszcza zaś planiści zajmujący się projektowaniem osiedli mieszkaniowych i przestrzeni zielonych w miastach, często powołują się w swoich działaniach na rozważania teoretyczne Ebenezera Howarda (1850-1928), dostrzegając w nim twórcę koncepcji miasta ogrodowego. Przedstawienie okoliczności powstania wydanej w 1898 roku książki Howarda, analiza ilustrujących ją wykresów, jak również omówienie wskazanych w niej źródeł inspiracji prowadzą do wniosku, że pierwotnym celem brytyjskiego reformatora było stworzenie pewnego typu miasta społecznego. Rezygnacja z tego zamierzenia wynikła z ustępstw wobec osób, które z czasem przejęły kontrolę nad wydaną przez niego książką - z wyraźnym celem stworzenia pierwszej osady noszącej miano miasta ogrodowego, którą stało się Letchworth, założone już w 1904 r. (Welwyn było już raczej wytworem okresu międzywojennego i istotną osadą satelitarną dla Londynu). Daty przyjścia Howarda na świat na obrzeżach londyńskiego City w 1850 roku i jego śmierci w Letchworth w 1928 roku objęły okres intensyfikacji uprzemysłowienia Wielkiej Brytanii, reform rządowych i budowania imperium handlowego. Istotnym faktem, który należy wziąć pod uwagę, jest to, że pierwotny tytuł jego książki, KU JUTRZEJSZEMU DNIOWI! Pokojowa droga do rzeczywistej reformy zmieniono w drugim nakładzie z 1902 roku na powszechnie dziś znaną wersję Miasta Ogrodowe Jutra. Zastosowawszy słowa „rzeczywista reforma”, Howard miał na myśli konieczne, w jego przekonaniu, holistyczne przestrzenne (lub miejskie) planowanie, w połączeniu z reformami gospodarczymi i społecznymi, kluczowymi dla realizacji jego koncepcji rozwoju kompleksów miast ogrodowych, aby dobrze funkcjonowały i rozkwitały jako miasta społeczne. Wprowadził on na przełomie XIX i XX wieku termin „Miasto Ogrodowe” w odniesieniu, jak się wydaje, do nowoczesnego ujęcia niegdysiejszej koncepcji „Miasta Niebiańskiego”. Był człowiekiem religijnym ery wiktoriańskiej. Te kluczowe wątki ujawniają się w powszechnie znanej w Wielkiej Brytanii koncepcji miasta ogrodowego (takie tłumaczenie polskojęzyczne wydaje się najściślej oddawać terminologię angielską) jako kompleksu wielu miast, usytuowanych w pobliżu głównego, nieco większego, ośrodka centralnego, z których każde miało być niezależnie funkcjonującym organizmem.

EN

Contemporary architects and/or planners involved in the design of housing estates and green spaces in cities frequently refer to the theoretical considerations of Ebenezer Howard (1850-1928), knowing him to be the father of the garden city movement. The presentation of the circumstances of Howard’s book, originally published in 1898, the analysis of the charts illustrating it, as well as discussion of the sources of inspiration indicated in it lead to the conclusion that the original goal of the British reformer was to create a settlement - or rather cluster of them - that were pro-societal: a social city. The ‘Garden City’ initially referred merely to the name of one of the settlements in the cluster of the seventh diagram in the1898 publication - symbolically excluded from the revised copy of 1902 with its altered title. Abandonment of his original intentions resulted from concessions to those who took control of the book’s altered contents - with the express aim of creating the first settlement in Great Britain to bear the title of garden city: Letchworth, founded as early as in 1904 (Welwyn being a creation of the inter-war years and an essential satellite settlement for London). Howard’s birth just outside the City of London in 1850 and death in Letchworth in 1928 spanned the key period in Britain’s intensified industrialisation, governmental reforms and trade empire building. A vital fact to take into consideration is that the book’s original title of To-morrow! A Peaceful Path to Real Reform (self-evidently devoid of any reference to any garden city) was altered for the second print-run of 1902 to the typically familiar one of today: Garden Cities of To(-)morrow. With the words „real reform”, Howard had in mind the dire, in his conviction, need for wholistic urban, or town planning, combined with social and economic reform crucial for his concept of a multiple „Garden-City” development to function and flourish. He applied the term „Garden City” in reference to a new, contemporary notion of the Heavenly City for the dawning 20th century. He was a religious, Victorian man. These key themes surrounding his Garden-City concept, as a complex of towns with a core city that were each intended to be independently functioning urban organisms, have long been well-known in Britain - no less than their highly original author.

4

Współczesne procesy suburbanizacji w kontekście historycznych miast-ogrodów na przykładzie Szczecina

Gościniak Małgorzata

Builder

|

2020

|

R.24, nr 12

18--21

PL

W oparciu o założenia Ebenezera Howarda dotyczące projektowania nowej wizji miast w formie miast-ogrodów w Szczecinie na początku XX wieku powstały kameralne osiedla mieszkaniowe na niegdysiejszych obrzeżach miasta. Dziś, po około 100 latach od ich utworzenia, dzielnice te są integralną częścią tkanki miejskiej. Ich willowy charakter, dojrzała zieleń i bliskość centrum miasta powodują, że są one najbardziej pożądanymi miejscami do zamieszkania. W zestawieniu z intensywnym rozwojem mieszkalnych suburbiów Szczecina obserwujemy liczne różnice, które pozwolą nam zrozumieć fenomen ponad stuletnich dzielnic, a zarazem będą stanowiły wytyczne do planowania i uniknięcia ponownych błędów w zagospodarowaniu przedmieść miasta.

EN

Based on Ebenezer Howard's assumptions regarding the design of a new vision of cities in the form of garden cities, at the beginning of the 20th century, intimate housing estates were built in Szczecin on the former suburbs of the city. Today, about 100 years after their creation, these districts are an integral part of the urban area. Their villa character, mature greenery and proximity to the city center make them the most desirable places to live. Nowadays, in comparison with the intensive development of residential suburbs of Szczecin, we observe many differences that will allow us to understand the phenomenon of over a hundred-year-old districts and at the same time will be guidelines for planning and avoiding repeated mistakes in the development of the city's suburbs.

5

Układ przestrzenny Zbąszynka w świetle koncepcji miasta-ogrodu

Dragan W.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2018

|

nr 39 (1)

153--172

PL

Celem pracy jest analiza współczesnego układu przestrzennego Zbąszynka (z niem. Neu Bentschen) w odniesieniu do koncepcji miasta-ogrodu oraz form zieleni miejskiej. Podstawą przeprowadzonych studiów nad kształtowaniem się układu przestrzennego miasta była inwentaryzacja urbanistyczna, którą przeprowadzono w odniesieniu do poszczególnych wnętrz urbanistycznych, tj. ulic i placów. Dodatkowo badania uzupełniono o analizę materiałów archiwalnych, które umożliwiły określenie historycznego układu urbanistycznego i jego odniesienie do współczesnego rozwoju miasta. Przeprowadzone badania nad układem Zbąszynka oraz przegląd europejskich realizacji koncepcji miasta-ogrodu pozwoliły odpowiedzieć na następujące pytania badawcze: Czy w układzie przestrzennym Zbąszynka występują elementy, które nawiązują do koncepcji miasta-ogrodu oraz takie, które go od założeń niniejszej odróżniają? Ponadto czy współczesny rozwój Zbąszynka następuje zgodnie z zachowaniem historycznego układu przestrzennego?

EN

The aim of this paper is to analyze the contemporary spatial layout of Zbąszynek (German: Neu Bentschen) with regard to the garden city concept and forms of urban greenery. The basis for this analysis was the inventory carried out in reference to specific urban spaces such as streets and squares. Additionally, the research is supplemented by an analysis of archive materials that made it possible to determine the historical spatial layout and to refer it to the modern shape of the town. The study of Zbąszynek’s spatial layout and the review of Europe’s implementations of the garden city concept allowed the author to answer the following research questions: Are there elements in the spatial layout of Zbąszynek that are a reference to the garden city concept? And are there elements that make Zbąszynek different from this concept? Moreover: does Zbąszynek develop in a way that preserves the historical spatial layout?

6

Prof. arch. Józef Gałęzowski – Osiedle Uzdrowiskowe na Złotej Górze w Ojcowie

Lenartowicz Krzysztof

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2017

|

T. 13, nr 1

7--14

PL

Prof. Józef Gałęzowski (1877−1963) był wybitnym przedstawicielem krakowskiej architektury. Obok szeregu znaczących projektów i realizacji architektonicznych, był też autorem kilku większych założeń przestrzennych. Artykuł dotyczy tej jego działalności. W okresie I wojny światowej opublikował (1915, 1916) projekty odbudowy wsi i miasteczek polskich. Zniszczenia wojenne zamierzał wykorzystać dla podniesienia standardu w trakcie odbudowy. Celem popularyzacji tej idei zorganizował objazdową wystawę rysunków i makiet oraz odczyty. Założył też Biuro Regulacji Miast w Krakowie i Lwowie (1917). Zaprojektował częściowo zrealizowane osiedla: robotnicze w Brześciu Kujawskim (1912), a w okresie międzywojennym: uzdrowiskowe w Ojcowie (1927) – omówione w artykule; robotnicze w Majdanie k. Stanisławowa (1929) i letniskowe w Bukownie (1933). Wszystkie zostały oparte na modelu miasta-ogrodu.

EN

Professor Józef Gałęzowski (1877−1963) was an eminent representative of Cracow architecture. Beside many important architectural projects and realizations, he was the author of several larger spatial developments, presented in this paper. During the WW I he published his reconstruction projects (1915, 1916) of Polish villages and towns. Gałęzowski planned to take advantage of war destruction to raise standard of housing conditions, and propagated the idea by organizing an itinerant exhibition of drawings and maquettes accompanied by public lectures. He also founded the Office of Towns’ Regulation in Cracow and Lvov (1917). Gałęzowski altogether designed the following developments, which partially had been realized: workers development in Brześć Kujawski (1912), spa development in Ojców (1927), workers development in Majdan near Stanisławów (today: Ukraine), and summer development in Bukowno (1933), all based on the garden city model.

7

Taking up residence near the garden as the substitute of the garden-city idea. The housing development and spatial structure of the suburban areas as the combination of ignoring a place context and a myth of living in the garden-city on the example of the buffor zone of the Łagiewnicki Forest in Łódź

Krzysztofik S.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2017

|

Vol. 10, no. 2

13--19

EN

Garden city is an idea regarded as one of the reasons for the spontaneous sprawl of buildings around the city. The paper compares the assumptions described in the book “Garden Cities of Tomorrow” with the way of the investment implementation on the outskirts of Łódź, in the buffer zone of the Łagiewnicki Forest. The analysis of the spatial structure of the newly urbanized open areas, made on the basis of aerial photography and introduction of geodesic division shows that the emerging housing development is not being inspired by the idea of the garden city. The newly urbanized areas are being built up in any manner without designed spatial composition, road system and public transport system and ignoring the use of landscape. The suburban housing emerges as individual investments, inhabitants of urban sprawl are not active in the life of local communities. The current situation requires the creation of effective urban planning doctrine. The guidelines described by Howard may serve as an inspiration for improving the quality of space in suburban areas, providing urban standards which are used require a quality space while implementing new investments.

PL

Miasto-ogród to wizja uważana za jedną z przyczyn pączkowania zabudowy wokół miast. W artykule zostały porównane założenia opisane w książce „Garden Cities of Tomorrow” ze sposobem realizacji inwestycji na przedmieściach Łodzi, w otulinie Lasu Łagiewnickiego. Analiza struktury przestrzennej nowo urbanizowanych terenów otwartych, wykonana na podstawie zdjęć lotniczych i wprowadzanych podziałów geodezyjnych wykazuje, że powstająca zabudowa jest realizowana w chaotyczny sposób i nie czerpie inspiracji z idei miasta-ogrodu. Nowo urbanizowane tereny są zabudowywane w dowolny sposób bez zaprojektowanej kompozycji przestrzennej, układu drogowego i systemu komunikacji zbiorowej oraz wykorzystania uwarunkowań krajobrazowych. Zabudowa powstaje jako indywidualne inwestycje, mieszkańcy subburdiów nie tworzą wspólnot i nie są aktywni w życiu lokalnych społeczności. Obecna sytuacja wymaga stworzenia skutecznej doktryny urbanistycznej. Wytyczne opisane przez Howarda mogą stanowić inspirację dla poprawy jakości przestrzeni na terenach podmiejskich, pod warunkiem zastosowania standardów urbanistycznych, wymagających zachowania jakości przestrzeni przy realizacji nowych inwestycji.

8

Ogrody willowe w miastach ogrodach

Majdecka-Strzeżek A.

Zieleń Miejska

|

2016

|

Nr 7-8

35--37

PL

Idea miast ogrodów sformułowana przez Ebenezera Howarda ma już ponad 100 lat, a pierwsze realizacje w Polsce powstały blisko 90 lat temu. Miasta ogrody tworzono w odpowiedzi na potrzebę polepszenia warunków życia.

9

Atrakcyjność historycznych zespołów zabudowy typu miasto ogród na przykładzie zabytkowej kolonii robotniczej Stara Rokitnica

Waryś E.

Przestrzeń i Forma

|

2016

|

nr 26

391--402

PL

Atrakcyjność osiedli robotniczych nie wynika jedynie z subiektywnego odczucia piękna, ale jest skutkiem uwarunkowań, którym podlegało podejście do zakładania osad przemysłowych na przełomie XIX/XX w. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na osiedla typu miasto ogród. Oryginalność tych założeń została zaprezentowana na przykładzie zabytkowej kolonii robotniczej Stara Rokitnica (Górny Śląsk).

EN

The attractiveness of workers' settlements is not only the result of subjective feeling of beauty but is an effect of conditions that the approach of the establishment of industrial settlements subjected at the turn of the 19th and 20th centuries. The aim of this article is to take a note of the garden-city type of neighborhoods. The originality of these settlements was presented on the example of the historic workers' colony "Stara Rokitnica" (Upper Silesia).

10

Miasto-Ogród Ząbki. Idea a realizacja

Majewska A., Szymanowska J.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2016

|

T. 61, z. 4

39--63

PL

Parcelacja obszaru Ząbek – nowatorski projekt Tadeusza Tołwińskiego z 1912 r. – mógł stać się jednym z najlepszych przykładów „miasta-ogrodu” w Polsce. Wybuch I wojny światowej i niewłaściwa polityka przestrzenna w latach późniejszych sprawiły, że plan nie doczekał się pełnej realizacji. Bliskie położenie w stosunku do stolicy spowodowało w ostatnich latach szybki rozwój Ząbek i nasilenie presji urbanizacyjnej. Niestety, często niezbyt trafne decyzje planistyczne, nierespektujące wartości kulturowych tego obszaru doprowadziły do degradacji przestrzennej zabytkowego założenia urbanistycznego. Na obszarze miasta można jeszcze odnaleźć elementy urbanistyczne związane z parcelacją i historią tego miejsca. Aby zachować je dla przyszłych pokoleń należy podjąć działania mające na celu przywrócenie charakteru miejsca z okresu jego interesującego rozwoju.

EN

The parcelling out of the Ząbki landed estate according to Tadeusz Tołwiński’s innovative urban plan of 1912 could have resulted in the best example of a garden-city in Poland. The outbreak of World War I and a misguided spatial policy in the subsequent years halted the plan’s further implementation. Ząbki’s proximity to the capital city has in recent years led to its rapid development, exposing it to great urbanization pressure. Unfortunate planning decisions, not respecting the cultural assets of this area, have led to spatial degradation of the town’s historic urban concept. Certain historic spots, elements of the urban solutions envisaged in the parcellation plan, can still be found in the town of Ząbki. In order to preserve them for the future generations, urgent action is needed to restore their former character.

11

Farma w mieście – wizja rolnictwa XXI wieku

Kleszcz J.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 3

61--72

PL

Miejskie rolnictwo pojawiło się w Europie jako odpowiedź na potrzebę bliższego kontaktu z naturą wśród mieszkańców miast nie tylko w sposób bierny, poprzez wykorzystywanie już istniejących zasobów, lecz również w sposób czynny – jako sposób na kreowanie najbliższego środowiska między innymi dzięki własnoręcznej produkcji żywności. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie procesu przekształceń wizji i kierunków rozwoju farm miejskich i proponowanego wyrazu miejskiego rolnictwa w utopijnych propozycjach, których początki sięgają XIX wieku i idei howardowskiego miasta-ogrodu poprzedzonego wizją Nowej Atlantydy Francisa Bacona, jako wizji miasta ściśle zespolonego ze strukturami agrarnymi. Przykład holenderskiego Almere i jego nowej dzielnicy – Agromere ukazuje, w jaki sposób możliwe jest urzeczywistnienie utopijnej wizji samożywiącego się miasta. Farmy miejskie stanowią w tym przypadku element łączący miasto z jego „produktywną” alternatywą. Farma miejska jako wizja totalna rozwoju miast cywilizacji zachodniej stanowi również rodzaj odpowiedzi na potrzebę stworzenia nowych, zrównoważonych form zamieszkania w mieście. Taka forma zagospodarowania stawia sobie za cel przekształcanie struktur urbanistycznych w różnej skali. Stanowi również propozycję rewitalizacji miast poprzez tworzenie w nich stref użytkowanych rolniczo. W pracy przyjęto metodę analizy porównawczej w celu prześledzenia zmian i ogólnych tendencji warunkujących przekształcenia projektów utopijnych, wizji projektowych, które w wyniku zmian historycznych zyskują znamiona realności. Dla potwierdzenia wstępnych założeń wizje te, przedstawione w porządku chronologicznym, zestawiono z przykładami realizacji farm miejskich, które powielają w okrojonej formie teoretyczne założenia przedstawione w wizjach utopijnych. W rezultacie podjętej analizy opisano zespół tendencji, które decydowały o kształcie teoretycznych wizji miejskiego rolnictwa przez ostatnie 150 lat. Przyjęta analiza ukazała relację pomiędzy szeregiem zagrożeń związanych z dehumanizacją produkcji poprzez jej pozorną humanizację pod szyldem dbania o jakość upraw i hodowli. Przykłady projektów teoretycznych, takich jak Farmadelphia, Pig City, 3-C CITY czy założenie typu poly-species park, ukazują ogromny potencjał tego typu projektów dla rozwoju miast w duchu rozwoju zrównoważonego, jednak jednocześnie uwypuklają możliwe niebezpieczeństwa w przestrzeni – gettoizację, chaos przestrzenny czy zbytnie rozluźnienie tkanki urbanistycznej. Jakkolwiek kontrowersyjne, tego typu rozwiązania stwarzają szerokie pole do rozwoju nowych form urbanistycznych, łączących w sobie przestrzenie mieszkaniowe i rekreacyjne miast jako miejsca integracji międzygatunkowej.

EN

Urban agriculture came to Europe as an answer to the need of closer contact with the natural environment of people living in modern cites and it urban areas, not only in the passive form, but also active - as a way of creating their own housing environment through producing their own food. The purpose of the article is to show the process of transformation of vision and directions of urban farm development and the proposed expression of urban agriculture in utopian visions, whose origins date back to the nineteenth century and the idea of Howard’s garden-city preceded by the vision of Francis Bacon’s New Atlantis, as a vision of the city closely combined with its agrarian structures. An example of Almere and its new district – Agromere shows the possibility of realization of an utopian vision of self-feeding city. In this case urban farms represent connection between city and its “productive” alternative. City farm as a vision of total urban development of Western civilization is also a kind of response to the need of creation of new, sustainable forms of living in the city. It aims to transform urban structures at different scales. It is also a proposal of urban renewal by creating areas used for agricultural purposes. The method of comparative analysis was used to track changes and overall trends determining transformation utopian projects, as a result of historical changes are gaining signs of reality. To confirm the initial assumptions of visions, which are presented in chronological order, compared with realizations of urban farms that duplicate in a minimalised form, the theoretical assumptions presented in utopian visions. The main result of given analysis is a description of trends that determined the shape of a theoretical vision of urban agriculture for the past 150 years. The analysis showed the association between a risk of dehumanization of production by its apparent humanizing under the banner of caring about the quality of crops and livestock. Examples of theoretical projects, such as Farmadelphia, Pig City, 3-C CITY or poly - species park show the great potential of such ideas for urban development in the spirit of sustainable development, but also highlight the possible dangers in space – ghettoization, spatial chaos, or excessive relaxation of urban tissue. Although controversial, these solutions enable a wide scope of development of new forms of urban planning, combining residential and recreational areas of cities as places of interspecific integration.

12

The concept of ecological city

Węcławowicz-Bilska E.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 12-A

49--74

EN

The first examples of ecological cities may be found in the towns built along Ebenezer Howard’s concept of the garden city and also in the urban settlements erected along the lines of Clarence Perry’s neighbourhood unit model. It turns out, that some ideas featured in the garden city formula have retained their appeal in the 21st century, too. Initially, the concept was related to the natural environment conservation and meant using the latest technological developments and cutting-edge products to protect the environment and improve the conditions of human existence, but later on the idea of an ecological city merged with intelligent city to become one complex and multi-dimensional concept.

PL

Pierwszych wzorców miasta ekologicznego można doszukiwać się w miastach zbudowanych zgodnie ideą miasta-ogrodu Ebenezera Howarda, założeń jednostki sąsiedzkiej Clarence Perry’ego. Okazuje się, że również w XXI wieku idee miasta-ogrodu są nadal atrakcyjne. Początkowa idea związana z ochroną środowiska przyrodniczego w wyniku rozwoju technologicznego i zastosowania produktów najnowszej generacji do ochrony środowiska i poprawy warunków życia człowieka spowodowała związanie idei miasta ekologicznego z miastem inteligentnym w różnych wymiarach.

13

Structrural composition of post industrial, interwar housing estates in Chrzanów, created in reference to the idea of garden-city

Elwart K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 5-A

59--77

EN

This paper discusses the industrial housing estates in Chrzanów, situated between two metropolitan areas, the cities of Katowice and Kraków. The location of the town, affected by the vicinity of those cities, is strategic in view of the development prospects of the two regions. Consequently, it seems to be important to examine the Chrzanów housing estates, with their heritage, and the possibilities of further use. The capabilities of the estates have not been used in full, and the local green areas are gradually losing their original composition. This paper concentrates on the public space of the housing estates located in Chrzanów, designed in the spirit of the Garden City concept, paying attention to the heritage of the pre-war estates, their distinct urban plans, and green area compositions, as well as the accompanying social programmes. The idea of building housing estates for workers was a response to deteriorating housing conditions and the overpopulation of towns. The housing complexes designed for factory workers were developed in Chrzanów under the influence of the Garden City concept on a small scale, in the form of compact housing estates based in specific residential, functional, and social programmes. The two housing estates described here originated in the interwar period. They are the “Stella” Estate of the Chrzanów Refractory Material Factory and the “Fablok” Estate of the Locomotive Factory. The represented factories no longer operate on the previous scale, and that is why it is necessary to assure comprehensive revitalization projects for those housing estates.

PL

W artykule przedstawiono osiedla przemysłowe, będące pod wpływem dwóch aglomeracji: katowickiej i krakowskiej. Lokalizacja ta jest strategiczna ze względu na bliskie położenie stolic obydwu województw oraz prognozy rozwojowe dla tego regionu. W związku z tym ważne jest zainteresowanie istniejącymi już terenami mieszkaniowymi, ich dziedzictwem i możliwościami wykorzystania. Potencjał wielu wartościowych osiedli nie jest wykorzystywany, a tereny zielone zatracają swoją kompozycję. Zasadniczym tematem artykułu jest przestrzeń publiczna dwóch osiedli robotniczych w Chrzanowie: kolonii „Stella” przy Chrzanowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych i kolonii przy Fabryce Lokomotyw „Fablok”. Szczególny nacisk położony jest na tereny zielone i zagrożenia związane z ich współczesnym użytkowaniem. Opisane przykłady pochodzą z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Zespoły urbanistyczne osiedli przyfabrycznych w Chrzanowie powstawały pod wpływem koncepcji miasta-ogrodu, ale w wersji o mniejszej skali, w postaci niewielkich zespołów mieszkaniowych o określonym programie mieszkaniowym, funkcjonalnym i społecznym. Zakłady pracy, przy których powstały osiedla, nie funkcjonują już jednak na taką skalę jak dawniej, a przemiany ekonomiczne i społeczne wpłynęły na pogorszenie się stanu tych założeń. Pojawiła się zatem potrzeba zrozumienia zagrożeń, jakie mogą ich dotknąć, oraz podjęcia szeroko pojętej rewitalizacji.

14

Problemy funkcjonalne, techniczne i społeczne drewnianej architektury letniskowej okolic Łodzi

Pardała W.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 3

59--72

PL

Artykuł omawia poszczególne formy podłódzkiej architektury letniskowej, w tym te najoryginalniejsze – powstałe w okresie modernizmu „szklane domy” z drewna. Kontekstem dla tych budynków jest kilka podłódzkich, międzywojennych „miast-ogrodów” i „miast-lasów” będących w zamyśle ich pomysłodawców, osiedlami letniskowymi. Wkrótce powstały całe zespoły drewnianej zabudowy letniskowej. Budynki powstawały w różnych stylach i formach – od form będących kontynuacją formy podłódzkiego domu na wsi, przez style dworkowe na formach awangardy modernistycznej kończąc. Zaaplikowano tam, niemalże natychmiast po pojawieniu się, intelektualne i formalne założenia ruchu modernistycznego. Budynki letniskowe były użytkowane zgodnie ze swoją funkcją bardzo krótko – tylko przez kilka – kilkanaście lat. Wraz z wybuchem wojny, nastąpiła zmiana ich funkcji, trwająca do dzisiaj – w konsekwencji stwarzająca wiele problemów konserwatorskich i społecznych. W chwili obecnej, wraz z rosnącą świadomością wartości tych budynków (zarówno w skali architektonicznej jak i urbanistycznej), pojawiają się pomysły na ich rewitalizację wysuwane między innymi przez społeczność lokalną jednego z „miast-lasów”.

EN

Paper sums up different types of wooden leisure architecture of surroundings of Lodz, pointing at the most notable, emerging at the time of modernism, „glass house” made of wood. They emerged, in the mid-30s, as a fulfillment of a few garden-cities (conceived mostly as a leisure towns). Wooden houses, built in at least three different styles (local village-like, national and modern), became part of densely set-up complexes. Leisure houses were used as intended, only for a few years, before the World War II. Their use has changed form leisure to all-year housing, lasting till now, causing many conservational, technical and social problems. Now, among the growing knowledge of their value to history of architecture and urbanism, some ideas how to renew them, appear. A few of them are proposed by the local society of Kolumna „forest-city”.

15

Puszczykowo – Miasto-ogród czy podmiejskie letnisko?

Dymek D., Bednorz L.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2014

|

nr 25

131--142

PL

Puszczykowo zlokalizowane jest ok. 17 km na południe od Poznania w otulinie Wielkopolskiego Parku Narodowego (WPN). Z powodu śródleśnego położenia, sąsiedztwa rzeki Warty, wysokich walorów krajobrazowych i przyrodniczych oraz bliskości Poznania stało się ono w końcu XIX w. popularnym letniskiem. Po wyłączeniu w 1996 r. terenów miejskich Puszczykowa z WPN obserwuje się rosnącą liczbę inwestycji o charakterze komercyjnym, które zagrażają walorom krajobrazowo-przyrodniczym miasta. Obecnie miasto coraz częściej uważane jest za miasto-ogród (Banach, 2012; Przybysz 2007). W artykule podjęto próbę udowodnienia, że Puszczykowo nie było i nie jest miastem-ogrodem. Określanie go tym mianem wynika jedynie z charakteru prowadzonej polityki i promocji gminy. Ze względu na historię i wysokie walory turystyczno-rekreacyjne Puszczykowo powinno być promowane jako letnisko, a nie jako miasto-ogród, z którym ma niewiele wspólnego.

EN

Puszczykowo is located approximately 17 kilometers south of Poznan in the buffer zone of Wielkopolska National Park (WPN). Because of an inside forest location, high landscape and natural values and a proximity to the Warta River and Poznan Puszczykowo was a popular summer resort since the end of XIX century. After switching off in 1996 the urban areas of Puszczykowo from WPN areas is observed an increasing number of commercial investments that threaten the natural-landscape values of the city. Currently the city is more often referred as the garden-city. This article attempts to prove that Puszczykowo was not a garden-city in the past and is not a garden-city nowadays. Describing Puszczykowo using this term arises only from the policy and the promotion of this region by local authorities. Due to the history and tourism-recreation values Puszczykowo should be promoted as a summer resort, not as a garden-city with which has little in common.

16

The landscape value of the labour colony in Zabrze

Waryś E., Hodor K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 6-A

257--270

EN

The historic workers' colonies in cities located in the Upper Silesian Industrial District are an example of very valuable cultural heritage of the Industrial Age. Based on the genius loci idea they create a sense of identity, and also a place for daily life. However, the undeniable landscape values of the historic groups of buildings are difficult to perceive due to the poor condition of architectural objects and urban structures.

PL

Zabytkowe kolonie robotnicze w przestrzeniach miast położonych w obrębie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego są przykładem niezwykle cennego pod względem kulturowym dziedzictwa epoki industrialnej. Oparte o idee genius loci i tworzą poczucie tożsamości, będąc jednocześnie miejscami życia codziennego. Niezaprzeczalne walory krajobrazowe historycznych zespołów zabudowy są jednak trudne do zauważenia na skutek złego stanu obiektów architektonicznych i otaczających struktur urbanistycznych.

17

Dokąd zmierzamy? : problemy rozwoju zespołów mieszkaniowych XXI w. na przykładzie wybranych osiedli krakowskich

Broniewicz P.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2013

|

nr 11

60--62

PL

Poniższym artykułem próbuję włączyć się do debaty o kierunku rozwoju osiedli mieszkaniowych jutra. Starałem się uwidocznić sytuacje, w których świadomie, w pogoni za zyskiem, projektanci i deweloperzy, odchodzą od właściwych wzorców. Pokazuję, że nawet w dużo cięższych czasach, możliwe było pozostanie wiernym humanistycznym ideom kształtowania środowiska mieszkaniowego, w taki sposób, aby realizowało potrzeby mieszkańców. Posługuję się tu przykładami osiedli krakowskich, które, jak w soczewce, pokazują wszelkie patologie projektowe występujące w naszym kraju. Porównując osiedla XXI wieku z tymi z połowy XX stulecia, łatwo można zauważyć, że nowe nie zawsze znaczy lepsze.

EN

The author of this article would like to join the debate on the direction for the development of tomorrow’s housing estates. He tries to show situations where designers and developers abandon proper models in their quest for profits. He proves that even in much harder times it was possible to remain faithful to the humane ideas of shaping a housing environment so that it would satisfy the residents’ needs. He uses examples of estates located in Krakow which reveal all the pathologies relating to design encountered in our country. Comparing 21st century estates with those built in the mid-20th century, we can clearly see that new does not always mean better.

18

Ogrody aktywne energetycznie w Singapurze, RIBA Lubetkin Prize 2013

Malinga N.

Archivolta

|

2013

|

nr 4

7--11

PL

26 września br. miało miejsce w Londynie, na uroczystej gali, ogłoszenie wyników prestiżowego konkursu RIBA Lubetkin Prize 2013. Laureatem tegorocznej edycji jest Cooling Conservatories Gardens by the Bay w Singapurze projektu Grant Associates & Wilkinson Eyre Architects. Do Nagrody Lubetkina nominowane były także obiekty takie jak: Galaxy Soho w Pekinie projektu Zaha Hadid Architects oraz Via Verde w Nowym Jorku projektu Nicholas Grimshaw & Partners. Stephen Hodder, prezes RIBA w uzasadnieniu decyzji jury powiedział: „Podejmowanych jest wiele prób stworzenia oranżerii, po to aby pokazywać tym, którzy nie podróżują po świecie, to co Natura ma do zaoferowania w różnych zakątkach Globu. Z tego powodu powstały min. Royal Botanic Gardens w Kew (1759) oraz Eden Project (2001) w Kornwalii. To, co Wilkinson Eyre zrobił w Singapurze było znacznie trudniejsze i jest bardziej imponującym osiągnięciem. W klimacie podzwrotnikowym bowiem chłodzenie roślin jest nieodzowne, jest mniej energooszczędne niż utrzymywanie roślin w warunkach cieplarnianych w klimacie umiarkowanym. Jednakże zrealizowane w Singapurze szklarnie pokrywające przestrzeń dwóch hektarów utrzymują stosunkowo niski poziom zużycia energii i emisji dwutlenku węgla. Co więcej, przesuwają granice nie tylko środowiskowe ale także strukturalne miasta, dając nowy znak krajobrazowy tej aglomeracji. Uzasadnia to przyznanie właśnie tej realizacji Nagrody Lubetkina 2013. [...]

EN

Cooled Conservatories, Gardens by the Bay in Singapore designed by Grant Associates &Wilkinson Eyre has won the 2013 RIBA Lubetkin Prize for the best new international building. The Three projects were nominated for this year's prize Galaxy SOHO in Beijing by Zaha Hadid Architects, Gardens by the Bay by Grant Associates and Wilkinson Eyre Architects in Singapore and an affordable housing project Via Verde in New York by Dattner Architects and Grimshaw. Speaking about Wilkinson Eyre and Grant Associates collaboration for Singapore’s Gardens by the Bay project, RIBA President Stephen Hodder highlighted that “Cooling plants in a sub-tropical climate is necessarily less energy efficient than keeping hot-house plants warm in a temperate climate. Yet here they have produced greenhouses covering two hectares that are carbon-positive”. Two curved glass structures, the Flower Dome and Cloud Forest represent contrasting ecosystems. The flatter curved greenhouse has a mediterranean feel, the other contains a 35-meter-high ‘mountain’, waterfall, cascading vertical planting and walkways through the tree canopy. Both explore the relationship between people and plants and highlight how climate change and destruction of tropical cloud forests threaten the Earth’s biodiversity. Low-energy glass lets in 64% of available light but admits only 38% of the corresponding solar gain. The domes utilize natural ventilation, while nearby self-powering solar trees expel hot air. Rainwater is collected from the glass roof, stored, and used for irrigation. A biomass boiler provides heat and electricity entirely from the park’s green waste. Wilkinson Eyre won the same prize in 2012 for the innovative Guangzhou finance center. RIBA said that the designers “have pushed the boundaries not only environmentally but also structurally, giving the city a new and public landmark.” The RIBA Lubetkin Prize is named in honour of the Georgia-born architect, who established London’s influential Tecton Group in the 1930s. [...]

19

Krajobraz w planowaniu przestrzennym oczami społeczności lokalnej

Banach Marzena

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2012

|

T. 8, nr 2

7--17

PL

Polityka przestrzenna polskich miast w ostatnich latach jest realizowana dość dynamicznie. Wynika to m.in. z gwałtownego postępowania urbanizacji. Szybkie tempo tego procesu skutkuje nieraz nieprzemyślanymi decyzjami planistycznymi. Co więcej, ułomność owych decyzji w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego, ale i przyrodniczego zdają się dostrzegać jedynie mieszkańcy. Nierzadko na przekór lokalnym władzom. Niniejszy artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na wybrane problemy wynikające z nieodpowiedzialnego planowania przestrzennego, z perspektywy mieszkańca.

EN

The spatial policy in towns in recent years is implemented quite dynamically. This is connected with rapid urbanization proceeding. The quick pace of this process results in the Chamber not over thought planning decisions. Moreover, the imperfection of these decisions in the context of the protection of the natural and cultural heritage seem to recognise only the residents. Against all odds of the local authorities. This article aims to draw attention to some problems resulting from irresponsible planning, from the perspective of local community.

20

Idea miasta-ogrodu w jednostce strukturalnej śródmieścia Bydgoszczy

Grześkow I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 6-A

327--334

PL

Zabudowa wschodnich dzielnic Bydgoszczy zrealizowana została według idei miasta-ogrodu, stworzonej na przełomie XIX i XX w. Na przykładzie dzielnicy Sielanka i Bielawy wskazano wzorcową jednostkę urbanistyczną w skali regionu, prezentującą ówczesne trendy epoki, realizowane w Europie i świecie. Kwestie zawarte w omówieniu przedstawiają strefy miejskie wchodzące w skład systemu architektoniczno-urbanistycznego, opartego na centrach społecznych, z ogrodami i budowlami użyteczności publicznej, parkach i zabudowie mieszkalno-usługowej. Zrealizowanie nowatorskiego projektu przyczyniło się do utworzenia reprezentatywnego dla omawianej idei obszaru w krajobrazie miejskim, który nadal pozytywnie wyróżnia ten fragment miasta spośród pozostałych dzielnic Bydgoszczy.

EN

Building of the eastern districts of Bydgoszcz was realized by the idea of garden city created at the turn of the XIX and XX century. For instnace, the districts Sielanka and Bielawy indicate standard urban unit within the region, presenting the age trends at that time that were carried out in Europe and worldwide. Issues discussed in this presentation introduce urban areas included in the system of architecture and urban design based on public centers with gardens and public utility buildings, parks, residential and service building. The implementation of an innovative project led to the creation of a representative, for the presented idea, area in the urban landscape, which still positively distinguishes this part of the city from the remaining districts of the city of Bydgoszcz.