Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Środowiskowe skutki zwiększania możliwości retencyjnych w ekosystemach leśnych

Kobus S.

Proceedings of ECOpole

|

2013

|

Vol. 7, No. 2

627--632

PL

W pracy przedstawiono wstępne wyniki badań w małych zlewniach leśnych, na których przeprowadzono zabiegi regulacji stosunków wodnych poprzez podpiętrzanie odpływów melioracyjnych. Do badań oceny skutków przeprowadzenia zabiegów technicznych wytypowano trzy leśne zlewnie eksperymentalne położone na terenie Nadleśnictwa Spychowo, zróżnicowane pod względem warunków hydrologicznych (wielkość zasilania), fizjograficznych (rodzaj zlewni), glebowych, siedliskowych oraz rozwiązań technicznych i spodziewanego efektu zabiegów regulujących stosunki wodne (zróżnicowana wysokość spiętrzenia, zasięg oddziaływania, funkcja w danym siedlisku). Badania prowadzono od września 2010 r. do czerwca 2011 r. z wyłączeniem okresu zimowego. W ramach badań zostały określone właściwości fizyczne i fizykochemiczne wód gruntowych, a także zmiany stężeń wybranych składników tych wód. Ustalenie hydrogeologicznych i hydrologicznych efektów spiętrzenia wody odbyło się na podstawie cyklicznej kontroli położenia poziomu wód gruntowych w zasięgu oddziaływania piętrzeń. W pobranych próbkach wód gruntowych co miesiąc oznaczono stężenia azotu azotanowego(V), azotu azotanowego(III), azotu amonowego, ChZT, magnezu, chlorków, siarczanów, węglanów, suchej pozostałości i substancji popielnych. Stężenia większości analizowanych składników w wodach gruntowych uległy obniżeniu po wybudowaniu piętrzeń. Jedynie koncentracje mineralnych form azotu wykazały odwrotną tendencję we wszystkich obiektach.

EN

Recent years have witnessed increased awareness of the negative impacts of land drainage, which has spurred an interest in small-scale retention programs in small catchment basins in Poland. Actions taken as part of such programs at different administrative levels are aimed at improving the retention capacity of forest habitats. The effects of human-induced regulations of water conditions in small afforested catchments were studied in three experimental catchments located in the Forest Division of Spychowo, differing with respect to hydrological (water supply), physiographic (catchment type), soil and habitat conditions, as well as the applied technological solutions and their implications for water relations (damming level, range of impact, functions performed in a given habitat). The study was conducted from September 2010 to June 2011, excluding the winter season. The physical properties of soil and the ground’s retention capacity in the area affected by the damming projects were determined. The hydrogeological and hydrological effects of water damming and quantitative changes in water resources were estimated based on groundwater level monitoring in the affected area. The ground water parameters were determined according to the commonly accepted methods. The samples were tested for the following ingredients: nitrate nitrogen, nitrite nitrogen, ammonium nitrogen, magnesium, sulphates, carbonates, chlorides, COD, dry residue, ash substances. Concentrations of most of the analyzed elements in groundwater were reduced after the construction of damming. Only the concentrations of mineral nitrogen showed the opposite trend at all sites.

2

Premises for the construction of balance equations of water losses in mountain forest soils

Suliński J., Starzak R.

Journal of Water and Land Development

|

2009

|

no. 13a

329-345

EN

The paper presents premises for the construction of equations of water budget in the atmosphere-tree stand-soil system with reference to water losses in mountain forest soils. The premises were based on results of a long-term forest-hydrologic studies carried out by authors in the Beskid Śląski. Water properties of grounds in soil profiles and specific hydrologic properties of these profiles were considered. The main factors affecting water balance on slopes were orographic conditions, the share of skeleton parts in soil profile and the tree stand. Therefore, the equations of water loss in soil should consider: 1) the input of solar energy over tree crowns and coefficient of energy transmission within tree stand, 2) wind velocity above and within tree stand, 3) elements of water budget in the atmosphere, 4) differentiation of hydrologic properties in soil profiles dealt with as a continuum, 5) water properties of grounds constituting soil profiles with particular reference to organic matter.

PL

W pracy przedstawiono założenia do konstrukcji równań bilansu wodnego atmosfera-drzewostan-gleba, w odniesieniu do ubytków zapasu wody w górskich glebach leśnych. Założenia te opracowano na podstawie analizy wyników wieloletnich badań hydrologiczno-leśnych prowadzonych przez autorów na terenie Beskidu Śląskiego. Uwzględniono właściwości wodne gruntów budujących profile glebowe oraz specyficzne właściwości hydrologiczne tych profili. Stwierdzono, że głównymi czynnikami kształtującymi bilans wody na stokach są warunki orograficzne, udział części szkieletowych w profilu glebowym oraz warunki drzewostanowe. W związku z oddziaływaniem tych czynników równania ubytku zapasu wody w glebie muszą uwzględniać: 1) dopływ energii słonecznej nad korony drzew oraz współczynnik przenoszenia energii wewnątrz drzewostanu, 2) prędkość wiatru nad i wewnątrz drzewostanu, 3) składowe bilansu wody w atmosferze, 4) zróżnicowanie właściwości hydrologicznych profilu glebowego traktowanego jako kontinuum, 5) właściwości wodnych gruntów budujących profile glebowe, ze szczególnym uwzględnieniem materii organicznej.

3

Premises for the construction of balance equations of water reserves in the saturation zone of forest soil

Suliński J., Owsiak K.

Journal of Water and Land Development

|

2009

|

no. 13b

87-108

EN

Premises for the construction of balance equations of water reserves in the saturation zone of forest soil are presented in this paper. Changes of soil water reserves are dealt with as an effect of the atmosphere-tree stand-soil balance at the assumption of constant ground water flow and negligibly small losses for infiltration down the soil profile below saturation zone. These assumptions are met in permeable lowland forest soils, particularly in areas where the aquifer is situated on relatively shallow impermeable substratum. Then, for snow-free periods, it is possible to: 1) combine the increment of soil water reserves with precipitation above tree crowns and with plant and litter interception and 2) combine the losses of soil water reserves with plant transpiration and evaporation from the soil surface. The periods of increments and losses of soil water reserves are determined from limni-graph records of ground water table depth in piesometers. Examples are given in the paper of equations identified by long term data from 13 soil profiles localised in pine forests on Pleistocene floodplain of the Dunajec River. The data included: ground water table depth, physical properties of grounds in soil profiles, and hydro-climatic conditions. The equations combine increments and losses of water reserves in the saturation zone with rainfall and deficits of air humidity measured on a mid-forest meadow.

PL

W pracy przedstawiono przesłanki do konstrukcji równań bilansu wody w strefie saturacji gleb leśnych. Zmiany zapasu wody w glebie są traktowane jako wynik bilansu atmosfera-drzewostan-gleba, z założeniem ruchu ciągłego wody gruntowej, oraz zaniedbywalnie małych strat na infiltrację w głąb profilu, poniżej strefy saturacji. Założenia te są spełnione w wysokim stopniu w nizinnych glebach leśnych, przepuszczalnych od powierzchni, szczególnie na tych obszarach, na którym warstwa wodonośna znajduje się na stosunkowo płytko położonym stropie utworów nieprzepuszczalnych. Wówczas w okresach bez pokrywy śniegowej możliwe jest: (1) związanie przyrostu zapasu wody glebowej z opadem nad koronami drzew i intercepcją roślin oraz ściółki, (2) związanie ubytków zapasu wody glebowej z transpiracją roślin i parowaniem z powierzchni gleby. Okresy przyrostów i ubytków zapasu wody glebowej są wyznaczane na podstawie zapisu limnigraficznego głębokości zwierciadła wody gruntowej w piezometrach. W pracy podano przykłady równań opracowanych na podstawie danych z wieloletnich pomiarów w 13 profilach glebowych zlokalizowanych w lasach sosnowych na plejstoceńskiej terasie Dunajca, tj.: 1) głębokości zwierciadła wody gruntowej, 2) właściwości fizycznych gruntów budujących profile glebowe, 3) warunków hydroklimatycznych. Równania te wiążą przyrosty i ubytki zapasu wody w strefie saturacji z opadami deszczu i niedosytami wilgotności powietrza, pomierzonymi na śródleśnej łące.

4

Rozkład obszarowy zmian retencji w Puszczy Zielonka z wykorzystaniem dla celów inżynieryjnych

Miler A. T., Okoński B., Grajewski S.

Inżynieria Rolnicza

|

2003

|

R. 7, nr 3, t. 1

307--320

PL

Puszcza Zielonka położona jest w środkowej części dorzecza Warty, w centralnej części Wielkopolski, jej zachodnia granica znajduje się około 5 km na północny-wschód od granic Poznania. Na podstawie wyników badań można sformułować pewne wnioski generalne: zalesienie terenu znacznie redukuje odpływ o około 40 % oraz podwyższa ewapotranspirację o około 10 %, jakość wód w leśnych ciekach jest dobra (I klasa czystości), jedynie w miesiącach letnich i jesiennych odnotowuje się małe zawartości tlenu rozpuszczonego oraz duże ilości fosforanów (uwalnianie się rozpuszczalnych związków fosforu w warunkach anaerobowych). Nieklimatyczne parametry fizjograficzne wpływają na retencję jedynie w sposób modyfikujący niemniej istotny, można powiedzieć iż określają potencjalne zdolności retencyjne. Biorąc pod uwagę powyższe, opracowano oryginalną metodę oceny wskaźnika potencjalnych zdolności retencyjnych dla obszarów zalesionych Puszczy Zielonka, której istota sprowadza się do przypisania każdej elementarnej powierzchni (kwadratowe płaty o bokach po 0,5 km) - rastrowi jednego parametru -wskaźnika potencjalnej zdolności retencyjnej. Uwzględnia on sumaryczne oddziaływanie 8 parametrów: spadek terenu, miąższość gruntów, współczynnik filtracji gleb, odległość od sieci cieków, odległość od wód stojących, dominujące siedlisko leśne, dominujący skład gatunkowy oraz dominujące klasy wieku drzewostanów. W aspekcie lokalizacji kategorii obszarów o małych i dużych potencjalnych zdolnościach retencyjnych występują następujące prawidłowości: obszary o małych potencjalnych zdolnościach retencyjnych pokrywają się z fragmentami Puszczy Zielonka, gdzie dokonano zalesień gruntów porolnych. Występują tam na ogół lite drzewostany sosnowe młodszych klas wieku na słabszych siedliskach leśnych. Obszary o dużych potencjalnych zdolnościach retencyjnych obecne są przeważnie na tych fragmentach Puszczy Zielonka, gdzie występują drzewostany dębowe i bukowe starszych klas wieku na siedliskach żyznych.

EN

The Zielonka Forest is located in the mid-part of the Warta river basin, in thc central part of Wielkopolska region in Poland, and its western borders extends about 5 kilometers north-east of Poznań. Some general conclusions can be drawn on the basis of the imestigation results: forested area significantly affects outflow and evaporation (reduction by ca 40 % and increase by 10 % respectively). The quality of water in the forest rivers is good (purity class I) only in the summer and autumn months low content of dissohed oxygen and high quantities of phosphates are observed (release of soluble phosphorus compounds in anaerobic conditions). Non-climatical, physiographical parameters influence water storage capacity in a modifying manner only, nevertheless essential. We can say that they quality potential water storage conditions. Working from the above-mentioned premises, the original method of potential water storage coefficient estimation for the Zielonka Forest nas been formulated. The idea of the method is as follows - for each elementary area (a square cell of 0.5 km side) exclusive potential water storage coefficient is assigned. This coefficient focuses converging influence of 8 parameters: area slope, soil thickness, infiltration coefficient of soil, distance from watercourse network, distance from pond and lake network, dominant forest site, dominant species of species composition and dominant class of tree stand age. As far as categories of small and large potential water storage coefficient are concerned following distribution regularities are obsened - the areas of smali potential water storage capabilities agree with these parts of the Zielonka Forest where afforestation of farmland was performed. The areas, as a rule, consist of Scotch pine (Pinus silvestris) monoculture stands of younger age classes on poorer forest sites; the areas of large potential water storage capabilities are largely present in these parts of the Zielonka Forest, where older class age Common oak (Quercus robur) and Red beech (Fagus silvatica) stands occur on fertilc forest sites.