Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ceramic Porous Preforms Manufactured from Waste Materials

Kremzer Marek

Archives of Metallurgy and Materials

|

2022

|

Vol. 67, iss. 1

283--288

EN

The goal of this study is to develop a method of manufacturing porous ceramic skeletons used as semi-finished products for reinforcement of composite materials or as filters. For manufacturing skeletons, only waste materials from coal combustion (fly ashes and bottom slags) as well as rubber granules from used tires and car parts were used. These granules were a pore-forming agent that underwent thermal degradation during sintering process. The influence of sintering temperature, portion, and type of rubber granules on the porosity of developed ceramic skeletons was determined. The study of structure of base materials and the developed ceramic skeletons in a scanning electron microscope as well as their X-ray phase analysis were made. Results will allow to predict phases that can be formed on the metal-reinforcement interface during pressure infiltration.

2

Węglowe popioły lotne - źródło zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Wyzwania i wybrane problemy lat siedemdziesiątych XX wieku

Matusiewicz Henryk

Analityka : nauka i praktyka

|

2022

|

nr 4

12--17

PL

Poznanie niejednorodności, składu morfologicznego oraz mineralnego i chemicznego mikrocząstek popiołów lotnych węgli, kamiennego i brunatnego, jest niezbędne do oceny ich potencjalnego zagrożenia dla środowiska naturalnego.

3

Proekologiczne ścieżki wykorzystania popiołów z sektora energetycznego – stan obecny i perspektywa przyszłościowa. Cz. II

Adamski Andrzej, Łagosz Artur, Rybowicz Paweł

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2020

|

Nr 2

58--63

PL

Artykuł stanowi drugą część rozważań na temat proekologicznych sposobów wykorzystania popiołów z sektora energetycznego. Głównym aspektem, na jaki położono nacisk, jest zagospodarowanie popiołów, a także sposoby ich wykorzystania oraz prognozy na przyszłość. Pierwsza część była opublikowana w magazynie ,,Kruszywa" nr 4/19 s. 68-72.

EN

The paper is the second part of reflections on the pro-ecological ways of using fly ashes from the energy sector. The main aspect, which is particularly emphasised, is the management of fly ashes as well as the methods of their applications and future prospects. The first part of the article was published in ,,Kruszywa" no. 4/19, pp. 68-72.

4

Proekologiczne ścieżki wykorzystania popiołów z sektora energetycznego – stan obecny i perspektywa przyszłościowa – cz. I

Adamski Andrzej, Łagosz Artur, Rybowicz Paweł

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2019

|

Nr 4

68--72

PL

Artykuł ma charakter pracy przeglądowej. Skupiono w nim uwagę na warunkach generowania popiołów lotnych w toku przemysłowego spalania paliw stałych oraz na głównych czynnikach determinujących właściwości powstałych popiołów. W szczególności przedyskutowano kluczowe fakty dotyczące skali produkcji popiołów na przestrzeni minionych lat obecnego wieku w Polsce i na świecie. Przedstawiono także najczęściej dotychczas wykorzystywane ścieżki zagospodarowania popiołów lotnych, a ponadto przeanalizowano najbardziej obiecujące, przyszłościowe kierunki wykorzystania popiołów lotnych w obszarze zastosowań bardziej zaawansowanych.

EN

This review paper focuses on the conditions of generating fly ashes in the course of the industrial combustion of solid fuels as well as on main factors determining the characteristics of obtained ashes. Key facts concerning the scale of by ashes production in the 21st century in Poland and in the world are discussed in particular. The article presents the most common ways of applying fly ashes used so far and analyses the most promising prospective directions of using by ashes in the area of more advanced applications.

5

Badania możliwości wykorzystania popiołów lotnych z termicznego przekształcania osadów ściekowych do produkcji betonów zwykłych

Rutkowska G., Fronczyk J., Wichowski P.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 2

1113--1128

PL

Wykorzystanie popiołów lotnych z termicznego przekształcania osadów ściekowych w technologii betonu realizuje założenia gospodarki odpadami proponowane w Unii Europejskiej. W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu częściowego zastąpienia tym materiałem cementu portlandzkiego na parametry wytrzymałościowe betonów w porównaniu do betonu referencyjnego oraz do betonów zawierających w swoim składzie konwencjonalne dodatki (krzemionkowe i wapienne popioły lotne). W artykule przedstawiono wyniki badań wybranych właściwości (konsystencji, wytrzymałości na ściskanie, wytrzymałość na rozciąganie po 28 i 56 dniach dojrzewania, głębokości penetracji wody pod ciśnieniem) betonów zwykłych i betonów zawierających popioły lotne w ich składzie. Do wykonania próbek użyto cementu portlandzkiego CEM I 32,5 R i kruszywa naturalnego o uziarnieniu 0-16 mm. Beton z dodatkami został wykonany w pięciu partiach, w których popiół został dodany w ilości 5%, 10%, 15%, 20%, 30% masy cementu. Badania wykazały, poprawę parametrów wytrzymałościowych betonów zawierające popioły lotne z termicznego przekształcania osadów ściekowych.

EN

Application of fly ash from combustion of municipal sewage sludge (FAMSS) in the concrete technology implements assumptions concerning the waste management adopted by the European Union. The study concerned the influence of partial replacement of the Portland cement by the ash on strength parameters of concrete in comparison to the reference concrete and concretes containing conventional admixtures (siliceous and calcareous fly ashes). The article presents the results of investigations on selected properties (consistency, water absorption, compressive strength and tensile strength after 28 and 56 days of curing, penetration depth) of ordinary concretes and concretes containing fly ash (calcareous and siliceous ash) from combustion of municipal sewage sludge. To make up the samples, the Portland cement CEM I 32,5 R and natural aggregate with graining of 0-16 mm were used. The concrete with siliceous and siliceous admixture was made in five lots to which the ash was added in the quantity of 5%, 10% 15%, 20% and 30% of the cement weight. The investigations have shown that the concretes containing fly ash from combustion of municipal sewage sludge have better strength parameters.

6

Morfologia, wielkość i gęstość mikrosfer z polskich i zagranicznych elektrowni

Strzałkowska E., Stanienda-Pilecki K.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 12

44--53

PL

W pracy zamieszczono wyniki szczegółowych obserwacji mikroskopowych mikrosfer, dostępnych na rynku krajowym, jak i zagranicznym, przeprowadzonych pod kątem analizy kształtu, wielkości i grubości ścianek. Badania wykazały, że mimo iż mikrosfery zalicza się do materiałów równoziarnistych to próbki pochodzące z różnych elektrowni mogą wykazywać znaczne różnice w uziarnieniu. Większość mikrosfer cechuje się dużą sferycznością, jednak wraz ze wzrostem średnicy maleje ich sferyczność. Istotną cechą jakościową badanych mikrosfer jest ich niska gęstość objętościowa, dzięki czemu mikrosfery te mogą być stosowane do produkcji szerokiej gamy materiałów budowlanych, w tym i konstrukcyjnych, jako lekki wypełniacz do produkcji tworzyw sztucznych, czy betonów lekkich.

EN

This paper presents the results of detailed microscopic observations of cenospheres, available in Poland as well as abroad. The observations were performed for shape, size and thickness of shells analysis. The survey shows that although cenospheres are classified as materials of equal size of grains, the samples coming from different power plants can characterize with various grain size. Most of the cenospheres are characterized with almost perfect sphericity, but as the diameter grows, the spherical shape becomes less regular. A significant quality feature of researched cenospheres is their low volume density, which allows using these cenospheres for producing various building materials including construction materials, light aggregate for plastics production and light concretes.

7

Wybrane aspekty i analiza ryzyka pozyskiwania energii elektrycznej z biomasy

Żelazny S., Iwaszczuk N., Jarzęcka A.

Inżynieria Mineralna

|

2018

|

R. 19, nr 1

325--332

PL

W artykule przedstawiono wybrane aspekty i analizę ryzyk dla procesu pozyskiwania energii elektrycznej z biomasy. Zobowiązania międzynarodowe wymusiły wzrost udziału odnawialnych źródeł w krajowym bilansie energetycznym. Choć w Polsce w 2016 roku udział energii odnawialnej wynosił około 13,4% i od kilku lat systematycznie wzrasta, jest niższy niż w innych krajach UE takich jak Austria czy Dania. Postuluje się, aby w Polsce udział ten w 2021 roku wynosił 20%. Zgodnie z postulatami UE w ostatnich latach w Polsce uruchomiono kilka instalacji spalania biomasy dla celów energetycznych, czego przykładem może być Zielony Blok w Połańcu, który jest największym kotłem cieplnym na świecie opalanym w 100% biomasą. Rozwój energetyki odnawialnej w Polsce może jednak liczyć na mniejsze wsparcie finansowe niż w innych krajach UE, stąd też aspekt odpowiedniego zarządzania ryzykami w procesie jest niezwykle istotny. W artykule dokonano przeglądu wybranych ryzyk towarzyszących każdemu etapowi procesu pozyskiwania energii elektrycznej z biomasy. Omówiono ryzyka wewnętrzne dla przedsiębiorstwa zajmującego się spalaniem biomasy jak i te związane ze składowaniem biomasy, generowaniem i składowaniem odpadów niebezpiecznych, czy też ryzyka technologiczne mogące doprowadzić nawet do unieruchomienia kotła fluidalnego. Przedstawiono także te ryzyka, na które przedsiębiorstwo nie ma bezpośredniego wpływu (zewnętrzne w stosunku do przedsiębiorstwa) jak ryzyko pogodowe, ryzyko logistyczne związane z dostawą surowca, czy ryzyko mające wymiar społeczno - środowiskowy. Wszystkie zidentyfikowane ryzyka powinny być podstawą do opracowywania skutecznego mechanizmu ich mitygacji, co pozwoli na coraz to skuteczniejsze zabezpieczanie procesu pozyskiwania energii elektrycznej z biomasy.

EN

The article presents selected aspects and analysis of risks for the process of acquiring electricity from biomass. International commitments forced an increase in the share of renewable sources in the national energy balance. Although in Poland in 2016 the share of renewable energy was around 13.4% and has been steadily growing for several years, it is lower than in other EU countries such as Austria or Denmark. Poland is encouraged to increase this share to 20% by 2021. In line with the EU's requirements in recent years, several biomass combustion installations for energy purposes have been launched in Poland, an example of which is „Green Unit” in Połaniec, which is the largest thermal boiler in the world fired completely with biomass. The development of renewable energy in Poland, however, faces smaller financial support than in other EU countries, hence the aspect of appropriate risk management in the process is extremely important. The article reviews selected risks associated with each stage of the process of acquiring electricity from biomass. Internal risks for a company dealing with biomass combustion as well as those related to biomass storage, generation and storage of hazardous waste or technological risks that may even lead to the immobilization of the fluidized boiler are discussed. This paper also presents external risks (which the company has no direct influence on) such as weather risk, logistics risk related to the supply of raw materials or risks within socio-environmental dimension. All identified risks should be the basis for developing an effective mechanism for their mitigation, which will allow for more effective protection of the process of obtaining electricity from biomass.

8

Minimisation of environmental effects related with storing fly ash from combustion of hard coal

Obraniak A., Gluba T., Ławińska K., Derbiszewski B.

Environment Protection Engineering

|

2018

|

Vol. 44, nr 4

177--189

EN

The tests have been carried out on granulation of fly ash that may significantly reduce the consequences of its storage and transport harmful to the environment, mainly secondary dusting. Granulation was conducted using a disk granulator. The experiments involved the evaluation of a loose additive (bentonite) impact, the analysis of moisture content and water and sodium glass impact, the optimisation of the added bentonite amount and the granulated product breaking resistance test. The were examined such parameters as the ratio of ash to fillers, the amount of supplied binding liquid (distilled water or waterglass) and the place of its feeding. The addition of bentonite to bed (ash) made it possible to completely granulate the material. The introduction of waterglass in place of demineralised water produced the desired effect.

9

Wpływ dodatków mineralnych na wytrzymałość betonów z proszków reaktywnych (RPC)

Janus G.

Zeszyty Naukowe. Mechanika / Politechnika Opolska

|

2017

|

z. 108

39--42

EN

The influence of replacement 30% of cement by mineral admixtures (fly ashes or granulated blast furnace slag) on the RPC strength was presented. The tests were accomplished after 28 days of curing. The analysis of the results has shown that the concrete RPC 3, containing 30% of granulated blast furnace slag, achieved the highest compressive strength. The addition of steel fibres increases bending strength of RPC.

10

Popioły lotne i iły beidellitowe z Bełchatowa jako składniki mieszanin samozestalających się

Hycnar E., Jończyk M. W., Ratajczak T.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 100

37--48

PL

Eksploatacja i przetwórstwo węgla brunatnego w rejonie bełchatowskim związane są z powstawaniem różnorodnych mineralnych surowców odpadowych. Należą do nich zróżnicowane pod względem genezy, składu mineralnego i chemicznego oraz właściwości surowcowych kopaliny towarzyszące, popioły i żużle ze spalania węgla brunatnego oraz desulfogipsy z instalacji mokrego odsiarczania spalin. W artykule przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych, których głównym celem było uzyskanie danych związanych z możliwością wykorzystania popiołów lotnych powstających w Elektrowni Bełchatów i wybranych kopalin towarzyszących eksploatowanych w KWB Bełchatów w formie mieszanin samozestalających się. Spośród kopalin towarzyszących, jako najbardziej predysponowane do wykorzystania uznano iły beidellitowe z uwagi na właściwości puzzolanowe i sorpcyjne oraz zdolność pęcznienia. Pomimo przewidywanego korzystnego wpływu minerałów ilastych z grupy smektytu na proces samozestalania, jak i trwałość tego typu mieszanek po zestaleniu, uzyskane wyniki badań fizykomechanicznych (wytrzymałości na ściskanie i rozmakalności w wodzie) były niesatysfakcjonujące. Konieczne okazało się zastosowanie Ca(OH)2 , uzyskanego z kredy jeziornej jako aktywatora procesu samozestalania się. Obecność wapnia umożliwia tworzenie się faz cementowych, które będą w stanie silnie związać składniki ziarnowe szkieletu. Do poprawy parametrów fizykomechanicznych tego typu mieszanek przyczyniłby się również dodatek desufogipsów do składu mieszaniny. Podwyższony udział jonów SO4/2– w mieszaninie podczas zestalania umożliwia wykrystalizowanie faz siarczanowych w przestrzeni porowej, pełniących funkcję mostków pomiędzy składnikami popiołów a minerałami ilastymi. Zastosowanie mieszanin do rekultywacji terenów niekorzystnie przekształconych w wyniku odkrywkowej eksploatacji w rejonie bełchatowskim przyniosłoby wymierne korzyści ekologiczne i ekonomiczne i w znaczącym stopniu rozwiązałoby problem składowania odpadów powstających w wyniku eksploatacji i przetwórstwa węgla brunatnego.

EN

The exploitation and processing of lignite in the Bełchatów region is connected with the formation of various mineral waste materials: varied in origin, mineral and chemical composition and raw material properties of the accompanying minerals, ashes and slags from lignite combustion and reagipsum from wet flue gas desulphurisation installations. This paper presents the results of laboratory tests whose main purpose was to obtain data referring to the potential use of fly ashes generated in the Bełchatów Power Plant and selected accompanying minerals exploited in the Bełchatów Mine in the form of self-solidification mixtures. The beidellite clays were considered as the most predisposed for use from the accompanying minerals , due to pozzolanic and sorption properties and swelling capacity. Despite the expected beneficial effects of clay minerals from the smectite group on the self-settling process as well as the stability of such blends after solidification, the results of physical-mechanical tests (compressive strength and water repellence) were unsatisfactory. It was necessary to use Ca(OH)2 , obtained from the lacustrine chalk as an activator of the self-settling process It was necessary to use lacustrine chalk as an activator of the self-solidification process. The presence of calcium will allow the formation of cement phases which will be able to strongly bond the skeletal grains. Also, the addition of reagipsum to the composition of the mixture would contribute to the improvement of the physico-mechanical parameters. The elevated SO4/2– ion in the mixture during the solidification allows for the crystallization of the sulphate phases in the pore space to form bridges between the ash and clay minerals. The use of mixtures in land reclamation unfavourably transformed by opencast mining in the Bełchatów region would result in measurable ecological and economic benefits and would largely solve the problem of waste disposal from the from the operation and processing of lignite energy.

11

Popioły fluidalne ze spalania węgla brunatnego jako dodatek do zaczynów uszczelniających wykorzystywanych podczas prac wypełniania pustek w górotworze

Formela M., Stryczek S.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 97

117--134

PL

W Polsce podstawowym źródłem energii elektrycznej i cieplnej jest nadal węgiel kamienny i brunatny. Podczas procesu spalania węgli powstają duże ilości produktów ubocznych, m.in.: popioły lotne, żużle paleniskowe oraz dostające się do atmosfery szkodliwe związki chemiczne w postaci gazu (CO2, NOx, związki siarki). Popioły lotne, z uwagi na swoją dużą miałkość (zbliżoną do cementu), skład chemiczny i fazowy oraz reaktywność, znalazły szerokie zastosowanie w rozwiązaniach technologicznych, m.in.: w produkcji cementu zwykłego, masywnego, hydrotechnicznego oraz cementów nowej generacji. Stosowanie odpowiedniego dodatku popiołów lotnych ma pozytywny wpływ na właściwości świeżego i stwardniałego betonu, a także umożliwia proekologiczne i ekonomiczne wytworzenie mieszanki cementowej. Eksploatacja bogactw naturalnych Ziemi związana jest z wykonywaniem na różnych głębokościach wyrobisk górniczych. Po pewnym czasie pułap wyrobiska ulega załamaniu, co pociąga za sobą obsunięcie się górnych warstw i wytworzenie się na powierzchni ziemi zagłębienia, tzw. niecki lub zapadliska. Taki rozwój sytuacji, wymusza potrzebę wzmacniania podłoża oraz uszczelniania górotworu. Aby zminimalizować ryzyko związane z problemami geotechnicznymi na terenach pogórniczych, należy stosować takie rozwiązania inżynierskie, które w sposób uniwersalny, ekonomiczny oraz wydajny poprawią nośność gruntów. Prowadzi to do rozwoju badań nad nowymi recepturami cementu stosowanego podczas prac geoinżynieryjnych, zwłaszcza na terenach górniczych. Co więcej, wymagania ekonomiczne zmuszają inżynierów do stosowania tańszych rozwiązań techniczno- technologicznych przy jednoczesnym zachowaniu właściwości wytrzymałościowych. Przykładem takiego rozwiązania jest użycie odpowiednich dodatków do receptur zaczynów uszczelniających, które zmniejszają całkowity jednostkowy koszt zabiegu.

EN

The main energy source in Poland is still hard coal and lignite. The coal combustion process produces large quantities of by-products, e.g. fly ashes, slag furnace and harmful chemical gases (CO2, NOx, sulfur compounds) which enter the atmosphere. Fly ashes, due to their being fine grained (cement-like), chemical and phase compound and reactivity, have also been widely used in various technological solutions e.g. in the production of ordinary cement, hydro-technical cement and the new generation of cements. The adequate amount of fly ashes additive has a positive effect on fresh and hardened cement slurry properties. What is more, it allows for the pro-ecological and economic production of cement mix The exploitation of natural resources is connected with performance mining excavations at different depths. After a certain period of time, those voids break down which, in turn, leads to the slip of upper layers and the so-called landslides forming on the surface. This situation imposes the necessity of basis and sealing rock mass reinforcement. To minimize the risk connected to geotechnical problems on the mining areas, there is a need to use engineering solutions which could improve soil bearing in a universal, economical and efficient way. This leads to the development of new cement slurry recipes used during geoengineering works, especially in the mining areas. Moreover, economic requirements are forcing engineers to use less expensive technical and technological solutions simultaneously maintaining strength properties. An example of such a solution is to use suitable additives to cement slurry which could reduce the total unit cost of the treatment.

12

Inwentaryzacja innowacyjnych technologii odzysku odpadów energetycznych

Stępień M., Białecka B.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2017

|

Vol. 6, iss. 8

108--123

PL

Celem niniejszego artykułu jest inwentaryzacja innowacyjnych technologii odzysku odpadów energetycznych – odpadów pochodzących z procesów spalania paliw i technologii stosowanych do odsiarczania spalin w elektrowniach i/lub elektrociepłowniach. Duża ilość tych odpadów w dalszym ciągu deponowana jest na składowiskach lub magazynowana (rocznie nawet ok. 40%), co naraża je na straty swoich właściwości i co za tym idzie – ogranicza możliwości ich późniejszego zagospodarowania w przemyśle. Branże takie jak górnictwo, budownictwo czy drogownictwo, od lat wykorzystują potencjał surowcowy odpadów energetycznych. Jednak wraz ze wzrostem postępu technologicznego pojawiają się bardziej innowacyjne formy i możliwości wykorzystania odpadów energetycznych, a poszukiwanie coraz to nowszych kierunków ich zagospodarowania staje się wręcz konieczne. Dzięki nowym technologiom wykorzystywanym w procesie spalania paliw (wymuszonym również przez regulacje prawne i zaostrzenia środowiskowe), wytworzone odpady zyskają nowe właściwości. Pozwoli to na ich lepsze zagospodarowanie w takich branżach jak choćby rolnictwo, nanomateriały czy ochrona środowiska, w których udział całości wytworzonych odpadów energetycznych do tej pory wynosił zaledwie ok. 10%, a także na ich wykorzystanie w innych gałęziach przemysłu.

EN

The purpose of this article is an inventory of innovative technologies for the recovery of energy waste – waste from the processes of combustion of fuels and technologies used for flue gas desulphurisation in power plants and/or electrical power and heating plants. A large amount of waste is still deposited in landfills or stored (annually even 40% approx.), which exposes them to loss their properties and thus – limits their possible future development in the industry. Industries such as mining, construction and road construction have used the raw material potential of energy waste for many years. However, with the advancement of technology, more innovative forms and possibilities of using energy waste arise, and finding new and newer directions of their development becomes necessary. Thanks to new technologies used in the fuel combustion process (enforced by legal regulations and environmental exacerbations), the generated waste will gain new properties. This will allow them to be better developed in such industries as agriculture, nanomaterials or environmental protection, where the share of all generated energy waste has so far been only about 10%, and used in other industries.

13

Wybrane właściwości mikrosfer z popiołów lotnych

Strzałkowska E.

Przegląd Górniczy

|

2017

|

T. 73, nr 11

37--43

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań próbki mikrosfer pozyskanych w jednej z zagranicznych elektrowni węglowych. Porównano je z wynikami badań mikrosfer pochodzących z popiołów lotnych z Elektrowni Łaziska. Omówiono podstawowe, istotne dla oceny przemysłowej, właściwości badanego materiału: uziarnienie, gęstość nasypową, skład chemiczny (zarówno składniki podstawowe, jak i wybrane metale ciężkie) oraz skład fazowy różnych klas ziarnowych mikrosfer. Zasygnalizowano możliwości dalszego wykorzystania badanego materiału.

EN

This paper presents the results of the research of cenospheres produced in one foreign coal-burning power plant. They were compared with cenospheres obtained from fly ashes at Łaziska Power Plant. Essential properties of cenospheres, such as granular composition, bulk density, chemical composition (both basic components and selected heavy metals) as well as phase composition of different grain classes of the microspheres were described in the view of industrial assessment. The possibility of further use of the cenospheres was indicated.

14

Rare Earth Element Content and Distribution in Ash-Slag Mixes Deposited in the Gardawice Landfill

Całus-Moszko J., Białecka B., Cempa-Balewicz M., Bauerek A.

Inżynieria Mineralna

|

2017

|

R. 18, nr 1

103--110

EN

Raw materials policy plays an increasingly important role in the economies of countries all over the world. The development of new technologies grows the demand for resources. The list of critical resources accepted by the European Committee contains rare earth elements, commonly referred to as REEs. A prospective way of obtaining these elements is recovering them from power industry wastes originating from coal combustion. This publication presents the results of research aimed at evaluating the content as well as illustrating and interpreting the spatial distribution of rare earth elements in power industry wastes deposited in a chosen landfill. It also presents maps of horizontal variability in the content of REEs deposited in certain layers of the ash-slag mix.

PL

Gospodarka surowcami mineralnymi pełni coraz większą rolę w ekonomii krajów na całych świecie. Rozwój nowych technologii powoduje wzrost zapotrzebowania na zasoby. Lista surowców krytycznych zaakceptowana przez Komisję Europejską zawiera pierwiastki ziem rzadkich (REE). Jedną z możliwości pozyskania tych pierwiastków jest ich odzysk z odpadów energetycznych, pochodzących ze spalania węgla. W artykule przedstawiono wyniki badań, których celem była ocena zawartości i rozkładu przestrzennego pierwiastków ziem rzadkich w odpadach przemysłu energetycznego zlokalizowanych na wybranym składowisku. Ponadto, przedstawiono mapy poziomej zmienności zawartości pierwiastków REE zdeponowanych w określonych warstwach mieszanki popiołowo-żużlowej.

15

Możliwości pozyskiwania metali ziem rzadkich w Polsce

Jarosiński A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 92

75--88

PL

Pierwiastki ziem rzadkich zostały zaliczone do grupy 20 krytycznych surowców mineralnych dla gospodarki UE. Można spodziewać się, że popyt na surowce oraz metale ziem rzadkich będzie się zwiększał wraz z rozwojem nowych technologii i produktów high-tech. W przyrodzie pierwiastki ziem rzadkich występują najczęściej w postaci bastnaesytu (Ce,La)FCO3, monacytu (Ce,La,Y)PO4 i ksenotymu (YPO4). Największe zasoby tych pierwiastków występują w Chinach, USA, Australii, Indiach i Rosji. W UE występuje brak źródeł tych surowców. W Polsce potencjalnym źródłem tych metali są surowce wtórne np. fosfogipsy apatytowe, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Perspektywicznym źródłem wtórnym pierwiastków ziem rzadkich wydają się być popioły lotne ze spalania węgla kamiennego. W artykule przedstawiono kryteria podziału metali ziem rzadkich oraz charakterystykę surowców pod kątem ich otrzymywania. Wypowiedziano się na temat możliwości otrzymywania metali ziem rzadkich w warunkach krajowych.

EN

Rare earth metals have been included in the group of 20 critical mineral raw materials for the EU economy. It can be expected that the demand for raw materials and rare earth metals will increase with the development of new technologies and “high-tech” products. In Poland, potential raw material of these metals are secondary materials e.g. apatite phosphogypsum and waste of electric al and electronic equipment (WEEE). In the article, criteria of rare earth metal division, characteristics of raw materials in terms of how they have been obtained are presented. In conclusion, the possibilities of obtaining rare earth metals in domestic conditions is recommended.

16

Ochrona środowiska. Część 12. Charakterystyka pyłów PM10 z hałd powęglowych w czesko-polskim rejonie przygranicznym

Bojarska K., Bzowski Z., Drobek L., Gwoździewicz M., Dombek V., Gembalova L., Matysek D., Tomsej T., Zenaty L.

Wiadomości Górnicze

|

2016

|

R. 67, nr 4

297--302

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań według projektu „Ocena stężeń PAH i metali ciężkich na powierzchni hałd i obiektów przemysłowych" realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska - Rzeczpospolita Polska przez VSB-TU w Ostravie oraz GIG (CZ 3.22/1.2.00/12.03398:2013). Badania na wybranych 20 obiektach (hałdach), po 10, po obu stronach granicy polsko-czeskiej w strefie przygranicznej Euroregionu Silesia wykazały, że pyły PM10 w warstwie przypowierzchniowej stanowią od 1,2 do 7,6 % zebranego materiału mineralnego. Ich skład mineralny związany jest z karbońskimi odpadami wydobywczymi oraz popiołami energetycznymi.

EN

The article presents the results of the research done within project „Assessment of concentrations of WWA and heavy metals on the surface of dumps and industrial facilities" realized under the Operational Programme of Cross Border Cooperation of Czech Republic - Republic of Poland by the VSB-TU in Ostrava and CMI (CZ 3.22/2.1.00/12.03398:2013). The studies carried on 20 selected sites (waste dumps), 10 on each side of the Polish-Czech border, on the border area of the Silesia Euroregion, showed that PM10 dust in the near surface layer constitute between 1.2 to 7.6 % of the collected mineral material. Their mineral composition is related to the Carboniferous mining waste and fly ashes.

17

Badania i możliwości zastosowań mikrosfer z popiołów lotnych

Łach M., Mikuła J.

Technical Issues

|

2016

|

nr 3

74--78

EN

The paper presents a short description of aluminosilicate materials which are microspheres derived from fly ash from coal combustion in power stations. The most important properties of such materials, the conditions of their formation, methods of obtaining and selected areas of application are discussed. The microspheres that were tested came from the Power Plant Skawina. Analysis of particle size and wall thickness of the microspheres and the analysis of the chemical composition have been carried out. This article also presents preliminary results of the alkaline activation of the microspheres in order to obtain a fraction within the zeolite. Alkali activation was carried out in several variants, using aqueous solutions of sodium hydroxide and the obtained results allow to determine the suitability of the microspheres to obtain zeolites in their substrate. Observations with the scanning electron microscope showed the existence of significant quantities of specific forms of zeolites, after alkaline activation processes of microspheres.

18

Odporność zapraw z udziałem popiołów lotnych z kotłów fluidalnych i konwencjonalnych na korozję kwasową

Janowska-Renkas E., Kowalska J., Kaliciak A., Janus G.

Roczniki Inżynierii Budowlanej

|

2016

|

z. 16

101--109

EN

This paper presents the results of research undertaken to determine the impact of the aggressive environment of acid corrosion on the durability of cement mortars with the participation of fluidized beds boiler fly ashes and conventional fly ashes used separately and in the form of mixtures. The beneficial effect of fluidized beds boiler fly ashes on the physical properties of cement mortars has been shown, i.e. reduction of the contraction, decrease of weight loss and reduction of the destruction of mortars in acid corrosion. This effect was especially beneficial for mortars containing higher (45% by weight) content of fluidized fly ashes, used separately and in the form of mixtures, regardless of the aggressiveness of the environment (1%, 3% and 5% HCl solution).

19

Porównanie efektywności procesów podczyszczania odcieków składowiskowych

Nowak R., Włodarczyk-Makuła M., Wiśniowska E., Grabczak K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2016

|

Tom 18, cz. 2

122--133

EN

Dumping is the most frequently used method of municipal waste management. According to the data of Central Statistical Office of Poland at present there are over 390 municipal landfills in our country. Dumping of municipal waste is connected with generation of leachates. Treatment of leachates is difficult because of the variability of their composition. Leachates are generated as a result of penetration of rainwater through the waste layer. Rainwater leaches organic and inorganic compounds from waste material. Treatment method of leachate depends on its physicochemical properties, susceptibility for biodegradation and further management. Pretreatment of leachate is necessary before their treatment in wastewater treatment plant (WWTP). WWTP can be a part of dumping place infrastructure. Pretreated leachate can also be discharged into sewerage system. The most effective methods of leachate treatment are reverse osmosis and evaporation. The methods mentioned above are, however, not energy-efficient and as a result expensive. Frequently used method is also leachate recirculation onto waste pile. This method is not a good solution. Because of this it is expedient to examine effective and cheap methods of leachate pretreatment. The aim of the investigation was to compare the effectiveness of pre-treatment of landfill leachate using the processes of pre-filtration on the sand and gravel bed, ultrafiltration membrane module, coagulation, or sorption/precipitation in the solidified mixture of ash and water. These studies were carried out using effluent from two municipal landfills. The leachate was collected from the afore-mentioned landfills four times in the period from March to June. The efficiency of contaminants removal in the adopted process conditions were varied. The pH value, conductivity, color, turbidity, odor, alkalinity, acidity, free CO2, COD, total hardness, calcium and ammonium nitrogen in the raw leachate (collected from landfills) and after pre-treated processes were determined. The effectiveness of the removal of organic and inorganic compounds does not depend on the characteristics of the raw leachate. The highest effectiveness of contaminants removal was obtained in the filter bed of fly ash (27-93%). The percentage losses of the values of indicators, reaching 86% in the ultrafiltration process were achieved. The efficiency of treatment leachate in the coagulation or pre-filtraton process was at a lower level. It is proposed to integrate the processes of filtration or coagulation with ultrafiltration process in a 2- or 3-stage system. In an integrated 3-stage system for the leachate treatment, the preliminary stage could be filtration on a bed of sand and gravel, the next step - pretreatment in a bed of fly ash, and the final step – ultrafiltration process. In an alternative arrangement of leachate treatment system, a preliminary step would be using coagulation process.

20

Wpływ dodatku popiołów lotnych na krystalizację szkieł krzemianowych

Zawada A., Przerada I., Iwaszko J.

Materiały Ceramiczne

|

2016

|

T. 68, nr 2

110--114

PL

W pracy przeprowadzono analizę podatności na proces krystalizacji szkieł krzemianowych, otrzymywanych na bazie klasycznych surowców szklarskich z dodatkiem popiołów lotnych. Z uwagi na to, że szkło jest materiałem o strukturze nieuporządkowanej, istotnym było określenie podstawowych parametrów temperaturowych, ściśle związanych ze zjawiskami zachodzącymi podczas ogrzewania szkła. W tym celu badany materiał poddano analizie termicznej. Na podstawie otrzymanych wyników wybrano odpowiednie temperatury, w których przeprowadzono proces dewitryfikacji badanych szkieł. Przy zastosowaniu mikroskopii optycznej scharakteryzowano zmiany mikrostrukturalne zachodzące w trakcie obróbki termicznej (kształt i wielkość tworzących się kryształów) w zależności od ilości wprowadzonego odpadu. Identyfikację składu fazowego, otrzymanych materiałów amorficzno-krystalicznych, przeprowadzono metodą analizy rentgenostrukturalnej. Uzyskane wyniki badań pozwoliły ocenić wpływ dodatku popiołów lotnych na proces krystalizacji otrzymanych szkieł krzemianowych.

EN

The paper analyzes the susceptibility to the process of crystallization of silicate glasses obtained on the basis of classic glass raw materials with the addition of fly ashes. Due to the fact that glass is a material with the disordered structure, it was essential to define the basic temperature parameters closely related to phenomena occurring during the heating of glass. For this purpose, the tested material was subjected to thermal analysis. On its basis the appropriate temperatures have been selected at which the devitrification process of tested glasses was carried out. Microstructural changes that occurred during the thermal treatment (the shape and size of crystals being formed) and the phase composition of the glass-ceramic material were characterized. The obtained results allowed assessing effects of the addition of fly ashes on the crystallization process of the obtained silicate glasses.