Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Degradacja budynków zabytkowych wskutek nadmiernego zawilgocenia – wybrane problemy

Hołaj J.

Budownictwo i Architektura

|

2018

|

Vol. 17, nr 1

133--148

PL

W artykule przedstawiono wybrane, ale zdaniem autora, istotne problemy dotyczące postępującej degradacji budynków zabytkowych wskutek nadmiernego zawilgocenia. Naświetlono najważniejsze przyczyny i skutki nadmiernego zawilgocenia i zasolenia. Mówiąc o skutkach wskazano między innymi na obniżenie bezpieczeństwa konstrukcji, zmniejszenie izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych oraz na pogorszenie warunków eksploatacyjnych w pomieszczeniach. Omówiono uwarunkowania badania wilgotności metodami nieniszczącymi wraz ze wskazaniem użytecznych metod w budynkach zabytkowych, zasygnalizowano możliwości wykorzystania do wiarygodnej oceny wilgotności sztucznych sieci neuronowych. Sygnalnie sprecyzowano w ujęciu chronologicznym działania, które należy podejmować w celu zapobieżenia postępującej degradacji budynków zabytkowych powodowanej nadmiernym zawilgoceniem i zasoleniem.

EN

The article presents selected, however, according to the author significant problems concerning the progressive degradation of historic buildings due to excessive moisture. The most important causes and effects of excessive moisture and salinity were highlighted. A decrease in the safety of a structure, a reduction of the thermal insulation of a building’s partitions and the deterioration of the operating conditions in rooms were, among others, indicated as the effects. The conditions of testing moisture using non-destructive methods, indicating those methods that are useful in historic buildings, were described. Moreover, the possibility of using artificial neural networks for a reliable moisture assessment was indicated. Actions that should be taken to prevent the progressive degradation of historic buildings, which is caused by excessive moisture and salinity, were signalled in chronological order.

2

Effect of environmental heavy metal pollution on urban ornamental trees in Krakow

Bach A., Pawłowska B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 9

911-917

EN

European Commission report estimates that Krakow, in which high level of toxic substances decreases life expectancy by several years on average, belongs to large European cities with the poorest air quality. It is known that urban vegetation improves inhabitants' quality of life because of active contact with nature by gardening, and, most of all, because of increasing peoples' comfort. In addition, trees purify air by taking up air-borne particulate matter that contains high amounts of heavy metals. Field observations and laboratory studies conducted in 2003/2004 (Bach and Pawłowska 2006) and 2005/2006 showed diversified health status of vegetation in Krakow, depending on location. Street trees were shown to massively suffer damages in comparison with parks and squares, where trees were almost undamaged. Analysis of heavy metal contents in soil samples collected from study sites, in particular near thoroughfares, showed high contents of lead and zinc. Among green areas, heavy metal contents were elevated only in the Krakowski Park, whereas soil from other parks and squares was much less polluted with heavy metals than from beneath street trees. Soil from the Krakowski Park contained also more copper. Concentrations of the remaining heavy metals: nickel, chromium and cadmium were increased but within the permissible range. Relatively good health status of trees in the Krakowski Park, despite high concentration of heavy metals and location near a busy street, Aleje Słowackiego, but protected with a low wall from the roadway, indicates significance of excessive soil salinity and alkalinity, and damaged soil structure for weakening and consequent dieback of trees growing along main thoroughfares in Krakow.

PL

Kraków jest jednym z dużych miast europejskich o najgorszej jakości powietrza. Rośliny mogą oczyszczać powietrze poprzez wychwytywanie cząstek pyłów, wśród nich znaczną ilość metali ciężkich. Na podstawie obserwacji terenowych roślin drzewiastych i badań laboratoryjnych wykonywanych w sezonie 2003/2004 oraz 2005/2006 stwierdzono zróżnicowany stan zieleni w Krakowie, zależnie od jej lokalizacji. Wzdłuż ciągów komunikacyjnych miasta stwierdzono masowe występowanie objawów uszkodzeń roślin drzewiastych w porównaniu z parkami i zieleńcami, gdzie drzewa prawie nie wykazywały uszkodzeń. Analiza zawartości metali ciężkich w próbkach gleby pobranych z badanych stanowisk wykazała duże zawartość ołowiu i cynku, szczególnie przy szlakach komunikacyjnych. Spośród terenów zieleni, tylko w Parku Krakowskim notowano podwyższony poziom tych pierwiastków; w innych parkach i zieleńcach stężenie metali ciężkich w glebie było znacznie mniejsze niż na terenach zlokalizowanych przy ciągach komunikacyjnych. W Parku Krakowskim zanotowano także zwiększoną zawartość miedzi w podłożu. Stężenie pozostałych badanych metali ciężkich, to jest niklu, chromu i kadmu, utrzymywało się na podwyższonym, ale dopuszczalnym poziomie. Wyniki pomiarów próbek gleb pobranych wzdłuż ciągów komunikacyjnych wykazały nadmierne jej zasolenie w porównaniu do parków i zieleńców oraz podwyższony, alkaliczny odczyn, spowodowane chlorkiem sodu (używanym zimą do usuwania lodu i śniegu). Biorąc pod uwagę dobry stan drzew na terenie Parku Krakowskiego, mimo dużego stężenia metali ciężkich i usytuowania przy ruchliwej Alei Słowackiego, ale chronionego mechanicznie niskim murem od jezdni, sugeruje, że głównym czynnikiem osłabienia i w konsekwencji zamierania drzew rosnących w badanych ciągach komunikacyjnych miasta Krakowa jest kompleksowe działanie nadmiernego zasolenia podłoża oraz jego alkalizacja i zniszczenie struktury gleby.

3

Effect of sodium chloride salinity and pH of soil on ornamental urban trees in Krakow with regard to nature conservation in cities

Bach A., Pawłowska B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr 6

455-461

EN

Detailed observation of the condition of trees (Acer platanoides L., Acero pseudoplatanus L, Fraxinus excelsior L. and Tilia cordata Mill., T. europaea L.) along the transportation routes of Krakow demonstrated similar damage in all these species. The following anomalies were prevalent: necrotic browning of leaves observed in 10 to 80 % of the leaves or premature leaf drop, regardless of the genus or species. In addition branch dieback was observed, in particular in the middle part of the tree crown. Frequently as much as 80-90 % of twigs and branches were dried. Often fallen leaves were replaced by new ones, however, with a smaller surface of the leaf blade (20-30 % decrease in leaf area). The phytopathological and entomological analysis of the examined leaf samples excluded an influence of any living organisms. The results of the analysis of the soil samples collected from beneath the damaged trees showed that it was highly salinated, its conductivity was 0.500 to 0.800 mS cm-'. It was also determined chat there was a high alkaline pH value of the soil of about 8-10. Taking into consideration all results of the present study, it may be suggested chat the mass damages to the trees along the transportation routes in the center of Krakow are caused by the destruction of soil as the environment of root growth, in particular due to its excessive salinity and alkalization.

PL

W wyniku szczegółowych obserwacji stanu zachowania roślin drzewiastych (klonu pospolitego (Acer plalanoides), klonu jaworu (Acer pseudoplalanus), jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior) oraz lip (Tilia cordata, T. x europoea)) w pasach drogowych Krakowa stwierdzono masowe występowanie u większości badanych drzew podobnych objawów uszkodzeń, w postaci nekrotycznego zbrunatnienia blaszek liściowych, obejmującego 10-80 % powierzchni blaszki oraz przedwczesnego opadania liści, niezależnie od rodzaju i gatunku. Ponadto obserwowano zamieranie pędów, zwłaszcza w środkowej części koron. Susz obejmował niejednokrotnie 80-90 % konarów i gałęzi. Często w miejsce przedwcześnie opadłych liści rozwijały się nowe, jasnozielone, o zredukowanej powierzchni blaszki. Analiza fitopatologiczna i entomologiczna badanych próbek drzew wykluczyła działanie organizmów żywych. Wyniki pomiarów próbek gleb, pobranych spod chorych drzew, wykazały nadmiernej jej zasolenie - od 0,500 do 0,800 mS o cm-'. Stwierdzono również występowanie podwyższonego alkalicznego odczynu podłoża, przyjmującego wartość w zakresie pH = 8-10. Biorąc pod uwagę całokształt wyników obserwacji, sugeruje się, że masowe uszkodzenia drzew w pasach przydrożnych centrum Krakowa są spowodowane zniszczeniem gleby jako środowiska wzrostu korzeni drzew, w szczególności nadmiernym jej zasoleniem i alkalizacją.