Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Metody geofizyczne w archeologicznych badaniach starożytnych miast w Egipcie

Herbich T.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 93

5--19

PL

Podczas ostatnich dwóch dekad nastąpił gwałtowny postęp w poznawaniu zespołów miejskich starożytnego Egiptu. Stało się to możliwe dzięki zastosowaniu metody magnetycznej, pozwalającej rekonstruować plany miast na obszarach o powierzchni dziesiątek hektarów – niemożliwych do przebadania przy użyciu konwencjonalnych metod wykopaliskowych. Metoda jest szczególnie efektywna w przypadku badań zabudowy w delcie Nilu, a także w dolinie Nilu i na jej na obrzeżach, czyli tam, gdzie podstawowym materiałem budowlanym była suszona w słońcu cegła, wytwarzana z mułu nilowego – surowca o dużej zawartości tlenków żelaza, a zatem łatwego do rejestracji przy użyciu metody magnetycznej. W korzystnych warunkach prospekcja magnetyczna daje na tyle dokładny obraz niewidocznej na powierzchni zabudowy, iż na podstawie cech typowych dla danych okresów rozwoju architektury egipskiej można wstępnie określać datę powstania budynków. Pomiary pozwalają także na rejestrowanie miejsc pochówków, struktur o charakterze produkcyjnym (np. piece do produkcji ceramiki). Obszary prowadzone na dużych przestrzeniach pozwalają na rekonstrukcję zmian w krajobrazie (np. poprzez odtworzenie sieci nieistniejących kanałów czy odnóg rzecznych). W pomiarach używane są dwa typy magnetometrów: gradientometry turboptrzepływowe mierzące wektor pionowy natężenia pola magnetycznego oraz magnetometry pompowane optycznie, mierzące całkowite natężenia pola. Gęstość próbkowania wynosi zwykle od 8 do 20 pomiarów na metr kwadratowy. Poza metodą magnetyczną, w badaniach znajduje także zastosowanie metoda elektrooporowa, głównie w wersji profilowań. Jest ona przydatna w badaniach zabudowy z epoki rzymskiej, gdy podstawowym materiałem budowlanym była cegła palona. Gęstość próbkowania wynosi 1 lub 2 pomiary na metr kwadratowy. W artykule przedstawione są wyniki badań autora na stanowiskach z epok począwszy od Średniego Państwa (1 poł. II tysiąclecia przed Chr.) do schyłku pierwszego tysiąclecia po Chr.

EN

Huge progress has been made over the last two decades in research on ancient Egyptian cities, mainly by means of the magnetic method, which has enabled city plans to be reconstructed over dozens of hectares – something conventional excavation methods do not allow. The method is particularly effective in the case of research in the valley and delta of the Nile, where the basic building material was sun-dried brick made of Nile mud, a material rich in iron oxides, easily registered using the magnetic method. Under the right circumstances, magnetic surveying provides an image of subterranean structures, sufficiently precise to date structures on the grounds of characteristics typical for Egyptian architecture of different periods. The readings can also register burials and industrial features (e.g. pottery-production furnaces). Surveys of larger areas support reconstructions of the paleo-landscape (e.g. by recreating canal networks and Nile branches). Measurements are taken using two kinds of instruments: fluxgate gradiometers (measuring the vertical component of the magnetic field) and optically pumped (measuring the total value of the magnetic field). The sampling grid is between 8 and 20 measurements per square meter. Surveying with the resistivity method (mainly profiling) has proved useful for examining sites from the Roman period, when fired brick was the basic material in use for building purposes. The sampling grid in this case is 1 or 2 measurements per square meter. The article presents the author’s research on sites from the Middle Kingdom (the first half of the 2nd millennium BC) to the end of the 1st millennium AD.

2

Zastosowanie metody elektrooporowej w badaniach stanu termicznego zwałowisk odpadów powęglowych

Kotyrba A., Grądziel M., Gogola K.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 4

53--61

PL

W zwałowiskach odpadów w sprzyjających warunkach aerologicznych węgiel ulega samozapaleniu. Inicjuje to procesy termiczne w obrębie bryły zwałowiska. Jednym z negatywnych oddziaływań tych procesów na środowisko jest emisja powstających podczas spalania węgla gazów do atmosfery. Sposobem ograniczenia lub likwidacji tych oddziaływań jest prawidłowa rekultywacja hałdy. Aby jednak właściwie zaprojektować prace rekultywacyjne konieczne jest określenie przestrzennej charakterystyki stanu termicznego i geotechnicznego bryły zwałowiska. W artykule przedstawiono wyniki doświadczalnych prac badawczych wykonanych na nieczynnym zwałowisku odpadów powęglowych w Rudzie Śląskiej. Ich zadaniem było określenie przestrzennej charakterystyki strukturalnej i termicznej hałdy z wykorzystaniem pomiarów metodą sondowań elektrooporowych.

EN

Exploitation waste dumps of the hard coal mining industry are a durable element of the landscape in Silesia. In contradiction to waste dumps of other mining industry branches they are characterized by the content of coal in their mineral composition. In favourable aerological conditions coal is subject to spontaneous combustion. This phenomenon initiates thermal processes within the dump lump. One of the negative impacts of these processes on the environment is the emission into the atmosphere of gases originating during coal combustion. A method of reduction or elimination of these impacts is proper dump reclamation. In order to plan suitably the reclamation operations, it is necessary to determine the spatial characteristics of the thermal and geotechnical state of the dump lump. The article presents the results of experimental research work carried out at an inactive coal waste dump in Ruda Śląska in the framework of the research project POIG 1.3 entitled ”Management system of liquidation of CO emissions from coal waste dumps”. The task of the research work was the determination of the spatial structure and thermal characteristics of the dump using measurements by means of the electrical resistance prospecting method.

3

Geophysical investigations of the Carpathian slide slopes

Bestyński Z., Thiel K.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2005

|

Vol. 20

35--39

EN

Application of geophysical methods as part of the old landslide stability determination and forecasting stability for Carpathian slopes is described. Physical base of the seismic refraction and electrical-resistance methods have been outlined in view of the tasks which are to be solved, namely delineation of the landslide geometry, especially depth and shape of the slide boundary, and horizontal range of the slide. Geophysical classification index KFG with adjustment factors proposed by Romano used for preliminary evaluating and forecasting the stability of flysch rock slopes, have been presented. Some examples of seismic refraction and electrical-resistance methods for geometrical definition of landslide on the area of Carpathian flysch have been outlined. All experiences of geophysical investigations of the Carpathian landslide slopes were gathered on the basis of investigations for over hundred landslides, on water reservoir slopes, mainly.

PL

W artykule omówiono zastosowanie metod geofizycznych w badaniu i prognozowaniu stateczności karpackich stoków. Przedstawiono podstawy fizyczne wykorzystania metody sejsmicznej refrakcyjnej i geoelektrycznej elektrooporowej dla rozpoznania geometrii istniejących osuwisk, w szczególności głębokości i przebiegu strefy poślizgu oraz poziomego zasięgu zsuwu. Wskazano na możliwość wykorzystania indeksu KFG geofizycznej klasyfikacji fliszu, po wprowadzeniu wskaźników korygujących zaproponowanych przez Romano, do wstępnej oceny i prognozy stateczności karpackich stoków. Przedstawiono przykłady zastosowania metody sejsmicznej refrakcyjnej i geoelektrycznej elektrooporowej do określenia przebiegu strefy poślizgu i poziomego zasięgu zsuwu osuwisk wykształconych na fliszowych zboczach Karpat. Doświadczenie zdobyte na podstawie badań ponad stu osuwisk, zlokalizowanych głównie na zboczach sztucznych zbiorników wodnych, wykorzystano w badaniu karpackich stoków osuwiskowych metodami geofizycznymi.