PL
 |
EN
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
  1. 8 Inżynieria Bezwykopowa
  2. 8 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
  3. 6 Scientific Letters of Rzeszow University of Technology. Mechanics
  4. 6 Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Mechanika
  5. 4 Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
Więcej...
Autorzy help
  1. 4 Warmiak I.
  2. 4 Wójcik M.
  3. 3 Derwich P.
  4. 3 Karliński J.
  5. 3 Lizończyk W.
Więcej...
Lata help
  1. 1 2021
  2. 1 2020
  3. 4 2019
  4. 4 2018
  5. 5 2017
Więcej...
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 53

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  drilling rig
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
1
Content available Samojezdne maszyny górnicze zasilane bateryjnie
Kozłowski Artur, Bołoz Łukasz, Czajkowski Andrzej, Ostapów Lesław
Przegląd Górniczy
|
2021
|
T. 77, nr 10-12
44--53
PL
W przedmiotowym artykule przedstawiono dwie samojezdne elektryczne maszyny górnicze zasilane bateryjnie, przeznaczone do pracy w warunkach polskiej kopalni rud miedzi. Obecnie w górnictwie światowym obserwuje się rosnące zainteresowanie maszynami elektrycznymi zasilanymi bateryjnie, które zastępują rozwiązania napędzane silnikami spalinowymi. W wyniku współpracy firmy Mine Master, Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Technik Innowacyjnych EMAG oraz AGH w Krakowie zrealizowano szereg prac, które pozwoliły w rezultacie na wyprodukowanie dwóch zupełnie nowych maszyn. W celu opracowania wymagań i założeń do projektowanych układów napędowych z zasilaniem bateryjnym przeprowadzono badania dołowe istniejących maszyn spalinowych. Wykorzystując wyniki tych badań, opracowano układy zasilania oraz algorytmy sterowania, które zostały zweryfikowane w środowisku wirtualnym. Następnie opracowano i wykonano laboratoryjne stanowisko badawcze, na którym przeprowadzono walidację układów zasilania i algorytmów sterowania. Podczas badań sprawdzono wszystkie możliwe sytuacje, w których bateria jest rozładowywana w wyniku jazdy lub pracy oraz ładowana z sieci kopalnianej lub energią odzyskaną podczas hamowania. Na stanowisku badawczym zasymulowano również niepożądane sytuacje, jak wahania napięcia zasilana czy ograniczenie mocy ładowania. Uzyskano pozytywne wyniki testów. Finalnie układy zasilania wraz z algorytmami sterowania zostały zaimplementowane i sprawdzone w wyprodukowanych maszynach bateryjnych, podczas prób ruchowych.
EN
This article discusses the work which resulted in the development of two battery-powered self-propelled electric mining machines intended for operation in the conditions of a Polish copper ore mine. Currently, the global mining industry is seeing a growing interest in battery-powered electric machines, which are replacing solutions powered by internal combustion engines. The cooperation of Mine Master, Łukasiewicz Research Network - Institute of Innovative Technologies EMAG and AGH University of Science and Technology allowed carrying out a number of works which resulted in the production of two completely new machines. In order to develop the requirements and assumptions for the designed battery-powered propulsion systems, underground tests of the existing combustion machines were carried out. Based on the results of these tests, power supply systems and control algorithms were developed and verified in a virtual environment. Next, a laboratory test stand for validating power supply systems and control algorithms was developed and constructed. The tests were aimed at checking all possible situations in which the battery gets discharged as a result of the machine’s ride or operation, and when it is charged from the mine’s mains or with energy recovered during braking. Simulations of undesirable situations, such as fluctuations in the supply voltage or charging power limitation, were also carried out at the test stand. Positive test results were obtained. Finally, the power supply systems along with control algorithms were implemented and tested in the produced battery-powered machines during operational trials. The power systems and control algorithms are universal enough to be implemented in two different types of machines.
2
Content available Ocena parametrów wytrzymałościowych obudowy szybów w oparciu o wyniki badań prób rdzeniowych pobranych przy użyciu innowacyjnego zestawu wiercącego
Duży Stanisław, Dyduch Grzegorz, Stacha Grzegorz
Inżynieria Mineralna
|
2020
|
no. 2, vol. 2
53--58
PL
Ocena stanu technicznego obudowy szybów i szybików, zgodnie z obowiązującym w Polsce od listopada 2016 r. przepisami, wymaga wykonywania badań obmurza zarówno metodami nieniszczącymi jak i niszczącymi. Szczególne trudności sprawia pobieranie materiału do badań niszczących z uwagi na brak urządzeń przystosowanych do wykonywania w szybach odwiertów rdzeniowych. Aby umożliwić bezpieczne i precyzyjne pobieranie prób do badań wytrzymałościowych w specyficznych warunkach szybów górniczych opracowano innowacyjny zestaw wiercący o napędzie pneumatycznym. Dla potwierdzenia skuteczności opracowanego urządzenia wykonano próby ruchowe w warunkach dołowych. Pobrane z obmurza rdzenie oceniono pod kątem jakości i precyzji wykonania. Następnie, w oparciu o wyniki badań niszczących popranych prób rdzeniowych, określono możliwości ich wykorzystania do oceny parametrów wytrzymałościowych obudowy szybów.
EN
In accordance with the regulations in force in Poland since November 2016, the assessment of the technical condition of ore pass and shaft linings requires the testing of the shaft wall both by non-destructive and destructive methods. The collection of material for destructive testing is particularly difficult due to the lack of devices adapted for core drilling in shafts. In order to enable safe and precise sampling for strength tests in conditions characteristic for mining shafts, an innovative drilling assembly with pneumatic drive was developed. To confirm the effectiveness of the developed equipment, underground test runs have been carried out. Cores taken from the shaft wall were assessed for quality and precision of workmanship. en, on the basis of the results of destructive testing of the taken core samples, the possibilities of their use for assessing the strength parameters of the shaft lining were determined.
3
Content available Functional structure of battery drive for self-propelled mining rig used in room-pillar ore exploitation system
Szurlej Tomasz, Ostapów Lesław, Mendyka Paweł
New Trends in Production Engineering
|
2019
|
Vol. 2, Iss. 1
112--120
EN
The article presents the structure of the battery drive of a self-propelled mining vehicle on the example of a drilling rig, used in the room-pillar system of copper ore exploitation. Such solutions, due to the ore mining in increasingly difficult operating conditions, are becoming more and more popular in the world. The main assumptions required for the synthesis of this type of drive were indicated, as well as the adopted structure of such a solution was described. The selection of the appropriate drive structure determines the final work characteristics of the self-propelled mining vehicle, and thus the actual suitability of such a machine for use in mining conditions. The paper also details the main technological advantages of this type of drive over classic internal combustion drives.
4
Content available Drive simulation tests for electric drilling rig
Kotwica Krzysztof, Stopka Grzegorz
New Trends in Production Engineering
|
2019
|
Vol. 2, Iss. 1
96--103
EN
The article presents methodology and selected results of simulation tests of diesel and electric dive system for drilling rig. Research in this field were conducted under the project no. POIR.01.01.01-00-D011/16 entitled „New generation of modular rigs, drilling and bolting, with battery drives, designated to work in underground cooper ore and raw rock material mines”. The project is funded by the National Center of Research and Development (NCBiR). The aim of the project is to design and implementation of innovation drilling and bolting rig with electric drive system. Due to the complexity of the structure of the drive system (mechanical, hydraulic and electrical elements), it was necessary to use advanced simulation software dedicated to multiphysics analysis. Data presented in the article can be used as guidelines in design process of drilling and bolting rigs as well as in optimization their driving system and mechanical construction.
5
Content available Drilling and bolting rigs operator support using FGS (Feeder Guiding System) and remote control
Sarecki Łukasz, Ostapow Lesław, Ławicki Piotr, Mendyka Paweł
New Trends in Production Engineering
|
2019
|
Vol. 2, Iss. 1
50--58
EN
The article presents the assumptions and main functionalities of two operator support systems - the FGS (Feeder Guiding System) and the remote control system of a drilling or bolting rig. Both of these systems greatly facilitate the work of an operator of a self-propelled mining vehicle in the conditions of an underground metal ore mine. The first of the described system allows for real-time control of the current position of the mining boom and facilitates the drilling of blast holes according to a predetermined drilling pattern. The second of the systems - a remote control system - is used especially in conditions of unstable rock mass or in the case of work in particularly difficult operating conditions, where it is advisable to limit the presence of the crew from the face-up to the necessary minimum. The intensity of these vibrations was related to the conditions of the cutting process.
6
Maszyny robocze ciężkie wykorzystywane w skalnym górnictwie odkrywkowym
Marianowski Jan
Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie
|
2019
|
Nr 2
58--66
PL
W artykule przeprowadzono krótki przegląd podstawowych maszyn i urządzeń stosowanych w górnictwie skalnym. Wyszczególniono maszyny i urządzenia biorące udział w procesach towarzyszących wydobyciu surowców skalnych. Omówiono zastosowanie i wykorzystanie tych maszyn i urządzeń.
EN
This paper presents a brief review of basic machines and devices applied in rock mining.It describes machines and devices participating in the processes associated with rock minerals extraction. The application of these machines and devices has been described.
7
Badania modelowe charakterystyk trakcyjnych wozu wiercącego z napędem spalinowym i elektrycznym
Stopka G., Mendyka P., Czajkowski A., Ostapów L.
Transport Przemysłowy i Maszyny Robocze
|
2018
|
Nr 4
39--42
PL
W artykule przedstawiono metodykę i wybrane wyniki badań symulacyjnych ukfadu napędowego wozu wiercącego z tradycyjnym napędem spalinowym oraz z napędem elektrycznym. Badania w tym zakresie przeprowadzono w ramach projektu POIR.01.01.01-00-D011/16 pt. „Nowa generacja modułowych maszyn, wiercącej i kotwiącej, z napędami bateryjnymi, przeznaczonych do pracy w podziemnych kopalniach rud miedzi i surowców mineralnych”. Celem projektu jest opracowanie, wykonanie i wdrożenie innowacyjnych, samojezdnych maszyn górniczych (SMG) z napędem bateryjnym do wiercenia oraz kotwienia.
EN
The article presented methodology and selected results of simulation tests of diesel and electric dive system for drilling rig. Research in this field were conducted under the project no. POIR.01.01.01-00-D011/16 entitled „New generation of modular rigs, drilling and bolting, with battery drives, designated to work in underground cooper ore and raw rock materiał mines”. The project is funded by thi National Center of Research and Development (NCBiR). The aim of the project is to design and implementation of innovation drilling and bolting rig with electric drive system.
8
Content available Kompleksowa analiza ryzyka środowiskowego dla procesów poszukiwania i eksploatacji niekonwencjonalnych złóż węglowodorów typu shale gas w Polsce
Wójcik M.
Nafta-Gaz
|
2018
|
R. 74, nr 3
208--214
PL
Poszukiwanie i wydobycie gazu ze złóż niekonwencjonalnych typu shale gas może stwarzać potencjalne zagrożenia dla środowiska. Praca prezentuje propozycję analizy ryzyka środowiskowego, która może być wstępem do zarządzania ryzykiem podczas procesów poszukiwania i wydobycia gazu z łupków w warunkach polskich.
EN
Shale gas exploration and extraction processes create a potential threat to the environment. This paper presents an environmental risk assessment which can be used for the risk management during shale gas exploration and extraction processes in Polish conditions.
9
Content available Opracowanie oraz analiza kinematyki układu roboczego samojezdnej maszyny wiercącej
Karliński J., Działak P., Bałchanowski K. J., Wudarczyk S.
Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering
|
2018
|
R. 56, nr 1
74--80
PL
Samojezdne maszyny wiercące znajdują szerokie zastosowanie w górnictwie oraz w budowie tuneli drogowych. Ich zadaniem jest wiercenie otworów w skale, w których następnie umieszczane są ładunki wybuchowe. Istotną cechą decydującą o własnościach eksploatacyjnych tego typu maszyn jest możliwość wiercenia otworów strzałowych zgodnie ze zdefiniowaną metryką strzałową. Dokładność rozmieszczenia oraz odchylenie kątowe otworów strzałowych decyduje o wielkości zabioru oraz rozdrobnieniu skał. W pracy przedstawiono wyniki analiz kinematyki układu roboczego samojezdnej maszyny wiercącej przeznaczonej do prac w kopalniach KGHM Polska Miedź S.A. Określono czynniki konstrukcyjne wpływające na dokładność prowadzenia masztu wiertniczego. Omówiono cechy opracowanego układu roboczego o polu pracy wynoszącym 45 m2 .
EN
Self-propelled drilling rigs are widely used in the underground mining. Their main task is to drill holes in the rocks where explosive charges are to be placed. An important feature of this type of machine is its ability to drill holes according to the blasting parameters defined in the documentation. Precision regarding the hole distribution and angular deviation is crucial for fragmentation of the rocks. This paper presents the results of a kinematic analysis of the working unit of a drilling rig designed for KGHM Polska Miedź S.A. The authors determined the design and con-struction aspects influencing the accuracy of the drilling boom positioning. The working field of the described system was equal to 45 m2 .
10
Content available Development and analysis of kinematics of working unit of self-propelled drilling machine
Karliński J., Działak P., Bałchanowski K. J., Wudarczyk S.
Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering
|
2018
|
R. 56, nr 1
67--73
EN
Self-propelled drilling rigs are widely used in the underground mining. Their main task is to drill holes in the rocks where explosive charges are to be placed. An important feature of this type of machine is its ability to drill holes according to the blasting parameters defined in the documentation. Precision regarding the hole distribution and angular deviation is crucial for fragmentation of the rocks. This paper presents the results of a kinematic analysis of the working unit of a drilling rig designed for KGHM Polska Miedź S.A. The authors determined the design and con-struction aspects influencing the accuracy of the drilling boom positioning. The working field of the described system was equal to 45 m2 .
PL
Samojezdne maszyny wiercące znajdują szerokie zastosowanie w górnictwie oraz w budowie tuneli drogowych. Ich zadaniem jest wiercenie otworów w skale, w których następnie umieszczane są ładunki wybuchowe. Istotną cechą decydującą o własnościach eksploatacyjnych tego typu maszyn jest możliwość wiercenia otworów strzałowych zgodnie ze zdefiniowaną metryką strzałową. Dokładność rozmieszczenia oraz odchylenie kątowe otworów strzałowych decyduje o wielkości zabioru oraz rozdrobnieniu skał. W pracy przedstawiono wyniki analiz kinematyki układu roboczego samojezdnej maszyny wiercącej przeznaczonej do prac w kopalniach KGHM Polska Miedź S.A. Określono czynniki konstrukcyjne wpływające na dokładność prowadzenia masztu wiertniczego. Omówiono cechy opracowanego układu roboczego o polu pracy wynoszącym 45 m2 .
11
Usuwanie zwiercin w skalnym górnictwie odkrywkowym. Cz. II, Dopływ powietrza do narzędzia wiercącego
Marianowski J.
Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie
|
2017
|
Nr 2
64--69
PL
W artykule opisano problematykę generowania i doprowadzenia sprężonego powietrza przewodem wiertniczym do narzędzia wiercącego. Ponadto wyjaśniono i opisano istotę funkcjonowania sprężarek śrubowych. Na przykładzie wiertnicy ROC F6 przedstawiono techniczne rozwiązanie układu wyposażonego w sprężarkę śrubową. Podano także procedurę doboru wydajności sprężarki w zależności od parametrów wierconego otworu.
EN
The article presents the issues of generating and supplying compressed air to a drilling tool via a drill string. The functioning of rotary-screw compressors has been explained and described. A technical solution of a system equipped with a rotary-screw compressor has been presented based on the example of the ROC F6 drilling rig. A procedure of the selection of the compressor capacity depending on the drillhole parameters has been presented.
12
Content available remote Przewierty HDD na budowie trasy S7 między Krakowem a Zakopanem
Konieczny P., Bień J.
Inżynieria Bezwykopowa
|
2017
|
nr 2
96--97
PL
Na południu kraju realizowana jest jedna z najważniejszych w Małopolsce inwestycji drogowych. Chodzi o budowę drogi ekspresowej S7 na odcinku Lubień-Rabka Zdrój. To właśnie tam powstaje najdłuższy w kraju pozamiejski tunel drogowy. Ze względu na konieczność budowy infrastruktury wodociągowej, należało wykonać przewierty w technologii HDD.
13
Content available remote Mały może więcej : duże możliwości małej wiertnicy
Jaworski M.
Inżynieria Bezwykopowa
|
2017
|
nr 4
74--75
PL
Do wykonania przewiertu o długości około 120 mb i instalacji przewodu o średnicy 250 mm pod ruchliwą ulicą w Nowym Targu wykorzystano małą wiertnicę, przeznaczoną do realizacji przewiertów na krótszych odcinkach i mniejszych średnicach. Dlaczego nie zmobilizowano innego urządzenia o większych możliwościach i jak w niełatwych warunkach poradził sobie wykonawca?
14
Content available remote Kupujemy używaną wiertnicę horyzontalną : na co zwracać uwagę przy jej zakupie?
Derwich P.
Inżynieria Bezwykopowa
|
2017
|
nr 2
86--87
PL
Równolegle do rynku nowych wiertnic HDD dynamicznie rozwija się sprzedaż wiertnic używanych. Wiele firm decyduje się na zakup maszyny na rynku wtórym, kierując się ceną. Kupno nowej wiertnicy wiąże się z kosztem około 1 min zł, natomiast wiertnicę używaną można nabyć nawet za kilkadziesiąt czy kilkaset tysięcy złotych, w zależności od wielkości, marki, wieku i stanu technicznego. Ale tak naprawdę to nie cena zakupu powinna być najważniejsza przy podejmowaniu tak odpowiedzialnej decyzji, ponieważ wiertnica HDD to, w porównaniu z typowym sprzętem budowlanym, bardzo skomplikowane techniczne urządzenie.
15
Content available Stosowanie ochronników słuchu przez pracujących na wiertniach gazu z łupków
Warmiak I.
Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
|
2017
|
nr 6
19-22
PL
W artykule zaprezentowano wyniki pomiarów parametrów hałasu oraz oceny narażenia na hałas pracowników wiertni gazu z łupków. Przedstawiono również praktyczny przykład doboru ochronników słuchu, na stanowiskach pracy, na których stwierdzono przekroczenia poziomów hałasu w zakresie słyszalnym. Badania dowodzą, że na stanowiskach pracy elektryka, mechanika oraz pomocnika wieżowego wiertacza, w celu zmniejszenia narażenia na hałas, jak i zwiększenia komfortu pracy, istnieje konieczność stosowania dwóch rodzajów ochronników słuchu.
EN
This article presents measurements of noise parameters and estimates of noise exposure for workers on shale gas drilling rigs. It also presents a practical example of select mg ear-muffs for workstations in which noise levels in the audible range have been exceeded. Research has shown that to reduce noise exposure and to improve work comfort for an electrician, a mechanic and a tower driller assistant, it is necessary to use two kinds of ear-muffs.
16
Analiza dynamiczna konstrukcji wozów wiercącego i kotwiącego specjalnego zastosowania
Mendyka P., Stopka G., Gospodarczyk P., Bołoz Ł.
Transport Przemysłowy i Maszyny Robocze
|
2016
|
Nr 4
32--36
PL
W artykule przedstawiono rozwiązania dwóch innowacyjnych konstrukcji maszyn górniczych przeznaczonych do pracy w podziemnym górnictwie rud metali, szczególnie zaś w złożach typu żyłowego. Pierwsza z nich to wóz wiercący z pojedynczym wysięgnikiem o zmniejszonych wymiarach poprzecznych, natomiast druga to wóz kotwiący, wyposażony w układ przeznaczony do montażu siatki zabezpieczającej.
EN
The article focuses on two innovative mining rigs intended for use in underground mining of metal ores, especially in vein type deposits. The first presented machine is a single boom drilling rig with reduced transverse dimensions, while the second is a bolting one equipped with a dedicated anchoring system for mounting safety mesh. The methodology of design of both machines, with particular emphasis on the use of computer simulations to determine the dynamic loads were presented. Boundary conditions for the simulations were based on the condition of mining activities associated with the extraction of or from the vein deposits. Kinematic and dynamic analysis were applied to the chassis and working systems (drill and bolter) of both machines. One of the most important elements of the study was the analysis of traversing obstacles during movement. The research was conducted using multibody simulation method. The paper presents the adopted model of physical objects, as well as sample results in the form of load acting waveforms on the nodal points of the structure. The estimation of this type dynamic loads allowed to verify the established design solutions of studied machines. In conclusion the final structure of both rigs were presented.
17
Content available Technologie bezwykopowe na sześciu kontynentach, cz. 13
Kuliczkowska E., Kotwica K., Nogaj S.
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2016
|
Nr 6
88--93
PL
W cyklu Technologie bezwykopowe na sześciu kontynentach, przygotowywanym we współpracy z Polską Fundacją Technik Bezwykopowych, przedstawiamy skrót najciekawszych artykułów zamieszczonych w 31. numerze „Trenchless International” (wiosna 2016).
18
Content available Liebherr - specjalista w produkcji maszyn do głębokiego fundamentowania
Rudner A.
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2016
|
Nr 4
44--45
PL
Fabryka Liebherr w austriackiej miejscowości Nenzing jest oddziałem firmy produkującym szeroką gamę specjalnych maszyn do głębokiego fundamentowania. Wśród nich są wiertnice obrotowe, palownice oraz maszyny łączące cechy palownic i wiertnic. Poza powyższymi Liebherr-Werk Nenzing GmbH oferuje również szeroki wybór uniwersalnych koparek linowych, a także żurawi o możliwościach udźwigu do 300 t.
EN
The Liebherr factory in the Austrian town of Nenzing is a division of the company which manufactures a wide range of special machinery for deep foundation. They include rotary drilling rigs, piling machines and machines that combine the features of both. Apart from the above, Liebherr-Werk Nenzing GmbH also offers a wide range of universal dragline excavators, as well as cranes with lifting capacity up to 300 t.
19
Content available Atlas Copco przedstawia SmartROC T40
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2016
|
Nr 3
66
PL
W lutym 2016 r. firma Atlas Copco Sp. z o.o. rozpoczęła wśród swoich klientów cykl testów najnowszej wiertnicy górnomłotkowej zbudowanej na platformie SmartROC. Model sprowadzony do Polski nosi oznaczenie T40.
EN
In February of 2016, Atlas Copco Sp. z o.o. began a series of tests of the latest tophammer drill rig built on the SmartROC platform, performed at customers' sites. The model brought to Poland has the type marking T40.
20
Usuwanie zwiercin w skalnym górnictwie odkrywkowym. Cz. I, Ogólne zasady
Marianowski J.
Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie
|
2016
|
Nr 4
48--51
PL
W artykule przedstawiono reguły rządzące procesem przepływu powietrza podczas pracy wiertnicy drążącej otwory strzałowe w górnictwie skalnym. Szczególną uwagę zwrócono na wypływ zwiercin z dna otworu wiertniczego. Podano podstawowe równania i zależności opisujące ten proces. Rezultaty analizy zaprezentowano w postaci nomogramu. Umożliwia on wstępny dobór parametrów przepłuczki powietrznej tak, aby usuwanie z dna otworu i wynoszenie zwiercin na powierzchnię było możliwie najefektywniejsze.
EN
The article presents the principles of the airflow process during the operation of a drilling rig that drills blastholes in rock mining. Particular attention has been paid to the outflow of drill cuttings from the bottom of a blasthole. Basic equations and correlations describing the process have been specified. The analysis results have been presented in the form of a nomogram, which allows for the preliminary selection of the parameters of air drilling flow in order to remove drill cuttings and lift them to the surface as effectively as possible.
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.