Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 29

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  cultivars
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii przynosi duże korzyści. Zainteresowanie biomasą jest coraz większe, ponieważ energetyka konwencjonalna znacząco obciąża środowisko naturalne, a zasoby paliw ko-palnych szybko maleją. Nadwyżki ziarna zbóż lub ziarna niespełniającego wymagań jakościowych można wykorzystać do produkcji energii. Z tego powodu, za cel pracy przyjęto przeprowadzenie badań i ocenę wykorzystania ziarna owsa oplewionego i nieoplewionego na cele energetyczne. Analizowano wartość opałową ziarna i zawartość w nim popiołu. Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, że formy nieoplewione owsa w porównaniu z formami oplewionymi charakteryzują się korzystniejszymi cechami opałowymi. Posiadają więcej tłuszczu i mniej popiołu w ziarnie. Z pośród analizowanych odmian do celów energetycznych nadają się odmiany Polar i Bingo (formy nieoplewione owsa) oraz Krezus (forma oplewiona).
EN
The use of renewable energy sources brings great benefits. Interest in biomass is growing -, because conventional energy significantly burdens the natural environment, and resources of fossil fuels are rapidly decreasing. Surplus cereal grains or grains that do not meet quality requirements can be used for energy production. For this reason, the aim of the work was to conduct research and evaluate the use of hulled and naked oat grains for energy purposes. The calorific value of grain and its ash content were analyzed. On the basis of the conducted research, it was shown that bare forms of oat, compared to hulled forms, are characterized by more favorable calorific properties. They have more fat and fewer ashes in the grain. Among the analyzed cultivars, Polar and Bingo (naked forms of oats) and Krezus (hulled forms) are suitable for energy purposes.
EN
The study presents the results of field experiments aimed at assessing the level of yield, chemical composition and nutritive value of grain of 32 maize cultivars from different breeding and seed companies. The grain yield, grain chemical composition, fiber fraction content, grain nutritional value, thousand seed weight and grain density were determined to verify the adopted assumptions. The highest content of starch, total protein, fat and nitrogen-free extract compounds was found in the cultivars of the following companies: Limagrain, IGP, Saaten-Union and Maisadour, while the lowest in IGP, Maisadour, Limagrain and IGP, respectively. The energy value of 1 kg dry weight of maize grain for poultry ranged from 14.60 (Maisadour) to 15.22 MJ EM (IGP) and statistically significant differences in the concentration of metabolic energy for poultry was found only in the grain from these companies. Concentration of metabolic energy for pigs ranged from 15.79 (Limagrain) to 15.93 MJ (Saaten-Union) and statistically significant differences in the concentration of metabolic energy for pigs were recorded only in the grain from these companies. Grains from Saaten-Union had a higher concentration of net lactation energy than those from Limagrain and Maisadour. Crude protein, net energy of lactation, sugar, exhaust nitrogenless compounds, weight of one thousand seeds (WTS) and grain density influence on differentiation maize’s cultivars.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań polowych, których celem była ocena poziomu plonowania, składu chemicznego oraz wartości pokarmowej ziarna 32 odmian kukurydzy różnych firm hodowlano-nasiennych. Celem weryfikacji przyjętych założeń określono plon ziarna, skład chemiczny ziarna, zawartość frakcji włókna, wartość pokarmową ziarna, masę tysiąca ziaren oraz gęstość ziarna. Największą zawartość skrobi, białka ogólnego, tłuszczu oraz związków bezazotowych wyciągowych stwierdzono w odmianach firm: Limagrain, IGP, Saaten-Union oraz Maisadour, natomiast najniższą odpowiednio w firmach IGP, Maisadour, Limagrain, IGP. Wartość energetyczna 1 kg suchej masy ziarna kukurydzy dla drobiu wahała się od 14,60 (Maisadour) do 15,22 MJ EM (IGP) i tylko w ziarnie pochodzącym z tych firm odnotowano różnice istotne statystycznie w koncentracji energii metabolicznej dla drobiu. Koncentracja energii metabolicznej dla świń wahała się od 15,79 (Limagrain) do 15,93 MJ (Saaten-Union) i tylko w ziarnie pochodzącym z tych firm odnotowano różnice istotne statystycznie w koncentracji energii metabolicznej dla świń. Ziarna z firmy Saaten-Union miały wyższą koncentrację energii netto laktacji niż z firmy Limagrain oraz Maisadour.
EN
The studies were conducted in 2010-2012, at the Agricultural Experimental Station in Swadzim (52°26′20″N, 16°44′58″E), belonging to the Poznań University of Life Sciences, Poland. The response to sorghum intercropping of two maize varieties: Absolut (medium-early FAO 250) and medium-late Vitras (FAO 270) was evaluated, with reference to pure sowing as a control. Sorghum was represented by the medium-late variety GK Aron and late Sucrosorgo 506. Intercropping with the sorghum resulted in a slight decrease in maize yield, as compared to pure sowing. The larger differences were observed in mix-cropping with the sorghum cultivar Sucrosorgo 506, whose neighborhood reduced yields of fresh maize by 9,2%, dry matter yields by 6%, and the share of cobs by 3% compared to pure sowing. While intercropping with lower and less yielded cultivar GK Aron, the structure of plants and maize yields were similar to that obtained in pure sowing. Due to late harvest near 20 October, the dry matter content in maize yield varied from 30 to 42%, indicating the possibility of obtaining the recommended 30-35% d.m. in the mixed yield of maize and sorghum. The cultivars studied: Absolut and Vitras were characterized by high biomass production - yielding about 600 dt of green mass and 210-240 dt of dry matter per hectare and a share of corn cobs of 52-55%. Maize variety differences in response to the intercropping with sorghum were small and variable in years. On average, Vitras proved to be slightly better cultivar in this respect.
PL
Badania przeprowadzono w latach 2010-2012 w Swadzimiu (52°26′20″N, 16°44′58″E), stacji należącej do Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Oceniano reakcję dwóch odmian kukurydzy (średniowczesna Absolut FAO 250 i średniopóźna Vitras FAO 270) na uprawę współrzędną z sorgiem, w odniesieniu do siewu czystego jako obiektu kontrolnego. Sorgo reprezentowane było przez odmianę średniopóźną GK Aron i późną Sucrosorgo 506. Współrzędna uprawa z sorgiem skutkowała niewielkim zmniejszeniem plonowania kukurydzy, w porównaniu do uprawy w siewie czystym. Większe różnice wystąpiły w przypadku sorga odmiany Sucrosorgo 506, której sąsiedztwo zmniejszyło plony świeżej masy kukurydzy o 9,2%, plony suchej masy o 6%, zaś udział kolb o 3%, w porównaniu do uprawy w siewie czystym. Przy uprawie współrzędnej z mniej plenną i niższą odmianą GK Aron, struktura roślin i plony kukurydzy były zbliżone do uzyskiwanych w siewie czystym. W warunkach późnego zbioru (ok. 20 października)., zawartość suchej masy w plonie kukurydzy wahała się od 30 do 42%, co wskazuje na możliwość uzyskania zalecanych 30-35% s.m. w łącznym plonie kukurydzy i sorgo. Badane odmiany: Absolut i Vitras charakteryzowały się wysoką produkcją biomasy - plonowały na poziomie około 600 dt zielonej masy i 210-240 dt suchej masy z hektara, oraz udziałem kolb, rzędu 52-55% s.m. plonu. Różnice odmianowe kukurydzy w reakcji na współrzędną uprawę z sorgo były niewielkie i zmienne w latach. W ujęciu średnim nieco lepszą pod tym względem okazała się Vitras.
EN
The study was conducted in 2008-2009 at the Agricultural Experimental Station in Lipnik near Stargard, on sandy soil. The aim of this study was to determine the effect of sub-crown irrigation on the yield leaves photosynthesis and transpiration capacity, as well as CO2 concentration in the stomatal cells, and leaf greenness index of early ‚Geneva Early’ cv. and late ‚Rubinola’ cv. apple cultivars. Irrigation was applied in the form of the sub-crown system, in which water is distributed through a mini-sprayers of Hadar type when water potential of soil fell below - 0.01 MPa. The experiment was established in a randomized sub-block pattern (split-plot) in 10 replicates. The study was conducted using the four-year-old trees. The trees were planted at 4×2 m spacing; one hectare was planted with 1250 trees. Turf was maintained between the trees, while herbicide fallow was applied in rows. Plant material for laboratory tests was collected each year in three dates: fruit setting (date 1), harvest (date 2) and one month after the harvest (date 3). Studies have shown that leaves of the irrigated apple trees were lower content of assimilation pigments in leaves than non-irrigated ones. Leaves of late ‘Rubinola’ cv. showed higher photosynthetic activity and pigments content than early ‘Geneva Early’ cv. Pigment content was the highest at the second date of measurements. Better yielding late variety ‚Rubinola’ characterized by a greater intensity of transpiration, stomatal conductance and CO2 concentration leaves than the early va riety ‚Geneva Early’. The applied irrigation significantly increased the fruit yield and also increased the fruits weight of both varieties. Among the varieties of apple trees higher yield and fruit mass was found in the late variety ‚Rubinola’. This treatment and the earliness of varieties had no significant effect on the content of other macro- and micronutrients.
PL
Badania zrealizowano w latach 2013–2015 w Krakowie. Ich celem była ocena wielogatunkowej i wieloodmianowej mieszanki rozrzuconych pędów rozchodników do wczesnojesiennego zadarniania ekstensywnych dachów zielonych, pod względem wybranych cech biometrycznych. Mieszanka składała się z 13 gatunków z rodzaju Sedum. Dwa z nich Sedum album i Sedum spurium były reprezentowane każdy przez cztery odmiany, pozostałe przez jedną odmianę. Pod względem ukorzeniania się oraz przezimowania najbardziej odpowiednie do wielogatunkowej mieszanki stosowanej wczesną jesienią były: Sedum acre, Sedum album‚ ‘Coral Carpet’‚ ‘Laconicum’, ‘Micranthum Chloroticum’, ‘Murale’, Sedum cyaneum, Sedum oreganum, Sedum rupestre, Sedum sexangulare oraz Sedum spurium ‘Fuldaglut’, Roseum’. Po pierwszym roku badań z mieszanki wypadły: Sedum ewersii, Sedum floriferum Weihenstephaner Gold’, Sedum hispanicum oraz Sedum lydium. Gatunki o większej masie wegetatywnej tj.: Sedum hybridum, Sedum kamtschaticum ‘Variegatum’ oraz Sedum spurium ‘Album Superbum’ i ‘Variegatum Tricolor’ miały trudności z ukorzenianiem się. Ponadto ich stan wiosną w drugim roku badań określono, jako: bardzo zły, zły lub zły do przeciętnego, a więc w porównaniu do gatunków o mniejszej masie wegetatywnej był dużo gorszy.
EN
The research was carried out in the period 2013–2015 in Krakow. Its objective was to assess the usefulness of multispecies and multi-cultivars mixture for sodding for extensive green roofs. The blend of scattered stonecrops shoots comprised of 13 species of the genus Sedum were evaluated in terms of selected biometric features Two of them, Sedum album and Sedum spurium, were represented by four varieties each while others – by a single variety. In terms of rooting and wintering, most suitable for multi-species blend used in the early autumn were: Sedum acre, Sedum album, ‘Coral Carpet’, ‘Laconicum’, ‘Micranthum Chloroticum’, ‘Murals’, Sedum cyaneum, Sedum oreganum, Sedum rupestre, Sedum sexangulare and Sedum spurium ‘Fuldaglut’, ‘Roseum’. After the first year of research: Sedum ewersii, Sedum floriferum ‘Weihenstephaner Gold’, Sedum hispanicum and Sedum lydium disappeared from the mixture. Species with greater mass of the plant, i.e.: Sedum hybridum, Sedum kamtschaticum ‘Variegatum’ and Sedum spurium ‘Album Superbum’ and ‘Variegatum Tricolor’ had difficulties with rooting. Furthermore, their condition in the spring of the second year of the study was defined as very bad, bad, or bad to average and significantly worse in comparison to species with a smaller mass.
EN
Field experiments were carried out in the years 2008-2010 in the Institute of Plant Protection - National Research Institute in Poznan (Poland). The experiments were established on two population cultivars of winter oilseed rape: ‘Californium’ and ‘Monolit’, in 4 replications, using randomized block design. The aim of the study was to assess the influence of tebuconazole (Brasifun 250 EC) and marine algae extract (Kelpak SL) applied separately or in the mixture on plants of two win-ter oilseed rape cultivars. Kelpak SL was used once or twice, in different growth stages of the crop. A mixture of the both examined preparations was applied only in one growth stage of winter oilseed rape. The effect of tebuconazole, marine algae extract and the mixture of the both substances on winter rape plants was much more determined by weather conditions of plant vegetation than by the cultivar factor. The mixture of tebuconazole and algae, similarly as algae alone, did not influence plant height. Only tebuconazole applied separately showed a growth retardant effect on winter oilseed rape. In the mixture the retardant effect of tebuconazole was inhibited by the addition of algae extract. All the experimental combinations were characterized by a greater leaf chlorophyll content. The examined substances applied separately or in a mixture considerably increased crop yielding.
PL
Ścisłe doświadczenia polowe prowadzono w latach 2008-2010 w Instytucie Ochrony Roślin - Państwowym Instytucie Badawczym w Poznaniu (Polska). Doświadczenia założono w dwóch odmianach populacyjnych rzepaku ozimego: Californium i Monolit, w 4 powtórzeniach, metodą bloków losowanych. Celem badań była ocena możliwości łącznego stosowania biostymulatora, będącego wyciągiem z alg (Kelpak SL) z popularnie stosowanym fungicydem - tebukonazolem (Brasifun 250 EC). Kelpak SL stosowano jednorazowo lub dwukrotnie, w różnych fazach rozwojowych rośliny uprawnej. Mieszaninę obu badanych preparatów aplikowano tylko w jednej fazie rozwojowej rzepaku. Działanie tebukonazolu, ekstraktu z alg morskich i mieszaniny obu substancji na rośliny rzepaku ozimego było w większym stopniu determinowane warunkami pogodowymi towarzyszącymi wegetacji roślin aniżeli czynnikiem odmianowym. Mieszanina tebukonazolu z algami, podobnie jak i same algi nie wpływały na wysokość roślin. Działanie skracające rzepak wykazał tylko tebukonazol aplikowany oddzielnie. W mieszaninie retardacyjne działanie tebukonazolu było hamowane przez dodatek wyciągu z alg. Wszystkie badane kombinacje doświadczalne charakteryzowały się większą zawartością chlorofilu w liściach. Badane substancje stosowane oddzielnie lub w mieszaninie znacznie zwiększały plonowanie rzepaku.
EN
In 2011-2013, a study was conducted on the colonization and damage to the leaves and shoots of plum trees by the plum rust mite Vasates fockeui (Nal.) and on the damage to the leaves of pear trees by the pear-leaf blister mite Eriophyes piri (Pgst.). Observations were carried out in the Experimental Ecological Orchard of the Research Institute of Horticulture, located in Nowy Dwór-Parcela near Skierniewice. Colonization of leaves by the plum rust mite was checked four times during the growing season, from May to August. In late July or early August, there was executed an assessment of the damage to the leaves and shoots of 4 plum cultivars (‘Herman’, ‘Żółta Afaska’, ‘Čačanska Rana’ and ‘Valjevka’) and 6 pear cultivars (‘Faworytka’, ‘Radana’, ‘Konferencja’, ‘Erika’, ‘Concorde’ and ‘Amfora’). The damage was assessed on a 4-point grade scale, where 0 - meant no symptoms of feeding by the mites, and 3 - severe damage (90% discoloured leaves of pear trees, and premature drop of plum tree leaves). The highest degree of damage to plum trees by the plum rust mite was recorded in the cultivar ‘Herman’, and the lowest in ‘Valjevka’. The average extent of grade 3 damage to shoots was 31.8% and 2.7%, respectively. On pear trees, leaves most severely damaged by the pear-leaf blister mite were observed in the cultivars ‘Amfora’ and ‘Erika’, while the lowest degree of damage was shown by the cultivars ‘Radana’ and ‘Konferencja’.
PL
W latach 2011-2013 badano zasiedlenie oraz uszkodzenie liści i pędów śliwy przez pordzewiacza śliwowego Vasates fockeui (Nal.) i uszkodzenie liści gruszy przez podskórnika gruszowego Eriophyes piri.( Pgst.). Badania wykonano w Ekologicznym Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa, w Nowym Dworze-Parceli k. Skierniewic. Zasiedlenie liści przez pordzewiacza śliwowego sprawdzano czterokrotnie w sezonie od maja do sierpnia. W końcu lipca lub na początku sierpnia oceniano uszkodzenia liści i pędów 4 odmian śliwy (‘Herman’, ‘Żółta Afaska’, ‘Cacanska Rana’ i ‘Valjevka’) oraz 6 odmian gruszy (‘Faworytka’, ‘Radana’, ‘Konferencja’, ‘Erika’, ‘Concorde’ i ‘Amfora’). Ocenę prowadzono wg. czterostopniowej skali gdzie 0 - oznaczało brak objawów żerowania roztoczy, a 3 silne uszkodzenia (90% przebarwionych liści gruszy i przedwczesne opadanie liści śliwy). Najwyższy stopień uszkodzenia śliwy przez pordzewiacza śliwowego notowano na odmianie ‘Herman’, a najniższy na odmianie ‘Valjevka’. Średni stopień uszkodzenia pędów w stopniu 3 wyniósł odpowiednio 31,8 i 2,7%. Na gruszy, najsilniej uszkadzane liście przez podskórnika gruszowego notowano na odmianie ‘Amfora’ i ‘Erika’, a najniższym stopniem uszkodzenia charakteryzowały się odmiany ‘Radana’ i ‘Konferancja’.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu cech odmianowych jabłek na wydajność tłoczenia soku. Badania wykonano na ośmiu odmianach jabłek ze zbioru w 2011 i 2012 roku po trzymiesięcznym przechowywaniu w chłodni z kontrolowaną atmosferą. Tłoczenie prowadzono w jednym cyklu przy użyciu laboratoryjnej prasy koszowej. Stwierdzono, że cechy odmianowe owoców mają istotny wpływ na wydajność tłoczenia. Najwyższą wydajność uzyskano w przypadku odmiany Idared a najniższą odmian Elise i Boiken. Ponadto wykazano, że zawartość ekstraktu, wartość pH soku, lepkość dynamiczna i gęstość soku zależą od cech odmianowych jabłek. Otrzymane soki charakteryzowały się zawartością ekstraktu powyżej 10º Brix’a, co wskazuje na przydatność wszystkich badanych odmian do produkcji soków mętnych.
EN
The paper presents the research results concerning the impact of varietal properties of apples on the efficiency of pressing juice. The research was carried out on eight apple cultivars from the crop of 2011 and 2012 after three month storing in a cold store with a controlled atmosphere. Pressing was carried out in one cycle with the use of a laboratory bucket press. It was reported that varietal properties significantly influence the pressing efficiency. The highest efficiency was obtained in case of Idared cultivar and the lowest for Elise and Boiken variety. Moreover, it was proved that the content of essence, pH value of juice, dynamic viscosity and the juice thickness depend on the varietal properties of apples. The obtained juice was characterised with the content of essence exceeding Brix 10°, which indicated usefulness of all the investigated cultivars for production of cloudy juices.
PL
W latach 2011-2013 prowadzono w Sadzie Ekologicznym Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach badania nad jakością i zdolnością przechowalniczą owoców kilku odmian jabłoni genetycznie odpornych na parcha jabłoni (‘Free Redstar’, ‘Melfree’, ‘Rajka’, ‘Enterprise’, ‘Rewena’, ‘Rubinola’ i ‘Topaz`) oraz odmian charakteryzujących się mniejszą podatnością na tę chorobę (‘Delbard Jubile’, ‘Ligolina’, ‘Pinova’). Oceniano cechy jakościowe jabłek oraz występowanie chorób w czasie zbioru oraz po przechowaniu w chłodni zwykłej z normalną atmosferą. Stwierdzono, że cechy jakościowe jabłek produkowanych metodami ekologicznymi zależą głównie od cech genetycznych odmiany. Różnice między odmianami dotyczyły przede wszystkim barwy i intensywności rumieńca. Najciemniejszym rumieńcem charakteryzowały się jabłka ‘Free Redstar’, ‘Enterprise’ i ‘Rajka’. W warunkach sadu ekologicznego dobre wyrastanie jabłek stwierdzono u odmian ‘Melfree’, ‘Rajka’, ‘Enterprise’ i ‘Delbard Jubile’, natomiast ‘Pinova’, ‘Rewena’ i ‘Ligolina’ charakteryzowały się drobnymi jabłkami. Z uwagi na wysoką kwasowość, jabłka wszystkich badanych odmian nadają się na rynek owoców świeżych, jak i surowiec do przetwórstwa. Przy zastosowaniu ograniczonego programu ochrony jabłoni przed chorobami najmniej porażone przez parcha jabłoni były jabłka odmian `Pinova` i `Ligolina` oraz odmian parchoodpornych. Dla większości odmian długość okresu przechowywania wynosiła 4 miesiące. Wydłużanie tego okresu skutkowało znacznym spadkiem jędrności miąższu oraz nasileniem występowania chorób pochodzenia fizjologicznego. Długość okresu przechowywania w chłodni zwykłej, owoców produkowanych systemem ekologicznym, była limitowana przez choroby przechowalnicze, głównie gorzką zgniliznę jabłek (Pezicula sp.). Najbardziej podatne na tę chorobę były jabłka odmian `Pinova` i `Topaz`.
EN
The study was conducted in the years 2011-2013 in a certified organic orchard belonging to Research Institute of Horticulture in Skierniewice on 7 scab resistant apple cultivars (‘Free Redstar’, ‘Melfree’, ‘Rajka’, ‘Enterprise’, ‘Rewena’, ‘Rubinola’ and ‘Topaz`) and 3 low susceptible cvs. (‘Delbard Jubile’, ‘Ligolina’ and ‘Pinova’). A main goal of the study was to assess quality and storability of apples from organic orchard. It was found that the quality characteristics of apples depend largely on the genetic background of the variety. Differences between studied cultivars concerned quantity and intensity of skin color. Among them 'Free Redstar', 'Enterprise' and 'Rajka' belong to the group of dark-skinned ones. Under organic orchard conditions the highest weight of 100 fruits was obtained in case of ‘Melfree’, ‘Rajka’, ‘Enterprise’ and 'Delbard Jubile', while 'Rubinola', 'Rajka' and ‘Pinova’ produced the smallest apples. Due to the high acidity of apples, all studied cultivars are suitable both for the fresh market and processing. Study have shown that using the limited protection program against fungal diseases the smallest number of symptoms of apple scab was observed on ‘Pinova’ and ‘Ligolina’ fruits as well as on scab resistant cultivars. Apples of most cultivars were kept in cold storage for four months. Extending that period led to decreasing flesh firmness and increasing physiological disorders. The period of keeping organic apples in common cold storage was limited by storage diseases, mostly bull’s eye rot (Pezicula sp.). ‘Pinova’ and ‘Topaz’ cvs. were the most susceptible to the disease.
EN
Studies were carried out over the years 2008-2010 to determine the effect of Soil Conditioner UGmax on unit performance, that is potato tuber weight and number per one plant and average weight of one tuber. An experiment included two factors: I – two edible potato cultivars (Satina and Tajfun), II – five UGmax application methods (1. control without UGmax, 2. UGmax applied prior to tuber planting at the rate of 1.0 dm3 ha-1 , 3. UGmax applied prior to tuber planting at the rate of 0.5 dm3 ha-1 followed by two foliar applications at the rate of 0.25 dm3 ha-1, 4. UGmax applied prior to tuber planting at the rate of 1,0 dm3 ha-1 followed by two foliar applications at the rate of 0.5 dm3 ha-1, 5. two foliar applications of UGmax at the rate of 0.5 dm3 ha-1). Samples, consisting of tubers of 10 potato plants, were taken to determine the performance of one plant. The Soil Fertilise UGmax increased the weight of tubers per plant and the average weight of one tuber compared with the control. Moreover, the potato cultivars and weather conditions during the growing season significantly influenced the above-mentioned parameters.
PL
Badania nad ekologiczną uprawą ziemniaka przeprowadzono w latach 2008-2010 w dwóch miejscowościach: Jadwisin (woj. mazowieckie) i Osiny (woj. lubelskie). Uprawiano 8 odmian ziemniaka z różnych grup wczesności. W każdej grupie była jedna odmiana polska i jedna zagraniczna. Oceniano różnice morfologiczne roślin oraz wielkość plonu ogólnego, plonu frakcji handlowej i plonu bulw dużych oraz jakość handlową bulw. Udowodniono istotność zróżnicowania odmian polskich i zagranicznych pod względem wielkości masy nadziemnej i wskaźnika LAI. Odmiany polskie charakteryzowały się wyższymi wartościami tych parametrów. Ponadto stwierdzono, że w produkcji ekologicznej odmiany polskie dawały większy plon ogólny, odznaczały się większym plonem frakcji handlowej oraz większym plonem bulw dużych w porównaniu do odmian zachodnich. Nie stwierdzono natomiast istotnych różnic dotyczących jakości handlowej bulw, tj. udziału wad zewnętrznych i wewnętrznych bulw w zależności od pochodzenia odmian. Stwierdzono jedynie różnice między odmianami.
EN
The experiment concerning organic production of potatoes was carried out in 2008-2010 in two places: Jadwisin and Osiny. Eight cultivars of different earliness were tested. In each group of earliness one Polish and one foreign cultivar was assessed. Following features were tested: plant development, total yield and its structure, external and internal tuber disorders. It was found that Polish cultivars had statistically higher above-ground mass and higher LAI - index. The average yield of Polish varieties was higher than foreign and they had better yield structure. There were no statistical differences in marketable quality of tubers depending on cultivar origin.
PL
W latach 2008-2009 w Instytucie Warzywnictwa w Skierniewicach prowadzono badania nad oceną kilku odmian fasoli na suche nasiona pod kątem ich przydatności do upraw ekologicznych. Badano odmiany o nasionach białych (Katarzynka i Igołomska), czerwonych (Augusta, Rawela, Wawelska) i czarnych ( Nigeria). Oceniano cechy morfologiczne (krzewienie roślin), występowanie chorób i szkodników oraz wielkość i jakość plonu nasion. Szczególną uwagę zwrócono na występowanie uszkodzeń spowodowanych żerowaniem larw śmietek kiełkówki Delia florilega Zett oraz śmietki glebowej Delia platura Mig. podczas wschodów polowych roślin. Opóźnienie siewu do 20 maja pomagało rozwiązać problem zniszczenia siewek. Odmiany o kolorowych nasionach były mniej uszkodzone przez larwy śmietek niż odmiany o białych nasionach. Stwierdzono zróżnicowanie odmian pod względem badanych cech. Najmniej rozkrzewioną i najbardziej podatną na bakteriozy była odmiana Katarzynka, która także najwcześniej dojrzewała. Najsilniejszym wzrostem roślin i najpóźniejszym dojrzewaniem nasion charakteryzowała się Nigeria. Najwięcej strąków wytwarzała Igołomska, która obok Nigerii była najpóźniej porażona przez bakteriozy. Najwyższym plonowaniem odznaczały się Igołomska i Augusta. Odmiany o nasionach czerwonych lepiej były przystosowane do warunków siedliskowych niż odmiany o nasionach białych.
EN
During 2008-2009 in Research Institute of Vegetable Crops in Skierniewice the trials were conducted to assess several dry bean cultivars for organic production. Following Polish bred cultivars were examined: Katarzynka and Igołomska (both of white seeds), Augusta, Rawela, Wawelska (red seeds) and Nigeria (black seeds). Morphological characters, disease and insects occurrence as well as the yield quantity and quality were examined. A special attention was paid to bean seed maggots occurrence such as Delia florilega Zett and Delia platura Mig during field emergence of the plants. Delay of sowing date up to May 20th solve the problem of seedling damage by insects larvae. Some evidence for better resistance of coloured seed cultivars to insect damage was noticed. The cultivars differed in all evaluated factors. Katarzynka produced the lowest number of pods, the earliest developed the seeds, but also it was the most susceptible to bacterial infection. Igołomska created the most branchy plants with the largest number of pods. Nigeria presented the strongest growth and latest seed maturation. Both last mentioned cv. Igołomska and Nigeria distinguished themselves as better tolerant to bacterial infection than others. The highest yield was obtained from Igołomska and Augusta. In general red seed cultivars seemed to be better habitat adapted then white ones.
EN
The paper presents a compilation of results obtained from field and laboratory experiments conducted in 2005–2007 at the Malopolska Plant Breeding Station in Skrzeszowice near Krakow (220 m a.s.l) on three forage cultivars of Poa pratensis (Skrzeszowicka, Duna and Balin). The investigations aimed at determining the effect of mineral fertilization mainly with nitrogen on the quantity of seed. The studies analysed three nitrogen fertilizer doses (60, 90 and 110 kg N ha–1) which were used as a whole or divided into two or three parts. Moreover assessed were several dates of nitrogen application: early spring, “under the panicle” and the autumn date. Both the dose of nitrogen and the date of its application significantly affected the number of plants per 1 m2. Mineral fertilization with nitrogen dosed 110 kg N ha–1 and divided into two parts resulted in about 5 times greater seed yields than in the objects without fertilization obtained from Balin cultivar (577.4 kg ha–1) and Skrzeszowicka cultivar (543.9 kg ha–1). A significantly lower crop yield was produced by Duna cultivar (245.2 kg ha–1).
PL
Praca zawiera zestawienie wyników badań polowych i laboratoryjnych przeprowadzonych w Stacji Małopolskiej Hodowli Rooelin – HBP w Skrzeszowicach koło Krakowa (220 m n.p.m.) w latach 2005–2007 z trzema pastewnymi odmianami wiechliny łąkowej (Skrzeszowicka, Duna, Balin). Badania miały na celu okreoelenie wpływu nawożenia mineralnego, głównie azotem, na wielkooeć plonu nasion. W badaniach uwzględniono trzy dawki nawożenia azotem (60, 90 i 110 kg N ha–1), które stosowano jednorazowo bądź dzielono na dwie lub trzy części. Ponadto ocenie poddano kilka terminów stosowania azotu: wczesnowiosenny, na początku kłoszenia i termin jesienny. Wielkooeć dawki azotu, jak również termin jego stosowania wpłynął na ilości roślin na 1 m2. Pod wpływem nawożenia mineralnego azotem w dawce 110 kg N ha–1 dzielonej na dwie części uzyskano w odniesieniu do obiektów nie nawożonych około 5-krotnie wyższe plony nasion u odmiany Balin (587,4 kg ha–1) oraz u odmiany Skrzeszowickiej (543,9 kg ha–1). Istotnie niższym plonowaniem odznaczyła się odmiana Duna (245,2 kg ha–1).
EN
The paper contains the results of field and laboratory experiments on three Lolium perenne L. turfgrass cultivars (Gazon, Nira and Sandra) at Malopolska Plant Breeding Station (HBP) in Skrzeszowice near Krakow (220 m a.s.l.) conducted in the years 2006–2008. The analyses assessed the effect of doses of mineral fertilization with nitrogen (60, 90 and 120 kg N ha–1) applied at early spring, the start of the earing stage and autumn on the seed yield. The highest yield was monitored by the inflorescence shoot density of cv. Nira (1895 shoots/m2), cv. Gazon (1976 shoots/m2) and cv. Sandra (2098 shoots/m2). Fertilization dose of 90 kg N ha–1 applied three times effected the most considerably the number of spikelets per ear and the efficiency of seed settling on the ear: from 73 % (cv. Nira) to 76 % (cv. Sandra). The highest seed yield was obtained as a result of the 120 kg N ha–1 fertilizations applied three times.
PL
Praca zawiera zestawienie wyników badań polowych i laboratoryjnych przeprowadzonych w Stacji Małopolskiej Hodowli Roślin - HBP w Skrzeszowicach koło Krakowa (220 m n.p.m.) w latach 2006-2008 z trzema gazonowymi odmianami życicy trwałej (Gazon, Nira, Sandra). W badaniach poddano ocenie wielkość dawki nawożenia mineralnego azotem (60, 90, 120 kg N ha-1) oraz termin jego stosowania (wczesnowiosenny, początek kłoszenia i jesienny), na wielkość plonu nasion. W przeliczeniu na 1 m2 uzyskanie największego plonu nasion zapełniała obsada pędów kwiatowych: 1895 u odmiany Nira, 1976 u odmiany Gazon oraz 2098 u odmiany Sandra. Nawożenie azotem w dawce 90 kg N ha-1 zastosowanej w trzech terminach: wczesnowiosennym, na początku kłoszenia i jesiennym najbardziej zwiększało liczbę kłosków w kłosie oraz efektywność osadzania nasion w kłosie od 73 % u odmiany Nira do 76 % u odmiany Sandra. Największy plon nasion uzyskano pod wpływem dawki 120 kg ha-1, zastosowanej w trzech terminach: wczesnowiosennym, na początku kłoszenia i jesiennym.
EN
The investigation carried out in the years 2006-2008 aimed at the assessment of pumpkin fruit of 12 cultivars belonging to Cucurbita maxima ('Amazonka', 'Ambar', 'Bambino', 'Karowita', 'Melonowa Zolta', 'Uchiki Kuri') and Cucurbita pepo ('Danka Polka', 'Miranda', 'Junona', 'Pyza' and 'Warszawska Makaronowa', as well as 'Jet' FI). The evaluation involved the content of carotenoids, vitamin C. starch, polyphenols, soluble solids, dry matter, total and reducing sugars, as well as nitrates and macroelements (P, K, Mg, Ca) in pumpkin fruit immediately after harvest and after 90-day storage in gravity storehouse. Pumpkin was cultivated from transplants planted to a destination site in the second decade of May. Mature pumpkin fruits were harvested in the second week of September. Cultivars of Cucurbita ma-dma featured higher content of carotenoids, vitamin C, starch, soluble solids, dry matter. total and reducing sugars than those belonging to Cucurbita pepo. The highest content of carotenoids was recorded in 'Amazonka' (18.40 mg o 100 g-1 d.m.) and 'Ambar' (15.49 mg o 100 g-1 d.m.) cvs. The richest source of starch proved to be fruits of 'Ambar' (61.5 mg o 100 g-1 d.m.), 'Amazonka'(31.3 mg o 100 g-1 d.m.) and 'Uchiki Kuri' (20.95 mg o 100 g-1 d.m.) cvs. Different levels of total phenolics in pumpkin fruit of all estimated cultivars were less yisible as far as carotenoids, vitamin C and starch contents were concerned. After 90 days of storage contents of carotenoids, vitamin C, starch, total and reducing sugars, dry matter and nitrates as well as pH value decreased, while the level of potassium, phosphorus, tnagnesium and calcium increased. There was not observed significant decrease in total phenolics content in fruits of C. maxima and C. pepo after storage.
PL
Badania przeprowadzone w latach 2006-2008 miały na celu ocenę jakości dojrzałych owoców dyni pochodzących od 6 odmian dyni olbrzymiej Cucurbita maxima ('Amazonka', 'Ambar, 'Bambino', 'Karowita', 'Melonowa Żółta', 'Uchiki Kuri') i 6 odmian dym zwyczajnej Cucurbita pepo ('Danka Polka', 'Miranda'. 'Junona', 'Pyza' i 'Warszawska Makaronowa' oraz 'Jet') przed i po przechowaniu. Oceniono zawartość karotenoidów, witaminy C, skrobi, polifenoli, ekstraktu, suchej masy, cukrów redukujących i ogółem, azotanów oraz makroelementów (P, K, Mg, Ca) w owocach bezpośrednio po zbiorze i po 90-dniowym przechowywaniu w przechowalni grawitacyjnej. Dynię uprawiano z rozsady sadzonej w pole w połowie maja. owoce zbierano w drugim tygodniu września. Owoce odmian należących do dyni olbrzymiej zawierały więcej karotenoidów, witaminy C. skrobi, ekstraktu, suchej masy oraz cukrów ogółem i redukujących niż owoce dyni zwyczajnej. Największą zawartość karotenoidów odnotowano w częściach jadalnych odmian 'Amazonka' (18,40 mg o 100 g-1 d.m.), 'Ambar' (15,49 mg o 100 g-1 d.m.). Najwięcej skrobi miały owoce odmiany 'Ambar' (61.5 mg o 100 g-1 d.m.), 'Amazonka' (31,3 mg o 100 g-1 d.m.) i "Uchiki Kuri' ((20,95 mg o 100 g-1 d.m.). Różnice w zawartości polifenoli pomiędzy badanymi odmianami były mniej widoczne niż w przypadku karotenoidów, witaminy C czy skrobi. Po 90-dniowym przechowywaniu zawartość karotenoidów, witaminy C, cukrów, suchej masy i azotanów oraz wartość pH malały, podczas gdy poziom makroskładników wzrastał. Nie odnotowano znaczących zmian w zawartości polifenoli po przechowaniu.
EN
Field experiment was carried out in 2002-2004 at the Experimental Station in Zawady, belonging to the University of Podlasie. Two factorial experiments were intended in method of random blocks in three variants. The size of field to collect was 18 m2. Two factors were taken into consideration: I factor - fertilization rate of nitrogen: a) O - control object, without nitrogen fertilization, b) 40 kg N o ha-1 (20 kg N o ha-1 before sowing, 20 kg N o ha-1 in the phase of shooting), c) 80 kg N - ha-1 (40 kg N o ha-1 before sowing, 40 kg N o ha-1 in the phase of shooting), d) 120 kg N o ha-1 (60 kg N o ha-1 before sowing, 60 kg N o ha-1 in the phase of shooting), e) 160 kg N o ha-1 (80 kg N o ha-1 before sowing, 80 kg N - ha-1 in the phase of shooting), II factor- spring wheat cultivars: Henika, Banti, Jasna. The harvest of spring wheat was made in the stage of full maturity of grain. The results pointed that the rates of technological value of spring wheat grain changed in dependence on nitrogen fertilization doses. The increase of dose to 160 kg N o ha-1 caused important increase in gluten number and falling number but it caused the drop of gluten density. Gluten deliquescence was the highest after using the dose of 120 kg N o ha-1. Cultivars which were taken into consideration in this experiment had significant influence on increase of contents which determined technological value of spring wheat grain.
PL
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2002-2004 w Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach, należącej do Akademii Podlaskiej. Doświadczenie dwuczynnikowe założono metodą losowanych bloków w trzech powtórzeniach. Powierzchnia poletka do zbioru wynosiła 18 m2. W doświadczeniu badano dwa czynniki: I czynnik - dawki nawożenia azotem: O - obiekt kontrolny bez nawożenia azotem, 40 N kg o ha-1 (20 kg N o ha-1 przed siewem, 20 kg N o ha-1 w fazie strzelania w źdźbło), 80 kg N o ha-1 (40 kg N o ha-1 przed siewem, 40 kg N o ha-1 w fazie strzelania w źdźbło), 120 kg N o ha-1 (60 kg N o ha-1 przed siewem, 60 kg N o ha-1w fazie strzelania w źdźbło), 160 kg N o ha-1 (80 kg N o ha-1 przed siewem, 80 kg N o ha-1 fazie strzelania w źdźbło), II czynnik - odmiany pszenicy jarej: Henika, Banti, Jasna. Zbiór pszenicy jarej przeprowadzono w fazie pełnej dojrzałości ziarna. Z przeprowadzonych badań wynika, że wskaźniki wartości technologicznej ziarna pszenicy jarej zmieniały się w zależności od dawki nawożenia azotem. Wzrost dawki do 160 kg N o ha-1 spowodował znaczne zwiększenie wartości liczby glutenowej i liczby opadania, a obniżenie gęstości ziarna. Rozpływalność glutenu była największa po zastosowaniu dawki 120 kg N o ha-1. Uwzględnione w doświadczeniu odmiany miały znaczny wpływ na wartości wskaźników określających wartość technologiczną ziarna pszenicy jarej.
PL
Celem badań było określenie stopnia zachwaszczenia oraz wpływu zastosowanych herbicydów na liczbę i skład gatunkowy chwastów występujących na plantacji ziemniaka uprawianego w okolicach Bydgoszczy. I czynnikiem badawczym były cztery rodzaje herbicydów (Afalon 50 WP, Azogard 50 WP, Sencor 70 WG + adiuwant Olbras 88 EC, Apyros 75 WG + adiuwant Atpo-lan 80 EC). II czynnikiem były dwie odmiany ziemniaka 'Rywal' i 'Saturna'. Zastosowane herbicydy do pielęgnacji plantacji ziemniaka, w porównaniu do obiektu kontrolnego, wpłynęły istotnie na zmniejszenie zachwaszczenia plantacji, średnio o około 67%. Spośród zastosowanych herbicydów najbardziej skutecznym w zwalczaniu chwastów był Afalon 50 WP, ograniczając liczebność zbiorowiska o 80,3%, szczególnie osobników chwastów dwuliściennych. Najmniej efektywny w zwalczaniu chwastów był preparat Azogard 50 WP stosowany przed wschodem roślin ziemniaka. Z porównywanych odmian mniej zachwaszczona była odmiana 'Rywal'. Liczebność chwastów była współzależna od zastosowanych herbicydów i rozkładu opadów i temperatury w czasie wegetacji roślin ziemniaka. Taksonamł dominującymi były chwasty dwuliścienne, wśród nich najwięcej było Viola arvensis Murr., Chenopodium album L., Polygonum convolvulus L.
EN
The aim of the present research was to evaluate the degree of weed infestation and impact of used herbicides on number and species composition of weeds of potato plantation cultivated near Bydgoszcz. The first research factor involved four types of herbicides (Afalon 50 WP, Azogard 50 WP, Sencor 70 WG + Olbras 88 EC adjuvant, Apyros 75 WG + Atpolan 80 EC adjuvant). The second research factor were two potato cultivars 'Rywal' and 'Saturna'. The herbicides used in potato plantation, as compared with the control, had a significant effect on a decrease in weed infestation of the plantation, on average by about 67%. Of all the herbicides used, the most effective one in weed control was Afalon 50 WP, limiting the abundance of the community by 80.3%, especially dicotyledonous weed individuals. Azogard 50 WP was least effective in the control of weeds applied prior to potato plant emergence. Of all the cultivars researched, similarly as before row closing, 'Rywal' was least infested. The number of weeds was codependent on the herbicides used and rainfall and temperaturę distribution over the plant vegetation period. Dicotyledonous taxa, of which Viola amensis Murr., Chenopodium album. L., Polygonum convolvulus L. dominated.
PL
Celem badań było określenie w jakim stopniu, pod wpływem zastosowanych zabiegów pielęgnacyjnych, ulegnie zmianie wielkość i struktura plonu ogólnego bulw na plantacji ziemniaka uprawianego w okolicach Bydgoszczy. Czynnikiem badawczym były cztery rodzaje herbicydów {Afalon 50 WP. Azogard 50 WP. Sencor 70 WG + adiuwant Olbras 88 EC. Apyros 75 WG + adiuwant Atpolan 8O EC). II czynnikiem były dwie odmiany ziemniaka 'Rywal' i 'Saturna*. Zastosowane w okresie wegetacji roślin herbicydy w istotny sposób wpływały na wzrost plonu ogólnego bulw z hektara, średnio o około 16%. Ponadto na obiektach z zastosowaniem herbicydów uzyskano zróżnicowanie struktury plonu bulw. Najwięcej bulw o średnicy powyżej 55 mm zebrano z obiektu najmniej zachwaszczonego po zastosowaniu preparatu Afalon 50 WP. Plon ogólny bulw odmiany 'Rywal' był istotnie wyższy niż odmiany 'Saturna', o 26% i wynosił 46.8 t ha-1.
EN
The aim of the present research was to what extent. as a result of the weed control treatments used. the size and the structure of the total tuber yield will change, on potato plantation cultivated near Bydgoszcz. The first research factor involved four types of herbicides (Afalon 50 WP. Azogard 50 WP. Sencor 70 WG + Olbras 88 EC adjuvant. Apyros 75 WG + Atpolan 80 EC adjuvant). The second research factor were two potato cultivars 'Rywal' and 'Saturna', The application of herbicides over the plant vegetation period significantly affected an increase in the total yield of tubers per hectare, an average of about 16%. Moreover on plots with the use of herbicides were obtained differences in the structure of the tuber yield. The biggest number of tubers the diameter of which exceeded 55 mm was obtained from the object least weed-infested after the use of Afalon 50 WP agent. The total yield of tubers of 'Rywal' was significantly higher than of 'Saturna', by 26% and accounted for 46,8 t ha-1.
19
Content available remote Estimation of the microelements content in selected cultivars of winter rape seeds
EN
: In the present research the microelement content in some cultivars of rapeseed and theirs variability were assessed. Thirty three samples of rapeseeds, obtained from IHAR experimenta1 stations from 1994-1998 seasons were ground and dry incinerated at 550°C and the ash was dissolved in 10 % of HCl. The contents of Zn, Fe, Cu, Mn, Pb, and Cd in samples were determined by the atomic spectrophotometry method. The results obtained show considerable divergence of extreme values from average microelement content in rape seeds. The greatest variability of lead and the lowest of manganese content were found. The study proved the presence of differences between cultivars for copper, manganese and cadmium.
PL
Określano zawartość oraz zmienność mikroelementów w nasionach wybranych odmian rzepaku ozimego. Trzydzieści trzy próbki nasion rzepaku zebrane w latach 1994-1998 w Zakładach Doświadczalnych IHAR zmielono, a następnie spopielono w temperaturze 550°C, a uzyskany popiół rozpuszczono w 10 % HCl. Zawartość Zn, Fe, Cu, Mn, Pb oraz Cd w próbkach oznaczono metodą spektrometrii atomowej. Uzyskane wyniki wskazują na znaczne odchylenia wartości ekstremalnych od średniej zawartości wymienionych mikroelementów w nasionach rzepaku. Największą zmienność stwierdzono w przypadku ołowiu najmniejszą dla manganu. Przeprowadzone badania wskazują na statystycznie istotne różnice między odmianami dotyczące zawartości miedzi, manganu i kadmu.
EN
The research was conducted in 2005-2006 at the Plant Breeding Station in Skrzeszowice near Krakow (220 m a.s.l.). The experiment, set up with a randomized block design in four replications, was used for hay-making and cut three times during the growing season. The studies considered three Lolium multiflorum cultivars (Atos, Gaza and Tur) and three cultivars of Poa pratensjs (Duna, Skiz and Slezanka). The experiment aimed to assess the cultivars of selected grass species with respect to their monosaccharide concentrations depending on the amount of applied nitrogen fertilization (90, 120 and 150 kg' ha-l). Lolium multiflorum cultivars revealed an about twice higher mean weighed content of monosaccharides in comparison with Poa pratensis. Tetraploid Lolium multiflorum cultivars (Atos and Gaza) bad between 9 and 31 % higher sugar concentrations than the diploid Tur cultivar. The highest content of water soluble carbohydrates was assessed in plants fertilized with the lowest dose of nitrogen (Gaza cv. - 171.3 g . kg-l d.m. and Skiz c. v. - 82.6 g . kg-l d.m.). The lowest content of the analyzed components was determined in plants as a result of treatment with 150 kg . ha-l nitrogen dose (Tur C.V. - 56.5 g . kg-l d.m. and Duna C.V. - 40.2 g . kg-l d.m.).
PL
Badania przeprowadzono w latach 2005-2006 w Stacji Hodowli Roślin w Skrzeszowicach koło Krakowa (220 m n.p.m.). Doświadczenie założone metodą losowanych bloków w czterech powtórzeniach użytkowano kośnie, stosując 3-krotne koszenie w sezonie wegetacyjnym. W badaniach uwzględniono trzy odmiany Lolium multiflorum L (Atos, Gaza, Tur) oraz trzy odmiany Poa pratensis L (Duna, Siz, Slezanka). Badania miały na celu ocenę odmian wybranych gatunków traw pod względem zawartości cukrów prostych w zależności od ilości zastosowanego nawożenia azotowego (90, 120 i 150 kg . ha-l). Odmiany Lolium multiflorum L odznaczały się około dwukrotnie większą średnią ważoną zawartością cukrów prostych w porównaniu do odmian Poa pratensis L. Odmiany tetraploidalne Lolium multiflorum L (Atos, Gaza) zawierały od 9 do 31 % więcej cukrów niż odmiana diploidalna Tur. Największą zawartość węglowodanów rozpuszczalnych w wodzie oznaczono w roślinach nawożonych najmniejszą dawką azotu (odmiana Gaza-171,3 g' kg s.m. i odmiana Skiz- 82,6 g' kg s.m.). Najniższą zawartość analizowanych składników stwierdzono u roślin pod wpływem nawożenia dawką azotu 150 kg . ha-I (odmiana Tur - 56,5 g . kg s.m. i odmiana Duna - 40,2 g . kg s.m.).
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.