Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wykorzystanie bliźniaków cyfrowych do oceny stanu technicznego elementów krytycznych bloków klasy 200 MW podczas przedłużania ich eksploatacji oraz przystosowania do nowych reżimów pracy

Trzeszczyński Jerzy, Hatłas Marcin, Murzynowski Wojciech

Energetyka

|

2023

|

nr 12

714--717

PL

Znaczną część polskiego systemu elektroenergetycznego stanowią bloki i urządzenia długo eksploatowane, które były wielokrotnie remontowane i modernizowane w celu przedłużenia czasu eksploatacji, poprawy sprawności oraz dostosowywania ich do obowiązujących limitów emisji. Dotyczy to zwłaszcza bloków klasy 200 MW. Ze względu na wzrost udziału energii odnawialnej w miksie energetycznym konieczna stała się zmiana trybu ich pracy na regulacyjny, a nawet elastyczny, co wiąże się z ich większą liczbą uruchomień, obniżeniem minimum technicznego, częstszymi zmianami generowanej mocy i szybszego jej naboru. Zapewnienie bezpieczeństwa i dyspozycyjności wiąże się z potrzebą dokładnego identyfikowania zapasów trwałości elementów krytycznych, jak również ich ubytku w trakcie eksploatacji. Te warunki można spełnić wykorzystując w systemach diagnostycznych parametryczne bliźniaki, które w otoczeniu specjalistycznego oprogramowania wyposażonego w algorytmy opracowane przez specjalistów Pro Novum mogą realizować funkcje kompletnego systemu diagnostycznego działającego także w zdalnym trybie, zintegrowanego z procesem eksploatacji bloku.

EN

A significant part of the Polish power system consists of units and devices that have been in operation for a long time. These have undergone multiple repairs and modernizations to extend their operational lifespan, improve efficiency, and comply with current emission limits. This particularly applies to the 200 MW class units. Due to the increasing share of renewable energy in the energy mix, it has become necessary to switch their operation mode to a more regulatory or even flexible one. This entails an increased number of start-ups, lower technical minimums, more frequent power output changes, and faster ramp-up. Ensuring safety and availability requires a precise identification of the remaining lifespan of critical components and their degradation during operation. These conditions can be met by utilizing parametric digital twins in diagnostic systems. These digital twins, operating within specialized software equipped with algorithms developed by Pro Novum specialists, can perform the functions of a comprehensive diagnostic system and operate remotely and are integrated into the unit’s operation process.

2

Korzyści z zastąpienia kryteriów temperaturowych przez naprężeniowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i dyspozycyjności bloków energetycznych eksploatowanych w trybie regulacyjnym oraz o zwiększonej elastyczności

Trzeszczyński Jerzy, Hatłas Marcin, Murzynowski Wojciech

Energetyka

|

2022

|

nr 6

307--310

PL

W artykule zaprezentowano podejście, w którym kryteria temperaturowe określone w formule Bloków Ograniczeń Termicznych (BOT) zastąpiono kryteriami naprężeniowymi generowanymi w Bloku Kontroli Trwałości (BKT). BKT na bieżąco analizuje m.in. stan naprężeń w elementach krytycznych bloku energetycznego wykorzystując ich cyfrowe bliźniaki. Podejście BKT pozwala na dokładniejsze odwzorowanie stanów termicznych i naprężeń. W stopniowo coraz bardziej zaawansowanej formie jest rozwijane w Pro Novum od wielu lat. Towarzyszy zwłaszcza rozwojowi systemów zdalnej diagnostyki jako nieodzownego narzędzia oceny stanu technicznego i prognozowania trwałości dla bloków i urządzeń eksploatowanych w coraz bardziej regulacyjnym trybie. BKT opracowano w ramach Programu Bloki 200+ i zaimplementowano na bloku referencyjnym nr 1 w ENEA Elektrownia Połaniec S.A.

EN

The article presents an approach in which the temperature criteria specified in the formula of Thermal Restriction Blocks (Pol. BOT) were replaced with stress criteria generated in the Life Control Block (Pol. BKT). BKT analyzes on an ongoing basis, inter alia, the state of stresses in the critical elements of a power unit using their digital twins. The BKT approach allows for more accurate mapping of thermal states and stresses. In a gradually more and more advanced form, it has been developed in Pro Novum for many years. In particular, it accompanies the development of remote diagnostics systems as an indispensable tool for assessing the technical condition and predicting durability for units and devices operated in an increasingly flexible mode. The Life Control Block was developed under the 'Program Bloki 200+' (Power Units 200+ Program) and implemented on the reference block no.1 at ENEA Elektrownia Potanieć S.A.

3

Chemical and morphological characterization of polymetallic (Mn-Fe) nodules from the Clarion-Clipperton Zone in the Pacific Ocean

Kozłowska-Roman Agata, Mikulski Stanisław

Geological Quarterly

|

2021

|

Vol. 65, No. 4

art. no. 57

EN

Geochemical studies (WD-XRF, ICP-MS, and GF-AAS) have shown that polymetallic nodules from the eastern Clarion-Clipperton Zone (CCZ) in the Pacific Ocean are enriched in several metals such as Cu (mean 1.16%), Ni (1.15%), Co (0.15%), and Zn (0.14%), as well as remarkable contents of Mo (0.059%), V (0.04%), Ce (0.019%), Nd (0.011%), Li (0.015), and Pt (43 ppb). The average content of REE, together with Y and Sc, is 620 ppm. In nodules from the CCZ metal concentrations are often much higher than those reported in nodules from other ocean basins in the world. The bulk-nodule mean value of the Mn/Fe ratio is 5.3, which is characteristic for a mixed (hydrogenetic and diagenetic) origin of the nodules. Microprobe investigation revealed two different chemical compositions of the layers, and ascertained their general metal content. The nodules analyzed are composed mainly of concentric-collomorphic laminae of Mn and Fe (oxy)hydroxides which crystallized around mineral nuclei (e.g., quartz, clay minerals), bioclasts or rock fragments. They are from 3.3 to 7.6 cm in diameter. The chemical and physical properties of the laminae allowed distinction of two genetic types: hydrogenetic and diagenetic. Those formed as a result of hydrogenesis had increased values of Co, Si, Cl and S, while formed diagenetically showed increased levels of Cu, Ni, Mg, Zn and K. These lamina types are characterized by different growth structures, reflectivity, density and Mn/Fe ratios. The ratio of the diagenetic layers to hydrogenetic layers (192/53) in representative polymetallic nodules shows that the nodules of this study are of mixed hydrogenetic-diagenetic type. A mixed genesis was also shown by discriminant diagrams, with these CCZ samples being located at the transition between typical hydrogenetic and diagenetic fields.

4

Obróbka cieplno-plastyczna wysokowytrzymałej stali konstrukcyjnej niezawierającej pierwiastków strategicznych

Garbarz B., Adamczyk M.

Stal, Metale & Nowe Technologie

|

2018

|

nr 7-8

11--15

PL

Właściwości stopów na bazie układu Fe-C-Al umożliwiają zaprojektowanie wysokowytrzymałej stali konstrukcyjnej niezawierającej pierwiastków uznanych w Unii Europejskiej jako strategiczne (krytyczne): Nb, V, Mo. Nowa stal może stanowić alternatywę w stosunku do klasycznych gatunków HSLA.

EN

The properties of alloys based on the Fe-C-Al system enable to design a high-strength structural steel containing no elements recognised in European Union as strategic (critical): Nb, V, Mo. The new steel could be an alternative to the classical HSLA grades.

5

Charakterystyka geochemiczna wybranych pierwiastków krytycznych w żużlach po hutnictwie rud Zn-Pb

Jonczy I.

Chemistry, Environment, Biotechnology

|

2018

|

Vol. 21

19--25

PL

Surowce krytyczne charakteryzują się dużym znaczeniem gospodarczym, ale też jednocześnie dużym ryzykiem niedoboru dostaw. Obecnie podejmowane są działania mające na celu poprawę stanu wiedzy na ich temat, co ma doprowadzić do utworzenia w 2020 roku ogólnoeuropejskiej bazy wiedzy o możliwościach ich pozyskiwania. W grupie wyróżnionych 27 surowców krytycznych znaczną część stanowią pierwiastki krytyczne. Obok źródeł naturalnych pierwiastki krytyczne mogą także występować w materiałach odpadowych, w tym w żużlach po hutnictwie rud Zn-Pb. Przeprowadzone badania wykazały, że w ich składzie chemicznym w największych ilościach występują: W, Co, Ce, Y, La, Sc, w śladowych ilościach oznaczono: Dy, Pd, Pt, Ir. Żaden z tych pierwiastków nie tworzy w analizowanych żużlach własnych faz krystalicznych; występują one w stanie rozproszonym w substancji amorficznej lub tworzą podstawienia w strukturze wewnętrznej innych faz. Stwierdzono, że precyzyjne oznaczenie zawartości danego pierwiastka oraz określenie form jego występowania wymusza konieczność prowadzenia kompleksowych analiz w oparciu o kilka wzajemnie uzupełniających się metod.

EN

Critical raw materials are characterized by a high economic importance, but also by a high risk of shortage of supplies. Currently, some actions of improving a state of knowledge about them are taken. In 2020, it should be lead to the creation of a pan-European knowledge database about the possibilities of their obtaining. In the group of distinguished 27 critical raw materials, critical elements are a significant part. Apart from natural sources, critical elements may also appear in waste materials, including slags from the Zn-Pb ore industry. Researches showed that in their chemical composition W, Co, Ce, Y, La, Sc are concentrated in the largest amounts. In trace amounts: Dy, Pd, Pt, Ir were also noticed. In the analyzed slags none of these elements creates their own crystalline phases; they are dispersed in an amorphous substance or they form substitutions in the internal structure of other phases. Researches have shown that the precise determination of content of a given element and the determination of its occurrence, require the necessity of conducting comprehensive analyzes based on several complementary methods.

6

PROJEKT - Aktualne i projektowane regulacje w zakresie polityki surowcowej i bezpieczeństwa surowcowego państwa – aspekty prawno-poznawcze

Stefanowicz J. A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 100

235--256

PL

W referacie przedstawiono zewnętrzne przesłanki (zarówno międzynarodowe, jak i krajowe) wskazujące na znaczenie kształtowania właściwej polityki surowcowej w kraju, zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa surowcowego. Na tym tle przedstawiono i omówiono obowiązujące aktualnie regulacje prawne związane z polityką surowcową i bezpieczeństwem surowcowym państwa, poczynając od zapisów Konstytucji RP, poprzez zapisy Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 z Planem Działań, Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 r., Prawa Geologicznego i Górniczego oraz innych ustaw i przepisów wykonawczych, Planu Działań „Surowce dla Przemysłu” ogłoszonego przez Ministra Rozwoju, Koncepcji Polityki Surowcowej Państwa przedstawionej przez Pełnomocnika Rządu ds. Polityki Surowcowej, wreszcie projektu Kodeksu urbanistyczno-budowlanego w obszarze planowania przestrzennego. W przypadku dokumentów będących w trakcie procedowania przedstawiony jest aktualny stan prac nad nimi, także w kontekście konkretnych projektów rozwiązań ustawowych dla przyszłych regulacji. W końcowej części zawarte są konkluzje oraz przedstawiony jest aktualny stan debaty i opinii w zakresie polityki surowcowej i ochrony zasobów surowców kluczowych oraz płynące z niej wnioski. Wskazuje się i uzasadnia potrzebę przyśpieszenia prac i podjęcia działań dla przeciwdziałania aktualnie występującym zjawiskom, które mogą utrudnić w przyszłości realizację polityki surowcowej i ochronę zasobów surowców kluczowych.

EN

The article provides the external indications (both international and domestic) showing how important creating an appropriate mineral policy of the country is, especially in the context of mineral security. The current mandatory legal regulations referring to mineral policy and mineral security of the country were presented and discussed against this background, starting with provisions of the Constitution of the Republic of Poland, through the Strategy for Sustainable Development, Spatial Management Concept of the Country 2030 together with Action Plan, Strategy for Energy Security and Environment – 2020 perspective, Geological and Mining Law and other legal acts and implementing provisions, Action Plan “Raw Materials for the Industry” announced by the Minister of Development, the Concept for Mineral Policy presented by the Government Plenipotentiary for the Mineral Policy, and finally – project of the Urban and Building Code in the area of spatial development. In the case of documents being in the course of the proceedings, the current state of working on them is presented, also in the context of particular projected legal solutions for future regulations. The author indicates and justifies the need of accelerating the work and taking actions to prevent the currently appearing phenomena that may impede the execution of the raw materials policy and the protection of key raw materials in the future.

7

Wykorzystanie rentgenowskiej analizy spektralnej w mikroobszarach w oznaczaniu pierwiastków towarzyszących minerałom rud cynkowo-ołowiowych ze złoża Klucze I

Jonczy I., Chwedorowicz B., Kamińska M., Kowalski B.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2017

|

Vol. 6, iss. 3

79--91

PL

Pierwiastki towarzyszące rudom cynkowo-ołowiowym budzą szczególne zainteresowanie zwłaszcza, że część z nich jest zaliczana do grupy pierwiastków krytycznych, których pozyskiwanie z nowych źródeł stanowi obecnie jeden z priorytetów gospodarki w krajach Unii Europejskiej. W celu precyzyjnego oznaczenia pierwiastków towarzyszących sfalerytowi, galenie i markasytowi należy zastosować metody instrumentalne, które w dokładny i wiarygodny sposób pozwolą na oznaczenie ich koncentracji oraz form występowania. Jedną z takich technik jest rentgenowska analiza spektralna w mikroobszarach, którą wykorzystano w badaniach minerałów rudnych ze złoża Klucze I. W kilkunastu mikroobszarach dla sfalerytu, galeny i markasytu oznaczono skład jakościowy i ilościowy pierwiastków; na tej podstawie stwierdzono, że siarczkom cynku, ołowiu i żelaza, obok kadmu Cd i arsenu As, towarzyszą tal Tl i antymon Sb, a także pierwiastki zaliczane do grupy krytycznych: wolfram W, dysproz Dy oraz iryd Ir. W, Dy i Ir nie były dotychczas opisywane w literaturze, jako towarzyszące minerałom rud Zn-Pb; w badanych minerałach występują w stanie rozproszonym, przede wszystkim w sfalerycie i markasycie. Ich obecność może stanowić przesłankę odnośnie możliwości pozyskiwania alternatywnych źródeł pierwiastków krytycznych.

EN

Elements associated with lead-zinc ores arouse a particular interest of scientists, especially that some of them are included to the group of critical elements. Now, in the European Union the obtaining a new sources of them is one of the priorities of the economy. Instrumental methods, which in the most accurate and reliable way, allow for determination of the concentration and occurrence forms of elements associated with sphalerite, galena and marcasite, should be used. One of such technique is X-ray spectral microanalysis, which was used in the researches of ore minerals from Klucze I deposit. In several micro areas of galena, sphalerite and marcasite, the qualitative and quantitative composition of elements was marked; on this basis, it has been found, that sulfides of zinc, lead and iron, beside cadmium Cd, arsenic As, thallium Tl and antimony Sb, contain elements included to the group of critical elements: tungsten W, dysprosium Dy, and iridium Ir. W, Dy and Ir were not previously described in the literature as associated elements of Zn-Pb minerals; in the studied minerals, these elements are dispersed mainly in sphalerite and marcasite. Their presence can be the premise regarding the possibility of obtaining alternative sources of critical elements.

8

Iron Metallurgy Slags as a Potential Source of Critical Elements - Nb, Ta and REE

Kasina M., Michalik M.

Mineralogia

|

2016

|

Vol. 47, iss. 1/4

15--28

EN

The recovery of valuable metals from metallurgical slag disposals is a promising option to protect natural resources, limited due to technology development and increased consumption. The Ad-hoc Working Group on Defining Critical Raw Materials within the Raw Materials Supply Group has proposed a list of critical elements which have the greatest economic importance and meet the requirements of sustainable development in Europe. The goal of this study was to examine steelmaking- and blast-furnace slags from metallurgical processes to determine concentrations of elements of the greatest criticality for Poland, e.g. Nb, Ta and REE, and to discuss the viability of their recovery. Slag analyses indicate enrichment of REE relative to UCC, NASC and average chondrite compositions in blast-furnace slags and Nb and Ta in steelmaking slags. To make recovery of these critical elements reasonable and profitable, it is recommended that they be recovered together with other useful raw materials.

9

Zmienność zawartości pierwiastków krytycznych (Be, Co, Ga, Ge) w węglu kamiennym LZW

Auguścik J., Wasilewska-Błaszczyk M., Wójtowicz J., Paszek M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

nr 466

7--15

PL

Przeprowadzone badania węgla kamiennego złoża Bogdanka, leżącego w obrębie Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW) wykazały, że analizowane pierwiastki (Co, Ga, Ge) charakteryzują się dużą zmiennością. Wyjątek stanowił beryl (Be), który cechuje się zmiennością przeciętną. Badania korelacji między pierwiastkami potwierdziły wyniki wcześniejszych badań dotyczących występowania statystycznie istotnej korelacji między galem i kobaltem (Ga–Co). Otrzymane wyniki badań zawartości poszczególnych pierwiastków krytycznych były dalece odbiegające od dotychczas prezentowanych w opracowaniach naukowych publikowanych i niepublikowanych dla LZW. Badania te nie potwierdziły postulowanych wcześniej prawidłowości i wysokich koncentracji tych pierwiastków w węglach LZW. Uwierzytelniono jednak znacznie większe koncentracje tych pierwiastków w spągu pokładów. Analiza kontrolna prób wykonana w dwóch niezależnych laboratoriach wykazała duże rozbieżności w wynikach oznaczeń, szczególnie w odniesieniu do zawartości germanu; prawdopodobnie jest to związane z bardzo niskimi zawartości tego pierwiastka i trudnościami jego oznaczania.

EN

The research on bituminous coal from the Lublin Coal Basin (LCB) has shown high variability of the chemical elements Co, Ge and Ga. An exception is beryllium that features medium variability. Analysis of the correlation between the elements confirms the results of previous studies on the occurrence of the statistically significant correlation between gallium and cobalt. The obtained contents of particular critical elements differed much more from those presented up-to-date in both published and unpublished scientific reports on the LCB. The research did not confirm regularities and high concentrations of the elements in the LCB coals, as postulated earlier. However, much higher concentrations of the elements were detected in the seam footwalls. The control analysis of the samples performed by two independent laboratories indicated huge discrepancies in the results, especially for the content of germanium, due to very low values and difficulty in marking this element.

10

Ekologiczne kryteria oceny jakości węgla brunatnego na przykładzie złoża Bełchatów

Hycnar E., Ratajczak T., Jończyk W., Wagner M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2015

|

nr 91

81--89

PL

W ostatnich latach narasta problem bezpieczeństwa energetycznego Polski, zapewnienia w najbliższych latach wystarczającej ilości energii, umożliwiającej podtrzymanie wzrostu gospodarczego kraju. W wielu opracowaniach dotyczących perspektyw rozwoju polskiej energetyki pod znakiem zapytania stawia się węgiel, zwłaszcza brunatny, jako paliwo strategiczne. Rozwój krajowej energetyki opartej na kopalnych paliwach stałych, w tym węgiel brunatny będzie możliwy pod warunkiem wdrożenia „technologii czystego węgla". Rozwój tego typu technologii nie jest możliwy bez prowadzenia szczegółowych badań jakości węgla, uwzględnienia obecności zarówno składników mających wpływ na poziom emisji do atmosfery, nie tylko siarki, ale również metali ciężkich, wpływających na proces spalania węgla, jak i na skład chemiczny i właściwości fizykochemiczne popiołów lotnych. Tego typu badania, z uwzględnieniem kryteriów ekologicznych oceny jakości węgla, od kilkunastu lat są prowadzone przez KWB Bełchatów. Opracowano i wdrożono metodykę badań jakości węgla brunatnego na podstawie nowoczesnych metod badawczych. Problematyka badań jakości węgla brunatnego wymaga jednak nowego spojrzenia na skład chemiczny węgla i uwzględnienia w badaniach jakości składników użytecznych chociażby tzw. pierwiastków krytycznych, czyli takich, które rzadko występują w przyrodzie.

EN

In the last years the question of Polish energy security arises, together with ensuring in the coming years enough energy, enabling sustain economic growth of the country. In numerous studies of the prospects for the development of the Polish energy sector, it puts a question of coal, particularly lignite, as a strategic fuel. Development of a national energy sector, based on solid fossil fuels, including lignite, will be possible provided the "clean coal technology" application. The development of this type of technology is not possible without conducting detailed research of coal quality. The study should include components responsible for the toxic emissions to the atmosphere (especially sulfur and heavy metals), and components affecting the combustion process of coal and also responsible for the chemical composition and physical-chemical properties of fly ash. This type of study, taking into account the ecological criteria of the evaluation of coal quality, have been carried on by the Bełchatów lignite mine for several years. The methodology of lignite quality testing, based on modern research methods, was developed and implemented. The issue of lignite quality research requires a "fresh perspective" on the coal chemical composition and taking into account the useful components, even so-called "critical elements", which rarely occur in nature.

11

Analiza zawartości wybranych pierwiastków krytycznych w odpadach z procesu wzbogacania węgla kamiennego

Strugała A., Makowska D., Bytnar K., Rozwadowska T.

Polityka Energetyczna

|

2014

|

T. 17, z. 4

77--88

PL

Popioły ze spalania węgla od dawna rozpatrywane są jako potencjalne źródło szeregu pierwiastków krytycznych, czego dowodem są prowadzone badania nad odzyskiem germanu, galu oraz wanadu z popiołów powstających w przemysłowej instalacji zgazowania węgla IGCC Puertollano, a także powstała w 2011 roku w Chinach instalacja pilotowa do odzysku glinu i galu z popiołów lotnych z elektrowni węglowej. W tej sytuacji uzasadnionym jest pytanie, czy także odpady z przemysłowego wzbogacania węgla koksowego mogą stanowić potencjalne źródło wybranych pierwiastków krytycznych. W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości wybranych pierwiastków, tj.: galu, berylu i kobaltu w takich właśnie odpadach. Przedmiotem analizy były węgle surowe kierowane do wzbogacania, odpady z płuczek zawiesinowych z cieczą ciężką, odpady z płuczek osadzarkowych i odpady z flotowników zakładów przeróbczych sześciu kopalń węgla koksowego. Celem określenia znaczenia tych odpadów jako potencjalnego źródła analizowanych pierwiastków krytycznych wykonano porównawczż analizę zawartości galu, berylu i kobaltu w popiele ze spalania węgla z Lubelskiego Zagłębia Węglowego, który to materiał jest często rozpatrywany jako potencjalne źródło pierwiastków krytycznych. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że badane odpady ze wzbogacania węgli koksowych nie mogą być traktowane jako potencjalne źródło analizowanych pierwiastków krytycznych. Zawartość galu, berylu i kobaltu w odpadach, choć jest nieco wyższa od średniej zawartości tych pierwiastków w skorupie ziemskiej, to jednak jest zdecydowanie niższa od ich zawartości w analizowanym popiele ze spalania węgla z Lubelskiego Zagłębia Węglowego.

EN

Coal ashes have long been regarded as a potential source of a number of critical elements. This is evidenced by studies of the recovery of germanium, gallium, and vanadium from ashes formed at an industrial plant for coal gasification, IGCC Puertollano, and a pilot plant built in 2011 in China for the recovery of aluminumand galliumfromfly ashes emitted by a coal-fired power plant. Given this situation, it is justifiable to consider whether or not waste from the industrial cleaning of coking coal can also constitute a potential source of certain critical elements. This paper presents the results of examinations of the contents of selected elements – i.e. gallium, beryllium, and cobalt – in this kind of waste. The analysis focused on raw coals intended for cleaning, waste from scrubbers with heavy liquid, waste from sedimentation scrubbers, and waste from flotation at the cleaning plants of six coking coal mines. In order to determine the significance of the waste as a potential source of the analysed critical elements, a comparative analysis was conducted of the content of gallium, beryllium, and cobalt in ash from the combustion of coal from the Lublin Coal Basin. This ash is often regarded as a potential source of critical elements. The results of the conducted analyses indicate that the examined waste from the cleaning of coking coals cannot be treated as a potential source of these critical elements. The content of these elements in waste, though slightly higher than their average content in the lithosphere, is significantly lower than their content in the analysed ash from the combustion of coal from the Lublin Coal Basin.