Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Atmosfera pod presją: Jakie są zależności pomiędzy warunkami meteorologicznymi a poziomem zanieczyszczenia powietrza w Poznaniu w dekadzie 2012-2022?

Budka Anna, Lisiak-Zielińska Marta, Borowiak Klaudia

Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja

|

2024

|

T. 55, nr 2

27--33

PL

Przeanalizowano tendencje zmian w czasie oraz powiązania parametrów meteorologicznych (temperatura, opady, zachmurzenie, prędkość wiatru) oraz zanieczyszczeń powietrza (tlenki azotu, ozon troposferyczny, pył zawieszony PM10 i PM2,5) w Poznaniu w latach 2012-2022. Za pomocą modelu ARIMA podjęto również próbę predykcji poziomów zanieczyszczeń powietrza do 2025 roku. Wykazano występowanie tendencji zmian w czasie i zależności pomiędzy parametrami meteorologicznymi oraz zanieczyszczeniami powietrza w Poznaniu w latach 2012-2022. W szczególności zwrócono uwagę na występowanie sezonowości podwyższonych stężeń zanieczyszczeń powietrza oraz pewne tendencje w przedziałach czasowych. Sezonowość ma związek z występującymi porami roku oraz źródłami zanieczyszczeń w nich dominującymi (np. transport, ogrzewanie mieszkań). Z kolei tendencje w przedziałach czasowych powiązane są m.in. z ograniczeniami wynikającymi z pandemii COVID-19 oraz działaniami podjętymi przez indywidualne gospodarstwa domowe i lokalne samorządy. Wskazuje to na celowość podejmowania wysiłków przez społeczeństwo i samorządy w ograniczaniu emisji zanieczyszczeń powietrza w naszym bezpośrednim otoczeniu.

EN

The analysis of time changes and relations between meteorological parameters (temperature, precipitation, cloudy, wind speed) and air pollution (nitrogen oxides, tropospheric ozone, particulate matter PM10 and PM 2.5) in Poznań in 2012-2022. With the aid of ARIMA model the prediction of air pollution level until 2025 has also been performed. The time changes and relations between meteorological parameters and air pollution in 2012-2022 in Poznań have been found. Special attention has been paid to the seasonality of elevated air pollutants concentrations and some tendencies in time periods. The seasonality is mainly related to the seasons of the year and air pollution sources dominant for certain seasons (e.g. transportation, house heating systems). While the longer time period tendencies are in relation in such activities as limitation resulted from COVID-19 pandemic situation and activities conducted by local governments and individual household to reduce air pollution emissions. This indicates the purposefulness of efforts made by society and local governments to reduce air pollution emissions in our immediate surroundings.

2

Ecotoxicological biotests as tools for continuous monitoring of water quality in dam reservoir

Łaszczyca Piotr, Nakonieczny Mirosław, Kostecki Maciej

Archives of Environmental Protection

|

2023

|

Vol. 49, no 1

25--38

EN

Ecotoxicological biotests were applied in order to evaluate their suitability as early warning systems in the continuous monitoring of lowland shallow dam reservoirs located in Central Europe. The following biotests were used: Daphtoxkit F™magna, Algaltoxkit F™, Ostracodtoxkit F, Phytotoxkit and MARA Test. The experiment was conducted from July 2010 to December 2012 in Goczalkowice Reservoir (the Vistula River, Poland), serving as a model. For the analysis, 41 out of 52 measured water indices were used to assess its toxicity to living organisms. The results of biotests were correlated with 41 hydrochemical indices of water quality. The pattern of relationships among the result of biotest and hydrochemical indices as well as Factor Analysis (FA) and Primary Component Analysis (PCA) revealed that: i) signs of ecotoxicity detected with biotests were associated with either low flow periods or spring surface runoff of water; ii) single events of increased ecotoxicity in the depression areas behind saddle dam pump stations appeared after high flow periods; iii) elevated toxicity was accompanied by high concentrations of dissolved and suspended substances; iv) FA and PCA demonstrated correlations among the results of biotests and damming parameters, water conductivity, alkali and transitory metal metals (Ca, Fe, Cu, Zn), and several forms of nitrogen phosphorous and carbon compounds concentration. The relationships suggest that batteries of biotests may serve as a cost-eff ective tool for continuous monitoring of water quality in dam reservoirs and can detect effects of extreme hydrologic events, local toxic discharges, and signs of the trophic status of the reservoirs.

PL

Celem pracy była analiza zastosowania biotestów ekotoksykologicznych do oceny ich przydatności jako systemów wczesnego ostrzegania w ciągłym monitoringu nizinnych, płytkich zbiorników zaporowych zlokalizowanych w Europie Środkowej. Zastosowano następujące biotesty: Daphtoxkit F™magna, Algaltoxkit F™, Ostracodtoxkit F, Phytotoxkit i MARA Test. Badania prowadzono od lipca 2010 do grudnia 2012 roku na Zbiorniku Goczałkowickim (Wisła, Polska), który pełnił funkcję modelu badawczego. Do analizy wykorzystano 41 z 52 zmierzonych wskaźników wody celem oceny jej toksyczności na organizmy żywe. Wyniki biotestów skorelowano z 41 hydrochemicznymi wskaźnikami jakości wody. Schemat zależności między wynikiem biotestów i wartościami wskaźników hydrochemicznych oraz wyniki analizy czynnikowej (FA) i analizy składowych pierwszorzędowych (PCA) wykazały, że: iii) oznaki ekotoksyczności wykryte za pomocą biotestów były związane albo z okresami niskiego przepływu, albo z wiosennym spływem wód powierzchniowych; iii) po okresach wzmożonych przepływów wystąpiły pojedyncze przypadki zwiększonej ekotoksyczności w obszarze obniżenia tamy bocznej za przepompowniami zapory; iii) podwyższonej toksyczności towarzyszyły wysokie stężenia substancji rozpuszczonych i zawieszonych; iv) FA i PCA wykazały korelacje między wynikami biotestów i parametrami piętrzenia, przewodnością wody, metalami alkalicznymi i przejściowymi (Ca, Fe, Cu, Zn) oraz kilkoma grupami związków azotu, fosforu i węgla. Uzyskane wyniki analizy sugerują, że baterie biotestów mogą służyć, jako efektywne, nisko kosztowe narzędzie do ciągłego monitorowania jakości wody w zbiornikach zaporowych i mogą wykrywać negatywne skutki ekstremalnych zdarzeń hydrologicznych, lokalnych zrzutów zanieczyszczeń oraz zmian stanu troficznego zbiorników. Wyniki sugerują, że biotesty mogą pomóc w ciągłym monitorowaniu poziomu troficznego zbiorników zaporowych

3

Correlation and interpretation of thermal properties of volcanic rocks from Austria

Gegenhuber Nina, Dertnig Florian

Acta Geophysica

|

2023

|

Vol. 71, no. 3

1251--1258

EN

Thermal properties of rocks are of great importance not only for geothermal projects. The focus of petrophysical data presented here is laid mainly on volcanic rocks. Thermal properties include not only thermal conductivity but also heat production and heat capacity. A full range of dataset and analysis out of it is presented here. The target of this study is to deliver new insights in the thermal properties of volcanic rocks of Austria. The focus is laid on thermal conductivity—understanding of influencing factors and correlations with other properties, like compressional wave velocity, electrical resistivity or radiogenic heat production. Therefore, a set of data from various volcanic rocks of Austria is presented, analysed in detail and new correlations are presented. The correlations can be further applied on logging data to derive thermal properties in the field. These improved correlations and further interpretations can help in planning geothermal projects and can improve the output of simulations because of the better input data.

4

Linking static and dynamic mechanical properties for metamorphic rocks from Austria including their anisotropic efect

Gegenhuber Nina, Krueger Melanie

Acta Geophysica

|

2021

|

Vol. 69, no. 2

539--546

EN

The derivation of geomechanical properties from petrophysical/geophysical data is not only of great importance in the oil industry but also in mining, geothermal projects and tunnelling, for reduction of costs and to improve security. For the oil industry and geothermal sector, it is mainly important for drilling rate and the stability of the borehole and, as a result, the economic factor. A key issue is that geomechanical properties, which can support a better planning of a project, cannot be measured in the borehole or on the surface directly. In this study, the focus is put on anisotropic efects on the correlation between static and dynamic properties, which is neglected in most studies but important because values can vary extremely. Therefore, measurements in the geotechnical laboratory of compressional and shear wave velocity during uniaxial compression strength test were taken. Additionally, typical properties like bulk and grain density as well as porosity were determined too. Diferent samples (carbonate–silica schist, marble and phyllite) from the "Zentrum am Berg"-research tunnelling centre at the "Erzberg" in Austria were used. Shown are correlations between uniaxial compression strength and compressional wave velocity as well as for static and dynamic Young’s modulus including their anisotropic efect. The results are promising and provide an opportunity for further applications on log data.

5

Dependences between certain petrographic, geochemical and technological indicators of coal quality in the limnic series of the Upper Silesian Coal Basin (USCB), Poland

Parzentny Henryk R., Róg Leokadia

Archives of Mining Sciences

|

2020

|

Vol. 65, no. 3

665--684

EN

This article aims to assess the values of the most often measured petrographic, geochemical and technological indicators of coal quality and to identify probable dependences between them in the USCB coal. The following can also be observed: high content of Cd and Co in carbonate minerals separated from coal, in clay minerals – Cr and Zn, and in sulfide minerals – Cu, Ni and Pb. Nevertheless, it is organic matter which has the greatest influence on the average content of trace elements in coal. Correlations between the values of some of the indicators of coal quality were also observed. It has been observed that the increase in vitrinite content in coal is accompanied by a decrease in, while an increase in the content of liptinite and inertinite in coal is accompanied by an increase in the content of CaO, MgO, and SO3 in coal ash. An increase in the carbonization of organic matter is accompanied by an increase in the content of Cu and Ni in coal, and a decrease in the content of Pb and S in coal and the content of Fe2O3 in coal ash.

6

Nowe metody geometryczne w wieloskalowej analizie topografii powierzchni: nachylenie i krzywizna

Bartkowiak T.

Mechanik

|

2018

|

R. 91, nr 11

966--969

PL

Przedmiotem artykułu jest przedstawienie nowych, geometrycznych metod wielkoskalowych w opisie topografii powierzchni. Istotnym zagadnieniem w inżynierii powierzchni jest znalezienie zależności funkcyjnych między procesem wytwarzania a uzyskaną topografią lub między topografią a zjawiskami występującymi w trakcie jej oddziaływania z otoczeniem (np. tarciem, wytrzymałością zmęczeniową czy refleksyjnością). Właściwości geometryczne chropowatych powierzchni zmieniają się wraz ze skalą obserwacji, wynikającą z pomiaru lub obliczeń. Skoncentrowano się na dwóch nowych metodach analizujących nachylenie i krzywiznę. Krzywizna jest przedstawiana jako tensor, którego komponenty opisują maksymalną i minimalną krzywiznę, w tym ich wartości i kierunki. Nachylenie jest rozumiane jako orientacja w przestrzeni wektora normalnego do powierzchni. Przedstawiono przykładowe korelacje między nachyleniem i krzywizną a parametrami opisującymi ich oddziaływanie z otoczeniem i proces wytwarzania, wskazując na ich duży potencjał w rozwoju wieloskalowego opisu topografii powierzchni.

EN

The aim of this paper is to demonstrate the use of novel geometric multiscale methods in the characterization of surface topographies with a view to establishing functional relations between formation processes and resulted topography or between topography and its performance during interaction with the environment (e.g. friction, fatigue or gloss reflectance). Geometric properties of rough surfaces change with the scale of observation, i.e., measurement or calculation. In this paper, I focus on two novel method, which analyse slope and curvature in multiple scales. The digital nature of measured surfaces is recognized and is not smoothed to fit a continuous function to the measured heights. Curvature is represented as a second order tensor, which components describe maximal and minimal curvatures and their directions. In order to describe curvature distributions for analyzed regions, statistical parameters, such as: mean and standard deviation, are used. Those measures are utilized to find correlations between them and certain formation or performance parameters. The other method described here bases on slope. In this work, two calculation techniques are presented using orientation normal vectors estimated through covariance matrix method or cross product. As a result of further processing, 3D distributions of direction cosines are obtained, based on which multivariate statistical parameters are calculated (incl. measures of dispersion and higher statistical moments). This paper also presents the sample strong correlations between slope or curvature, for actual measured textures, and manufacturing or performance parameters. This indicates a great potential of those two methods in the development of multiscale characterization of surface topographies.

7

Wyposażenie w ciągniki a wydajność pracy w rolnictwie

Pawlak J.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2017

|

R. 25, nr 4

65--74

PL

Wartość produkcji globalnej i końcowej w rolnictwie polskim, w cenach stałych, była w 2013 r. o 108%, a produkcji towarowej o 177% większa niż w 1950 r. W tym samym czasie liczba pracujących zmniejszyła się o 37%, a liczba ciągników użytkowanych w rolnictwie polskim zwiększyła się ponad pięćdziesięciokrotnie. Wydajność pracy, mierzona wartością produkcji globalnej w przeliczeniu na osobę pracującą w rolnictwie, była w 2013 r. o 450% większa. Odpowiedni wzrost produkcji końcowej w przeliczeniu na osobę pracującą w rolnictwie wyniósł 632%, a produkcji towarowej - 1008%. Stwierdzono dodatnią współzależność między stanem wyposażenia w ciągniki a wydajnością pracy w rolnictwie, mierzoną wartością produkcji towarowej na osobę pracującą w rolnictwie. Współzależność ta zaznacza się najsilniej, gdy miernikiem produkcji rolniczej jest produkcja towarowa.

EN

The value of a gross and final output in constant prices was in 2013 by 108%, and market output - by 177% higher than in 1950. At the sometime number of persons working in Polish agriculture decreased by more than 37%, and above fiftyfold increase in number of tractors in use has been noted. The productivity of labor in Polish agriculture increased by 232-568%, according to the category of agricultural output taken as a base for evaluation of the labor productivity level. The highest dynamics of the increase has been noted when the market production was taken as a base for evaluation of the labor productivity level. Positive correlation between equipment in tractors and the productivity of labor has been stated. The correlation is strongest when the market output is taken as a meter of agricultural production and the weakest in a case of gross output.

8

Wyposażenie w ciągniki a wartość produkcji rolniczej

Pawlak J.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2017

|

R. 25, nr 3

73--81

PL

Przeprowadzono analizę zmian wyposażenia polskiego rolnictwa w ciągniki rolnicze oraz wartości produkcji globalnej, końcowej i towarowej w rolnictwie polskim w latach 1949- 2013. Zastosowano metodę przeliczeń wartości poszczególnych kategorii produkcji rolniczej z cen bieżących na ceny stałe. Przedstawiono modele opisujące współzależności między wyposażeniem w ciągniki a wartością produkcji rolniczej w cenach stałych w postaci funkcji o najwyższym współczynniku dopasowania R2 . Wartość produkcji globalnej w rolnictwie w cenach stałych była w 2013 r. o 124%, produkcji końcowej o 213%, a produkcji towarowej o 420% większa niż w 1949 r. W latach 1949-2013 liczba ciągników użytkowanych w rolnictwie polskim zwiększyła się o 5853%. Stwierdzono dodatnią współzależność między stanem wyposażenia w ciągniki a wartością produkcji rolniczej. Współzależność ta zaznacza się najsilniej, gdy miernikiem produkcji rolniczej jest produkcja towarowa, a najsłabiej, gdy jest to produkcja globalna. Niezależnie od przyjętej kategorii produkcji rolniczej, oceniane współzależności zaznaczają się najsilniej w okresie, w którym liczba ciągników użytkowanych w rolnictwie wynosiła poniżej 600 tys. szt. i słabną w miarę zwiększania się ich liczby.

EN

In the years 1949-2013 number of tractors in use in Polish agriculture increased by 495%. The value of a gross output in constant prices was in 2013 by 124%, final output by 213%, and market output 420% higher than in 1949. Positive correlation between equipment in tractors and the value of agricultural output has been stated. The correlation is strongest when the market output is taken as a meter of agricultural production and the weakest in a case of gross output. Irrespective of the category of agricultural output taken into account, the correlations studied was the most strongly marked within the period when the number of tractors in use in Polish agriculture amounted to below 600 thousand units, and it weakened along with the increase in the number of tractors.

9

Rozkład przestrzenny związków żelaza i manganu w osadach dennych Jeziora Goczałkowickiego

Czaplicka A., Ślusarczyk Z., Bazan S., Szarek-Gwiazda E.

Ochrona Środowiska

|

2017

|

Vol. 39, nr 3

47--54

EN

Analysis of the bottom sediment composition in the shallow, polimictic Goczalkowice dam reservoir demonstrated that the amounts of Mn and Fe compounds determined did to a small extent only exceed the level of their geochemical background. Spatial distribution of iron and manganese content in the Goczalkowice dam reservoir was developed on the basis of the bottom sediment composition studies for the reservoir. There is an evidence of both natural and anthropogenic origin of the two elements. Correlations between their presence and the content of granulometric bottom sediment fractions, organic matter amount, depth of the measuring points as well as concentration of other trace elements (Cd, Cu, Ni, Pb, Zn) in the sediments were developed. Statistical testing allowed for identification of varying statistical strength between the content of Fe and Mn and fi ne bottom sediment fractions. Three groups of measuring points identified in the dam reservoir substantially differed from each other by Fe and Mn bottom sediment content. In addition, differentiation in their concentration along longitudinal transects of the dam reservoir was demonstrated.

PL

Przeprowadzone badania składu osadów dennych w płytkim, polimiktycznym Jeziorze Goczałkowickim wykazały, że oznaczone ilości związków żelaza i manganu tylko w niewielkim stopniu przekraczały poziom ich tła geochemicznego. Na podstawie badań składu osadów dennych Jeziora Goczałkowickiego opracowano rozkład przestrzenny zawartości związków żelaza i manganu w czaszy zbiornika. Stwierdzono zarówno naturalne, jak i antropogeniczne pochodzenie obu tych pierwiastków. Opracowano współzależności między ich obecnością a zawartością frakcji granulometrycznych osadów, ilością związków organicznych, głębokością punktów pomiarowych, a także zawartością innych metali śladowych (Cd, Cu, Ni, Pb, Zn) w osadach. Za pomocą testów statystycznych wskazano na różną siłę statystyczną współzależności między zawartością żelaza i manganu a zawartością drobnych frakcji osadów dennych. Wydzielono trzy grupy punktów pomiarowych w zbiorniku zaporowym, istotnie różniących się między sobą zawartością związków żelaza i manganu w osadach dennych. Wykazano także zróżnicowanie zawartości tych metali w osadach wzdłuż podłużnych transektów zbiornika zaporowego.

10

Dependence between the content of copper and the content of major elements in sediments of Polish lakes

Bojakowska I., Bureć-Drewniak W., Wiłkomirski B.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2016

|

Vol. 23, nr 1

21--31

EN

In 416 sediment samples taken from the deepest waters of 260 lakes located within the following Lake Districts: Greater Poland, Pomeranian and Masurian, the content of Cu, Ca, Mg, Fe, Mn, K, Na, P and S was determined by the ICP-OES method and the content of the Total Organic Carbon (TOC) was determined by the coulometric titration method. The analyses revealed that in the majority of tested samples, the Cu content did not exceed 50 mg/kg and that the geometric mean of the copper content is 13 mg/kg, and thus it is much higher than the geochemical background for aquatic sediments in Poland. The high dependence determined between the Cu content in sediments and the concentration of Al, K, Mg, S and TOC and a weaker correlation between the Cu concentration and the content of P and Fe indicate that copper in sediments is primarily related to the organic matter and clay minerals and, to a lesser extent, to phosphates and iron compounds. The variation in the copper content in sediments of different Lake Districts and also the variation in the present correlations were observed.

PL

W 416 próbkach osadów pobranych z głęboczków 260 jezior Pojezierzy: Wielkopolskiego, Pomorskiego i Mazurskiego oznaczano zawartość Cu, Ca, Mg, Fe, Mn, K, Na, P i S metodą ICP-OES oraz zawartość węgla organicznego (TOC) metodą kulometrycznego miareczkowania. Analizy wykazały, że w większości zbadanych próbek zawartość Cu nie przekraczała 50 mg/kg, a średnia geometryczna zawartość miedzi wynosi 13 m/kg i jest znacznie wyższa od tła geochemicznego dla osadów wodnych Polski. Stwierdzona wysoka zależność między zawartością Cu w osadach a stężeniem Al, K, Mg, S i węgla organicznego oraz słabsza korelacja między stężeniem Cu a zawartością P i Fe wskazuje, że miedź w osadach związana jest przede wszystkim z materią organiczną oraz minerałami ilastymi, a w mniejszym stopniu z fosforanami i związkami żelaza. Zaobserwowano zróżnicowanie w zawartości miedzi w osadach różnych pojezierzy, a także zróżnicowanie w występujących korelacjach.

11

Heat transfer in plate heat exchanger channels: Experimental validation of selected correlation equations

Cieśliński J. T., Fiuk A., Typiński K., Siemieńczuk B.

Archives of Thermodynamics

|

2016

|

Vol. 37, no. 3

19--29

EN

This study is focused on experimental investigation of selected type of brazed plate heat exchanger (PHEx). The Wilson plot approach was applied in order to estimate heat transfer coefficients for the PHEx passages. The main aim of the paper was to experimentally check ability of several correlations published in the literature to predict heat transfer coefficients by comparison experimentally obtained data with appropriate predictions. The results obtained revealed that Hausen and Dittus-Boelter correlations underestimated heat transfer coefficient for the tested PHEx by an order of magnitude. The Aspen Plate code overestimated heat transfer coefficient by about 50%, while Muley-Manglik correlation overestimated it from 1% to 25%, dependent on the value of Reynolds number and hot or cold liquid side.

12

Assessment of cereal seed shape with the use of sphericity factors

Kaliniewicz Z., Biedulska J., Jadwisieńczak B.

Technical Sciences / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2015

|

nr 18(4)

237--246

EN

Shape is one of the key discriminating factors in seeds. It plays a major role in seed cleaning and sorting, and it influences the bulk behavior of seeds. The shape of seeds can be described with the use of sphericity factors. In this study, the thickness, width, length and mass of principal cereal seeds (wheat, rye, barley, oats and triticale) were determined. The geometric parameters of seeds were used to calculate five sphericity factors for each seed type. The results of measurements and calculations were processed statistically by analysis of variance, correlation analysis and linear regression analysis. In the group of the analyzed cereal seeds, the lowest values were noted for sphericity factor K5 in the range of 0.046 to 0.275, and the highest values - for sphericity factor K3 in the range of 0.359 to 0.650. The shape of cereal seeds was mostly highly correlated with: thickness in barley seeds, width in wheat seeds, width and thickness in rye and triticale seeds, and length in oat seeds. All of the analyzed sphericity factors can be used interchangeably to describe the shape of cereal seeds, and the relationships between those factors can be described with linear equations.

13

Struktura zbiorowisk mikroorganizmów w osadzie czynnym oczyszczalni z podwyższonym usuwaniem biogenów

Muszyński A.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Środowiska

|

2015

|

z. 71

3--113

PL

W pracy zbadano wpływ warunków oczyszczania ścieków osadem czynnym na bioróżnorodność mikroorganizmów odpowiedzialnych za usuwanie azotu i fosforu. Badania prowadzono w pełnoskalowych oczyszczalniach ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów, różniących się konfiguracją reaktorów, głównymi parametrami chemicznymi i technologicznymi. Strukturę populacji bakterii określano metodami biologii molekularnej - qFISH (quantitative Fluorescence In Situ Hybridization) raz PCR (Polymerase Chain Reaction). W celu oceny zależności pomiędzy składem chemicznym ścieków i parametrami technologicznymi a zawartością mikroorganizmów w osadzie czynnym zastosowano badania korelacji rho Spearmana. Różnice pomiędzy poszczególnymi oczyszczalniami weryfikowano z użyciem statystyk opisowych. Najliczniej występującym typem bakterii w osadzie czynnym badanych oczyszczalni ścieków były Proteobacteria, pośród których największy udział miała klasa Betaproteobacteria. Wysoką liczebność osiągały również mikroorganizmy z typów Acnobacteria i Chloroflexi. Ważną grupę w osadzie czynnym stanowiły mikroorganizmy nitkowate, glównie typ Chloroflexi, Haliscomenobacter hydrossis i Microchrix spp. Najliczniejszą grupą bakterii pośród mikroorganizmów akumulujących fosfor (PAO) w badanych oczyszczalniach był rodzaj Tetrasphaera. Rozwojowi PAO z rodzaju Accumulibacter sprzyjała obecność komory predenitryfikacji oraz fermentera. Niska zawartość PAO z rodzaju Halomonas może wskazywać na niewielkie znaczenie tych bakterii w procesie biologicznego usuwania fosforu w badanych układach. Liczebność mikroorganizmów akumulujących glikogen (Competibacter phosphatis oraz powiązanych z Defluviicoccus vanus) utrzymywała się na ogół na niskim poziomie. Istotną rolę w procesie nitryfikacji pełniły nitryfikatory I fazy Nitrosomonas spp. oraz II fazy Nitrospira spp. Pośród denitryfikatorów najwyższy procentowy udział w osadzie miały Thauera spp., Accumulibacter phosphatis klad IA, Azoarcus sp p. oraz część Competibacter phosphatis. Niska liczebność bakterii z rodzajów Nitrosospira i Nitrobacter oraz Curvibacter i Zoogloea wskazuje na ich niewielkie znaczenie odpowiednio w procesach nitryfikacji oraz denitryfikacji w komunalnych oczyszczalniach ścieków. Zmienną sezonową liczebności stwierdzono tylko u niektórych grup bakterii (test U Manna-Whitneya). Wykazano, że struktura populacji bakterii odpowiedzialnych za usuwanie biogenów w osadzie nie zależy wyłącznie od ogólnych wskaźników zanieczyszczeń organicznych w ściekach takich jak BZT5 i ChZT. Obecność w ściekach określonych frakcji organicznych i nieorganicznych jest jednym z decydujących czynników, kształtujących strukturę populacji bakterii w osadzie czynnym. Udowodniono występowanie istotnych różnic w bioróżnorodności mikroorganizmów pomiędzy oczyszczalniami ze znacznym udziałem ścieków przemysłowych a resztą badanych układów. Z porównania rezultatów uzyskanych w niniejszej pracy z danymi wcześniej opublikowanymi wynika, że osi populacji bakterii w osadzie czynnym układów pełnoskalowych nie należy wnioskować na podstawie wyników eksperymentów prowadzonych w warunkach laboratoryjnych.

EN

The influence of environmental and operating conditions on the biodiversity of microorganisms involved in nitrogen and phosphorus removal was studied. The research was carried out in full-scale municipal wastewater treatment plants (WWTPs) with enhanced nutrients removal that differed in configurations of reactors and main chemical and operating parameters. Methods of molecular biology (Fluorescence In Situ Hybridization - FISH, Polymerase Chain Reaction - PCR) were applied to investigate the microbial community structure. Statistical analysis, using Spearman’s correlation coefficient, was performed to find relationships between quantifled bacteria in activated sludge and chemical and operating conditions. Differences among the WWTPs were verified by descriptive statistics. Proteobacteria was the dominant bacterial phylum with the highest percentage of Betaproteobacteria class. Actinobacteria and Chloroflexi were the other highly abundant phyla. Filamentous bacteria, mainly Chloroflexi, Hal iscomenobacter hydrossis and Microthrix spp., constituted an important microbial group in activated sludge. Tetrasphaera genus were the most abundant bacteria among polyphoshate accumulating organisms (PAOs) in the investigated WWTPs. The presence of a predenitrification tank and a fermenter stimulated the growth of Accumulibacter-PAOs. Low abundance of Halomonas-PAOs implies a minor role of these bacteria in biological phosphorus removal in the investigated WWTPs. Glycogen accumulating organisms (Competibacter phosphatis and Defluviicoccus vanus related GAOs) constituted a relatively low fraction of all detected bacteria. Genera Nitrosomonas and Nitrospira were the key ammonia- and nitrite oxidizing bacteria, respectively. Most detected denitriflers bebonged to Thauera spp., clade IA of Accumulibacter phosphatis, Azoarcus spp. and to some Competibacter phosphatis. Based on the bw abundance of genera Nitrosospira, Nitrobacter and Curvibacter as well as Zoogloea we can infer that these bacteria are not important to nitrification and denitrification processes in municipal wastewater treatment plants, respectively. Seasonal variations in abundance were only confirmed for few bacterial groups, using the Mann-Whitney U test. It was shown that community structure of bacteria involved in nutrients removal does not depend solely on indicators of lumped organic matter in wastewater as BOD, or COD. The presence of diferent fractions of organic and inorganic matter is a more decisive factor in determining the relative proportions of the bacterial groups in activated sludge. Significant differences were presented in biodiversity of microorganisms between WWTPs with substantial contribution of industrial wastewater and the other plants. Comparison of the results from this study with the earlier published data implies that the knowledge on activated sludge community structure, obtained from lab-scale experiments, cannot be extended implicitly to full-scale WWTPs.

14

Ammonite biostratigraphy in the Polish Jura sections (central Poland) as a clue for recognition of the uniform base of the Kimmeridgian Stage

Wierzbowski A., Matyja B.

Volumina Jurassica

|

2014

|

Vol. 12, no. 1

45--98

EN

The ammonite succession in the stratigraphical interval from the Bifurcatus Zone, through the Hypselum Zone, up to the lower part of the Bimammatum Zone corresponding to a large part of the Submediterranean Upper Oxfordian is studied in several sections of the Polish Jura in central Poland. The sections have yielded numerous ammonites of Submediterranean–Mediterranean affinity, but also, some of Boreal and Subboreal character. The co-occurrence of ammonites of different bioprovinces makes possible the correlation between the different zonal schemes – especially between the Subboreal/Boreal zonations and the Submediterranean/Mediterranean zonation. The correlation shows that the boundary of the Pseudocordata and Baylei zones (Subboreal) and its equivalent – the boundary of the Rosenkrantzi and Bauhini zones (Boreal), currently proposed as the primary standard of the Oxfordian-Kimmeridgian boundary within its GSSP at Staffin Bay (Isle of Skye, Scotland), runs in the Submediterranean/Mediterranean Upper Oxfordian near the base of the Bimammatum Zone. This discovery removes the main obstacle against the formal recognition of the Staffin Bay section as representing the uniform base of the Kimmeridgian Stage in the World and its GSSP. The ammonite taxa recognized are commented on and/or described, and suggestions on their taxonomical and phylogenetical relations are given in the palaeontological part of the study. A new taxon is established: Microbiplices anglicus vieluniensis subsp. nov.

15

Quantitative Evidence for Direct Effects Between Earth-Ionosphere Schumann Resonances and Human Cerebral Cortical Activity

Saroka K. S., Persinger M. A.

International Letters of Chemistry, Physics and Astronomy

|

2014

|

Vol. 20, iss. 2

166--194

EN

The multiple quantitative similarities of basic frequencies, harmonics, magnetic field intensities, voltages, band widths, and energetic solutions that define the Schumann resonances within the separation between the earth and ionosphere and the activity within the human cerebral cortices suggest the capacity for direct interaction. The recent experimental demonstration of the representations of the Schumann resonances within the spectral densities of normal human quantitative electroencephalographic (QEEG) activity suggests a casual interaction. Calculations supported by correlations between amplitudes of the global Schumann resonances measured several thousands of km away (which were nearly identical to our local measurements) and the coherence and current densities or these frequency bands between cerebral hemispheres for a large population of human QEEG measures indicate that such interaction occurs. The energies are within the range that would allow information to be exchanged between cerebral and Schumann sources. The near-identical solution for current density from the increasing human population and background vertical electric fields suggests that changes in the former might determine the degree of coherence between the Schumann resonances. Direct comparisons of local Schumann measurements and brain activity exhibited powerful intermittent coherence within the first three harmonics. Implications of the contributions of solar transients, surface temperature, and rapidly developing technologies to modify the ionosphere‟s Schumann properties are considered.

16

The effect of the age of Scots pine (Pinus sylvestris L.) stands on the physical properties of seeds and the operating parameters of cleaning machines

Kaliniewicz Z., Rawa T., Tylek P., Markowski P., Anders A., Fura S.

Technical Sciences / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2013

|

nr 16(1)

63--72

EN

Critical transport velocity, the thickness, width, length, the angle of sliding friction and weight of Scots pine seeds harvested from conservation seed stands were measured. Correlations were determined between the age of parent stands (124 to 180 years old) and the above parameters of Scots pine seeds. Significant correlations were found between the age of parents stands and the weight, dimensions and the angle of sliding friction of seeds. Such a correlation was not observed for critical transport velocity. The noted correlations were presented as first-order equations which show that among the studied seed properties, average seed weight changed to the highest degree – it decreased by ca. 15% as Scots pine trees grew older.

17

Przestrzenne zmiany stężeń cynku w osadach dennych Zbiornika Czorsztyńskiego

Haziak T, Czaplicka-Kotas A, Ślusarczyk Z, Szalińska E

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2013

|

T. 16, nr 1

57--68

PL

Przeprowadzona analiza wykazała, że osady denne Zbiornika Czorsztyńskiego są zanieczyszczone cynkiem w nieznacznym stopniu. Naturalne zanieczyszczenie zbiornika cynkiem jest związane z budową geologiczną terenu zlewni i glebami. Przekroczenia naturalnej zawartości można się doszukać w działalności antropogenicznej, związanej ze spływami z pól uprawnych oraz ściekami bytowo-gospodarczymi. Wyraźne są przestrzenne zmiany w rozkładzie stężeń cynku w osadach dennych zbiornika. Największe koncentracje cynku obserwuje się wzdłuż dawnego koryta Dunajca. Występuje wysoka dodatnia korelacja między stężeniem cynku a substancją organiczną oraz między stężeniem cynku i frakcją ilastą w osadach dennych. Obserwuje się także bardzo wysoką korelację pomiędzy zawartością cynku w osadach dennych a zawartością miedzi, żelaza i niklu. Stężenie cynku w osadach nie stanowi potencjalnego zagrożenia dla organizmów bentosowych zgodnie z kryterium ekotoksykologicznym LEL i SEL.

EN

The current study shows that the Czorsztyn Reservoir sediments are contaminated with zinc only at an inconsiderable level. Concentrations comparable to the background level are associated with geology and soils of the catchment area. Values exceeding the natural content can be traced back to anthropogenic activities, related to run-off from farmland and domestic wastewater. Distinct spatial variability in the distribution of zinc concentrations has been found in the reservoir sediments. High concentrations of zinc have been observed mostly along the old bed of the Dunajec River. High positive correlations between zinc, organic matter, and clay fraction concentrations have been determined, and also between zinc and other metals (copper, iron and nickel). Zinc concentrations in the sediments do not pose a potential threat to benthic organisms as eco-toxicological criterions, LEL and SEL, are met.

18

The speed characteristics adaptation of Polish Steamship Company’s dry bulk vessels to SPOS

Wiśniewski B.

Zeszyty Naukowe / Akademia Morska w Szczecinie

|

2012

|

nr 30 (102)

143-149

EN

The cumulative impact of wave and wind on vessel speed are presented. In theory, the influence of wind on ship has been separated including appropriate speed and wind direction. Greater impact on the overall loss rate has been assigned to ship waving. Determination of separate influence of wind and wave calculation was adopted to SPOS.

PL

W artykule zaprezentowano łączne oddziaływanie falowania i wiatru na prędkość statku. Teoretycznie wydzielono wpływ wiatru na statek, uwzględniając odpowiednie prędkości i kierunki wiatru. Większy wpływ na ogólne straty prędkości statku przypisano falowaniu. Określenie oddzielnego wpływu wiatru i falowania adoptowano do programu obliczeniowego SPOS.

19

Nakłady na dój i schładzanie mleka w wybranych oborach wolnostanowiskowych

Fiedorowicz G., Wardal W. J.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2012

|

R. 20, nr 1

87-98

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań ciągu technologicznego doju i schładzania mleka w 19 oborach wolnostanowiskowych. Badania przeprowadzono w latach 2000-2008 na terenie województw: lubelskiego, mazowieckiego i podlaskiego. Porównano nakłady robocizny i koszty na zabieg doju i schładzania mleka w przeliczeniu na 1 dm3 mleka i krowę. Średnie nakłady robocizny w oborach wyposażonych w dojarnie typu tandem wynosiły 0,16 rbmin na 1 dm3 mleka i 3,22 rbmin na krowę i dobę. Średnie nakłady robocizny w oborach wyposażonych w dojarnie rybia ość wynosiły 0,21 rbmin na 1 dm3 mleka i 3,56 rbmin na krowę i dobę. Średnie koszty doju i schładzania mleka w dojarni tandem równały się 0,060 zł na 1 dm3 mleka, natomiast w dojarni typu rybia ość 0,048 zł na 1 dm3. Roczne średnie koszty tego zabiegu w przeliczeniu na jedną krowę wynosiły odpowiednio: 424,70 i 295,80 zł.

EN

Paper presents the results of investigations on technological line of milking the cows and milk cooling in 19 free-stall cow barns. The studies, carried out within 2000-2008 years on the terrain of Lubelskie, Mazowieckie and Podlaskie provinces, compared the costs and labour inputs on milking operation and milk cooling, as accounted per 1 dm3 of milk and 1 cow. Average labour inputs in the cow barns equipped with tandem milking parlour amounted to 0.16 work-min per 1 dm3 of milk and 3.22 work-min daily per 1 cow. In the cow barns equipped with herringbone milking parlours the labour inputs reached on average 0.21 work-min per 1 dm3 of milk and 3.56 work-min daily per 1 cow. The average costs of cow milking and milk cooling in tandem milking parlour reached 0.060 PLN*1 dm-3 milk, whereas in herringbone milking parlour 0.048 PLN*1 dm-3 milk. Average annual costs of tested operations, as accounted per 1 cow, were 424.70 PLN and 295.80 PLN, respectively.

20

Gry komputerowe i motywacje młodzieży gimnazjalnej

Lis R.

Postępy Nauki i Techniki

|

2012

|

Nr 13

127-134

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań korelacji między grami komputerowymi, a motywami i wynikami w nauce uczniów gimnazjum z uwzględnieniem ich płci. Badania wykazały, że najczęstszymi motywami grania w gry komputerowe wśród uczniów gimnazjum jest rozrywka i zapobieganie nudzie. Między dziewczętami i chłopcami istnieją różnice w motywowaniu grania w gry komputerowe. Oceny szkolne uczniów również wpływają na ich motywy grania. Uczniowie ze słabszymi ocenami grają w gry komputerowe najczęściej dlatego, żeby rozładować napięcie oraz dlatego, że źle się czują jeśli nie grają. Uczniowie z lepszymi ocenami najczęściej grają w gry komputerowe z nudów oraz dlatego, że nie mogą się bez nich obejść.

EN

The results of the correlation between video games and the motives as well the results in school-ing middle school students depending of their sex are presented. Studies have shown that the most common motifs playing computer games among students is fun and prevent boredom. Between girls and boys, there are differences in the motivation of playing computer games. School students also evaluate the impact on their motives playing computer games. Students with weaker each week playing video games so often to relieve tension, and because they feel bad if you do not play. Students with better assessments usually play computer games out of boredom and because they can not do without them.