PL
 |
EN
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
  1. 50 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
  2. 46 Budownictwo Górnicze i Tunelowe
  3. 18 Górnictwo i Geoinżynieria
  4. 7 Geoinżynieria : drogi, mosty, tunele
  5. 7 Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska
Więcej...
Autorzy help
  1. 19 Grodecki W.
  2. 12 Wichur A.
  3. 10 Żyliński R.
  4. 9 Madryas C.
  5. 9 Tajduś A.
Więcej...
Lata help
  1. 4 2023
  2. 1 2022
  3. 1 2021
  4. 1 2020
  5. 4 2019
Więcej...
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 166

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 9 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  budownictwo podziemne
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 9 next fast forward last
1
Content available Technologia mrożenia gruntu podczas budowy tunelu pod Świną
Rucińska Teresa, Kozanecki Janusz, Kokolus Maciej
Przegląd Budowlany
|
2023
|
R. 94, nr 9-10
6--10
PL
Budowa tuneli komunikacyjnych to ogromne wyzwanie dla kadry inżynieryjnej. Tunel pod Martwą Wisłą w Gdańsku oraz pod Świną, łączący wyspy Uznam i Wolin, dowodzą, jak wymagające są tego typu inwestycje, nie tylko z uwagi na koszty czy ich realizację, ale również zarządzanie budową. To także konieczność korzystania z nowoczesnych technologii, które wymagają najwyższych kompetencji od wszystkich uczestników procesu inwestycyjno-budowlanego, a zakończona budowa tunelu pod Świną jest tego dowodem. Realizacja tej inwestycji wymagała zastosowania metody pozwalającej na wykonanie wyjść awaryjnych poza obudową tunelu. Wiercenie należało przeprowadzić w gruncie składającym się głównie z piasków, gliny oraz kredy, do tego zawodnionym. Wybrano więc metodę mrożenia solanką schładzaną w agregatach mrożeniowych, co dało pożądany efekt.
EN
The construction of communication tunnels is a huge challenge for the engineering staff. The tunnel under the Martwa Wisła in Gdańsk and under Świna, connecting the islands of Uznam and Wolin, prove how demanding these types of investments are, not only in terms of costs or their implementation, but also in terms of construction management. It is also a necessity to use modern technologies that require the highest competences from all participants of the investment and construction process, and the completed construction of the tunnel under Świna is proof of this. The implementation of this investment required the use of a method that would allow emergency exits to be made outside the tunnel lining. Drilling had to be carried out in soil consisting mainly of sands, clay and chalk, which was also waterlogged. Therefore, the method of freezing with brine cooled in freezing units was chosen, which gave the desired effect.
2
Content available Wykorzystanie technologii DSI Underground jako inżynierskiego wsparcia budowy tunelu S1 Węgierska Górka
Stacha Grzegorz, Szatan Bartosz
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2023
|
Nr 3
44--46
PL
Tunele drogowe TD-1 (TD-1.1 i TD-1.2) oraz TD-2 (TD-2.1 i TD-2.2) stanowią część drogi ekspresowej S1 (dawniej S69) na odcinku Żywiec – Zwardoń pomiędzy węzłem Przybędza i węzłem Milówka. Pod względem administracyjnym znajdują się one w obrębie gminy Węgierska Górka na terenie powiatu żywieckiego, w południowej części województwa śląskiego.
3
Content available Tunele TS-26 i TS-32 w ciągu drogi ekspresowej S3 Bolków – Kamienna Góra
Sarnowski Piotr, Nowak Wojciech, Nowacki Tomasz, Lekki Łukasz, Roswag-Nowacka Karolina
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2023
|
Nr 1
56--63
PL
Budowane przez konsorcjum firm PORR SA oraz PORR Bau GmbH tunele TS-26 i TS-32 realizowane są w ramach inwestycji Zaprojektowanie i wybudowanie drogi S3 Legnica (A4) – Lubawka, zadanie III od węzła Bolków (bez węzła) do węzła Kamienna Góra Północ (bez węzła), o długości ok. 16,1 km.
4
Content available Tunele na problemy komunikacyjne
Adamczak-Bugno Anna
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2023
|
Nr 1
42--55
PL
Budownictwo tunelowe w Polsce mocno przyspieszyło. Trwają zaawansowane prace nad odcinkami drogowymi i kolejowymi, a kolejne inwestycje są w przygotowaniu. Mimo że w Polsce tunelowe budownictwo podziemne, przede wszystkim ze względu na uwarunkowania geograficzne, nie jest szeroko stosowane, to wpływa korzystnie na rozwój transportu.
5
Content available remote Analiza komfortu przemieszczania się pod ziemią na podstawie wybranych przejść podziemnych w Krakowie
Jakubczak Filip
PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura
|
2022
|
Vol. 1
34--49
PL
Niniejsze badania dotyczą uczucia komfortu podczas przemieszczania w przejściu podziemnym oraz czynników, które w znaczący sposób na nie wpływają. Badania są częścią cyklu, który ma na celu poznanie ogólnych warunków dających się określić jako optymalne przy projektowaniu obiektów podziemnych, w których chcemy przebywać.
EN
The research concerns the feeling of comfort when moving in an underground passage and the factors that significantly affect it. The research itself is a part of a broader project that aims to learn about the general conditions that can be defined as optimal when designing underground facilities in which we want to stay.
6
Content available remote VII edycja nagród ITA TUNELING
Loth Diane
Szkło i Ceramika
|
2021
|
R. 72, nr 4
8--10
7
Content available Przydatność przestrzeni podziemnej
Szruba Maria, Siemińska-Lewandowska Anna, Majer Edyta, Kruczek Andrzej
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2020
|
Nr 6
52--60
PL
Od dawna trwa rywalizacja o to, kto zbuduje najwyższą konstrukcję na świecie. Im wyższy budynek, tym bardziej imponujący. Ale nie wszystkie osiągnięcia inżynierii idą w górę. Coraz więcej dzieje się także pod powierzchnią ziemi. Mimo że ich nie widać, pod naszymi stopami znajdują się często niesamowite obiekty, a korzyści płynące z wykorzystania przestrzeni pod powierzchnią ziemi są coraz istotniejsze nie tylko dla społeczeństwa, ale także z punktu widzenia środowiska i gospodarki.
8
Content available Od budownictwa górniczego do budownictwa podziemnego w stulecie AGH
Tajduś Antoni, Cała Marek, Stopkowicz Agnieszka
Przegląd Górniczy
|
2019
|
T. 75, nr 10
37--44
PL
W artykule przedstawiono historię Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki (KGBiG) na Wydziale Górnictwa i Geoinżynierii Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Omówiono zmiany organizacyjne w ramach Katedry w odniesieniu do rozwoju budownictwa podziemnego i tunelowego. Zaprezentowano dotychczasowe najważniejsze kierunki badawcze realizowane przez pracowników KGBiG.
EN
This paper shows the history of Department of Geomechanics, Civil Engineering & Geotechnics (KGBiG) in the structure of the Faculty of Mining & Geoengineering of AGH University of Science & Technology the name of Stanisław Staszic. The organizational changes in the department structure were presented in the light of underground and mining construction development. The most important research an development areas of department scientific workers were also discussed.
9
Content available Wielofunkcyjne tunele miejskie
Kuliczkowski Andrzej
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2019
|
Nr 4
34--40
PL
Wielofunkcyjne tunele miejskie występują w dwóch postaciach: mało- i wielkogabarytowych. Pomysł stosowania wielofunkcyjnych małogabarytowych tuneli miejskich pojawił się w niektórych miastach Europy Zachodniej już w XIX w. [19, 20], kiedy zaczęto umieszczać we wnętrzu przełazowych kolektorów kanalizacyjnych inne przewody lub kable elektryczne. Przetrwał on do czasów obecnych [3, 11–13, 21] i jest realizowany przez budowę tuneli wieloprzewodowych, w których w jednej obudowie konstrukcyjnej umieszczane są różne sieci i kable infrastruktury podziemnej miast, np. kable światłowodowe lokalizowane nie tylko we wnętrzu przewodów kanalizacyjnych, ale także we wnętrzu przewodów wodociągowych i gazowych, czy wymienniki ciepła [22] w kolektorach kanalizacyjnych.
10
Content available remote Znaczenie mikrotunelingu w zagospodarowaniu terenów miast
Tomczak Urszula
Materiały Budowlane
|
2019
|
nr 12
25--26
11
Content available remote Nowe stacje i linie stołecznego metra : Warszawa coraz więcej inwestuje w transport podziemny
Wójtowicz Paulina
Geoinżynieria : drogi, mosty, tunele
|
2019
|
nr 2
80--81
PL
Pięć nowych stacji, ponad sześciokilometrowa tunelowa trasa i kolejna linia w planach - warszawska sieć metra powiększa się o nowe odcinki i stacje. Niektóre - jak dwa przystanki w centrum miasta czy III linia – są dopiero w planach, inne lada chwila będą do dyspozycji mieszkańców. Jak zmieni się system stołecznej kolei podziemnej?
EN
Warszawa invests more in underground transport. Five new stations, more than a six-kilometre tunnel route and another the line is planned - the Warsaw metro network is enlarging with new sections and stations. Some - like two stops in the city centre or the third line - are only in plans, others will be available to residents at any moment. How will the system of the Warsaw underground railway change?
12
O rozwoju budownictwa podziemnego w XX i XXl wieku
Grodecki W., Siemińska-Lewandowska A.
Inżynieria i Budownictwo
|
2018
|
R. 74, nr 7-8
383--389
PL
Przedstawiono wybrane aspekty rozwoju budownictwa podziemnego w Polsce w XX i XXl wieku. Omówiono metody budowy metra w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku oraz dużych wyrobisk podziemnych elektrowni Porąbka-Żar. Opisano obecnie stosowane w Polsce rodzaje tarcz zmechanizowanych i metody budowy głębokich wykopów.
EN
In the paper the selected aspects of underground construction development in XXth and XXlst century in Poland are presented. The methods of construction of underground line in the fifties and excavation of big underground chamber of Porąbka-Żar power plant are described. The Tunnel Boring Machines commonly used in Poland and the methods of deep excavation construction are presented.
13
Content available remote Za każdym budynkiem kryje się historia : pionierskie rozwiązania z zakresu fundamentowania specjalistycznego pod Muzeum II Wojny Światowej
Tomczak U., Tomczak H.
Geoinżynieria : drogi, mosty, tunele
|
2018
|
nr 4
52--57
PL
Ze względu na 100-lecie odzyskania niepodległości oraz przyznaną niedawno przez władze miasta Gdańska nagrodę dla firmy Warbud S.A. za najlepszą realizację architektoniczną, postanowiliśmy uczcić te dwie okazje i przypomnieć o najtrudniejszym etapie budowy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, jakim były prace fundamentowe pod tym obiektem. 80% budynku, w tym najcenniejsza ekspozycja główna, jest zlokalizowane na głębokości 14 m pod ziemią w bliskim sąsiedztwie dwóch rzek - Motławy i Raduni. Wysoki poziom wód gruntowych był w tym przypadku największym wyzwaniem.
EN
Because of the centenary of regaining of independence by Poland and because of the prize for the best performance of the architectural design awarded recently to Warbud S.A. by the Gdańsk authorities, the authors decided to celebrate both and remind readers of the hardest stage of building the World War II Museum in Gdańsk. Said stage included foundation works under this building. About 80% of the building, including the most valuable main exposition, is located 14 meters deep under the ground level, next to two rivers - Motława and Radunia. The greatest challenge was the high level of groundwater.
14
Content available remote Zastosowanie betonów nowej generacji w budownictwie podziemnym
Kucharska M., Dybel P., Wałach D.
Budownictwo Górnicze i Tunelowe
|
2018
|
nr 1
13--19
PL
Obserwowany w ostatnich latach dynamiczny rozwój budownictwa podziemnego skutkuje koniecznością stosowania nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych i materiałowych. Dotychczasowe rozwiązania wykorzystywane w odniesieniu do obudów szybowych oraz tuneli bazowały przede wszystkim na betonach zwykłych o wytrzymałościach charakterystycznych nieprzekraczających 50 MPa. Rozwój technologii betonu w ostatnich dziesięcioleciach doprowadził do powstania betonów nowej generacji, które oprócz wysokiej wytrzymałości charakteryzują się znacznie wyższymi parametrami, co do ich trwałości i właściwości reologicznych. W związku z tym uzasadnione jest szersze wykorzystanie betonów nowej generacji w budownictwie podziemnym. W niniejszej pracy przedstawiono ogólne właściwości betonów wysokowartościowych (HPC) i samozagęszczalnych betonów wysokowartościowych (HPSCC) oraz w jaki sposób mogą one zostać wykorzystane m.in. w szybach oraz tunelach. Wyższe parametry wytrzymałościowe betonów wysokowartościowych w znacznym stopniu mogą ograniczyć w głębionych szybach jego zużycie oraz poprawić szczelność oraz odporność na korozję obudowy. W przypadku samozagęszczalnych betonów wysokowartościowych ich specyficzne właściwości reologiczne, a przede wszystkim wysoka płynność i urabialność mieszanki betonowej może w znacznym stopniu ułatwić formowanie obudowy tuneli, w których niejednokrotnie występuje znacznie zagęszczony układ zbrojenia. W pracy przedstawiono wady i zalety betonów nowej generacji w zastosowaniu do obudów szybowych oraz tuneli.
EN
The dynamic development of underground construction observed in recent years results in the necessity to apply modern construction and material solutions. The solutions used so far with regard to shafts lining and tunnels have been based mainly on ordinary concretes with characteristic strengths not exceeding 50 MPa. The development of concrete technology in recent decades has led to the emergence of a new generation of concretes, which, in addition to their high strength, are characterized by much higher parameters in terms of their durability and rheological properties. It is therefore justified to make greater use of new-generation concretes in underground construction. The general properties of high performance concrete (HPC) and high performance self-consolidating concrete (HPSCC) are presented in this paper, as well as how they can be used, among others, in shafts and tunnels. Higher strength parameters of high performance concretes can significantly reduce its consumption in deep shafts being sunk and improve the tightness and corrosion resistance of the lining. In the case of high performance self-consolidating concretes, their specific rheological properties and, above all, the high fluidity and workability of the concrete mix, can make it considerably easier to form the tunnel casing, which often has a very dense reinforcement system. The paper presents the advantages and disadvantages of new-generation concretes in the application to shafts lining and tunnels.
15
Techniczne aspekty rewitalizacji obiektów pogórniczych
Duży S., Dyduch G., Preidl W., Stacha G., Utko S.
Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
|
2018
|
nr 3
11--18
PL
Restrukturyzacja górnictwa wiąże się z likwidacją kopalń. Rodzi to problemy nie tylko techniczne, ale również socjalne. Odpowiedź na pytanie, co zrobić z majątkiem po zlikwidowanych kopalniach, ma podstawowe znaczenie. Czy można zagospodarować w sposób społecznie użyteczny pozostałe po kopalniach wyrobiska podziemne i z jakimi technicznymi problemami należy się zmierzyć, aby zachować dla przyszłych pokoleń chociaż fragment z postidustrialnego dziedzictwa górnictwa. W artykule przedstawiono koncepcje wykorzystania podziemnych wyrobisk do celów: kulturowych, leczniczych i gospodarczych, skupiając się tylko na technicznych aspektach wykorzystania obiektów podziemnych.
EN
The issues presented in the article, related to the revitalization of post-mining objects in Poland, constitute only a part of this very important and difficult problem. The focus was, above all, on the possibilities of using underground excavations for purposes other than mining, after the mines are liquidated. These excavations can be successfully adapted for tourist, health and treatment or cultural and educational purposes. It was shown on selected examples that health and treatment institutions as well as service and social facilities can function successfully in former underground excavations. Attractive tourist routes can also be designed on the basis of underground infrastructure, similarly to, e.g.: Wieliczka, Bochnia, Zabrze and Tarnowskie Góry. Underground excavations can also be successfully utilized in an economical manner. Inactive shafts can be used to build pumped storage power plants or can potentially be places for extracting geothermal energy from underground water, as is the case of “Maciej” shaft and “Sobieski” mine. Excavations of inactive mines can also become storage facilities for problematic waste or reservoirs of underground water, as in the case of “Piast II” mine. While discussing the technical aspects of the revitalization of underground excavations, the focus was on historic buildings. In their case, one should not only consider technical but also historical problems. The modular system to secure historic excavations presented in the article takes both those aspects into account.
16
Content available Rozwoj budowy tuneli w Polsce
Brzuzy A.
Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych
|
2017
|
Nr 3-4
53--55
PL
W referacie przedstawiono klasyfikację tuneli oraz ich obecny stan w kraju sięgając do początkow rozwoju budownictwa tunelowego. Podano rownież korzyści wynikające z budowy tuneli. Kierunek ten będzie niewątpliwie kierunkiem rozwijającym się.
EN
The paper presents classification of tunnels and their current status in the country. The benefits of tunnel construction were also presents undoubtedly, this sector will furtherly develop in Poland.
17
Content available remote Na budowie tuneli w Polsce : przegląd realizowanych projektów
Bień J.
Geoinżynieria : drogi, mosty, tunele
|
2017
|
nr 2
78--79
PL
Obecnie w Polsce realizowanych jest kilka inwestycji infrastrukturalnych, które obejmują budowę tuneli komunikacyjnych. To najlepszy dowód na to, że budownictwo podziemne w Polsce zyskuje coraz większą popularność. Jeszcze większym optymizmem napawają plany, z których wynika, że w naszym kraju będą powstawać kolejne tunele. Najbardziej bliski realizacji jest ten w Świnoujściu, a jego wykonawcę poznamy już niebawem.
EN
There are several road and rail tunnel projects currently carried out in Poland. It is the best evidence that underground construction in Poland is increasingly popular. Even more optimistic are infrastructural plans that document upcoming tunnel projects. The tunnel project in Świnoujście has the closest execution date.
18
Content available Ocena stopnia bezpieczeństwa wyrobisk korytarzowych zlokalizowanych na terenach pogórniczych
Duży S.
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
|
2016
|
nr 94
27--39
PL
Na terenach pogórniczych zlokalizowanych jest wiele wyrobisk korytarzowych, które nie zostały zlikwidowane poprzez ich podsadzenie i niejednokrotnie w długim okresie czasu istniały jako pustki w górotworze. W okresie istnienia tych wyrobisk w ich otoczeniu zachodzą procesy degradacyjne pogarszające warunki utrzymania stateczności i w konsekwencji mogą doprowadzić do ich zawału. Biorąc pod uwagę małą głębokość, na jakiej są one zlokalizowane, istnienie wyrobisk stwarza często poważne zagrożenie dla powierzchni terenu i jej infrastruktury. Z drugiej strony należy brać pod uwagę wartość historyczną wyrobisk, które często są unikalnym dowodem rozwoju techniki na tych terenach. Problem ten przedstawiono na przykładzie Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej w Zabrzu. Do rozwiązania postawionego zadania wykorzystano wyniki badań właściwości skał i górotworu w otoczeniu przedmiotowego wyrobiska, parametry techniczne obudowy oraz przedstawiono analizę jego stateczności. Analizę stateczności wyrobiska oparto na elementach probabilistycznej analizy konstrukcji uwzględniające zmienność budowy i parametrów charakteryzujących masyw skalny, zmienność gabarytów przekroju poprzecznego wyrobiska oraz jego obudowy. Na tej podstawie przedstawiono klasyfikację warunków utrzymania stateczności wyrobiska opartą o prawdopodobieństwo utraty stateczności. Granice poszczególnych klas ustalono na poziomie: klasa I ( p ≤ 0,05), klasa II (0,05 < p ≤ 0,15), klasa III (0,15 < p ≤ 0,30) i klasa IV ( p > 0,30). Zaproponowana klasyfikacja może być podstawą do doboru systemu ochrony wyrobiska uwzględniającego warunki naturalne, techniczne, ekonomiczne i historyczne.
EN
There are many headings in postmining areas that were not liquidated by stowing and repeatedly existed as empty spaces in the rock mass. In the period of the headings existence, degradation processes take place in their neighborhood, which worsen stability maintenance conditions, and in consequence may cause caving. Taking the fact that the headings are localized at a small depth into account, their existence often causes serious danger for the surface and its infrastructure. On the other hand, it is necessary to take the historical value of the headings, which are often unique evidence of technological advancement into consideration. The problem was presented based on the Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna in Zabrze. Technical rock and rock mass property research results and support technical parameters were used to solve the task, and an analysis of its stability was presented. The analysis was based on elements of a probabilistic construction analysis, which takes into account the changeability of the support and parameters that characterize the rock mass, the changeability of the heading and its supports cross-section gauge. On that basis, a classification of heading stability maintenance conditions was presented, on the basis of stability loss probability. Border individual classes were established on the following levels: class I (p≤0,05), class II (0,05 < p≤0,15), class III (0,15 < p≤0,30) and class IV (p> 0,30). The proposed classification may be the basis for a choice of heading protection system, that takes the natural, technical, economical and historical conditions into account.
19
Content available Zastosowanie i kształtowanie rozwiązań obudów łukowo-prostych w warunkach doświadczeń KWK „Borynia-Zofiówka-Jastrzębie” Ruch „Jas-Mos”
Celmer M., Chiliński T., Czarnecki Z., Stachura W., Słomian A., Głuch P.
Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
|
2016
|
z. 1 (13)
478--490
PL
Obudowy łukowo-proste stanowią rozwiązanie konstrukcji obudowy w której prosty odcinek konstrukcji w części stropnicowej podparty jest stojakiem podporowym z jednej strony ociosu, a z drugiej strony ociosu ma kształt łukowy. Rozwiązanie obudowy znajduje zastosowanie w przecinkach zbrojeniowych, w przecinkach likwidacyjnych oraz w chodnikach przyścianowych. W artykule na podstawie doświadczeń zostaną przedstawione zalety ruchowe obudów łukowo-prostych jak i problemy ich stosowania oraz rozwiązania pozwalające poprawić ich nośność. Sformułowano wymogi techniczno-technologiczne warunkujące ich stosowanie w wyrobiskach kopalń węgla kamiennego.
EN
The article discusses the use of a solution of linings straight-arch shaped where the straight section of construction is supported by stand supporting from the one side of side wall, from the other side of side wall is arch shaped. A solution of a support was used in liquidation duct, starting sidewalks and roadway. Based on experiences the article presents movement’s adventages of arch-straight supports, the problems of their usefulness and solutions in order to improve their carrying capacity. The technical and technological requirements are condition in use of coal mines’ excavation.
20
Content available Tunel Św. Gotarda otwarty
Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne
|
2016
|
Nr 5
18--19
PL
Mówi się, że Szwajcarzy lubią być punktualni i dlatego uwielbiają drogi na skróty. Abstrahując od motywacji, największy projekt budowlany w historii Szwajcarii – tunel św. Gotarda (niem. Gotthard-Basistunnel, ang. Gotthard Base Tunnel), robi ogromne wrażenie. Tunel leży w samym środku New Rail Link through the Alps (NRLA), czyli nowej linii kolejowej biegnącej przez Alpy i łączącej Włochy ze Szwajcarią.
EN
On 01 June 2016, after 17 years of construction, the longest and deepest railway tunnel in the world was officially opened. The construction of the 57-km colossus cost CHF 12.2 thousand million.
first rewind previous Strona / 9 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.