Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Dodatkowe źródło BPA w wodzie butelkowanej

Kruszelnicka Izabela, Ginter-Kramarczyk Dobrochna

Wodociągi - Kanalizacja

|

2022

|

nr 6

28--31

2

Wpływ bisfenolu a na zdrowie człowieka

Nowosad Karolina

Wiadomości Chemiczne

|

2020

|

[Z] 74, 5-6

411--422

EN

The migration of low molecular weight compounds is one of the most important problems associated with the packaging of plastics and other plastics intended for contact with food products. Bisphenol A (BPA) is one of the most common migration substances. Bisphenol A (BPA, 2,2-bis (4-hydroxyphenyl) propane) is used in the production of containers, such as baby bottles and resins, which line metal cans for food and drink. BPA is also used as a plasticizer to soften and increase flexibility in polyvinyl chloride (PVC) products. It also has medical applications in dental sealants and composites used for filling. BPA attracts special attention of scientists due to widespread use in food packaging. It has been observed to occur in large quantities in human body fluids, disrupting the endocrine system. Developing fetuses, infants, children and pregnant women are most at risk of BPA exposure. There are also some concerns about the negative effects of BPA exposure in adult men, as bisphenol A may cause production abnormalities, thereby disrupting sex hormone production and fertility. An extensive literature search showed 49 studies linking BPA to human health. This review presents literature showing the relationship between BPA exposure and adverse health effects in the perinatal, pediatric and adult periods, including effects on reproduction, metabolic diseases and other health effects. These studies cover both prenatal and postnatal exposure, and include several study regimens and population types, which provides increasing support that BPA exposure can be harmful to humans, especially regarding behavioral effects in children.

3

Identification of health risks from harmful chemical agents - review concerning bisphenol A in workplace

Kapustka Katarzyna, Ziegmann Gerhard, Klimecka-Tatar Dorota, Ostrega Mateusz

Production Engineering Archives

|

2020

|

Vol. 26, Iss. 2

45--49

EN

Bisphenol A (BPA) is an industrial chemical used as an additive in conventional point-of-sale thermal paper receipts, in the production of many polycarbonate plastics, and epoxy resins lignin for food. BPA is xenoestrogen, a foreign compound that is not naturally produced in living organisms, but which acts similarly to natural 17-ß estradiol (natural estrogen). Due to its weak estrogenic activities, BPA exposure may influence multiple endocrine-related pathway, and is associated with prostate and breast cancer, neurobehavioral deficits, heart disease, and obesity. Furthermore, BPA may act as a DNA methylation agent and cause altered gene expression in the brain. Human exposure to bisphenol A is a matter of controversy. This review shows a potential risks in workplace resulting from contact with bisphenol A. The work presents the contribution of BPA exposure levels via dermal contact and the relationship between BPA exposure level and oxidative DNA damage.

4

Plastyfikatory w środowisku wodnym

Pohl Alina

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2020

|

nr 4

34--39

PL

Szerokie zastosowanie plastyfikatorów, w tym 4-n-nonylofenolu, 4-tert-oktylofenolu, bisfenolu A i ftalanów, w procesach produkcji tworzyw sztucznych powoduje, że są one obecne niemal we wszystkich elementach środowiska. Do środowiska wodnego dostają się głównie ze ściekami oraz są wydzielane i wymywane z plastikowych odpadów zaśmiecających ekosystemy wodne. Substancje te są o tyle niebezpieczne, że należą do grupy związków endokrynnie czynnych (EDC, ang. endocrine disrupting compounds), substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego. Plastyfikatory mogą być nietrwale związane z matrycą polimerową, przez co mogą być ługowane z opakowań plastikowych do żywności i napojów, wywołując przy tym szkodliwe skutki dla ludzi i środowiska. Ze względu na zdolność EDC do bioakumulacji i biomagnifikacji organizmy na najwyższych poziomach troficznych są narażone na ich negatywny wpływ. U zwierząt mogą prowadzić do feminizacji lub hermafrodytyzmu, natomiast u ludzi mogą powodować raka narządów płciowych: jąder, prostaty i piersi.

EN

Due to a wide use of plasticizers, including 4-n-nonylphenol, 4-tert-octylphenol, bisphenol A and phthalates, in the production of plastics, they are present in almost all elements of the environment. They get to the aquatic environment mainly with sewage and are separated and eluted from plastic waste littering water ecosystems. These substances are dangerous because they belong to the group of endocrine disrupting compounds (EDC), substances that disrupt the functioning of the endocrine system. Plasticizers can be impermanently bonded with the polymer matrix and therefore they can be leached from plastic packages into foods and drinks and cause harmful effects to humans and the environment. Due to the ability of EDCs to bioaccumulate and biomagnify, organisms at the highest trophic levels are exposed to their negative impact. In animals, they can lead to feminization or hermaphroditism, and in humans they can cause genital cancers: testicular, prostate and breast cancers.

5

Adsorption of bisphenol a from aqueous solutionsby activated tyre pyrolysis char – Effect of physicaland chemical activation

Kuśmierek Krzysztof, Świątkowski Andrzej, Kotkowski Tomasz, Cherbański Robert, Molga Eugeniusz

Chemical and Process Engineering

|

2020

|

Vol. 41, nr 2

129–-141

EN

This paper aims to show the effect of activation method of tyre pyrolysis char (TPC) on adsorptionof bisphenol A (BPA) from aqueous solutions. The TPC was produced from end-of-life-tyres (ELT)feedstock in a pilot plant at 773 K. Activation was accomplished using two classical methods: physicalactivation with CO2and chemical activation with KOH. The two produced adsorbents had pores rangingfrom micro- to macropores. Distinct differences in the BET surface areas and pore volumes betweenthe adsorbents were displayed showing better performance of the chemically activated adsorbent foradsorption of BPA from water.The results of the kinetic studies showed that the adsorption of BPA followed pseudo-second-orderkinetic model. The Freundlich, Langmuir, Langmuir–Freundlich and Redlich–Peterson isotherm equa-tions were used for description of the adsorption data. The Langmuir–Freundlich isotherm model bestfits the experimental data for the BPA adsorption on both adsorbents. The Langmuir–Freundlichmonolayer adsorption capacity,qmLF, obtained for the CO2-activated tyre pyrolysis char (AP-CO2)and KOH-activated tyre pyrolysis char (AP-KOH) were 0.473 and 0.969 mmol g

6

Co może być w wodzie? Cz.1 - bisfenol A

Ginter-Kramarczyk Dobrochna, Kruszelnicka Izabela

Wodociągi - Kanalizacja

|

2019

|

nr 5

59--62

7

Bisfenol A : występowanie w ściekach, zagrożenia dla środowiska i metody usuwania

Zielińska M., Cydzik-Kwiatkowska A., Bernat K., Bułkowska K., Wojnowska-Baryła I.

Technologia Wody

|

2018

|

Nr 6 (62)

64--69

PL

Bisfenol A (BPA) jest identyfikowanym w środowisku od kilkunastu lat związkiem chemicznym, ksenoestrogenem, który, mimo występowania w śladowych stężeniach, negatywnie wpływa na ekosystemy wodne i lądowe. Ze względu na znaczną produkcję BPA na świecie oraz szerokie wykorzystanie w przemyśle, jednym ze źródeł rozprzestrzeniania się BPA w środowisku są ścieki. W pracy opisano występowanie BPA w ściekach, scharakteryzowano metody usuwania oraz zaproponowano zintegrowany układ technologiczny, zapewniający efektywne usuwanie BPA ze ścieków, złożony z reaktora z biomasą unieruchomioną na nośniku oraz reaktora membranowego.

EN

Bisphenol A (BPA) is a chemical compound, xenoestrogen, that is identified in the environment for several years. Despite its presence in trace concentrations, BPA affects aquatic and terrestrial ecosystems. Due to the significant production of BPA in the world and extensive use in the industry, wastewater is one of the sources of the spread of BPA in the environment. The study describes the presence of BPA in wastewater, characterizes disposal methods and proposes an integrated technological system, providing effective BPA removal from wastewater, consisted of a reactor with biomass immobilized on a carrier and a membrane reactor.

8

2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan - frakcja wdychalna : dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2018

|

Nr 4 (98)

5--41

PL

2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan (bisfenol A) jest ciałem stałym, występującym w postaci białych płatków lub kryształków. Stosowany jest głównie do produkcji żywic epoksydowych. Szacuje się, że do tego celu wykorzystywane jest 95% wyprodukowanego związku. Bisfenol A znajduje ponadto zastosowanie w produkcji: tworzyw poliwęglanowych, nienasyconych żywic poliestrowych, polisulfonowych i akrylowych oraz środków zmniejszających palność. Tworzywa poliwęglanowe używane są do produkcji emulsji, do tzw. papieru termicznego, wykorzystywanego w drukarkach termicznych (do drukowania różnego rodzaju: paragonów, biletów, faksów czy nalepek).Przy produkcji i stosowaniu 2,2-bis(4-hydroksyfenylo) propanu głównymi drogami narażenia zawodowego są układ oddechowy i skóra. Liczba osób narażonych zawodowo na 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan nie jest znana, lecz ze względu na dość duże rozpowszechnienie żywic poliwęglanowych i epoksydowych narażenie może być liczone w tysiącach zatrudnionych. Ze względu na śladowe ilości pozostałości 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu w większości żywic, poziomy narażenia są zwykle minimalne. W Polsce 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan stosuje się głównie jako: składnik kleju do elementów elektronicznych, stabilizator stosowany jako dodatek do PCV, dodatek do żywic epoksydowych czy składnik płynów hamulcowych. W 2010 r. tylko 4 osoby były zatrudnionena stanowiskach pracy, gdzie występowało narażeniena pyły 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu o stężeniach większych od obowiązującej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), (tj. 5 mg/m3), z czego 2 osoby pracowały w dziale „Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową”, a 2 – w transporcie wodnym. W 2013 r. nie odnotowano osób pracujących w warunkach narażenia na bisfenol A przekraczających wartość NDS. Dla szczurów i myszy wartości LD50 przy podaniu drogą pokarmową a także – dla królika – drogą dermalną, wynoszą powyżej 2 000 mg/kg mc. 2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan sklasyfikowano jako substancję mogącą działać szkodliwie na płodność (Repr. Kat. 1B, H360F) oraz powodującą poważne uszkodzenie oczu (H318) i podrażnienie dróg oddechowych (H355). U pracowników mających podczas pracy kontakt z 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanem występowały podrażnienia: oczu, skóry i dróg oddechowych. Na podstawie wyników doświadczeń przeprowadzonych na zwierzętach jednoznacznie wykazano, że 2,2-bis-(4-hydroksyfenylo)propan nie powodował podrażnień skóry, ale działał drażniąco na oczy. U szczurów narażanych inhalacyjnie na pył 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu obserwowano nieznaczne i odwracalne uszkodzenia nabłonka przewodu nosowego, co świadczy o podrażnieniu dróg oddechowych. W naskórkowych testach płatkowych u ludzi 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan powodował stany zapalne skóry. Nie jest jednak jasne, czy przyczyną był bisfenol A, czy pokrewne żywice epoksydowe. Brak jest wyników badań działania uczulającego na zwierzętach, przeprowadzonych zgodnie z aktualnie obowiązującymi standardami. Toksyczność bisfenolu A była badana na kilku gatunkach zwierząt – na: myszach, szczurach i psach. U zwierząt podanie dożołądkowe 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu powodowało przede wszystkim: zahamowanie przyrostu masy ciała, zwiększenie masy wątroby, zaburzenia oddychania, odwodnienie, biegunki i padnięcie. Z badań toksyczności przewlekłej przy podaniu związku drogą pokarmową wynika, że narządami docelowymi działania są wątroba i nerki. Brak jest danych dotyczących mutagennego działania bisfenolu A w testach przeprowadzonych w warunkach in vivo. Działania takiego nie obserwowano w kilku testach w warunkach in vitro z zastosowaniem komórek ssaków i bakterii. W badaniach tych wykazano, że 2,2-bis(4-hydroksyfenylo) propan nie indukował mutacji genowych, nie powodował też zmian genów w drożdżach. Ujemne wyniki uzyskano także w testach oceniających aberracje chromosomowe i w testach wymiany chromatyd siostrzanych przeprowadzonych na komórkach ssaków. W dostępnym piśmiennictwie i bazach danych nie znaleziono informacji na temat rakotwórczego działania bisfenolu A na ludzi. Na podstawie danych z doświadczenia przeprowadzonego na myszach i szczurach obu płci wykazano, że narażenie trwające 103 tygodnie nie spowodowało żadnych zmian świadczących o działaniu rakotwórczym związku. Na podstawie wyników niektórych badań wykazano negatywny wpływ 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu na rozrodczość. Jest to związane z mechanizmem jego działania, albowiem na podstawie wyników badań przeprowadzonych w warunkach in vitro stwierdzono, że bisfenol A łączy się z receptorami estrogenowymi. Jednak dane dotyczące działania embriotoksycznego związku i jego wpływu na rozrodczość nie są jednoznaczne. Wątpliwości i sprzeczności w doniesieniach na temat wpływu 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu na rozrodczość i rozwój, a także niespójność danych uzyskanych w doświadczeniach na gryzoniach, zostały dokładnie omówione w przeglądzie Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z 2015 r. W badaniach przeprowadzonych zgodnie ze standardami FDA/NTCR 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan wpływał na rozrodczość jedynie przy bardzo dużych dawkach, wywołujących również innego rodzaju efekty toksyczne. Na podstawie wyników obszernych badań przeprowadzonych z zastosowaniem szerokiego zakresu dawek nie potwierdzono wpływu 2,2-bis(4-hydroksyfenylo) propanu na rozrodczość i rozwój przy zastosowaniu związku w małych dawkach, poniżej 5 mg/kg mc. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych przeprowadzonych w Chinach wykazano, że u pracowników narażonych zawodowo na bisfenol A występowało pogorszenie jakości nasienia. Nie można jednakże wykluczyć ewentualnego wpływu czynników współwystępujących w środowisku pracy. 2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan w organizmie zwierząt jest sprzęgany i w postaci glukuronidu wydalany z moczem. Główną drogą wydalania jest kał, z którym (bez względu na drogę podania) w postaci niezmienionej usuwane jest 50 ÷ 80% podanej dawki. U ludzi 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propan jest sprzęgany z kwasem glukuronowym i siarkowym a następnie wydalany z moczem. Zarówno w Polsce, jak i w większości innych państw, dla 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu obowiązuje wartość NDS w powietrzu na stanowiskach pracy na poziomie 5 mg/m3 oraz najwyższa dopuszczalna wartość chwilowa (NDSCh) – 10 mg/m3. W Naukowym Komitecie ds. Dopuszczalnych Wartości Narażenia Zawodowego na Czynniki Chemiczne (SCOEL) zaproponowano ustanowienie wartości wskaźnikowego dopuszczalnego poziomu bisfenolu A w powietrzu środowiska pracy (OEL) na poziomie 2 mg/m3, wychodząc z wartości NOAEC dla działania drażniącego, ustalonego w doświadczeniu inhalacyjnym na szczurach. W SCOEL uznano, że brak jest toksykologicznych podstaw do ustalenia stężenia chwilowego (STEL) oraz oznakowania „skin”. Jako podstawę wyprowadzenia wartości NDS dla 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu przyjęto jego działanie toksyczne na nabłonek górnych dróg oddechowych zwierząt doświadczalnych w doświadczeniu inhalacyjnym. Zaproponowano dla frakcji wdychalnej bisfenolu A wartość NDS na poziomie 2 mg/m3. Wartość ta powinna chronić również przed toksycznym działaniem 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu na wątrobę i nerki. Brak jest podstaw merytorycznych do ustalenia wartości chwilowej NDSCh oraz wartości dopuszczalnej w materiale biologicznym (DSB). Normatyw oznakowano literą „I” – substancja o działaniu drażniącym oraz literą „A” – substancja o działaniu uczulającym.

EN

4,4’- Isopropylidenediphenol (bisphenol A) is a white solid present in the form of crystals or flakes. It is used mostly in the production of epoxy resins (appr. 95% of its consumption). It is also used in the polycarbonate plastics, unsaturated polyester, polysulphonte and polyacrylate resins as well as flame retardants. Polycarbonate plastics are used to make products such as emulsions for thermal printers employed for printing tickets, labels, receipts, faxes etc. The routes of occupational exposure during production and application of bisphenol A are the respiratory system and the skin. The exact number of occupationally exposed to 4,4’- -isopropylidenediphenol is not known but taking into account the wide use of polycarbonate and polyester resins it can be counted in thousands. Because of only trace amounts of bisphenol A in most of the resins, the levels of exposure are usually minimal. In Poland 4,4’- isopropylidenediphenol is used mainly as a component of glues for electronic parts, PVC stabilizer, addition components of epoxy resins and brake fluids. In 2010 only 4 persons were reported as occupationally exposed to bisphenol A dust in concentrations exceeding Polish OEL (5 mg/ m3 ) – 2 in the crop and animal production, hunting and related service activities sector and 2 in the water transport sector. In 2013 no workers exposed above OEL value were reported. Oral LD50 values beyond 2 000 mg/kg bw were found in the rat and mouse, and dermal LD50 values above 2 000 mg/kg are evident in the rabbit. 4,4’- Isopropylidenediphenol has been classified as Repr. 1B, H360F (may damage fertility or the fetus) and substance that causes serious eye damage (H318) and may cause respiratory system irritation (H355). In workers having occupational contact with 4,4’- -isopropylidenediphenol irritation of eyes, skin and respiratory system was observed. In animal experiments it was clearly shown that bisphenol A did not cause skin irritation, however, it was shown that the compound is an eye irritant. Slight and transient nasal tract epithelial damage was observed in rats exposed to bisphenol A dust which suggests that it appears to have a limited respiratory irritation potential. There are several reports of patients with dermatitis responding to BPA in patch tests, however, it is unclear whether bisphenol A or related epoxy resins were the underlying cause of the hypersensitive state. No reliable sensitisation animal data from experiments meeting the required standards are available. Toxicity of bisphenol A has been tested on mice, rats and dogs. The compound administered orally caused mainly a decrease in body weight gain; minor changes in organ weight, mostly in liver; respiratory disorders, diarrhea and death. From chronic experiments the liver and kidney seem to be the target organs. There are no in vivo data on mutagenic activity of bisphenol A. It also does not appear to produce either gene mutations or structural chromosome aberrations in bacteria, fungi or mammalian cells in vitro. The compound did not induce gene mutations in yeasts; sister chromatid exchange tests carried out on mammalian cells also gave negative effects. No information on human cancerogenicity of 4,4’- -isopropylidenediphenol has been found in the literature and databases available. In a 103-week test on rats and mice of both sexes no convincing evidence indicating carcinogenic action of bisphenol A was found. Some studies indicate negative action of 4,4’- -isopropylidenediphenol on reproduction which is a result of a mechanism of its action – in in vivo test the compound was found to bind to the nuclear estrogen receptors. However, data on the embryotoxic activity of bisphenol A and its effects on reproduction are not conclusive. Contradictory findings between the studies have been reported in several studies in rodents which was thoroughly discussed in the EFSA Report of 2015. In studies carried out in accordance with the FDA/ NTCR standards 4,4’- isopropylidenediphenol effects on reproduction have been seen only at high doses showing also other toxic effects. Comprehensive tests with a wide range of doses did not confirm effects of 4,4’-isopropylidenediphenol on reproduction and development at low doses below 5 mg/kg bw. In Chinese epidemiological studies, impaired sperm quality in workers occupationally exposed to bisphenol A has been found, however, the effect of other concurrent exposures cannot be excluded. 4,4’-Isopropylidenediphenol in all species studied is conjugated with glucuronic acid and excreted as glucuronid with urine. The major route of excretion is via faeces; regardless of the route of entry 50-80% of the administered dose is eliminated with faeces in the unchanged form. In humans the compound is excreted as glucuronide or sulphate conjugates in urine. In Poland as well as in most other countries 5 mg/m3 as OEL and 10 mg/m3 as STEL have been established for 4,4’- isopropylidenediphenol. Scientific Committee on Occupational Exposure Limits (SCOEL) has proposed to establish an Indicative Occupational Exposure Limit (IOEL) in workplace air at the level of 2 mg/m3 taking the inhalation NOAEC of 10 mg/m3 from the rat study as a starting point for recommending an OEL. The critical effect in this study was respiratory tract irritation. According to SCOEL there is no toxicological basis for recommending an additional specific short-term exposure limit (STEL). Assignment of “skin” notation was also not recommended. The proposed OEL value for 4,4’- isopropylidenediphenol (inhalable fraction) has been derived from its irritating action on nasal tract epithelium in an inhalation study on experimental animals. The proposed OEL value is 2 mg/m3 . This value should also protect workers against toxic effects on liver and kidney. There are no grounds for establishing a short- -term exposure limit (STEL) nor for recommending a biological limit value (BLV). It is also proposed to introduce the following assignments: “I” – irritating substance and “A” – sensitizing substance.

9

Separacja wybranych mikrozanieczyszczeń organicznych na membranie ultrafiltracyjnej modyfikowanej nanorurkami węglowymi

Kamińska G., Bohdziewicz J.

Ochrona Środowiska

|

2018

|

Vol. 40, nr 4

37--42

PL

Porównano właściwości oraz potencjał separacyjny i podatność na zjawisko blokowania trzech membran ultrafiltracyjnych. Przedmiotem badań były membrana komercyjna UE50 oraz dwie wytworzone w warunkach laboratoryjnych membrany – polieterosulfonowa (PES) oraz polieterosulfonowa modyfikowana nanorurkami węglowymi z grupami hydroksylowymi (PES-SWCNT-OH). Potencjał separacyjny membran określono względem wybranych mikrozanieczyszczeń organicznych – kofeiny, bisfenolu A i pentachlorobenzenu. Wykazano, że stopień eliminacji tych związków zależał głównie od ich właściwości fizyczno-chemicznych. Skuteczność usuwania związków o wysokiej hydrofobowości, tj. bisfenolu A i pentachlorobenzenu była zdecydowanie większa niż hydrofilowej kofeiny. Ponadto stwierdzono, że za efekt separacji mikrozanieczyszczeń odpowiadało zjawisko adsorpcji na membranie modyfikowanej nanorurkami węglowymi, które zwiększały jej pojemność adsorpcyjną. Wszystkie badane membrany ultrafiltracyjne charakteryzowały się mniejszą skutecznością separacyjną wraz ze wzrostem ciśnienia transmembranowego. Przy wyższych ciśnieniach transport masy przez membranę był szybszy, co skutkowało krótszym czasem kontaktu mikrozanieczyszczeń z membraną. Badania wykazały, że powierzchnia modyfikowanej membrany ultrafiltracyjnej ulegała mniejszemu blokowaniu niż powierzchnia membrany komercyjnej UE50. Za przyczynę lepszej odporności modyfikowanej membrany na to zjawisko uznano większą chropowatość jej powierzchni objawiającą się występowaniem licznych wypustek, co utrudniało powstawanie równomiernej warstwy osadu. Za istotny należy również uznać fakt, że membrana była modyfikowana nanorurkami węglowymi z grupami tlenowymi, co nadało jej bardziej hydrofilowy charakter. Właściwość ta ograniczała podatność membrany na blokowanie, gdyż zmniejszała siłę oddziaływań hydrofobowych między powierzchnią a usuwanymi zanieczyszczeniami.

EN

This study compares retention characteristics and retention potential as well as antifouling properties of three ultrafiltration membranes. The commercial membrane UE50 and two membranes produced under laboratory conditions – polyethersulfone membrane (PES) and polyethersulfone membrane modified with hydroxyl-functionalized carbon nanotubes (PES-SWCNT-OH) – were selected for the research. Retention potential was determined for selected organic micropollutants, i.e. caffeine, bisphenol A and pentachlorobenzene. It was determined that removal degree of micropollutants depended mainly on their physicochemical properties. Removal efficacy of highly hydrophobic substances, i.e. bisphenol A and pentachlorobenzene was significantly higher than of hydrophilic caffeine. Furthermore, it was found that adsorption played a key role in the micropollutant removal and the process was more intense on the modified membrane as nanotubes enhanced sorption capacity of the membrane. For all the ultrafiltration membranes studied, the retention of micropollutants decreased with an increase of the transmembrane pressure. At higher pressures, mass transport through the membrane was faster and resulted in shorter contact time between the micropollutants and membrane. Moreover, the modified ultrafiltration membrane had better antifouling properties compared to the commercial membrane UE50. It was an effect of its rougher surface with multiple protrusions, which interfered with even sediment layer formation. Importantly, the membrane was modified with hydroxyl-functionalized carbon nanotubes, which added to its hydrophilic character. The same it improved the antifouling properties of the membrane by weakening the hydrophobic interactions between the membrane surface and target pollutants.

10

Sources of endocrine-disrupting compounds and their migration to the environment

Kryłów M., Rezka P.

Technical Transactions

|

2017

|

Vol. 11(114)

127--135

EN

The aim of this article is to present issues related to the presence and pathways of bisphenol A emission and its migration to wastewater and the environment. Bisphenol A (BPA) is an organic compound mainly used in the production of plastics. It is classified as an endocrine disrupting compound (EDC) and should therefore not be emitted to the environment. This paper presents basic information on bisphenol A, its applications and potential sources of emission to the environment. A wide review of literature confirming the occurrence of bisphenol A in sewage, sediments, natural waters, drinking water and the atmosphere is performed. Effective wastewater treatment and neutralisation of bisphenol A in sewage sludge could partially reduce the levels of BPA pollution in the aquatic environment.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie zagadnień dotyczących obecności i źródeł występowania bisfenolu A w ściekach i środowisku. Bisfenol A (BPA) jest związkiem organicznym, stosowanym przede wszystkim do produkcji tworzyw sztucznych. Należy do związków wykazujących negatywne oddziaływanie na układ hormonalny (endocrine disrupting compounds, EDC), w związku z czym nie powinien być emitowany do środowiska naturalnego. W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące bisfenolu A oraz potencjalne źródła emisji tego związku do środowiska. Dokonano przeglądu literatury potwierdzającej obecność bisfenolu A w ściekach, osadach oraz wodach naturalnych. Efektywne oczyszczenie ścieków i neutralizacja bisfenolu A obecnego w osadach ściekowych pozwoliłoby na częściowe ograniczenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego.

11

Wpływ warunków środowiska wodnego na rozkład bisfenolu A

Dudziak M.

Proceedings of ECOpole

|

2017

|

Vol. 11, No. 1

131--139

PL

Bisfenol A to związek chemiczny stosowany do produkcji tworzyw sztucznych. Współcześnie identyfikowany jest on w środowisku wodnym. W pracy podjęto badania dotyczące oceny wpływu warunków środowiska wodnego na rozkład bisfenolu A. Przedmiot badań stanowiły różne roztwory wodne sporządzone na bazie wody zdejonizowanej lub powierzchniowej z dodatkiem wzorca bisfenolu A w stężeniu 1 mg/dm3. Do wybranych roztworów dodawano pożywkę mineralną lub wodę powierzchniową, która to stanowiła źródło zarówno substancji organicznych, jak i nieorganicznych oraz mikroorganizmów. Opcjonalnie wybrane roztwory były przetrzymywane w ciemni lub w świetle słonecznym oraz napowietrzane. Roztwory po biodegradacji poddano również ocenie toksykologicznej z użyciem testu enzymatycznego z bakteriami bioluminescencyjnymi Aliivibrio fischeri, testu przeżywalności ze skorupiakami Daphnia magna oraz testu wzrostowego z rośliną wodną Lemna minor. Określono, że rozkład bisfenolu A w środowisku wodnym jest niewielki i zachodzi głównie pod wpływem światła słonecznego przy udziale mikroorganizmów. Istotna jest również obecność w środowisku wodnym soli mineralnych. Natomiast dokonana ocena toksykologiczna roztworów podczas badań biodegradacyjnych wykazała, że charakteryzują się one różną toksycznością. Klasa toksyczności roztworu zależała także od rodzaju użytego organizmu wskaźnikowego, co świadczy o ich różnej wrażliwości na działanie bisfenolu A. Wysoką toksyczność odnotowano w przypadku bakterii bioluminescencyjnymi Aliivibrio fischeri po 14 dobach trwania badań biodegradacyjnych.

EN

Bisphenol A is a compound used to produce plastics. Today, it is identified in the aquatic environment. As part of the work there are performed studies to determine the effect of the aquatic environment conditions on the decomposition of bisphenol A. As the subject of research there were used different aqueous solutions prepared on the basis of deionized or surface water with addition of a bisphenol A standard at concentration of 1 mg/dm3. To the selected solutions it was added the mineral medium or surface water, which was the source of both organic materials and inorganic compounds and microorganisms. Optionally, the selected solutions had been kept in the dark or in the light of sun, and they had been aerated. Solutions after biodegradation were also subjected of the toxicological evaluation with application of the enzymatic test using bioluminescent bacteria Aliivibrio fischeri, survival test using shellfish Daphnia magna and the growth test of aquatic plant Lemna minor. It was determined that the decomposition of bisphenol A in an aquatic environment is low and it is mainly under the influence of sunlight, with the participation of microorganisms. The presence of mineral salts in aquatic environment is also important. on the other hand, the toxicological assessment of solutions, which was made during testing biodegradation, showed that they have a different toxicity. Toxicity class of the solution also depended on the type of applied indicator, which proves their differences in sensitivity to bisphenol A. High toxicity was noted in the case of bioluminescent bacteria Aliivibrio fischeri after 14 days of the biodegradation study.

12

Wpływ rodzaju fotokatalizatora i odczynu roztworu na efektywność fotokatalitycznego rozkładu bisfenolu A

Zawadzki P., Kudlek E., Dudziak M.

Proceedings of ECOpole

|

2017

|

Vol. 11, No. 2

661--669

PL

Przedstawiono badania porównawcze efektywności rozkładu bisfenolu A (BPA) w procesie fotokatalizy, prowadzonym z udziałem komercyjnego ditlenku tytanu (TiO2) oraz własnych modyfikowanych fotokatalizatorów (kompozytów) otrzymanych na bazie komercyjnego TiO2, węgla aktywnego (AC) oraz alkoholu metylowego (C), tj. TiO2/AC i C-TiO2/AC. Określono wpływ początkowej wartości odczynu roztworu modelowego (w zakresie od 4 do 7) na skuteczność adsorpcji oraz rozkładu badanego mikrozanieczyszczenia za pomocą promieniowania ultrafioletowego (UV). Na podstawie przeprowadzonej analizy chromatograficznej HPLC stwierdzono, że stopień usunięcia bisfenolu A był wyższy w przypadku zastosowania modyfikowanych fotokatalizatorów niż dla komercyjnego TiO2. Prawdopodobnie było to związane z obecnością węgla aktywnego, który w układzie TiO2-AC czy też C-TiO2/AC pełni nie tylko funkcję nośnika fotokatalizatora, ale jest również czynnikiem zwiększającym potencjał adsorpcyjny kompozytu. W oparciu o kinetykę Langmuira-Hinshelwooda (L-H) wyznaczono również parametry kinetyczne przeprowadzonych procesów. Na podstawie obliczonych wartości pseudo-pierwszorzędowych stałych szybkości reakcji udokumentowano, że proces rozkładu bisfenolu A przebiega najintensywniej w pierwszych 15 minutach prowadzenia procesu. Z kolei wartość stałej szybkości reakcji k była wyższa dla modyfikowanych fotokatalizatorów niż dla komercyjnego TiO2. Nie zaobserwowano znaczącego wpływu pH roztworu na adsorpcję oraz rozkład BPA w obecności komercyjnego ditlenku tytanu. Natomiast zarówno sorpcja, jak i proces fotokatalizy realizowany przy udziale modyfikowanych fotokatalizatorów zależały od odczynu roztworu. Największy stopień rozkładu bisfenolu A zaobserwowano, naświetlając roztwór o pH 4.

EN

In this study the photocatalytic degradation of bisphenol A in the presence of titanium dioxide (TiO2) and own modified photocatalysts (composites) based on TiO2, activated carbon (AC) and methyl alcohol (C) i.e. TiO2/AC and C-TiO2/AC were investigated. The effect of initial pH (in the range from 4 to 7) of model solution were determined in order to adsorption effectiveness and decomposition of tested micropollutant under ultraviolet irradiation (UV). Based on chromatographic analysis (HPLC) results it was found that the decomposition of bisphenol A was higher for modified photocatalysts than for commercial TiO2. It was possibly associated with the presence of activated carbon, which in TiO2/AC and C-TiO2/AC system is not only a support for photocatalysts but also increases the adsorption capacity. Based on the Langmuir-Hinshelwood (L-H) model, the kinetic parameters of the photocatalysis process were carried out. According to the pseudo first-order parameters, the results showed that the decomposition of bisphenol A was most intensively in the first 15 minutes of the process. However the value of the k rate was higher for modified photocatalysts than for commercial TiO2. No significant effect of pH on adsorption and BPA decomposition in the presence of commercial titanium dioxide were observed. Whereas, both the sorption and photocatalysis carried out in the presence of modified photocatalysts depended on the pH of model solution. The highest degree of bisphenol A decomposition were observed by irradiating mixture at pH 4.

13

2,2-Bis (4-hydroksyfenylo) propan – frakcja wdychana : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Bonczarowska M., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2017

|

Nr 3 (93)

137--153

PL

2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan (BPA, bisfenol A) jest substancją stałą, występuje w postaci płatków lub kryształków, ma delikatny zapach fenolu. Związek ten jest stosowany do produkcji różnego rodzaju żywic (epoksydowych, poliwęglanowych i polisulfonowych), klejów i płynów hamulcowych. Stosuje się go także jako środek zmniejszający palność oraz jako środek grzybobójczy – fungicyd. Zawodowe narażenie na 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)- propan może powodować podrażnienia: skóry, górnych dróg oddechowych lub błon śluzowych oka. 2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan wykazuje również negatywny wpływ na rozrodczość. Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania stężeń 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 zaproponowanej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN-482+A1:2016-01. Do badań wykorzystano zestaw do wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofotometryczną (UV-VIS) i spektrofluorymetryczną (FLD). Rozdziałów chromatograficznych dokonywano przy zastosowaniu kolumny analitycznej Supelcosil LC-18 150 x 3 mm o uziarnieniu 3 µm. Jako fazę ruchomą stosowano mieszaninę acetonitrylu i wody (1: 1). Metoda polega na: zatrzymaniu obecnego w powietrzu 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji filtra za pomocą acetonitrylu i chromatograficznej analizie otrzymanego roztworu. Średnia wartość współczynnika odzysku z filtrów wynosi około 90%. Zależność wskazań detektora mas w funkcji stężeń 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu ma charakter liniowy (r = 0,9996) w zakresie stężeń 0,125 ÷ 5 mg/m3 (dla próbki powietrza 720 l). Obliczone granice wykrywalności i oznaczania ilościowego wynoszą odpowiednio: 0,02 (UV-VIS) i 0,013 µg/ml (FLD) oraz 0,068 (UV-VIS) i 0,042 µg/ml (FLD). Opisana w niniejszym artykule metoda analityczna umożliwia selektywne oznaczanie 2,2-bis- (4-hydroksyfenylo)propanu w środowisku pracy w przypadku obecności w próbce związków współwystępujących. Opracowana metoda charakteryzuje się dobrą precyzją oraz dokładnością i spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482+A1:2016-01 dla procedur oznaczania czynników chemicznych. Opracowaną metodę oznaczania 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

2,2-Bis(4-hydroxyphenyl)propane (bisphenol A BPA) is a substance in a form of a solid crystals or flakes with a mild phenolic odor. BPA is commonly used in the production of epoxide, polycarbonate or polysulfone resins, glues, breaks fluids or as a flame retardants and fungicides. Exposure to BPA can cause irritation of skin, BPA can also act as a nefro or hepatotoxic factor and upper respiratory tract or mucous membranes of the eye. BPA has a negative effects on human fertility. The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining BPA concentrations in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482. The study was performed using a liquid chromatograph with spectrophotometric (UV-VIS) and spectrofluorimetric (FLD) detection. All chromatographic analyses were performed with Supelcosil LC 18 (150 × 3 mm) analytical column, which was eluted with mixture of acetonitrile and water (1: 1). This method was based on collecting BPA on glass fiber filter, extracting with acetonitrile, and chromatographic determining resulted solution with HPLC technique. The average extraction efficiency of BPA from filters was 90%. The method was linear (r = 0.9996) within the investigated working range 0.125 – 5 mg/m3 for a 720-L air sample. The calculated limit of detection (LOD) and the limit of quantification (LOQ) was to 0.02 µg/ml (UV-VIS) and 0.013 µg/ml (FLD), and 0.068 µg/ml (UV-VIS) and 0.042 µg/ml (FLD), respectively. The analytical method described in this paper enables specific and selective determination of BPA in workplace air in presence of other compounds. The method is precise, accurate and it meets the criteria for measuring chemical agents listed in Standard No. PN-EN 482+A1:2016-01. The method can be used for assessing occupational exposure to BPA and associated risk to workers’ health. The developed method of determining BPA has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

14

Wpływ matrycy środowiskowej na efektywność usuwania wybranych estrogenów i ksenoestrogenów w procesie nanofiltracji

Burdzik-Niemiec E., Dudziak M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 1

27--35

PL

Aktualnie nieograniczony dostęp do czystej i niedrogiej wody jest jednym z podstawowych celów humanitarnych. Jednakże ze względu na m.in. wzrost urbanizacji, zanieczyszczenie zasobów wodnych, niewłaściwe zarządzanie gospodarką wodną, zmiany klimatyczne oraz wzrastającą liczbę ludności cel ten wciąż pozostaje wyzwaniem 21-ego wieku. W związku z powyższym skuteczne uzdatnianie wód powierzchniowych stało się jednym z priorytetowych zadań inżynierii i ochrony środowiska. W tym zakresie poszukiwane są także rozwiązania zmierzające do ograniczenia liczby i stężenia zanieczyszczeń, w tym mikrozanieczyszczeń organicznych trafiających do wód powierzchniowych np. wraz z odpływami z oczyszczalni ścieków komunalnych. Efektywność usuwania mikrozanieczyszczeń w konwencjonalnych procesach oczyszczania ścieków jest bardzo często niewystarczająca. W oparciu o powyższe informacje w ramach niniejszej pracy podjęto badania nad oceną efektywności wysokociśnieniowej filtracji membranowej w aspekcie usuwania 17β-estradiolu, 17α-etynyloestradiolu i bisfenolu A z różnych matryc wodnych, w tym modelowego i rzeczywistego odpływu ścieków. Badane związki różniły się pochodzeniem i właściwościami fizykochemicznymi. W pracy badano zarówno odpływ modelowy jak i rzeczywisty. Uzyskane wyniki badań porównano pod kątem skuteczności usunięcia badanych mikrozanieczyszczeń dla roztworu sporządzonego na bazie wody zdejonizowanej. W ramach pracy wykorzystano komercyjną membranę do nanofiltracji HL firmy GE Osmonics (USA). Ciśnienie transmembranowe procesu wynosiło 2,0 MPa. Usuwane wiązki oznaczano z użyciem ekstrakcji do fazy stałej SPE oraz analizy chromatograficznej HPLC. Wykazano, że współczynnik retencji badanych związków zależał od rodzaju oczyszczanej matrycy wodnej oraz właściwości samego związku takich jak hydrofobowość/ hydrofilowość (określana poprzez wartość logKow) oraz masa molowa. Zaobserwowano wyższą retencję badanych związków w przypadku filtracji odpływu rzeczywistego, niż dla odpływu modelowego czy też wody zdejonziowanej. Wskazuje to na występowanie dodatkowych zjawisk wpływających na separację mikrozanieczyszczeń. Wymienić tu można np. tworzenie kompleksów pomiędzy cząsteczkami badanych związków i innymi wielkocząsteczkowymi substancjami organicznymi obecnymi w filtrowanych roztworach oraz powstawanie tzw. membrany wtórnej o porowatości mniejszej niż pory pierwotnej membrany, co przyczynia się do uzyskania większej retencji mikrozanieczyszczeń.

EN

Nowadays unlimited access to clean and affordable water is one of the fundamental humanitarian principles. However, due to the urbanization, pollution of water resources, poor water management, climate change and population growth, this goal still remains the challenge of the 21st century. Therefore, the effective treatment of surface waters has become one of the priority task of engineering and environmental protection. The solutions to reduce the number and concentration of pollutants, including organic micropollutants getting into surface waters, for example with outflows from municipal sewage treatment plant, are still sought. The efficiency of micropollutants removal in conventional water treatment processes is often insufficient. Based on the above information, under this study, the assessment of the efficiency of the high-pressure membrane filtration in terms of the removal of 17β-estradiol, 17α-ethinylestradiol and bisphenol A from different water templates were evaluated. Tested compounds differed primarily in its origin and solubility in water. In the study both, the model and actual outflow were tested. The results were compared in terms of the effectiveness of studied micropollutants removal from a solution made on the basis of deionized water. During the study, the commercial high-pressure filtration HL membrane (GE Osmonics) was tested. The driving force of the processes were transmembrane pressure of 2.0 MPa. Removed compounds were assayed using HPLC chromatography preceded by a solid phase extraction SPE. It has been shown, that the retention degree of tested compounds depended on the type of purified water template and physico-chemical properties of individual compounds such as hydrophobicity/hydrophilicity (determined by the value of the logKow) and molar mass. Higher retention degrees of tested compounds were observed during the actual outflow filtration of actual outflow in comparison with those found for model one or deionized water. It indicates, that there are additional phenomenon affecting the separation of micropollutants, i.e. the formation of complexes between molecules of tested compounds and other macromolecular organic substances present in the solution and the formation of so-called secondary membrane having a lower porosity than the porosity of primary one, which contributes to a greater retention of micropollutants.

15

TiO2 immobilised on biopolymer nanofibers for the removal of bisphenol A and diclofenac from water

Kudlek E., Silvestri D., Wacławek S., Padil V. V. T., Stuchlík M., Voleský L., Kejzlar P., Černík M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2017

|

Vol. 24, nr 3

417--429

EN

Recently electrospinning has gained significant attention due to unique possibilities to produce novel natural nanofibers and fabrics with controllable pore structure. The present study focuses on the fabrication of electrospun fibres based on gum karaya (GK), a natural tree gum, with polyvinyl alcohol (PVA), and functionalization of the membrane with TiO2 nanoparticles with further methane plasma treatment. The GK/PVA/TiO2 membrane was analyzed with several techniques including: fourier-transform infrared spectroscopy (FTIR), thermogravimetric analysis (TGA), scanning electron microscopy with energy dispersive X-ray spectroscopy (SEM-EDX), and water contact angle, in order to characterize its morphological and physicochemical properties. The GK/PVA/TiO2 membrane was further successfully used for the degradation (under UV irradiation) of bisphenol A and diclofenac from aqueous solution. It was also observed that the degradation kinetics of these compounds are faster in comparison to the UV treatment alone.

16

Influence of the aquatic environment conditions on the decomposition of bisphenol A

Dudziak M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2017

|

Vol. 24, nr 2

207--216

EN

Bisphenol A is a compound used to produce plastics. Today, it is identified in the aquatic environment. As part of the work there are performed studies to determine the effect of the aquatic environment conditions on the decomposition of bisphenol A. As the subject of research there were used different aqueous solutions prepared on the basis of deionized or surface water with addition of a bisphenol A standard at concentration of 1 mg/dm3. To the selected solutions it was added the mineral medium or surface water, which was the source of both organic materials and inorganic compounds and microorganisms. Optionally, the selected solutions had been kept in the dark or in the light of sun, and they had been aerated. Solutions after biodegradation were also subjected of the toxicological evaluation with application of the enzymatic test using bioluminescent bacteria Aliivibrio fischeri, survival test using shellfish Daphnia magna and the growth test of aquatic plant Lemna minor. It was determined that the decomposition of bisphenol A in an aquatic environment is low and it is mainly under the influence of sunlight, with the participation of microorganisms. The presence of mineral salts in aquatic environment is also important. on the other hand, the toxicological assessment of solutions, which was made during testing biodegradation, showed that they have a different toxicity. Toxicity class of the solution also depended on the type of applied indicator, which proves their differences in sensitivity to bisphenol A. High toxicity was noted in the case of bioluminescent bacteria Aliivibrio fischeri after 14 days of the biodegradation study.

PL

Bisfenol A to związek chemiczny stosowany do produkcji tworzyw sztucznych. Współcześnie identyfikowany jest on w środowisku wodnym. W ramach pracy podjęto badania dotyczące oceny wpływu warunków środowiska wodnego na rozkład bisfenolu A. Przedmiot badań stanowiły różne roztwory wodne sporządzone na bazie wody zdejonizowanej lub powierzchniowej z dodatkiem wzorca bisfenolu A w stężeniu 1 mg/dm3. Do wybranych roztworów dodawano pożywkę mineralną lub wodę powierzchniową, która to stanowi ła źródło zarówno substancji organicznych, jak i nieorganicznych oraz mikroorganizmów. Opcjonalnie wybrane roztwory były przetrzymywane w ciemni lub w świetle słonecznym oraz napowietrzane. Roztwory po biodegradacji poddano również ocenie toksykologicznej z użyciem testu enzymatycznego z bakteriami bioluminescencyjnymi Aliivibrio fischeri, testu przeżywalności ze skorupiakami Daphnia magna oraz testu wzrostowego z rośliną wodną Lemna minor. Określono, że rozkład bisfenolu A w środowisku wodnym jest niewielki i zachodzi głównie pod wpływem światła słonecznego przy udziale mikroorganizmów. Istotna jest również obecność w środowisku wodnym soli mineralnych. Natomiast dokonana ocena toksykologiczna roztworów podczas badań biodegradacyjnych wykazała, że charakteryzują się one różną toksycznością. Klasa toksyczności roztworu zależała także od rodzaju użytego organizmu wskaźnikowego, co dowodzi o ich różnej wrażliwości na działanie bisfenolu A. Wysoką toksyczność odnotowano w przypadku bakterii bioluminescencyjnymi Aliivibrio fischeri po 14 dobach trwania badań biodegradacyjnych.

17

Bisfenol A jako szkodliwy i nieproszony dodatek w pakiecie z wodą butelkowaną

Łukaszewska P., Ginter-Kramarczyk D., Kruszelnicka I.

Technologia Wody

|

2016

|

Nr 4 (48)

35--39

PL

Rozwój technologii i rosnące zapotrzebowanie na materiały wykonywane z tworzyw sztucznych, mających szerokie zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu, np. w przemyśle spożywczym, kosmetycznym lub chemicznym, spowodowało wzrost zainteresowania związkami stosowanymi i powstającymi podczas produkcji tych opakowań. Jednym z tych związków jest bisfenol A (BPA), wykorzystywany do utwardzania wyrobów z tworzywa sztucznego. Badania podjęte w kierunku jego szkodliwego oddziaływania na organizm ludzki i zwierzęcy potwierdziły dotychczasowe przepuszczenia na temat jego toksycznych właściwości. Bisfenol A, to związek mający możliwość migracji do żywności, napojów butelkowanych lub kosmetyków w warunkach podwyższonej temperatury bądź uszkodzenia opakowania produktu. Jest szczególnym zagrożeniem dla kobiet w ciąży, łatwo przenika z organizmu matki do organizmu płodu i może być odpowiedzialny za powstawanie wad wrodzonych i niskiej lub zerowej odporności u niemowląt. U osób dorosłych prowadzi m.in. do zaburzeń pracy układu nerwowego, endokrynnego i rozrodczego, a także zwiększa ryzyko zachorowania na raka, cukrzycę lub może prowadzić do otyłości.

EN

The development of technology and the growing demand for materials made of plastics with wide application in various industries, eg. food, cosmetic and chemical caused increased interest in the compounds used and obtained during the production of the packaging. One of these compounds is bisphenol A (BPA) used for the curing of plastic products. Research undertaken to reveal its harmful effects on human and animal confirmed previous hypothesis of toxic characteristics. Bisphenol A is a compound with the ability to migrate to food, bottled drinks and cosmetics at elevated temperature or damage to the product packaging. It is a particular threat to pregnant women and can easily penetrate from the mother’s body to the fetus and might be responsible for the formation of infant’s birth defects and low or no immunity. Regarding adults bisphenol A leads, among others, to disorders of the nervous system, endocrine and reproductive systems, as well as increases the risk of cancer, diabetes and also might lead to excessive obesity.

18

Główne reakcje zachodzące w procesie produkcji bisfenolu A

Kiedik M., Chruściel A., Hreczuch W.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 9

1781--1787

PL

Bisfenol A (BPA) zaliczany jest do grupy kluczowych, wielkotonażowych półproduktów przemysłowej syntezy organicznej. Pomimo względnej prostoty głównej reakcji kondensacji fenolu i acetonu wobec katalizatora kwasowego, realizacja technologii produkcji w skali wielkoprzemysłowej wykazuje znaczny stopień chemicznej złożoności. Przedstawiono najważniejsze z kilkudziesięciu zidentyfikowanych reakcji chemicznych zachodzących podczas realizacji technologii produkcji bisfenolu A, które rzutują na jego jakość i konkurencyjność opracowanego procesu. Prezentowany materiał stanowi podstawy technologii BPA w skali 100 tys. t/r, oferowanej na rynku międzynarodowym przez MEXEO, Instytut Technologiczny z Kędzierzyna-Koźla.

EN

A review, with 11 refs., of the side reactions and by-products of Bisphenol A.

19

Badania reakcji addycji epichlorohydryny do bisfenolu A wobec katalizatorów przeniesienia fazowego

Iwański L., Kiełkiewicz D.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 2

203--206

PL

Przedstawiono wyniki badań reakcji addycji epichlorohydryny do bisfenolu A w obecności czwartorzędowych soli amoniowych i fosfoniowych, z otrzymywaniem mieszaniny eterów chlorohydrynowych i glicydylowych. Stwierdzono, że rodzaj użytego katalizatora nie wpływa istotnie na przebieg reakcji, a skład mieszaniny poreakcyjnej zależy przede wszystkim od temperatury i czasu reakcji. Najkorzystniejszymi właściwościami charakteryzowały się małocząsteczkowe żywice epoksydowe wytworzone metodą azeotropową po przeprowadzeniu addycji w warunkach zapewniających wysoką konwersję bisfenolu A.

EN

Epichlorohydrin was added to Me2C(C6H4OH)2 (BPA) in the presence of NH4 and phosphonium salts to produce epoxy resins by transformation of the intermediate product in presence of NaOH under azeotropic removal of H2O. The highest conversion of BPA (near 99%) after 4 h was achieved at 85°C when BuMeNCl was used as catalyst.

20

Ultrafiltracja z membranami modyfikowanymi i klasyczna nanofiltracja w separacji mikrozanieczyszczeń

Burdzik-Niemiec E., Dudziak M.

Proceedings of ECOpole

|

2016

|

Vol. 10, No. 2

607--615

PL

W pracy podjęto badania nad oceną nisko- i wysokociśnieniowej filtracji membranowej pod kątem separacji wybranych mikrozanieczyszczeń, tj. bisfenolu A (BPA) oraz 17α-etynyloestradiolu (EE2). Obydwa związki należą do substancji aktywnych endokrynnie (ang. Endocrine Disrupters Compounds (EDCs)), które niekorzystnie wpływają na organizmy żywe występujące w wodach naturalnych, stąd potrzeba ich skutecznego usuwania z odpływów z oczyszczalni ścieków. W pracy porównawczo badano klasyczną membranę do nanofitracji o symbolu NF-90 firmy Dow Filmtec (USA) oraz wytworzoną membranę ultrafiltracyjną z polieterosulfonu (PES), zmodyfikowaną nanorurkami (SWCNT), oznaczoną jako UF-PES-SWCNT. Oczyszczaniu poddano odpływ modelowy zawierający wzorce badanych mikrozanieczyszczeń w stężeniu 500 μg/dm3. Na podstawie przeprowadzonych badań dotyczących separacji bisfenolu A oraz 17α-etynyloestradiolu w procesie ultra- i nanofiltracji wykazano, że współczynnik retencji zależał zarówno od rodzaju procesu, jak i usuwanego związku. W przypadku membrany nanofiltracyjnej efektywność usuwania BPA wynosiła 90%, a dla EE2 95%. Wartości tego parametru dla membrany ultrafiltracyjnej zmodyfikowanej nanorurkami była nieznacznie niższa, tj. 70% dla BPA i 92% dla EE2. Na podstawie tych wyników stwierdzono, że niezależnie od rodzaju membrany 17α-etynyloestradiol był usuwany w znacznie wyższym stopniu niż bisfenol A. Może to być spowodowane większym powinowactwem tego związku do polimerów membranotwórczych, wynikającym z dużej wartości współczynnika logKow. W ramach badań wykazano również, że membrana ultrafiltracyjna zmodyfikowana nanomateriałami w porównaniu do klasycznej membrany nanofiltracyjnej była mniej podatna na niekorzystne zjawisko foulingu, ale posiadała kilkakrotnie mniejszą wydajność.

EN

During the study, the efficiency of high and low pressure membrane filtration in terms of removal of bisphenol A (BPA) and 17α-ethinylestradiol (EE2) form model effluent containing mentioned micropollutants in the concertation of 500 μg/dm3 were tested. Both compounds are endocrine active substances (Endocrine disrupters Compounds - EDCs), which adversely affects both - living organisms present in the water and the subsequent water treatment processes for the water supply purposes and its final quality. During this study, the high-pressure commercial NF-90 nanofiltartion membrane (Dow Filmtec, USA) and self-prepared polyethersulfone (PES) ultrafiltration membrane modified with nanotubes (PES-SWCNT) were tested. Membrane designated as UF-PES-SWCNT. Based on studies concerning the separation of bisphenol A and 17α-ethinyl estradiol by means of ultra and nanofiltration processes, it has been shown, that the retention degree of tested compounds was dependent on both, the type of the process and the physicochemical properties of the compound to be removed. The efficiency of micropollutants removal in case of nanofiltration membrane reached 90 and 95% for BPA and EE2, respectively. The value of retention degree for modified PES membrane was lower, namely about 70% for BPA and 92% for EE2. Based on obtained results it was found, that regardless of the type of the membrane, 17α-ethinyl estradiol was removed to a greater extent compared with bisphenol A. EE2 has higher affinity for membranogenic polymers because of its higher logKow coefficient. Research has also shown, that modified PES membrane was more resistant to fouling phenomena in comparison with NF-90 membrane.