Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rola torfowisk w ochronie zasobów przyrodniczych i wodnych na obszarze powiatu białostockiego w województwie podlaskim

Kiryluk A.

Ekonomia i Środowisko

|

2013

|

nr 4

38--50

EN

In the paper, there was shown the natural and economical significance of lowmoors in Poland and especially in Białystok county. In the area of Poland there is about 49,6 thousands of lowmoors which cover 1,2 mln ha [4% of the country surface]. 90% of this surface are lowmoors, 6% – highmoors and 4% – transitial moors. The most substantial role in the environment play lowmoors, characterised by high ability of water retention. In Poland, peatmoors gather 34 mld m3 of water, which has essential significance in decreasing of water resources on the country surface. In the area of Białystok county, there are 147 peatmoors and cover the surface of 8181 ha, which amounts 2,7% of the district surface. These peatmoors can retain such water quantity which is close to the capacity of water reservoir of Siemianówka. There was shown the signifi cant role of lowmoors in the specimen diversity of hygrophilous fauna and fl ora. In Białystok county, lowmoors are mainly used as stable grassland, which provide to proper protection against progressive unfavourable changes.

2

Sposoby poprawy wskaźników czystości wód w zbiorniku retencyjnym Pokrzywnica (Szałe)

Małecki Z. J., Pulikowski K.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2011

|

Nr 4

9-20

PL

Zbiornik retencyjny II klasy ważności o pojemności całkowitej 4.35 mln m3 i powierzchni 154.0 ha został wybudowany na rzece Pokrzywnicy koło Kalisza, prawym dopływie Prosny i oddany do eksploatacji w 1978 r. Z powodu znacznego obciążenia wód zbiornika, azotem i fosforem (krytyczne obciążenie wg kryteriów Vollenweidera zostało przekroczone dla: azotu – 25 razy, fosforu – 14 razy w roku 2006) należy podjąć działania zmierzające do zmniejszenia żyzności wód. Do istotnych przedsięwzięć zmierzających do poprawy czystości wód powierzchniowych w zbiorniku należą: opracowanie regulaminu korzystania ze zbiornika, uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w zlewni zbiornika, kontynuowanie rekultywacji wysypisk i składowisk odpadów, usuwanie rumowiska, rekultywacja akwenu z zastosowaniem inaktywacji fosforu, regulacja cieków itp.

EN

The storage reservoir of II importance class, total capacity of 4.35 M m3 and the area of 154.0 ha was built on the Pokrzywnica river near Kalisz, a right tributary of the Prosna river and commissioned in 1978. Due to a high loading of the reservoir water with nitrogen and phosphorous (critical loading per Vollenweider criteria was exceeded for nitrogen 25 times and for phosphorous 14 times in 2006), actions have to be taken to reduce fertility of the water. The most important actions aimed to improve the surface water cleanliness in the reservoir include: develop rules of the reservoir use, control the water and sewage management in the reservoir basin, continue reclamation of landfills and waste dumps, remove debris, reclaim the reservoir by means of phosphorous inactivation, adjust water courses etc.

3

The effect of environmental factors on micropollutants in small water bodies

Świerk D., Szpakowska B.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2011

|

Vol. 18, nr 4

545-569

EN

Small water bodies serve a very important function in landscape. Unfortunately, many of them are strongly polluted or are being eliminated. Analyses were conducted on thirteen small water bodies located in the Gen. Dezydery Chlapowski Landscape Park. The water bodies differed in terms of the location in landscape, morphometric parameters (depth, shape, area) as well as aquatic and marshy vegetation. Some of them are typical water bodies of agricultural and forest landscapes, while the others are located in rural areas and in parks. The aim of the conducted investigations was to analyse the level of water pollutants in the water bodies in terms of contents of elements and biogens. Analyses were to explain how environmental variables (dependent, explanatory) influence the distribution of investigated parameters in waters of small water bodies. The analysed parameters included contents of trace elements (Li, Al, V, Cr, Mn, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr, Ag, Cd, Ba, Tl, Pb as well as too Na, K, Fe, Ca, Mg) and values of pH in waters of thirteen water bodies. Analyses were conducted in the years 2008-2010. The experimental cycle were completed with analyses of ammonia nitrogen, nitrates(III), nitrates(V) and phosphates for waters of all the water bodies. The above-mentioned parameters were subjected to statistical analyses, for which RDA models were prepared taking into consideration dependent and explanatory variables.

PL

Małe zbiorniki wodne pełnią bardzo ważną funkcję w krajobrazie. Niestety, wiele z nich jest silnie zanieczyszczonych bądź ulega likwidacji. Badania prowadzono na trzynastu małych zbiornikach wodnych położonych na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. Zbiorniki różniły się położeniem w krajobrazie, parametrami morfometrycznymi (głębokością, kształtem, powierzchnią) oraz roślinnością wodną i bagienną. Część z nich to typowe zbiorniki krajobrazów rolniczych, leśnych, pozostałe to zbiorniki położone na terenach wiejskich i w parkach. Celem przeprowadzonych badań była analiza poziomu zanieczyszczenia wody zbiorników pod względem zawartości pierwiastków oraz biogenów. Badania zmierzały do wyjaśnienia, jakie zmienne środowiskowe (zależne, objaśniające) wpływają na rozkład badanych parametrów w wodach małych zbiorników. Analizowano poziomy stężeń pierwiastków śladowych (Li, Al, V, Cr, Mn, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr, Ag, Cd, Ba, Tl, Pb oraz Na, K, Fe, Ca, Mg), a także wartości pH w wodzie trzynastu zbiorników. Analizy prowadzono w latach 2008-2010. Cykl badawczy kończyły analizy azotu amonowego, azotynów, azotanów i fosforanów dla wody wszystkich zbiorników. Powyższe parametry zostały poddane analizie statystycznej, dla których wykonano modele RDA uwzględniające zmienne zależne oraz objaśniające.

4

Removal of Organic and Biogenic Compounds from Reject Water with Constructed Wetlands

Dąbrowski W.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 9-10

1203-1210

EN

There are 16 dairy processing plants operating in Podlasie region, including 9 that use individual systems for sewage treatment, while others dispose wastewaters to municipal wastewater treatment plants. Personal Equivalent (P.E.) for individual objects ranges from 7000 to almost 240000 at the flow rate from 500 up to 5240 m3 of sewage daily. Most of objects were built in 70’s of the 20th century; they are overloaded due to the increase of production in factories and works observed for over 20 years. The increase of sewage load made also the increase of sewage sludge and reject water amounts. Reject water is in general directed to the beginning of the treatment process, which is a considerable load, namely due to ammonium nitrogen form. Applying the separate reject water treatment using constructed wetland is one of the possibilities to lower the dairy sewage treatment plant loads. The method can be an alternative for advanced and expensive technologies for purifying the reject waters from treatment plants that use anaerobic sludge stabilization. Studies were carried out in August–October 2008 in research installation designed by the author and operating in dairy sewage treatment plant in Bielsk Podlaski. Reject waters generated in sewage sludge thickening chamber were subject to purification. Mean pollutants concentrations in reject water were: BOD5 – 118.6 mg O2 dm–3, COD – 242.1 mg O2 dm–3, Kjeldahl’s nitrogen – 17.2 mg NTKN dm–3, ammonium nitrogen – 10.4 mg N dm–3, and total phosphorus – 7.2 mg PT dm–3. BOD5 removal efficiency was 69.4 %, COD 53.7 %, Kjeldahl’s nitrogen 55.8 %, ammonium nitrogen 72.1 %, and total phosphorus 19.4 %, on average. Mean effect of organic substance removal measured as BOD5 was achieved at the level of 20.6 g BOD5 m–2 d–1, while ammonium nitrogen 1.87 g N–NH4 m–2 d–1. The study confirmed the usefulness of constructed wetland method application for separate treatment the reject waters from aerobic sewage sludge stabilization. At present, studies on the object designed for reject waters purification for a real scale, were begun. It is the first object of that type, installed in dairy sewage treatment plant in Poland, and it was designed as a result of the research work realized by the author in 2007–2009.

PL

W województwie podlaskim działa 16 zakładów przetwórstwa mleczarskiego, z których 9 korzysta z indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, pozostałe zaś odprowadzają ścieki do oczyszczalni komunalnych. Równoważna Liczba Mieszkańców (RLM) dla obiektów indywidualnych waha się od 7000 do niemal 240000, przy przepływie od 500 do 5500 m3 ścieków na dobę. Większość obiektów pochodzi z lat 70. ubiegłego wieku. Są one przeciążone ładunkiem zanieczyszczeń ze względu na wzrost produkcji w zakładach obserwowany od ponad 20 lat. Wzrost ładunku ścieków spowodował zwiększenie ilości osadów ściekowych oraz odcieków z ich przeróbki. Odcieki są z reguły kierowane na początek procesu oczyszczania, stanowiąc znaczne obciążenie, szczególnie w odniesieniu do azotu amonowego. Jedną z możliwości zmniejszenia obciążenia oczyszczalni mleczarskiej jest zastosowanie wydzielonego oczyszczania odcieków z wykorzystaniem metody hydrofitowej. Metoda ta może stanowić alternatywę dla zaawansowanych i kosztownych technologii przeznaczonych do oczyszczania odcieków z oczyszczalni stosujących beztlenowa stabilizację osadów. Wykonane w okresie sierpień-październik 2008 r. badania przeprowadzono dla instalacji badawczej zaprojektowaną przez autora i działającą na terenie oczyszczalni ścieków mleczarskich w Bielsku Podlaskim. Oczyszczaniu poddano odcieki powstające w komorze zagęszczania osadu. Wartości średnie wskaźników zanieczyszczeń w odciekach poddanych oczyszczaniu wynosiły: BZT5 - 118,6 mg O2 dm-3, ChZT - 242,1 mg O2 dm-3, azot Kjeldahla - 17,2 mg NTKN dm-3, azot amonowy - 10,4 mg N dm-3 oraz fosfor całkowity - 7,2 mg PT dm-3. Średnia efektywność usuwania wynosiła 69,4% BZT5, 53,7% ChZT, 55,8% azotu Kjeldahla, 72,1% azotu amonowego i 19,4% fosforu całkowitego. Osiągnięto średni efekt usuwania substancji organicznej mierzonej przez BZT5 na poziomie 20,6 BZT5 m-2 d-1, natomiast azotu amonowego 1,87 g N-NH4 m-2 d-1. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono możliwość zastosowania metody hydrofitowej do wydzielonego oczyszczania odcieków z tlenowej przeróbki osadów ściekowych. Obecnie rozpoczęto badania na obiekcie zaprojektowanym do oczyszczania odcieków w skali rzeczywistej. Jest to pierwszy tego typu obiekt w oczyszczalni mleczarskiej na terenie Polski, który powstał jako wdrożenie wyniku pracy badawczej zrealizowanej przez autora w latach 2007-2009.

5

Occurrence study of agro-chemical pollutants in waters of Supraśl catchment

Ignatowicz K.

Archives of Environmental Protection

|

2009

|

Vol. 35, no. 4

69-77

EN

The paper presents the results on the studies on determination of concentrations of four phenoxyacetic herbicides, four triazine herbicides, seven insecticides and other pollutants in the Supraśl catchment. The samples were collected over a period of two years, from May 2003 to April 2005. This work will be a precious source of information about the occurrence of agropollutants in the surface water. The residues of herbicides active ingredients were determined using chromatography methods - GC with ECD and NP detection. The maximum residues of herbicide in surface water were detected in spring and autumn - up to 120 μg/dm^3 for phenoxyacetic acid (2,4-D, MCPA, MCPP). The most important fact noted during the research is that in surface water used for drinking significant amounts of crop protection substances were detected, which, in the light of the new law concerning the quality of drinking water, must undoubtedly be removed in the treatment processes.

PL

W pracy zaprezentowano wyniki badań dotyczących określenia aktualnych stężeń pozostałości agrochemicznych: herbicydów fenoksyoctowych (4), herbicydów triazynowych (4) i insektycydów (7) oraz innych zanieczyszczeń w wodach zlewni rzeki Supraśli. Okres badawczy trwał dwa lata, od maja 2003 do kwietnia 2005 roku. Pozostałości pestycydów określano metodą chromatografii gazowej GC z detektorem ECD. Największe stężenia pestycydów fenoksyoctowych wykryto w okresie wiosenno-jesiennym (120 žg/dm3). Najważniejszym jednak spostrzeżeniem jest fakt występowania w wodach powierzchniowych, często ujmowanych do picia, znacznych ilości środków ochrony roślin, które w świetle nowej ustawy o jakości wody przeznaczonej do picia, należy usuwać w procesach uzdatniania.

6

Seasonal changes of agropollutants concentration of the Czaplinianka stream in agricultural regions

Ignatowicz K.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Vol. 14, nr 3-4

309-317

EN

The results of the determination of concentrations of herbicides: 4 - of phenoxyacetic acid, 4 of triazine, 2 amide herbicides and trifluraline and other pollutants in the Czaplinianka stream were presented. The samples were collected over two years period, from April 2003 to March 2005. The residues of herbicides active ingredients were determined using chromatographic methods - HPLC with UV detection and GC with ECD detection. The maximum residues of herbicide in surface water were detected in spring and autumn - up to 6,4 žg o dm-3 for phenoxyacetic acid stuffs (2,4-D, MCPA, MCPP). The most important fact noted during the research is that in surface water used for drinking significant amounts of crop protection substances were detected. In the light of the new law concerning the quality of drinking water these substances must unquestioningly be removed in the treatment processes. Due to obtained results (the sum phenoxyacetic herbicides was > 5 žg - dm-3) the monitoring of the Czaplinianka stream should be done constantly

PL

Zaprezentowano wyniki badań dotyczących określenia stężeń pozostałości agrochemicznych: herbicydów fenoksyoctowych (4), triazynowych (4), amidowych (2) i trifluraliny oraz innych zanieczyszczeń w wodach rzeki Czaplinianki. Okres badawczy trwał dwa lata, od kwietnia 2003 do marca 2005 r. Pozostałości pestycydów określano metodą chromatografii cieczowej HPLC z detekcją UV oraz gazowej GC z detektorem ECD. Największe stężenia pestycydów fenoksyoctowych (2,4-D, MCPA, MCPP) wykryto w okresie wiosennym i jesiennym (6,4 žg o dm-3). Najważniejszym jednak spostrzeżeniem jest fakt występowania w wodach powierzchniowych, często ujmowanych do picia, znacznych ilości środków ochrony roślin, które w świetle nowej Ustawy o jakości wody przeznaczonej do picia należy bezwarunkowo usuwać w procesach uzdatniania. Analizując uzyskane wyniki, można stwierdzić, że wody Czaplinianki powinny być poddane regularnym analizom, gdyż suma herbicydów fenoksyoctowych wielokrotnie przekraczała dopuszczalne stężenie nawet dla V klasy jakości wód powierzchniowych (> 5 žg o dm-3).

7

Ocena stanu czystości rzeki Białej ze szczególnym uwzględnieniem zanieczyszczeń pestycydowych i biogennych

Ignatowicz K.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2004

|

Vol. 30, no. 2

51--60

PL

W chwili obecnej problem zanieczyszczenia wód pestycydami i związkami biogennymi nabiera coraz większej wagi. Najczęściej i w największych ilościach wykrywane są następujące związki: lindan, nie stosowany od wielu lat DDT, symazyna, atrazyna, chlorofenwinfos i fenitrotion. O obecności pestycydów w wodach powierzchniowych na terenie Żuław Wiślanych była wielokrotnie opisywana w literaturze. Badania własne potwierdziły obecność herbicydów fenoksyoctowych w wodach powierzchniowych regionu północno-wschodniego - Supraśli, Białce, Czapliniance, Płosce, Narwi i Biebrzy. W publikacji przedstawiono wyniki dotyczące stężeń kwasów fenoksyoctowych i innych zanieczyszczeń w rzece Białce. Okres badawczy obejmował rok tj. od kwietnia 2000 do marca 2001 roku. Analizy przeprowadzano metodą chromatografii cieczowej HPLC oraz cienkowarstwowej TLC.

EN

Soil contamination with pesticide and biogenic compounds is a serious problem. The following compounds are detected most often and in largest quantities: lindan, DDT (not used for many years now), Simazine, Atrazine, Chlorfenvinphos and Fenitrothion. The presence of pesticides in surficial waters in the Żuławy Wiślane region has been described many times. Additionally, my own research confirmed the presence of pesticides in superficial waters in Podlasie. This paper presents the results of the concentrations determination of phenoxy-acetic herbicides , biogenics and other pollutants in the Białka river. The samples were collected over a period of one year, from April 2000 to March 2001. The analysis was carried out by reverse phase HPLC and TLC chromatography and colorimetric and spectrophotometric methods by HACH apparatus.