Zawiłość spraw związanych z wypadkami przy pracy powoduje konieczność powołania przez organy procesowe biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy po to, by dotrzeć do przyczyn zaistniałego wypadku i przypisać odpowiedzialność konkretnej osobie. Biegli sądowi z zakresu BHP są pomijani przy czynnościach procesowych na miejscu zdarzenia, jakimi są oględziny oraz eksperyment procesowy. Aby dotrzeć do przyczyn wypadku, biegli muszą niejednokrotnie we własnym zakresie wykonać eksperyment rzeczoznawczy, na którym opierać się będzie późniejsza sporządzona przez nich opinia pisemna. W artykule omówiono rolę biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz jego rolę w postępowaniu karnym podczas tworzenia opinii na potrzeby organu procesowego.
EN
The complexity of cases related to accidents at work makes it necessary for the procedural authorities to appoint an expert in the field of occupational health and safety in order to reach the causes of the accident and assign responsibility to a specific person. Forensic experts in the field of occupational health and safety are omitted from procedural activities at the scene, such as inspection and trial experiment. In order to reach the causes of the accident, the experts often have to carry out an appraisal experiment on their own, on which the written opinion they will later draw up will be based. The article discusses the institution of a forensic expert in the field of occupational health and safety and his role in criminal proceedings when creating an opinion for the needs of a procedural authority.
Instytucja biegłego sądowego jest niezbędna w celu odpowiedniego funkcjonowania systemu sądownictwa. Jednocześnie brak odpowiedniej liczby biegłych, problem ze znalezieniem biegłych o odpowiednich kwalifikacjach, a szczególnie wynagrodzenie powodują, że najczęściej biegli sądowi stanowią obciążenie systemu sądownictwa. Rozwiązaniem tego problemu może być zwiększenie udziału biegłych poprzez korzystanie z usług instytutów naukowych, uczelni, a także stowarzyszeń naukowo-technicznych. Ich zasady wynagradzania różnią się od tych, które wynikają z rozporządzeń i dotyczą biegłych indywidualnych wpisanych na listę sądową. Orzecznictwo rozszerza możliwość swobodnego kształtowania wynagrodzenia dla instytucji, jednak znajdują się w nim pewne zagrożenia, które wymagają od zarządzających tymi organizacjami szczególnej uwagi i umiejętności stosowania prawa. Bez wątpienia korzyści dla systemu sądowego, ale także rzeczoznawców i samych instytucji powodują, że pomimo pewnych zagrożeń, należy szczególnie rozwijać ten rodzaj środków dowodowych.
EN
The institution of a court expert is necessary for the proper functioning of the judicial system. At the same time, the lack of an appropriate number of experts, the problem of finding experts with appropriate qualifications, and especially remuneration, cause that court experts most often constitute a burden on the judicial system. The solution to this problem may be to increase the participation of experts by using the services of scientific institutes, universities, and scientific and technical associations. Their remuneration rules differ from those resulting from the regulations and apply to individual experts entered on the court list. The case law expands the possibility of freely shaping remuneration for institutions, but it contains certain threats that require special attention and ability to apply the law from the managers of these organizations. Undoubtedly, the benefits for the court system, but also for appraisers and the institutions themselves mean that, despite certain threats, this type of evidence should be particularly developed.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł przedstawia metodę opiniowania zdarzeń drogowych, udokumentowanych zapisem monitoringu, w których istnieje podejrzenie świadomego sprowokowania kolizji przez jednego z uczestników. Rozważania oparto na konkretnym zdarzeniu, w którym taką możliwość sugerowały zarówno dowody osobowe, jak i informacje o uczestniczeniu jednego z kierujących w dużej ilości podobnych zdarzeń drogowych. Pomimo że w przedmiotowej sprawie pytania skierowane do biegłego były sformułowane wyjątkowo ogólnikowo, to w istocie sprowadzały się do ustalenia, czy intencją obwinionego - kierującego, posiadającego pierwszeństwo przejazdu, było sprowokowanie zderzenia w okolicznościach wskazujących na odpowiedzialność drugiego uczestnika zdarzenia za jego wystąpienie. Oczywistym jest, że bezpośrednia odpowiedź na tego typu pytania byłaby skazana na zarzut przekroczenia kompetencji, ale odpowiednio przygotowana analiza może dać organowi procesowemu podstawę do samodzielnego ustalenia, jakie były intencje obwinionego.
EN
A method of producing expert opinions on road traffic accidents evidenced by monitoring system recording, in which one of the participants is suspected of having deliberately orchestrated the collision is presented. The discussion was based on an actual event in which such a possibility was suggested by both the witnesses’ testimony as well as information on the participation of one of the drivers in a large number of similar events. Despite the fact that the questions the court expert was asked were formulated in an extremely general way, they were essentially aimed at establishing whether it was the intention of the defendant - the driver who had the right of way to provoke the collision in circumstances indicating the responsibility of the other participant. Obviously, a direct answer to this type of question was doomed to the complaint of exceeding the competences. However, an adequately formulated analysis may provide the judicial authority with a basis for an independent decision as to what the defendant’s intentions were.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Objective: The aim of the article is to present and characterise the professionals who – thanks to their specialised knowledge – are part of the safety system. Introduction: Fire prevention and identifying the causes of fires are key issues in the internal safety system. The authorities are not capable of executing their powers without support from professionals who have the necessary qualifications. In the Polish legal system, there are a number of professionals who have specialised knowledge (expertise), which is the reason for engaging them in the process of making judgments and decisions by judicial and administrative authorities. Such tasks are mostly associated with the profession of a (court) expert witness. With regard to firefighting, there are also fire-safety expert witnesses. There are no complex legal regulations concerning such experts. The level of competence needed for obtaining the status of an expert witness or other firefighting expert is regulated in several different legal acts. Only a comprehensive study of such acts could help explain the role of professionals with specialised knowledge within the safety system. Methodology: This study is based on a theoretical analysis of the legal system and a comparison of the solutions adopted in specific acts with their interpretations in court decisions and relevant literature. Conclusions: It has been found that, when exercising public powers concerning fire prevention, there is a legal requirement to use the assistance provided by other professionals with specialised knowledge and firefighting expert status. In addition, during administrative or court proceedings and investigations there is a legal obligation to only use (court) expert witness assistance. Those professionals need to meet specific criteria to be able to perform their functions. The primary requirement is that they have the necessary qualifications (knowledge and experience) to issue expert opinions. The support of expert witnesses is also desirable in the winding-up proceedings of insurance companies concerning the payment of compensation for damages resulting from fire. However, even the most renowned expert witnesses cannot make final decisions for the authority that seeks their assistance, and their opinions are never binding.
PL
Cel: Celem artykułu jest przedstawienie i scharakteryzowanie podmiotów, które – będąc w posiadaniu wiadomości specjalnych – stanowią element systemu bezpieczeństwa. Wprowadzenie: Prewencja oraz ustalanie przyczyn pożarów to istotne zagadnienia dla bezpieczeństwa wewnętrznego. Aby organy państwa mogły sprawnie realizować swoje kompetencje w tym zakresie, potrzebują wsparcia w zakresie wiedzy specjalistycznej. W polskim systemie prawnym występuje grupa podmiotów, które posiadają wiadomości specjalne, użyteczne w postępowaniach prowadzonych przez organy administracji, organy ścigania czy sądy. Są nimi najczęściej biegli sądowi. W kręgu problematyki pożarnictwa pojawić się mogą jeszcze rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. Nie ma jednej kompleksowej regulacji prawnej dotyczącej takich podmiotów. O tym, jakie kompetencje wiążą się z nabyciem roli biegłego czy rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, decydują regulacje zawarte w wielu różnych ustawach. Dopiero ich kompleksowe zbadanie może dać odpowiedź na pytanie, jaką rolę w systemie bezpieczeństwa odgrywają podmioty będące w posiadaniu wiadomości specjalnych. Metodologia: Badania przeprowadzono poprzez analizę obowiązującego stanu prawnego oraz porównanie rozwiązań zawartych w poszczególnych ustawach z ich interpretacją w orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie. Wnioski: Dostrzeżono prawny obowiązek korzystania przez organy państwa z wiadomości specjalnych, którymi dysponują grupy podmiotów funkcjonujących w obszarze bezpieczeństwa pożarowego (takich jak biegli sądowi z zakresu pożarnictwa czy rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych). Podmioty te muszą spełniać określone kryteria, które pozwalają im na wykonywanie swoich funkcji. Podstawowym kryterium jest posiadanie wysokich kwalifikacji (wiedzy i doświadczenia) pozwalających na wydanie opinii. Pomoc biegłych jest pożądana także w postępowaniach prowadzonych przez ubezpieczycieli, głównie w zakresie ustalenia odpowiedzialności TU w związku z zaistniałą szkodą pożarową. Odpowiedzialność ta może być ograniczona lub – w skrajnych przypadkach nieprzestrzegania przez ubezpieczonego obowiązujących przypisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego lub innych wskazań wynikających np. z zawartej umowy ubezpieczenia – TU może być z niej nawet zwolnione.
Przebieg procesu budowlanego wymaga udziału osób pełniących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie – osób, które swoją wiedzą i doświadczeniem są gwarantem prawidłowego przebiegu i bezpieczeństwa tego procesu. W przypadku sporu sądowego z zakresu budownictwa ich rola ulega marginalizacji, a głos opiniotwórczy uzyskują biegli sądowi, których nieustandaryzowane kwalifikacje wprowadzają wątpliwości co do rzetelności ustaleń dowodowych. Taka paradoksalna sytuacja wzmacnia wartość opinii prywatnej stanowiącej istotny głos inżyniera posiadającego uprawnienia budowlane.
EN
The course of the construction process requires the participation of people who perform independent technical functions in the construction industry – people who, through their knowledge and experience, guarantee the correct course and safety of this process. In the case of litigation in the field of construction, their role is marginalized and the opinion is obtained by court experts whose non-standardized qualifications generate doubts as to the reliability of evidence findings. This paradoxical situation reinforces the value of private opinion, which is an important voice of an engineer with building qualifications.
Czy zakres obowiązków przy prowadzeniu postępowań wyjaśniających w sprawach o wykroczenia był dostosowany do rzeczywistych możliwości oskarżonego, uwzględniając charakter jego pracy, rodzaj wykonywanej pracy, specyfikę zawodu, obciążenie obowiązkami poza prowadzeniem postępowań wyjaśniających, czyli polegającymi na pełnieniu dyżurów kontrolnych i sporządzeniu planu mobilizacyjno-obronnościowego, a także jego właściwości psychofizycznych przy uwzględnieniu warunków pracy panujących w KPP przy obsłudze sprzętu komputerowego i innych niezbędnych przedmiotów, jak np. kodeksy, przepisy ustaw?
W niniejszym materiale autor prezentuje, jak czasochłonna i wielowątkowa jest praca w Policji, a także jak przeciążenie obowiązkami może doprowadzić do niewywiązania się z obowiązków służbowych, które może być katastrofalne w skutkach.
Zasady powoływania biegłych sądowych wynikają z przepisów prawa. Jednak obowiązujący system wyłaniania kandydatów na biegłych nie gwarantuje doboru kandydatów o wysokim poziomie merytorycznym. Przepisy nie wymagają też stałego podnoszenia kwalifikacji, w konsekwencji czego jakość i terminowość opinii biegłych sądowych jest przedmiotem krytycznych uwag. Tymczasem sądy traktują ten dowód jako szczególny, bardziej wiarygodny niż inne dowody.
EN
The rules for appointment of expert witness are due by law. However, the current system of selecting candidates for the experts does not guarantee the selection of candidates of the high professional level. The legislation does not require a constant improvement of qualifications, and consequently the quality and punctuality of the experts are the subject of criticism. The reason for this is, among others, remuneration system, which does not attract to perform the functions of an expert witness best specialists. Meanwhile, the courts treat this evidence as a special, more reliable than other evidence.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem pracy jest przybliżenie prawnikom trudu prac, jakie musi wykonać medyk sądowy szacujący czas zgonu. Ma to pomóc w minimalizacji niezrozumienia owej czynności w relacjach przedstawicieli tych dwóch grup zawodowych w procesie karnym. Opis czynności, jakie kolejno następują podczas próby ustalenia interwału pośmiertnego, ma pomóc w zrozumieniu poziomu komplikacji w stosunku do istniejących regulacji prawnych i możliwości technicznych. Innym aspektem jest podkreślenie powagi owych czynności i ich doniosłości w kontekście prawa karnego. W pracy podjęto też próbę zestawienia różnych najważniejszych metod szacowania czasu zgonu - ma to pomóc w ocenie możliwości technicznych, których nieznajomość często może prowadzić do oporu organów procesowych w stosowaniu, co bardziej skomplikowanych, acz skutecznych rozwiązań.
EN
The aim of the article is to raise awareness of lawyers about a big amount of work and effort which has to be performed by a forensic physician to estimate the time of death. It is to help to minimize misunderstanding of these activities and tasks in relationships of the representatives of these two professional groups in a criminal process. Depicting the procedures, which follow in sequence while trying to determine the post mortem interval, is supposed to help to understand the level of complexity in relation to the existing law regulations and technical capabilities. Another aspect is to emphasize the seriousness of these activities and their significance in the context of criminal law. In this work an attempt has also been made to summarize the various most important methods for estimating the time of death - it is to help in the evaluation of technical capabilities whose ignorance can often bring the counteraction of the process authorities in regard to applying some of the more complicated but effective solutions.
Omówiono planowane zmiany wynikające z wprowadzenia znowelizowanej ustawy o biegłych sądowych. Porównano wybrane zagadnienia dotyczące działalności biegłych sądowych w kilku krajach europejskich oraz w USA.
EN
Planned changes, resulting from the implementation of the amended act on court expert, were discussed. Selected issues concerning the activities of forensic experts in several European countries and the USA were compared.
Zawiłość spraw związanych z wypadkami przy pracy powoduje konieczność powołania przez organy procesowe biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy po to, by dotrzeć do przyczyn zaistniałego wypadku i przypisać odpowiedzialność konkretnej osobie. Przede wszystkim chodzi tutaj o wypadki przy pracy ciężkie i śmiertelne, ale nie jest to regułą. W artykule omówiono instytucję biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz jego rolę w postępowaniu karnym podczas tworzenia opinii na potrzeby organu procesowego. Opinia musi być wydana z największą starannością, bezstronnością oraz obiektywizmem, gdyż na niej niejednokrotnie organ prowadzący postępowanie procesowe opiera swój osąd.
EN
The complexity of issues related to accidents at work entails the court of law establishing an expert witness in occupational safety and health (OSH) to determine the causes of an accident and to assign responsibility to an individual. This primarily, but not exclusively, applies to serious and fatal accidents. This article discusses the institution of an expert witness in OSH and the expert's role in criminal proceedings when writing an expert opinion for the court. The opinion must be delivered with the greatest care, impartiality and objectivity because it is often the basis of the judgement delivered by the court.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Do postępowania cywilnego w sensie materialnym zalicza się sprawy wynikające ze stosunków: prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy. Szczególną cechą postępowania procesowego w sprawach cywilnych jest większe niż w procesie karnym znacznie zasady kontradyktoryjności, co prowadzić może do znacznego ograniczenia autonomii biegłego, szczególnie gdy mowa o jego roli dostarczyciela środka dowodowego (źródła dowodowego). Wśród procesualistów i w praktyce biegłych istnieją znaczne różnice poglądów odnośnie do zachowania w sytuacji, w której pomiędzy zasadą kontradyktoryjności a zasadą prawdy materialnej może dojść do konfliktu. Dla biegłych informatyków sytuacje takie mają szczególne znaczenie o tyle, że wobec braku postępowania przygotowawczego często zdarzają się sytuacje niewłaściwej selekcji czy zabezpieczenia śladów dowodowych, zerwania ciągłości łańcucha dowodowego czy błędów w argumentacji stron. Łatwo w takiej sytuacji o niebezpieczeństwo potraktowania biegłego jako doradcy strony, który prezentuje swoje poglądy na właściwy sposób przeprowadzenia dowodu przed sądem, co oczywiście, w przytłaczającej większości przypadków, dyskwalifikuje biegłego, a nawet może narazić biegłego na poważne konsekwencje prawne. W artykule zostaną przedstawione studia przypadków z praktyki autora oraz sugestie odnośnie do postepowania w tego rodzaju sytuacjach.