Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zanieczyszczenie powietrza w opiniach młodzieży na podstawie badań z użyciem metod i narzędzi statystyki matematyczne

Kosman Jolanta, Mroczyńska Karolina

Rynek Energii

|

2023

|

Nr 6

71--80

PL

Polska należy do państw o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w Europie. Jest w ścisłej czołówce krajów europejskich ze względu na osiągane poziomy stężeń pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 oraz notuje najwyższe w Unii Europejskiej stężenia średnioroczne kancerogennego i mutagennego benzo(a)pirenu. Główną przyczyną złej jakości powietrza jest spalanie węgla i drewna w małych instalacjach grzewczych (domowych piecach, kotłach, kominkach itp.). Do rozwiązania tego problemu konieczne jest powszechne stosowanie niskoemisyjnych i zeroemisyjnych, w tym odnawialnych źródeł energii. Bardzo ważny jest także wysoki poziom wiedzy i świadomości ekologicznej oraz akceptacja społeczna dla działań naprawczych, także wśród młodzieży. W związku z tym w marcu 2023 r. w Bydgoszczy, która również zmaga się z problemem złej jakości powietrza (w mieście znajduje się około 20 tys. źródeł ciepła na paliwa stałe, dane z dnia 23.02.2023), przeprowadzono badanie ankietowe, którego celem było sprawdzenie poziomu wiedzy i świadomości ekologicznej młodzieży w zakresie zanieczyszczenia powietrza, w tym także prawnych narzędzi walki ze smogiem – lokalnych uchwał antysmogowych. Bezpośrednim impulsem do przeprowadzenia tych badań był nadchodzący termin wprowadzenia kluczowych zapisów uchwały antysmogowej w województwie kujawsko-pomorskim, tj. zakazu używania instalacji grzewczych poniżej trzeciej klasy, w których spalane są paliwa stałe z dniem 01.01.2024. Do analizy wyników i we wnioskowaniu zastosowano metody i narzędzia statystyki matematycznej (test niezależności chi kwadrat oraz współczynniki: V Cramera, C Pearsona i φ Yule’a).

EN

Poland is one of the countries with the most polluted air in Europe. It is among the leading European countries due to the levels of PM10 and PM2.5 particulate matters concentrations achieved, and it records the highest average annual concentrations of the carcinogenic and mutagem'c benzo(a)pyrene in the European Union. The main cause of poor air quality is the burning of coal and wood in small heating installations. To solve this problem, it is necessary to widely use low- and zero-emission energy sources, including renewable energy sources. A high level of knowledge and ecological awareness as well as social acceptance for remedial actions, also among young people, are also very important. Therefore, in March 2023, a survey was conducted in Bydgoszcz, which is also struggling with the problem of poor air quality (the city has about 20,000 solid fuel heat sources, data from 23.02.2023). Its aim was to check the level of knowledge and ecological awareness of young people in the ﬁeld of air pollution, including legal tools to ﬁght smog - local anti-smog resolutions. The direct impulse to conduct this research was the upcoming date of introduction of the key provisions of the anti-smog resolution in the Kuyavian-Pomeranian Voivodeship, i.e. the ban on the use of heating installations below the third class in which solid fuels are burned as of 01.01.2024. Methods and tools of mathematical statistics were used to analyze the results and draw conclusions (the chi-square test of independence and the following coefﬁcients: Cramer's V, Pearson's C and Yule's (p).

2

Benzo(a)pyrene in PM10 - air monitoring results in Poland

Filak Mariusz, Hoffman Szymon

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2023

|

Vol. 30, nr 4

557--565

EN

Benzo(a)pyrene (B(a)P) is an extremely toxic substance from the group of PAHs (polycyclic aromatic hydrocarbons). These compounds are formed mainly during combustion processes, and they are transported on the surfaces of suspended aerosol in the air. In Poland, both the concentration of suspended dusts and the amount of B(a)P are among the highest in Europe. The aim of the research was to compare levels of B(a)P concentrations in various locations in Poland. Based on multi-year data, coming from the period 2009-2019, linear trends in changes of these levels were determined with the least squares method. The annual courses of B(a)P concentrations in the air show clear seasonal variations. The highest concentrations are observed in the autumn-winter months, the lowest in the spring-summer months. The annual courses of B(a)P/PM10 ratio show clear seasonal variations. This ratio allows to evaluate the content of B(a)P in PM10 particles, expressed in ngB(a)P/μgPM10. The highest ratio values are observed in the autumn-winter months, the lowest ones in the spring-summer months. At most air monitoring stations, the assigned B(a)P concentration trend lines show a weak decline.

3

The State of the Air Quality in Poland

Gabryelewicz Izabela, Stryjski Roman, Wędrychowicz Maciej, Dąbrowski Tomasz

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2020

|

Tom 22, cz. 2

998--1013

EN

This article analysed the state of air quality in Poland on the basis of data from the main Inspectorate of Environmental Protection. The emission limit values for PM10 and PM2.5 particulate matter were analysed along with the number of days in which their emission was exceeded. In addition to particulate emissions, target levels for benzo(a)pyrene, which is highly carcinogenic, have been assessed.

PL

W artykule przeanalizowano stan jakości powietrza w Polsce na podstawie danych pochodzących z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Przeanalizowano poziomy dopuszczalne emisji pyłów PM10 i PM2,5 wraz z ilością dni w których jest przekroczona wielkość ich emisji. Oprócz emisji pyłów oceniono poziomy docelowe dla benzo(a)pirenu, który ma silne działanie rakotwórcze.

4

Analiza stężeń emisyjnych benzo(a)pirenu oraz zadymienia z silnika o zapłonie samoczynnym

Skrętowicz M., Woźniak J., Tomczyk J.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 8

1328--1332

PL

Zbadano silnik (o pojemności 1248 cm3) pracujący przy prędkości obrotowej 1500 i 3000 rpm i obciążeniu w zakresie 10-80 N·m w celu określenia zawartości sadzy i benzo(a)pirenu w gazach spalinowych. Pomiar zawartości sadzy dla każdego wariantu pracy silnika prowadzony był poprzez wyznaczenie stopnia zadymienia na filtrze papierowym z wykorzystaniem dymomierza. Następnie osad z filtra został wymyty za pomocą CH2Cl2, a eluat został zbadany chromatograficznie w celu określenia zawartości benzo(a)pirenu. Nie zaobserwowano korelacji między dwoma badanymi zanieczyszczeniami.

EN

An automobile engine (1248 cm3 capacity) was used at speeds of 1500 and 3000 rpm and torque values in the range of 10-80 N·m to det. the content of soot and benzo(a)pyrene in the exhaust gas. The soot content measurement was carried out by detg. a degree of blackening of a paper filter of a smokemeter. Then the deposit from the filter was washed with CH2Cl2, and the eluate was studied by chromatog. for content of benzo(a)pyrene. Correlation between the pollutants was not obsd.

5

Analysis of selected air pollutants in 2015 in the city of Bielsko-Biała (Poland)

Góra Dariusz

Geography and Tourism

|

2018

|

Vol. 6, No. 2

129--137

EN

The aim of the work is to analyze and assess the degree of air pollution in the city of Bielsko-Biała in 2015 and to indicate the potential negative impact of the elements and chemical compounds present in the air on the human body. The study uses data from the Provincial Inspectorate of Environmental Protection in Katowice, the Bielsko-Biała Office. The analysis covers the major air pollutants occurring in urbanized areas, which include: sulfur dioxide, benzene, benzo(a)pyrene, as well as particulate matter PM10 and particulate matter PM2.5. The analysis of air quality conducted for this study revealed that in 2015 in Bielsko-Biała particulate matter PM2.5 was exceeded by 1.25 μm and benzo(a)pyrene by 4.61 ng.

6

Ocena redukcji niskiej emisji po modernizacji budynku przy różnych wariantach nośników energii

Lis A., Ujma A.

Budownictwo o Zoptymalizowanym Potencjale Energetycznym

|

2017

|

nr 1(19)

121--128

PL

W artykule przedstawiono problem występowania niskiej emisji związanej z ogrzewaniem i przygotowaniem ciepłej wody użytkowej oraz jej wpływu na kształ- towanie się jakości powietrza w Polsce. Wyszczególniono produkty spalania wchodzące w skład niskiej emisji. Podano najwyższe średnie roczne wartości stężeń B(a)P w 2015 roku oraz średnie roczne i średnie dobowe wartości stężeń PM10 i PM2.5. Omówiono działania termomodernizacyjne zrealizowane w budynku szkoły. Dokonano oceny możliwości redukcji niskiej emisji w przypadku zastosowania nowego kotła na węgiel kamienny, drewno, gaz ziemny oraz olej opałowy.

EN

The article presents the problem of low emissions associated with heating and hot water preparation and its influence on the air quality in Poland. The low emission combustion products are listed. The highest average annual concentrations of B(a)P in 2015 and average annual and average daily concentrations of PM10 and PM2.5 are given. The thermal modernization activities implemented in school buildings are discussed. The assessment of potential for low emission reductions in the case of a coal, wood, gas and oil using are performed.

7

Zastosowanie węgla aktywnego i krzemionki jako adsorberów benzo(a)pirenu i antracenu

Krogulska I., Łysoń M., Maślanka K., Mikołajczyk N.

Analit

|

2017

|

Nr 4

20--31

PL

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) to często spotykane zanieczyszczenia organiczne środowiska. Biorąc pod uwagę ich niekorzystny wpływ na zdrowie człowieka konieczne jest ich wykrycie i eliminacja z wód powierzchniowych. Jako wskaźniki obecności tej grupy zastosowano antracen i benzo(a)piren, ze względu na dobrze poznane właściwości. W celu usunięcia ich z wody wykorzystano dwa rodzaje materiałów filtracyjnych i porównano ich efektywność. Oznaczenie wykonano metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej, HPLC (ang. High Performance Liquid Chromatography).

EN

Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) are common environmental pollutants. Regarding their negative effects on human health, they must be detected and eliminated from surface water. Due to well-known properties, the anthracene and benzo(a)pyrene were used as indicators of the presence of this group. Two types of filters were used to remove them from the water and their efficiencies were compared. The assay was performed by high performance liquid chromatography (HPLC).

8

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w różnych frakcjach pyłu zawieszonego w powietrzu obszarów zdominowanych emisją komunikacyjną

Kozielska B., Rogula-Kozłowska W., Rogula-Kopiec P, Jureczko I.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 49

25--32

PL

W pracy zaprezentowano wyniki badań 16 wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) związanych z czterema frakcjami pyłu zawieszonego (PM, PM10, PM2,5 i PM1; frakcje cząstek, których średnica aerodynamiczna mieści się w przedziałach od 30 nm do odpowiednio: 100; 10; 2,5 i 1 μm) prowadzonych w punktach zlokalizowanych na poboczu autostrady i przy ruchliwym skrzyżowaniu w Katowicach. Badania przy autostradzie prowadzono wiosną, a przy skrzyżowaniu latem 2012 roku. Próbki pobierano niskociśnieniowym impaktorem firmy DEKATI. Analizę WWA w próbkach pyłu wykonano metodą chromatografii gazowej. Średnie stężenie sumy 16 WWA związanych z PM, wiosną wynoszące 14,6 ng/m3, było dwa razy wyższe niż latem. Stężenie to było kilku, a nawet kilkunastokrotnie niższe niż stężenia notowane wcześniej w miastach Polski Południowej w zimie. Tymczasem wskaźniki toksyczności, mutagenności i kancerogenności obliczone dla WWA przy autostradzie i skrzyżowaniu były wysokie. Świadczy to o dużym zagrożeniu zdrowotnym generowanym obecnością WWA w powietrzu Katowic także w okresie wiosenno-letnim. Wartości wskaźników diagnostycznych, wskazujące z grubsza na pochodzenie WWA związanych z PM, potwierdziły, że w okresie badań komunikacja była głównym źródłem WWA w obu punktach Katowic.

EN

The paper presents the results of the research of 16 polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) associated with four fractions of particulate matter (PM, PM10, PM2,5 and PM1; fractions of particles whose aerodynamic diameter ranges from 30 nm to respectively: 100, 10, 2.5 and 1 μm) conducted at points located on the side of a highway and at a busy crossroads in Katowice. The highway research was carried out in the spring, and the crossroads research in the summer of 2012. Samples were taken by low pressure impactor DEKATI. The analysis of PAHs in ambient particulate matter samples was performed by gas chromatography. The average concentration of the sum of 16 PAH associated with PM, which amounted to 14.6 ng/m3 in the spring, was two times higher than in the summer. This concentration was a few or even several times lower than the levels recorded earlier in the cities of southern Poland in the winter. Meanwhile, indicators of toxicity, mutagenicity and carcinogenicity calculated for PAH at the highway and the crossroads were high. This indicates high health risk generated by the presence of PAHs in the Katowice air also in spring and summer time. The values of diagnostic ratio, roughly showing the origin of PAHs associated with the PM, confirmed that during the period of the research transportation was the main source of PAHs in both points of Katowice.

9

Changes the Concentration of Selected Pahs in Urban Soils Fertilized With Municipal Sewage Sludge

Wydro U., Wołejko E., Łoboda T., Kowczyk-Sadowy M.

Journal of Ecological Engineering

|

2015

|

Vol. 16, nr 5

62--67

EN

The aim of this study was to analyze changes in the content of selected polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in urban soils fertilized with municipal sewage sludge. The factors in the experiment were three lawns along the main roads in Bialystok (in Popieluszki, Hetmanska and Raginisa Strs.), doses of sewage sludge (0 – control; 75 and 150 Mg/ha) and two years of study (2011 and 2012). The studied parameters were monitored at the end of the growing season (in October 2011 and 2012) by determining fluoranthene, pyrene, benzo[a]anthracene, chrysene, and benzo[a]pyrene in soil samples. Furthermore, the dehydrogenase activity, the pH and organic carbon content of the soil were determined. Obtained content of studied PAHs in the urban soil does not exceed those contained in the Regulation of the Minister of the Environment of September 9th, 2002 on soil quality standards and ground quality standards. The concentration of pyrene and chrysene differed significantly depending on the time of sampling and the localization. It has been shown that fertilization of soil sewage sludge revealed reduction of pyrene concentration in soil. Among 5 tested PAHs compounds, benzo[a]pyrene was the most dominant compound both in samples collected in 2011 and 2012 (28 and 27% respectively).

10

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w pyle zawieszonym w miastach Górnego Śląska

Kozielska B., Rogula-Kozłowska W.

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

|

2014

|

Vol. 16, nr 2

75--84

PL

Z uwagi na swoje właściwości mutagenne i kancerogenne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) są najszerzej badanymi trwałymi połączeniami organicznymi związanymi z aerozolem atmosferycznym. W pracy zaprezentowano i przeanalizowano historyczne, sięgające lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku i dostępne z ostatnich lat, dane o ich stężeniach w całkowitym pyle zawieszonym na terenie Aglomeracji Górnośląskiej. Po ogromnej redukcji zanieczyszczenia powietrza, jaka miała miejsce na przełomie XX i XXI wieku, zmniejszył się znacząco poziom stężeń, zarówno pyłu zawieszonego jak i związanych z nim WWA. O ile pod koniec lat 90-tych średnioroczne stężenie sumy WWA osiągały wartości z przedziału od 260 do 590 ng/m3, to po roku 2000 w zimie nie przekracza wartości 160 ng/m3 a latem 10 ng/m3. W odróżnieniu od innych regionów, na Górnym Śląsku, wciąż emisje przemysłowe, a w szczególności, emisja komunalna odpowiedzialne są za kształtowanie stężeń WWA w powietrzu.

EN

Due to their mutagenic and carcinogenic properties, polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) are the most widely researched persistent organic compounds linked with the particulate matter (PM). The following paper presents the analysis of the historical data embracing the period since 1970s. It concerns the information on the PAH concentrations in the total PM in the Upper Silesia urban area. As the air pollution was largely reduced at the turn of the 20th and 21st centuries, the concentrations of PM and the related PAHs also considerably decreased. In the late-1990s, the mean yearly concentration of the PAHs sum ranged between 260 and 590 ng/m3. The winter and summer values obtained after the year 2000 have not exceeded 160 ng/m3 and 10 ng/m3, respectively. When compared to other regions, the PAH concentrations in the air in Upper Silesia are still affected by industrial and, particularly, municipal emissions.

11

Hazardous Compounds in Urban Pm in the Central Part of Upper Silesia (Poland) in Winter

Rogula-Kozłowska W., Kozielska B., Klejnowski K.

Archives of Environmental Protection

|

2013

|

Vol. 39, no. 1

53-65

EN

Thirteen fractions of ambient dust were investigated in Zabrze, a typical urban area in the central part of Upper Silesia (Poland), during a heating season. Fifteen PAH and Cr, Mn, Co, Ni, As, Se, Cd, Pb contents of each fraction were determined. The dust was sampled with use of a cascade impactor and chemically analyzed with an energy dispersive X-ray fl uorescence spectrometer (PANalytical Epsilon 5) and a gas chromatograph with a fl ame ionisation detector (Perkin Elmer Clarus 500). The concentrations of PM1 and the PM1-related PAH and elements were much higher than the ones of the coarse dust (PM2.5-10) and the substances contained in it. The concentrations of total PAH and carcinogenic PAH were very high (the concentrations of PM1-, PM2.5-, and PM10-related BaP were 16.08, 19.19, 19.32 ng m-3, respectively). The municipal emission, resulted mainly from hard coal combustion processes, appeared to be the main factor affecting the air quality in Zabrze in winter.

PL

Próbki trzynastu frakcji pyłu zawieszonego były pobierane w Zabrzu w okresie grzewczym (centralna część Górnego Śląska, Polska). Punkt poboru jest charakterystyczny dla obszaru miejskiego. Zbadano zawartość 15 WWA oraz Cr, Mn, Co, Ni, As, Se, Cd, Pb w każdej frakcji pyłu. Do poboru pyłu zastosowano impaktor kaskadowy, a do analizy chemicznej – spektrometr fl uorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii (PANalytical Epsilon 5) oraz chromatograf gazowy z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym (Perkin Elmer Clarus 500). Zarówno stężenia pyłu PM1 jak i stężenia związanych z nim WWA i pierwiastków były znacznie wyższe niż stężenia pyłu grubego (PM2.5-10) i związanych z nim substancji. Stężenia sumy WWA, a w szczególności kancerogennych związków tej grupy były bardzo wysokie (np. stężenia dla BaP związanego z PM1- i PM2.5- oraz PM10- wynosiły odpowiednio: 16.08, 19.19, 19.32 ng m-3). Na podstawie uzyskanych wyników badań dla ww. zanieczyszczeń stwierdzono, że za stan jakości powietrza w Zabrzu, w zimie, odpowiedzialna jest emisja komunalna – stacjonarne źródła spalania, głównie spalanie węgla.

12

Badania nad rozkładem benzo[a]pirenu na powierzchni farby o właściwościach fotokatalitycznych

Orlikowski J., Tryba B., Morawski A. W.

Przemysł Chemiczny

|

2012

|

T. 91, nr 9

1775-1778

PL

Przeprowadzono fotokatalityczny rozkład benzo[a]pirenu (BAP) na powierzchni farby o właściwościach fotokatalitycznych zawierającej TiO₂. Do badań wykorzystano farbę fotokatalityczną firmy Pigment, którą naniesiono na szklaną płytkę. BAP naniesiony był na powierzchnię farby z roztworu acetonu. Badania fotokatalitycznego rozkładu BAP prowadzone były pod wpływem naświetlania sztucznym światłem słonecznym. Stężenie BAP na powierzchni farby analizowano na podstawie pomiarów widm UV -VIS/DR in situ, natomiast zmianę powierzchni chemicznej farby z BAP podczas jego fotokatalitycznego rozkładu obserwowano na wykonanych in situ pomiarach widm w podczerwieni (FT-IR/DRS). Badania UV-VIS/DR próbek wykazały stopniowe zanikanie pików charakterystycznych dla BAP wraz z czasem naświetlania, a badania FT-IR/DRS wzrost intensywności pasm pochodzących od produktów jego rozkładu. Po upływie 900 h na widmach UV-VIS/DR nastąpił niemal całkowity zanik sygnałów BAP na powierzchni farby fotokatalitycznej.

EN

Benzo[a]pyrene was deposited in AcMe soln. on the surface of TiO₂-contg. photocatalytic paint supported on glass plates and decompd. under artificial solar light irradn. A gradual disappearance of IR peaks attributed to benzo[a]pyrene was obsd. After 900 h of irradn. almost complete degrdn. of benzo[a]pyrene was achieved.

13

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne w pyle PM10

Wieczorek J., Wieczorek Z., Mozolewski W., Pomianowski J.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2011

|

Nr 2

26-27

PL

We frakcji pyłu PM10 ze stanowiska pomiarowego w Elblągu, metodą synchronicznej spektrofluorymetrii, oznaczono stężenia 9 WWA, w tym 6 wymienionych w Dyrektywie 2004/107/WE. Dotychczas nie wykonano oznaczeń WWA w pyle zawieszonym w powietrzu nad obszarem województwa warmińsko-mazurskiego. W najwyższych stężeniach występowały: fenan-tren, piren i fluoranten, związki charakterystyczne dla niskotemperaturowych procesów spalania. Spośród kancerogennych WWA najwyższe stężenie stwierdzono dla benzo(a)pirenu (2,5 ng x m-3.

EN

Concentrations of 9 PAHs, including 6-mentioned in the directive 2004/107/ WE, were determined using synchronous spectrofluorimetry in atmospheric particulate matter PM10 located in Elbląg. So far determination of PAHs in atmospheric particulate matter has not been made in air over the Warmia and Mazury province. Phenanthrene, pyrene and fluoranthene, which are typical for low-temperature burning processes, were found to be in the highest concentrations. It has also been found that concentration of benzo[a]pyrene was the highest among all cancerogenic PAHs (2.5 ng-m3).

14

Preliminary evaluation of ER- and AhR-mediated gene expression patterns in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) liver after short-term exposure to zearalenone in binary mixtures

Woźny M., Brzuzan P., Wolińska L., Góra M., Łuczyński M. K.

Environmental Biotechnology

|

2010

|

Vol. 6, No. 1

16-23

EN

While estrogenic properties of mycotoxin zearalenone (ZEA) has been an extensively studied issue, little is known about molecular background of its biological responses that cannot be simply explained by the estrogenic potential. The present study describes effects of ZEA (10mg*kg-1 body weight) in binary mixtures either with benzo[a]pyrene (B[a]P), or with 17β-estradiol (E2) on ER- and AhR-dependent gene expression in juvenile rainbow trout liver, evaluated using Real-Time qPCR. The study revealed dual nature of ZEA, as the treatment with this compound alone increased mRNA levels of both ER- and AhR-mediated gene expression. However, our results did not show any synergistic or additive effect of ZEA in binary mixures with E2 or B[a]P on studied gene expression levels. Whether the intriguing potential of ZEA to elicit distinct signals was a result of binding affinity to AhR or/and ER and AhR mutual receptor interactions, should be investigated in further experiments.

15

Polycyclic aromatic hydrocarbons in PM1, PM2.5, PM10 and tsp in the Upper Silesian agglomeration, Poland {commun.]

Klejnowski K., Kozielska B., Krasa A., Rogula-Kozłowska W.

Archives of Environmental Protection

|

2010

|

Vol. 36, no. 2

65-72

EN

Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) are persistent organic pollutants, ubiquitous in the whole environment. They are relatively well known and are still of interest due to their well documented carcinogenic and mutagenic properties. In ambient air of urban regions they mostly occur as adsorbed to particles of suspended dust. The richest in these compounds and therefore most hazardous to humans, fraction of dust is the fraction of the finest particles. The paper presents results of investigations of dust sampled with use of an impactor Dekati PM10 in Zabrze, a site typical of Upper Silesian conditions. While sampling, the impactor segregates sampled particles into four fractions by their aerodynamic diameters. Sixteen PAHs were determined in each fraction chromatographically. PAH content in the fraction of the finest particles, i.e. in PM1, was of particular interest.

PL

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) należą do grupy trwałych zanieczyszczeń organicznych obecnych we wszystkich elementach środowiska. Są licznie reprezentowane i stosunkowo dobrze poznane, a ich udokumentowane własności mutagenne i kancerogenne sprawiają, że nadal są w centrum zainteresowań. W powietrzu atmosferycznym obszarów zurbanizowanych najczęściej występują w postaci zaadsorbowanej na cząstkach pyłu zawieszonego. Najbogatszą w te związki, i stąd najniebezpieczniejszą, jest frakcja cząstek najdrobniejszych. Przedmiotem badań był pył zawieszony pobrany impaktorem Dekati PM10 w punkcie charakterystycznym dla Aglomeracji Górnośląskiej w Zabrzu. Impaktor umożliwia rozdział pyłu zawieszonego na cztery frakcje, każda o cząstkach mających średnice aerodynamiczne w innym z czterech przyległych rozłącznych przedziałów. W każdej z frakcji oznaczono zawartość szesnastu WWA metodą chromatograficzną. Uzyskane wyniki umożliwiły ocenę zawartości WWA, a za szczególnie interesujące uznano wyniki zawartości WWA w pyle PM1.

16

Determination of the Level of B[a]P Content in Rape Seeds Subjected to Various Post-Harvest Treatments

Bojanowska J., Tys J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 10

1245-1250

EN

Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) constitute one of the largest and most varied groups of organic compounds with known toxic, mutagenic and carcinogenic properties characteristic of many representatives of the group. Food contamination with PAH may result not only from environmental pollution but also from certain technological processes used in processing of raw materials and in storage of agricultural food products. The objective of the presented study was to determine the benzo[a]pyrene content in rape seeds subjected to various post-harvest treatments and processing. The study showed that rape seed contamination with B[a]P is dependent primarily on the temperature of drying, but also on the regions of cultivation and on the weather conditions in particular years.

PL

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA, PAH) stanowią jedną z największych i zróżnicowanych grup związków organicznych o znanych właściwościach toksycznych, mutagennych i kancerogennych, którymi cechuje się wielu przedstawicieli tej grupy. Skażenie żywności nimi jest wynikiem nie tylko skażenia środowiska, ale może być również rezultatem niektórych procesów technologicznych stosowanych w przetwórstwie surowców i przechowalnictwie produktów rolno-spożywczych. Celem podjętych badań było określenie poziomu zawartości benzo[a]pirenu w nasionach rzepaku poddanych zróżnicowanej obróbce pozbiorowej. Przeprowadzone badania wykazały, że zanieczyszczenie nasion rzepaku B[a]P jest uzależnione przede wszystkim od temperatury suszenia, ale także rejonu uprawy, jak również od przebiegu pogody w poszczególnych latach.

17

CYP1A gene expression in adipose fin of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss Walbaum) exposed to benzo[a]pyrene

Brzuzan P., Woźny M., Łuczyński M. K., Góra M.

Environmental Biotechnology

|

2007

|

Vol. 3, No. 1

20-24

EN

Proximate to the environment, adipose fin of fish may be considered as a lipid storing tissue, and thus can be a target for either waterborne or dietary polycyclic aromatic compounds (PACs). We determined the effects of benzo[a]pyrene (B[a]P), a model PAC member, on CYP1A gene expression in adipose fin and compared that with the effects in gill of juvenile rainbow trout (Oncorhynchus mykiss Walbaum) using the quantitative reverse transcription polymerase chain reaction (Q-RT-PCR). The results of the study demonstrated that constitutive CYP1A mRNA was present in adipose fin of rainbow trout, but the transcripts were far less abundant than those in gill tissue. We confirmed high CYP1A gene induction potential of the gills in rainbow trout injected with benzo[a]pyrene, but also showed moderately and transiently induced CYP1A mRNA in adipose fin. The modest and transitory gene expression may preclude rainbow trout adipose fin CYP1A mRNA levels from using it as an indicator of sustained exposure of fish to the polycyclic aromatic compounds.

18

Cyclopenta[c]phenanthrene induction of CYP1A in brain of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss)

Brzuzan P., Woźny M., Łuczyński M. K., Góra M., Ciesielski S., Kuźmiński H.

Environmental Biotechnology

|

2007

|

Vol. 3, No. 1

10-14

EN

We assessed the effects of cyclopenta[c]phenanthrene (CP[c]Ph) and benzo[a]pyrene (B[a]P; positive control) on CYP1A gene expression in brain of juvenile rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) using the quantitative reverse transcription polymerase chain reaction (Q-RT-PCR). A group of hatchery raised rainbow trout, with an average body mass of 49.4 g and total length of 15.5 cm were given an intraperitoneal injection (10 mg*kg-1) of either CP[c]Ph or B[a]P in corn oil (2 mg*mi-1 corn oil) or corn oil alone (control). After 24 and 48 h, trout brains were collected for mRNA isolation and analysis. After 24 hours of the exposure, only B[a]P-treated rainbow trout had 10-fold higher number of CYP1A transcripts (mean = 3.63*106 transcripts*µg-1 total RNA) than control fish (3.24*105 transcripts*µg-1 total RNA; Tukey test, P<0.05). After 48 hrs, significantly higher levels of CYP1A expression (Tukey test, P<0.001) were found in either CP[c]Ph- or B[a]P- induced group (1.45*106 and 6.92*106 transcriptsźµg-1 total RNA, respectively) over a control group (mean=1.41*105 transcripts*µg-1 total RNA). The finding that CYP1A in brain tissue was inducible by CP[c]Ph, a polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH) of different than B[a]P planar characteristics, may further validate the use of rainbow trout brain CYP1A mRNA levels as a biomarker of PAH exposure.

19

Relative quantification of CYP1A gene expression in whitefish (Coregonus lavaretus) exposed to benzo[a]pyrene

Brzuzan P., Jurczyk Ł., Łuczyński M. K., Góra M.

Environmental Biotechnology

|

2005

|

Vol. 1, No. 1

11--15

EN

The expression of CYP1A (cytochrome P4501A) can be induced by a number of aromatic compounds in teleost fishes. We developed a real-time PCR assay for measuring relative quantities (RQ) of CYP1A mRNA in whitefish (Coregonus lavaretus). To test for the usefulness of the assay we performed a treatment study, using benzo[a]pyrene (B[a]P) a model CYP1A inducer. Primers for the CYP1A gene were adapted from the literature, whereas those for [beta]-actin (endogenous control) were designed from a region that was found to be conserved among salmonid [beta]-actin genes. A group of hatchery raised whitefish, with an average body mass of 15 g and total length of 12 cm were given an intraperitoneal injection (10 mg/kg) of B[a]P in corn oil (2 mg B[a]P/ml corn oil) or corn oil alone (Control). After 48 h, whitefish liver, head kidney and brains were collected for mRNA isolation and analysis. In all three tissues sampled, CYP1A mRNA was affected by treatment with B[a]P. Head kidney tissue showed the greatest induction potential (RQ=11.00) from base levels (RQ=1.00), followed by liver (RQ=9.45), and brain (RQ=3.76). These results demonstrated that CYP1A was highly inducible by B[a]P in whitefish head kidney and liver, and to some extent, in brain tissue. The approach presented here has the advantage of providing rapid and accurate measures of CYP1A induction in various tissues of fish responding to PAH contaminant exposure.

20

The content of polycyclic aromatic hydrocarbons in sewage sludge amended soil

Stępień W., Szulc W., Rutkowska B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 8

795--801

EN

Municipal sewage sludge fertilization influence on soil and polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) content in it have been estimated. The researches were conducted in pot experiment established for en acid soil (pH 4.5) collected from long - term fertilization experiment The contents of polycyclic aromatic hydrocarbons in soil were determined in Environmental Protection Laboratory of Institute of Environmental Protection in Warsaw in accordance with PN-ISO 13877. The increase of polycyclic aromatic hydrocarbons content in soil was observed in condition of all organic fertilizers application. The biggest increase of P AHs was observed in condition of 80 Mg · ha-1 farmyard manure application. The sewage sludge application to the highest degree increased the content of fluoranthene in soil. The farmyard manure significantly increased pyrene content in soil. The addition of brown coal to sewage sludge does not influence on the content of fluoranthene, pyrene, benzo[a]antanthrene and chrysene in soil. The content of benzo[a]pyrene in soil increased in condition of sewage sludge with brown coal application. The content of fluoranthene in soil decreased in condition of sewage sludge with CaO application.

PL

Oznaczono zawartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w glebie po zastosowaniu osadu ściekowego z miejskiej oczyszczalni ścieków. Badania prowadzono, korzystając z wyników doświadczeń wazonowych założonych w hali wegetacyjnej Pola Doświadczalnego SGGW w Skierniewicach. Glebę do doświadczeń pobrano z trwałych doświadczeń nawozowych, w których nie stosowano obornika od 70 lat, z kombinacji NPK o pH = 4,5. W doświadczeniu stosowano sam osad ściekowy w dawkach 155 g i 310 g na wazon (60 i 120 Mg osadu · ha-1), osad ściekowy z dodatkiem węgla brunatnego, osad ściekowy z dodatkiem CaO oraz osad ściekowy z dodatkiem węgla brunatnego i CaO. Jako nawóz porównawczy zastosowano dwie dawki obornika odpowiadające 40 i 80 Mg · ha-1. Zawartość WWA w glebie oznaczono w Laboratorium Monitoringu Środowiska Instytutu Ochrony Środowiska w Warszawie zgodnie z normą PN-ISO 13877. Wszystkie formy zastosowanych nawozów organicznych zwiększały zawartość WWA w glebie, jednak największy przyrost zawartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (fluoranten, piren, benzo[a]antracen, chryzen, benzo[a]piren) w glebie stwierdzono w warunkach stosowania obornika w dawce odpowiadającej 80 Mg · ha-1. Stosowanie osadu ściekowego w największym stopniu zwiększało zawartość w glebie fluoroantenu, a obornika pirenu. Uzdatnianie osadu ściekowego węglem brunatnym nie wpływało na zawartość fluorantenu, pirenu, benzo[a]antracenu i chryzenu w glebie, powodowało natomiast wzrost zawartości benzo[a]pirenu w stosunku do kombinacji kontrolnej. Dodatek tlenku wapnia do osadu ściekowego zmniejszał zawartość fluorantenu w glebie.