Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Tribological wear analysis of Ti-Al composite coatings applied with the cold spray method

Rutkowska-Gorczyca Małgorzata, Wiśniewski Marcin, Dziubek Mateusz, Kowalewski Piotr, Winnicki Marcin

Tribologia

|

2023

|

nr 3

63--70

EN

The possibility of using the low-pressure cold gas spraying (LPCS) method to create composite coatings has been known and used for a long time. This method makes it possible to create coatings from physically and chemically different powders and to regenerate components damaged during operation. Composite coatings of titanium and aluminium at different weight concentrations were selected for the study. The research was conducted to optimise the influence of the chemical composition of the composite coatings on their tribological properties. This paper presents the results of tribological wear testing of composite coatings applied using the low-pressure cold gas spray (LPCS) method. Wear resistance tests were performed using the ball-on-plate method in reciprocating motion using a steel ball. Tribological testing of the coatings included determining the effect of contact force on wear and the value of the kinetic coefficient of friction of the friction pairs tested. The study determined the optimum chemical composition of the Ti-Al composite coatings to improve wear properties.

PL

Możliwość zastosowania metody niskociśnieniowego natrysku zimnym gazem (LPCS) do tworzenia powłok kompozytowych jest znana i wykorzystywana od bardzo dawna. Metoda ta pozwala na tworzenie powłok z różnych pod względem fizycznym i chemicznym proszków oraz na regenerację elementów uszkodzonych podczas eksploatacji. Do badań wybrano kompozytowe powłoki tytanu i aluminium przy różnych stężeniach wagowych. Badania przeprowadzono w celu optymalizacji wpływu składu chemicznego powłok kompozytowych na ich właściwości tribologiczne. W pracy zaprezentowano wyniki badań zużycia tribologicznego powłok kompozytowych nanoszonych z zastosowaniem metody niskociśnieniowego natrysku zimnym gazem (LPCS). Badania odporności na zużycie wykonano przy użyciu metody ball-on-plate, w ruchu posuwisto-zwrotnym z wykorzystaniem stalowej kulki. Badania tribologiczne powłok obejmowały określenie wpływu siły nacisku na zużycie oraz wartość współczynnika tarcia kinetycznego badanych par trących. Badania pozwoliły określić optymalny skład chemiczny kompozytowych powłok Ti-Al w celu poprawy właściwości eksploatacyjnych.

2

Silnik lotniczy jako obiekt badań tribologicznych

Nidzgorska Adrianna, Witoś Mirosław, Perczyński Jerzy, Kułaszka Artur

Journal of KONBiN

|

2023

|

Vol. 53, iss. 3

87--128

PL

Podczas pracy silników lotniczych (turbinowych i tłokowych) występują procesy zużycia w węzłach tribologicznych, które w znaczny sposób wpływają na niezawodność i bezpieczeństwo eksploatacji statków powietrznych. W artykule przedstawiono aspekty diagnostyki tribologicznej silników lotniczych bazującej na okresowych badaniach próbek środka smarnego w laboratoriach. Na początku przedstawiono obiekt badań z uwzględnieniem cech konstrukcyjnych, parametrów pracy i stosowanych środków smarnych oraz podstawy teoretyczne badań tribologicznych. Następnie opisano metody badań stosowane w diagnostyce tribologicznej silników lotniczych, uwzględniając procesy starzenia i zanieczyszczenia środków smarnych, normy, metodyki badawcze i doświadczenia eksploatacyjne opisane w literaturze, w tym krzywą podatności eksploatacyjnej. Możliwości metod badawczych zobrazowano wynikami z okresowych badań tribologicznych silników turbinowych, uzyskanymi w akredytowanym laboratorium diagnostyki systemów tribologicznych. W dalszej części wskazano rolę analizy trendu i kryteriów statystycznych w procesie diagnozowania i zarządzania ryzykiem eksploatacji silników lotniczych, eksploatowanych zarówno według stanu technicznego, jak i planowanych obsług technicznych (resursów). Zasygnalizowano możliwość poprawy wiarygodności diagnostyki tribologicznej silników lotniczych na bazie doświadczeń z przemysłu – monitorowania wybranych parametrów tribologicznych w czasie rzeczywistym. W podsumowaniu wskazano na wysoką efektywność i rolę diagnostyki tribologicznej w utrzymaniu bezpieczeństwa eksploatacji floty różnych typów statków powietrznych.

EN

During the operation of aero-engines (turbine and piston engines), wear processes occur in tribological nodes, which significantly affect the reliability and safety of flight operations. This paper presents aspects of tribological diagnostics of aircraft engines based on periodic testing of lubricant samples in laboratories. Firstly, the object of research with its design features, operating parameters and used lubricants is presented, as well as the theoretical basis of tribological testing. This was followed by a description of the testing methods used in tribological diagnostics of aero-engines, taking into account lubricant degradation and contamination processes, standards, testing methodologies and operating experience described in the literature, including the machine failure curve. Next, the capabilities of the testing methods are illustrated with results from periodic tribological testing of turbine engines, obtained at an accredited tribological systems diagnostics laboratory. In the following section, the role of trend analysis and statistical criteria in the process of diagnosing and managing the risk of operation of aero-engines, exploited according to both their technical condition and planned maintenance, was indicated. Then, the possibility of improving the reliability of tribological diagnostics of aero-engines on the basis of experience from industry - real-time monitoring of selected tribological parameters - was signalled. In conclusion, the high efficiency and role of tribological diagnostics in maintaining the operational safety of a fleet of different aircraft types is indicated.

3

Zużywanie ścierne wybranych opon samochodowych w warunkach laboratoryjnych

Sadowski Piotr

Utrzymanie Ruchu

|

2022

|

Nr 2-3

53--55

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań tribologicznych wybranych opon samochodowych i podjęto próbę oszacowania wpływu kilku charakterystyk opon na tarcie i zużywanie.

4

Investigation of the Physicochemical Properties of a New Synthetic Lubricant for Passenger Car Internal Combustion Engines

Nowak Paweł

Tribologia

|

2020

|

nr 6

45--55

EN

The subject of the article is a synthetic lubricant for the latest generation internal combustion engines, used especially in passenger cars, equipped with both spark ignition engines and compression ignition engines, which is used in particular in passenger cars operating in urban conditions, overcoming relatively short distances, and therefore working usually below the recommended operating temperature of the engine. The developed 5W30 oil maintains excellent rheological properties (fluidity) also before reaching the correct operating temperature of the engine, especially at negative temperatures, which results in lower oil pump resistance and reduced friction of key engine components, which ensures better engine working conditions and affects its service life.

PL

Przedmiotem artykułu jest syntetyczny preparat smarowy do silników spalinowych najnowszych generacji, stosowanych zwłaszcza w samochodach osobowych, wyposażonych zarówno w silniki o zapłonie iskrowym, jak i w silniki o zapłonie samoczynnym, mający zastosowanie w szczególności w samochodach osobowych poruszających się w warunkach miejskich, pokonujących stosunkowo krótkie odległości i z tego powodu pracujących zazwyczaj poniżej zalecanej temperatury roboczej silnika Opracowany olej 5W30 zachowuje doskonałe własności reologiczne (płynność) także przed osiągnięciem właściwej temperatury pracy silnika, zwłaszcza w ujemnych temperaturach, co powoduje mniejsze opory dla pompy olejowej oraz zmniejszenie tarcia kluczowych elementów silnika, co zapewnia lepsze warunki pracy silnika i wpływa na jego żywotność.

5

The influence of microstructure of Cr/CrN nanomultilayer coatings on their tribological and mechanical properties

Kacprzyńska-Gołacka Joanna, Wieciński Piotr, Garbacz Halina, Mazurkiewicz Adam, Sowa Sylwia, Smolik Jerzy

Journal of Machine Construction and Maintenance - Problemy Eksploatacji

|

2019

|

no. 4

9--16

EN

One of the most effective ways of shaping the operating parameters of functional elements is the modification of the surface layer by modern surface engineering technologies. The most perspective directions in the development of surface engineering solutions are multilayer coatings. The appropriate selection of parameters of multi-layered structure such as thickness, chemical composition, microstructure, and the number of component layer in these type coatings enable effective shaping of their properties. However, a characteristic of the mechanical and tribological properties as a function of parameters of a multilayer structure are still unclear in literature. The paper presents the influence of multilayer structure on mechanical and tribological properties of the coatings prepared by arc vacuum technics. The analysis of mechanical properties included hardness, Young’s modulus, and adhesion tests. The analysis of microstructure was performed using Scanning Transmission Electron Microscopy (STEM). The tribological properties were examined using the pin-on-disc produced by the DUCOM Company. The authors indicated that the multilayer coatings Cr/CrN were characterized by good mechanical and tribological properties. In this paper, the authors confirmed that parameters of the process of the multilayer creation are important in shaping the unique tribological properties of the multilayer coatings.

PL

Jednym z najbardziej efektywnych sposobów kształtowania właściwości eksploatacyjnych elementów użytkowych jest modyfikowanie warstwy wierzchniej poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii inżynierii powierzchni. Głównym kierunkiem rozwoju rozwiązań inżynierii powierzchni stały się w ostatnich latach między innymi powłoki wielowarstwowe. Stwarzają one bardzo duże możliwość w zakresie kształtowania ich właściwości poprzez odpowiedni dobór struktury wielowarstwowej, w tym: grubość, ilość, mikrostruktura oraz skład chemiczny warstw składowych. Nadal jednak charakterystyka ich właściwości mechanicznych oraz trybologicznych w funkcji parametrów ich wielowarstwowej konfiguracji pozostaje niejasna w dostępnej literaturze. W artykule przedstawiono wpływ parametrów budowy wielowarstwowej powłok Cr/CrN wytwarzanych metodą łukowo-próżniową na ich właściwości mechaniczne oraz tribologiczne. Analiza właściwości mechanicznych obejmowała badania twardości, modułu Younga oraz badania adhezji metodą zarysowania. Analizę mikrostruktury przeprowadzono z wykorzystaniem skaningowej mikroskopii transmisyjnej (STEM). Badania właściwości tribologicznych zostały przeprowadzone w temperaturze pokojowej z wykorzystaniem testera tribologicznego firmy DUCOM typu pin-on-disc. Autorzy wskazują, iż powłoki nanowielowarstowe Cr/CrN charakteryzują się dobrymi właściwościami mechanicznymi oraz dobrymi właściwościami tribologicznymi. W artykule autorzy potwierdzili wpływ parametrów budowy wielowarstwowej powłok PVD w procesie kształtowania ich właściwości trybologicznych.

6

Solutions of water sterically specific surfactants as model ecological cutting fluids

Sułek M. W., Hreczuch W., Przepiórka J., Adach A.

Tribologia

|

2017

|

nr 1

87--95

EN

From the large group of surfactants with branched chains, sulfosuccinate derivatives obtained based on 2-ethylhexyl alcohol were selected. The surfactant of reference was ethoxylated sulfosuccinate with an alkyl chain (C12-C14). Tests regarding foam-forming ability (V0) and foam stability (V10) for selected solutions of the three surfactants were performed. Foam stability of the solutions of sterically specific surfactants (P13, P14) decreased by up to a factor of ten as compared with the equivalent linear alkyl chain (P19). This was achieved with the high surface activity of the solutions of these compounds as represented by surface tension and wettability of the surface of the bearing steel. The consequence of the high surface activity of the compounds were low friction and wear in tribological tests at constant load and excellent anti-seizure properties. On the cooperating friction pairs, adsorption layers were formed, effectively separating the two materials and able to transfer the high loads [L. 3]. Summing up, there is the possibility of using solutions of sterically specific surfactants as model cutting fluids with low foaming ability.

PL

Z licznej grupy surfaktantów o rozgałęzionych łańcuchach wybrano pochodne sulfobursztynianowe otrzymane na bazie oksyalkinelowego alkoholu 2-etyloheksylowego. Surfaktantem odniesienia był etoksylowany sulfobursztynian posiadający łańcuch alkilowy (C12-C14). Wykonano testy określające zdolność pianotwórczą (V0) i trwałość piany (V20) wytypowanych roztworów trzech surfaktantów. Trwałość piany roztworów sterycznie specyficznych ZPC (P13, P14) zmniejszyła się nawet dziesięciokrotnie w stosunku do ich odpowiedników z liniowym łańcuchem alkilowym (P19). Efekt ten uzyskano przy wysokiej aktywności powierzchniowej roztworów tych związków, której miarą było napięcie powierzchniowe i zwilżalność powierzchni stali łożyskowej. Konsekwencją wysokiej aktywności powierzchniowej związków były niskie opory ruchu i zużycie w testach tribologicznych przy stałym obciążeniu oraz doskonałe właściwości przeciwzatarciowe. Na współpracujących tarciowo parach ciernych tworzą się warstwy adsorpcyjne skutecznie oddzielające materiały oraz przenoszące wysokie obciążenia. Reasumując, udokumentowano możliwość stosowania roztworów sterycznie specyficznych surfaktantów jako modelowych cieczy obróbkowych o niskiej pianotwórczości.

7

Badania wpływu kulowania obróbką wibrościerną na własności stali NC11LV

Spadło S., Bańkowski D., Kowalczyk J.

Mechanik

|

2017

|

R. 90, nr 1

74--75

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu obróbki wibrościernej z użyciem – jako medium roboczego – kuleczek stalowych na własności tarcz wykonanych ze stali NC11 (X160CrMoV121). Testy tribologiczne z wykorzystaniem testera T-01 pozwoliły na określenie zależności pomiędzy czasem kulowania a współczynnikiem tarcia i zużyciem liniowym. Wyznaczono typowe profile zużycia.

EN

The article presents the results of the effect of vibro-abrasive machining using as a working medium balls of steel-check on the properties of disks made of steel NC11 (X160CrMoV121). Tribological tests using the tester T-01 made it possible to determine the relationship of time of shot peening on the coefficient of friction and wear linear-in. They were presented typical consumption profiles.

8

Tribologiczna kwalifikacja materiałów na węzły trące maszyn roboczych

Senatorski J., Tacikowski J., Korwin M., Mączyński P.

Inżynieria Powierzchni

|

2017

|

nr 3

32--37

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań tribologicznych oraz badań metaloznawczych zarówno materiałów już stosowanych, jak i przewidzianych do pracy w węźle trącym elementu sprzęgającego ciężarówki. W badaniach przyjęto dwie akredytowane procedury badawcze. Na podstawie uzyskanych wyników wykazano, że użyte do produkcji wymienionych elementów materiały z warstwami dyfuzyjnymi mają większą przydatność w porównaniu ze stosowaną dotychczas ulepszoną stalą współpracującą z brązem.

EN

This article presents the results of tribological and physical metallurgy studies of materials applied and designed to work in a frictional junction of a truck coupling element. In this study two accredited investigation procedures have been adopted. The obtained investigation results have shown the suitability of the applied materials with diffusion layers for these elements, in comparison to the previously applied toughened steel cooperating with bronze.

9

The surface topography of a metallic femoral head and its influence on the wear mechanism of a polymeric acetabulum

Niemczewska-Wójcik M., Piekoszewski W.

Archives of Civil and Mechanical Engineering

|

2017

|

Vol. 17, no. 2

307--317

EN

The wear mechanisms of friction components depend on conditions of articulation, material properties and surface topography of the co-acting parts. Therefore, it is important to examine these determinants in order to improve the durability of a friction pair. With the view of securing the longer life of articulating surfaces, a metallic femoral head used in conjunction with a polymeric acetabulum was subject to research. The components of the friction pair were prepared in accordance with the standard specification ASTM F2033-12. From the precision machining process of metallic femoral heads, two different kinds of surface topography (defined by Ra parameter: Ra(A) < Ra(B)) were obtained. The tribological research was performed with a testing machine simulating the kinematic movements and the working conditions of a natural joint (friction pair: ball-and-socket) in the Ringer's solution. The measurements of the surface topography (machined and worn surfaces) were conducted using the following measuring devices: coordinate measuring machine, white light interference microscopy and scanning electron microscopy. Based on the analysis results, the influence of the surface topography of the metallic ball upon tribological characteristics was determined. The wear mechanisms of the polymeric socket resulted from a number of phenomena, including plastic deformation, abrasive wear, fatigue and adhesion.

10

Badania odporności na zużycie ścierne węglikowych ostrzy skrawających

Siwak P., Jabłoński P.

Mechanik

|

2016

|

R. 89, nr 10

1406--1407

PL

W pracy zaprezentowano opracowaną metodę oceny zużycia narzędzi skrawających. Badania zostały wykonane na stanowisku do badań tribologicznych Brucker UMT-2. Przeprowadzone badania dotyczyły określenia odporności na zużycie ścierne ostrzy skrawających z węglików spiekanych bez powłok oraz z powłoką przeciwzużyciową.

EN

In this paper, developed method for wear testing of cutting tools was described. Presented research was performed with Brucker UMT-2 tribology testing station. Conducted test referred to frictional wear resistance of cutting tools edges fabricated of sintered carbides, both with and without anti-wear coatings.

11

Wybrane czynniki wpływające na odporność na zużycie węzłów ślizgowych

Gałda L.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2016

|

R. 17, nr 6

861--865

PL

W artykule omówiono wpływ wybranych czynników charakteryzujących elementy węzłów ślizgowych oraz wybranych warunków eksploatacji na odporność na zużycie smarowanych węzłów tarcia. Przedstawiono wyniki badań tribologicznych realizowanych przy zróżnicowanej chropowatości powierzchni stalowej tarczy, wyrażonej parametrem Ra w zakresie 0,05-0,24 μm. Badaniom poddano również węzły cierne o zróżnicowanej twardości stalowego elementu w zakresie 22-42HRC. Badania odporności zrealizowano w odniesieniu do dwóch różnych skojarzeń materiałowych: stal-stal (42CrMo4 - 100Cr6) oraz stal-ceramika (42CrMo4 - SiC) w celu oceny możliwości zastosowania ceramiki w węzłach ciernych. W wyniku zrealizowanych badań przy różnych obciążeniach wykazano, że chropowatość powierzchni, twardość i rodzaj materiału, a także warunki eksploatacji wywierają istotny wpływ na odporność na zużycie współpracujących ślizgowo części maszyn.

EN

The effect of selected factors characterizing the elements of sliding pairs and the influence of selected exploitational conditions on wear resistance are described in the article. The results of tribological tests realized at different surface roughness of steel discs, Ra in the range of 0,05 – 0,24 μm, are presented. The influence of material hardness of the steel discs in the range of 22-42HRC was also tested. The experiments were realized with the usage of two material sets: steel-steel (42CrMo4 - 100Cr6) and steel-ceramic (42CrMo4 - SiC) to assess the possibility of ceramic application on the sliding assemblies construction. As the result of the experiments it was demonstrated that the surface roughness, material hardness, material type and also the exploitational conditions influenced significantly on the wear of sliding elements of machines.

12

Rola badań tribologicznych w aspekcie zwiększania trwałości i niezawodności eksploatacyjnej maszyn i urządzeń użytkowanych w Zagłębiu Miedziowym

Capanidis D., Kowalewski P., Leśniewski T., Paszkowski M., Wieleba W.

Zeszyty Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki. Studia z Nauk Technicznych

|

2015

|

Nr 4

47--64

PL

Maszyny i urządzenia eksploatowane m.in. w Zagłębiu Miedziowym narażone są na ekstremalnie trudne warunki pracy (zapylenie, wilgotność, temperatura, obecność solanki oraz duże obciążenia udarowe), które powodują przyspieszone zużywanie tribologiczne i uszkodzenia wielu ruchowych węzłów tych maszyn i urządzeń. Istotnie wpływa to na koszty eksploatacji tych maszyn, bezpieczeństwo pracy oraz wydajność. W pracy przedstawiono zagadnienia dotyczące trwałości i niezawodności ruchowych węzłów ślizgowych i tocznych oraz omówiono rodzaje urządzeń i metody badań przydatne do rozwiązywania problemów związanych z trwałością węzłów maszyn. Zagadnienia te i problemy prezentuje grupa pracowników naukowych uczelni znajdujących się w pobliżu Zagłębia Miedziowego, którzy zajmują się od wielu lat tribologią oraz dysponują bogatym zapleczem badawczym. Wykazano, że istnieje szerokie pole do współpracy w zakresie działań naukowo-badawczych, konstruktorskich i eksploatacyjnych w celu osiągnięcia realnych efektów polepszenia trwałości eksploatacyjnej użytkowanych maszyn. Zaprezentowano kilka kierunków działań, m.in. w obszarach: doboru nowoczesnych materiałów na elementy współpracujące w węzłach tarcia, zmian konstrukcyjnych węzłów tarcia i ich uszczelnienia, doboru środków smarnych do poszczególnych węzłów oraz aplikacji środków smarnych (np. ilość i częstotliwość podawania smaru przez stacje centralnego smarowania).

EN

The machines and the devices exploited among others in the Copper Basin are subjected to extreme difficult working conditio ns (dust, humidity, temperature, presence of brine and largeimpact loads) which cause accelerated wear and damage of many working nodes of machines and devices. Significantly it affects the cost of their service life, safety and efficiency. The paper presents issues concerning the durability and reliability of sliding and rolling nodes and discusses the types of equipment and test methods useful for solving problems related to the durability of machines nodes. These issues and problems presents a group of academic staff of the universities located near of the Copper Basin, who deal with tribology for many years and have a wealth of research facilities. It has been shown that there is wide scope for cooperation in the field of science and research, design developments and exploitation in order to achieve real results to improve the service life of used machines. They presented several directions of activities, among others in the areas of selection of modern materials on elements working in friction nodes, structural changes in friction and sealing, lubricant selection for each node and application of lubricants (eg. the amount and frequency of administration of grease through the central lubrication stations).

13

Metoda i urządzenie do wysokotemperaturowych badań tribologicznych właściwości środków smarowych

Michalak M., Piekoszewski W., Szczerek M.

Tribologia

|

2015

|

nr 6

57--70

PL

W opracowaniu przedstawiono urządzenie do badania tribologicznych właściwości smarów plastycznych przeznaczonych do pracy w podwyższonych temperaturach przy niskich wartościach obciążenia. Jest to urządzenie opracowane w ramach zadania III.2.2 Programu Strategicznego finansowanego ze środków UE, którego charakterystyczną cechą jest testowy węzeł tarcia w postaci typowego łożyska kulkowego. Omówiono rozwiązania konstrukcyjne zarówno zespołów mechanicznych, jak i systemów sterująco-pomiarowych. Przedstawiono wnioski z analizy przeprowadzonych badań weryfikacyjnych modelu urządzenia będących podstawą opracowania dokumentacji prototypu urządzenia. Omówiono procedurę prowadzenia badań.

EN

The paper presents a testing device for the tribological investigation of the properties of greases designated to work under the conditions of elevated temperatures and low loads. The device was developed in the framework of the Strategic Programme financed by EU, Task II.2.2. The tribotester uses a commercial ball bearing as a test friction joint. In the paper, the mechanical construction and the control and measurement systems are discussed. The authors present the conclusions from conducted verification tests, which led to the development of the technical documentation of the device prototype. The test procedure is also presented.

14

Wybrane zagadnienia współpracy UHMW PE z tkanką kostną

Sobociński M.

Przetwórstwo Tworzyw

|

2015

|

T. 21, Nr 3 (165)

294--296

PL

Praca obejmuje tematykę zastosowania endoprotez połowicznych obejmujących skojarzenie: głowa metalowa - naturalna panewka lub też głowa wykonana z UHMWPE i naturalna panewka. W pracy podano wyniki przeprowadzonych analiz mające na celu określenie parametrów współpracy tkanki z materiałami stosowanymi w implantologii. Określano opory tarcia w zamodelowanych układach oraz krzywe zużycia dla tych par trących.

EN

The paper includes the subject areas of application of partial endoprostheses composed of either metal head and natural cup, or UHMWPE head and natural cup. The paper includes empirical results of the analysis conducted to designate parameters of cooperation between the tissue and implanted materials. Friction resistances in modelled sets as well as curves of the wear have been assigned for the friction pairs.

15

Koncepcja stanowiska do modelowych badań trwałościowych łożysk tocznych

Napadłek W., Bogdanowicz Z., Leoniuk P.

Logistyka

|

2015

|

nr 4

5031--5037, CD 2

PL

W artykule przedstawiono koncepcję stanowiska do modelowych badań trwałościowych łożysk tocznych. Stanowisko posiada budowę modułową, pozwalającą na jednoczesne badanie dwunastu łożysk tocznych (walcowych i/lub kulkowych). Obciążenie łożysk realizowane jest przez układ dźwigniowy z obciążnikami. Napęd przenoszony jest przez silnik elektryczny prądu stałego, sterowany nowoczesnym układem sterującym, wymuszającym pracę przy stałych obrotach silnika do 3000 obrotów/minutę, a także pracę przy zmieniającej się prędkości obrotowej, np. sinusoidalnie zmiennej. Wykonano model stanowiska i jego elementów składowych, a także całe stanowisko w „metalu”. Temperatura mierzona na powierzchni pierścienia zewnętrznego łożysk nie przekroczyła 90°C. Zmierzone widma drgań w strefach obudów badanych łożysk potwierdziły właściwą sztywność konstrukcji oraz poprawność funkcjonowania testowanych łożysk tocznych. Przeprowadzone testy w okresie 200h potwierdziły słuszność koncepcji oraz jego dobrą funkcjonalność.

EN

The article presents the concept of station for model durability testing of rolling bearings. The position has modular structure, allowing for simultaneous study of twelve rolling bearings (cylindrical and / or ball bearings). Load on the bearings is performed by the lever arrangement with sinkers. Drive power is transferred by a DC electrical motor, controlled by a modern control system, forcing operation at constant engine speed to 3000 revolutions / minute, and forcing operation at constant engine speed to 3000 revolutions / minute and work at changing rotational speed, sinusoidally variable, for example. A model of the position and its components was made as well as the whole position in the "metal". Temperature measured on the surface of the outer ring of bearings did not exceed 90 ° C. Measured vibration spectrum in housing areas examined bearings confirmed proper stiffness of the structure and the correctness of the functioning tested roller bearings. The tests performed in during 200h confirmed rightness concepts and its good functionality.

16

Badania tribologiczne jako nowa metoda oceny jakości płynów do płukania tkanin

Wasilewski T., Żuchowski J., Ogorzałek M., Klimaszewska E.

Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni

|

2014

|

nr 86

269--275

PL

W artykule zaproponowano nową metodę oceny skuteczności działania płynów do płukania tkanin. Opracowana metodyka opiera się na badaniach tribologicznych – ocenie współczynnika tarcia pomiędzy tkaniną a tkaniną za pomocą testera tribologicznego. W celu weryfikacji tej metody wykonano badania efektu zmiękczenia tkanin metodą normową. Na podstawie uzyskanych rezultatów można stwierdzić takie same tendencje zmian (wzrost miękkości tkanin wraz ze wzrostem stężenia kationowego surfaktantu) w obu metodykach kontroli jakości płynów do płukania tkanin. Można założyć, że badania tribologiczne mogą być w przyszłości wykorzystywane do oceny jakości tej grupy produktów. Atutem tej metody jest pełna automatyka pomiaru bez ingerencji człowieka oraz zdecydowanie krótszy czas wykonywania badania w stosunku do powszechnie stosowanej metody normowej. Może to stanowić istotny progres w kompleksowej ocenie płynów do płukania tkanin.

EN

This paper proposes a new method for evaluating the effectiveness of fabric softeners. The developed methodology is based on the tribological studies – assessment of the fabric – fabric friction coefficient using tribological tester. Standarized method of softening evaluating was used in order to validate a new method for evaluating the effectiveness of fabric softening. On the basis of the results it can be concluded the same trend of change (increase the softness of a fabric with increasing concentration of the cationic surfactant) in both quality control methodologies for fabric softeners. It can be assumed that the tribological tests may be used in future to assess the quality of this products group. The advantage of this method is a fully automatic measurement without human intervention and significantly shorter duration of the study compared to the commonly used standardized method. This could be a significant progress in the comprehensive assessment of fabric softeners.

17

Wyznaczanie charakterystyk mechanicznych węglików spiekanych za pomocą tribologicznej metody łącznego badania odporności na zużycie ścierne i pękanie krawędziowe

Grzegorzek W.

Tribologia

|

2014

|

nr 5

69--87

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań odporności na zużycie ścierne i pękanie wybranych gatunków węglików spiekanych. Znajomość charakterystyk mechanicznych węglików spiekanych pozwala na ich klasyfikację pod względem własności funkcjonalnych. Celem pracy była analiza możliwości badawczych tribologicznej metody łącznego wyznaczania odporności na zużycie ścierne i pękanie krawędziowe. Ma ona być alternatywą dla funkcjonujących obecnie metod wyznaczania krytycznego współczynnika intensywności naprężeń KIC.

EN

The work presents the results of using a simple and reliable integrated testing method in which conjoin actions involving the fracture and abrasion of hardmetals together with abradant particle comminution is carefully monitored and analysed. The presented system approach to tribotesting enables the mechanical characterization of hardmetals in attrition contact with granular minerals, which takes place in, e.g., mineral processing or in drilling action. The results from this testing show that, by using one apparatus and test specimen shape, it is possible to obtain a reliable rating of hardmetals according to both criteria, which is their fracture toughness as well as their resistance to abrasion in rubbing contact with the abradant. The integrated testing method required a theoretical or empirical model that describes the relationship between fracture toughness, other mechanical properties, and the test's fracture indicator. For the range of materials tested, the best correlation received was for the empirical model for the removal of brittle material by lateral cracking.

18

Wpływ różnych mieszanin olej–czynnik chłodniczy na powierzchnie ślizgowe sprężarek tłokowych

Tyczewski P., Zwierzycki W.

Tribologia

|

2014

|

nr 4

125--125

PL

Obecnie następuje powrót do ekologicznych czynników chłodniczych. Jest to w dużej mierze związane z obowiązującymi przepisami dotyczącymi stosowania substancji zubożającej warstwę ozonową. Celem pracy było przeprowadzenie badań dotyczących wpływu zastąpienia czynnika R134a ekologicznym propanem w mieszaninie olej–czynnik chłodniczy na powierzchnie ślizgowe sprężarek tłokowych. Badania wykonano w mieszaninach oleju mineralnego z czynnikami chłodniczymi R134a i R290 oraz w mieszaninach oleju syntetycznego poliestrowego z czynnikami R134a i R290. Testy przeprowadzono za pomocą maszyny tarciowej z wykorzystaniem węzła typu block-on-ring, który znajduje się w komorze symulującej wnętrze sprężarki chłodniczej. Uzyskane wyniki badań potwierdzają możliwość wykorzystania propanu jako zamiennika R134a.

EN

Due to valid regulations concerning the application of substances weakening the ozone layer, at present, there is reversion to ecological refrigerants. The purpose of the work was testing the influence of substituting the refrigerant R134a with ecological propane in the mixture of oil and refrigerant on sliding surfaces of piston compressors. The tests were carried out in mixtures of mineral oil with refrigerants R134a and R290 and in mixtures of synthetic polyester oil with refrigerants R134a and R290. The tests were performed with the use of a friction machine using a pair type block-on-ring, which was situated in the chamber simulating the inside of the refrigerating compressor. The results obtained from the performed tests confirm the possibility of using propane instead of R134a.

19

Ocena i analiza impregnowanych układów tribologicznych pracujących w podwyższonych temperaturach

Sulej-Chojnacka J., Leshchynsky V., Lijewski M., Ziółkiewicz S.

Tribologia

|

2014

|

nr 4

113--123

PL

Nacisk na redukcję oporów tarcia i w efekcie zużycia tribologicznego w maszynach, staje się coraz bardziej istotny dla poprawy ich wydajności, trwałości i niezawodności. Występujące zjawisko tarcia wywołuje głównie negatywne skutki, bowiem jego bezpośrednim następstwem jest zużycie tribologiczne prowadzące do stopniowej utraty niezawodności. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań tribologicznych par trących pracujących w temperaturach 300 i 500°C. Przedmiot badań stanowiły tuleje łożyskowe o gęstości 6,7 g/cm3 poddane procesowi impregnacji ciśnieniowej submikrometrycznymi cząstkami smarów stałych MoS2 i WS2. Badania tarciowo-zużyciowe przeprowadzono na testerze TWT-500N pracującym w układzie ring-on-shaf. Analiza uzyskanych wyników badań pozwoliła stwierdzić, iż zastosowanie smaru stałego MoS2 w temperaturze 300°C i WS2 w temperaturze 500°C pozwala na obniżenie wartości współczynnika tarcia do wartości poniżej 0,08 i 0,05.

EN

With emphasis on the reduction of frictional resistance and tribological wear of machine component parts, it becomes more and more important, in order to improve their efficiency, durability and reliability. Friction causes mostly negative effects, because the immediate consequence is tribological wear, leading to a gradual loss of reliability. This paper presents the results of tribological friction pairs working at temperatures of 300 and 500°C. The objects of the study were bearing sleeves with a density of 6.7 g/cm3 that had previously undergone a process of pressure impregnation by submicrometer MoS2 and WS2 solid lubricant particles. Friction and wear tests were conducted with the use of a ring-on-shaft TWT-500N testing machine. Analysis of the obtained results led to the conclusion that the application of MoS2 at 300°C and WS2 at 500°C reduces friction coefficient, respectively, to less than 0.08 and 0.05.

20

Tribologiczne właściwości wyrobów wykonanych z siarczkowych nanokompozytów

Wiśniewska-Weinert H.

Obróbka Plastyczna Metali

|

2014

|

T. 25, nr 2

127--138

PL

W pracy omówiono oryginalną technologię wytwarzania łożysk ślizgowych z nowego materiału kompozytowego, opartego na proszku stali nierdzewnej 316L z dodatkiem Ni, Cr z modyfikowaną warstwą wierzchnią, przeznaczonych do pracy w wysokich temperaturach. Modyfikacja warstwy wierzchniej polega na utwardzaniu wyrobu metodą azotowania jonowego i następnie infiltracji siarczkowymi nanocząsteczkami grafenopodobnymi typu MoS2 i WS2. Przeprowadzone badania tribologiczne wykazały, iż łożyska ślizgowe wytworzone z materiałów kompozytowych infiltrowane nanocząsteczkami MoS2 mogą efektywnie pracować w zakresie temperatur 20–300oC. Na łożyska ślizgowe przeznaczone do pracy w zakresie temperatur 20–500oC zaleca się stosowanie badanego kompozytu infiltrowanego nanocząsteczką WS2.

EN

This paper discusses an original technology of slide bearing production from a new composite material based on 316L stainless steel powder with the addition of Ni, Cr and with a modified surface layer. These slide bearings are destined for operation at high temperatures. Modification of the surface layer is based on hardening of the product by means of ion nitriding followed by infiltration with graphene-like sulfide nanoparticles like MoS2 and WS2. Conducted tribological tests showed that slide bearings produced from composite materials infiltrated by MoS2 nanoparticles can operate effectively within the temperature range of 20–300oC. It is recommended to apply the studied composite infiltrated by WS2 nanoparticles to produce slide bearings destined for operation within the temperature range of 20–500oC.