Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

An Innovative Process for Efficient Data Evaluation in an Atmospheric Geochemical Survey of Contaminated Soil

Eskvarekova Erika, Wittenberger Gabriel, Senova Andrea, Bakalar Tomas, Harcarufka Rastislav

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2020

|

Vol. 30, no. 4

173--187

EN

The article focuses on the field of innovative trends for efficient data processing in the conduct of research of organic soil pollution using a soil air analyzer for surveys of soil contamination in situ at industrial enterprises in Slovakia. The content of the article is a discourse of theoretical knowledge from the field of the geological environment; the authors’ own survey to monitor the processing and evaluation of the measured values obtained (e.g., CO2, CH4, NEL, BTEX). Currently, standard data processing procedures using the software that is supplied have basic or limited functionality, and the processing time is several hours, including manual and repetitive tasks. As we present in the article, the new Windows PowerShell tool is being used more efficiently, reducing the data processing time which represents an 86% time saving. There is currently no suitable or faster way of evaluating the measured data in Slovakia and the Czech Republic.

2

Wstępna analiza wyników powierzchniowych badań geochemicznych w rejonie Krosno – Besko (koncesja PGNiG S.A.: „Sobniów – Kombornia – Rogi”)

Guzy P., Twaróg A., Sechman H., Dzieniewicz M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

133--136

PL

W pracy przedstawiono wstępną analizę statystyczną wyników powierzchniowych badań geochemicznych wykonanych „metodą gazu wolnego” w rejonie Krosno – Besko we wschodniej części Karpat Zewnętrznych. Badania wykonano wzdłuż 9 profili pomiarowych. Ogółem pobrano 984 próbki gazu wolnego. W analizowanych próbkach stężenia metanu, wyższych alkanów oraz gazowych alkenów dochodziły odpowiednio do 2100 ppm, 15,7 ppm i 8,1 ppm. Ogółem na analizowanym obszarze stwierdzono anomalne stężenia sumy alkanów C2-C5 (pow. 3σ) w 243 punktach pomiarowych, tworzących 55 stref o zasięgu od 200 m do kilku kilometrów. Strefy te, przedstawione na tle mapy geologicznej, wskazują na obecność głównie akumulacji ropnych i ropno-kondensatowych, położonych prawdopodobnie na różnych głębokościach. Poza tym badania potwierdziły obecność rozpoznanej akumulacji węglowodorów – złoża Iwonicz – Rymanów. Rozmieszczenie powierzchniowych anomalii geochemicznych jest również determinowane tektoniką obszaru.

EN

The paper presents the initial statistical analysis of surface geochemical surveys carried out using “free gas method” in Krosno – Besko area in the eastern part of the Outer Carpathians. The surveys were performed along 9 measurement profiles. A total of 984 samples of free gas were collected. In the analyzed samples, the concentrations of methane, higher alkanes and gaseous alkenes reached 2100 ppm, 15.7 ppm and 8.1 ppm, respectively. In total, in the analyzed area there were anomalous concentrations of total C2-C5 alkanes (area of 3s) in 243 measurement points, comprising 55 zones ranging from 200 m to a few km. These zones, presented against the geological map, indicate the presence of mainly oil and oil/condensate accumulations, probably located at different depths. In addition, the surveys confirmed the presence of recognized accumulation of hydrocarbons – Iwonicz – Rymanów deposits. The distribution of surface geochemical anomalies is also determined by tectonics of the area.

3

Przestrzenne zróżnicowanie wskaźników litologicznych i geochemicznych w obrębie reliktów domostwa na stanowisku archeologicznym kultury Vatya z epoki brązu w Kakucs-Turján (Węgry)

Galas J., Jaeger M.

Landform Analysis

|

2016

|

Vol. 31

61--70

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań litologicznych i geochemicznych podłoża badanego wykopaliskowo fragmentu osady z epoki brązu ludności kultury Vatya, w Kakucs-Turján, Węgry. Wyniki badań dowodzą zróżnicowania przestrzennego cech litologicznych (wskaźników uziarnienia) i geochemicznych badanego obszaru. Jest ono efektem kierunków i intensywności użytkowania badanej strefy (zajmowanej przez obiekt mieszkalny) oraz oddziaływania procesów podepozycyjnych, szczególnie spłukiwania. W badaniach geochemicznych w niektórych częściach obiektu mieszkalnego potwierdzono ich intensywne użytkowanie gospodarcze. Największe nagromadzenie fosforu odnotowano na zewnątrz chaty, w pobliżu wejścia.

EN

The article presented the results of lithologic and geochemical investigations of the subsoil of a part of the Vatya culture settlement dating back to the bronze age, subject to excavations and located in Kakucs-Turján, Hungary. The results of the conducted research study showed spatial variability of lithologic (granulometric indices) and geochemical features of the investigated area. It was the result of directions and intensity of using the analysed area (occupied by a cottage) and the influence of post-depositional processes, especially ablation. The geochemical analysis confirmed intensive farm use of some parts of the cottage. The greatest phosphorus accumulation was found outside the hut, near the entrance.

4

Nowoczesne metody chemokorelacji i możliwości ich wykorzystania w dokumentowaniu złóż

Krzeszowska E., Kokowska-Pawłowska M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2016

|

R. 57, nr 5

58--63

PL

Chemostratygrafia (stratygrafia chemiczna) zajmuje się charakterystyką geochemiczną osadów, wykorzystując zawartość pierwiastków w skałach do korelacji sekwencji skał osadowych. W ostatnich latach ze względu na dostępność nowych technik analitycznych tego typu badania mają coraz większe zastosowanie w geologii górniczej. Chemostratygrafia korzysta z zapisu geochemicznego osadów i skał osadowych, czyli udziału pierwiastków głównych i śladowych lub izotopów do celów korelacyjnych i stanowi doskonałe narzędzie szczególnie w połączeniu z lito- bio- i magnetostratygrafią. Badania geochemiczne znajdują szerokie zastosowanie w identyfikacji i korelacji horyzontów morskich, szczególnie tworzących się w warunkach anoksycznych. W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań chemokorelacyjnych morskiego poziomu korelcyjnego Dunbarella (najwyższa część westfalu A) z otworów wiertniczych Lubelskiego Zagłębia Węglowego

EN

Chemostratigraphy, or chemical stratigraphy, uses major element and trace element geochemistry to characterize and correlate sedimentary sequences. Due to the availability of new analytical techniques such research are becoming increasingly applied in mining geology in the recent years. Chemostratygrafia uses geochemical record of sediments and sedimentary rocks, that is concentration of major and trace elements or isotopes for correlation and it is an excellent tool especially when combined with litho- , bio- and magnetostratigraphy. Geochemical studies are widely used in the identification and correlation marine horizons, especially formed under anoxic conditions. The paper presents preliminary results of chemocorrelation studies of the marine horizon Dunbarella (the highest part of the Westphalian A) of the boreholes from Lublin Coal Basin.

5

Optymalizacja techniki dozowania próbki gazu do przenośnego analizatora lotnych substancji organicznych MicroFID

Twaróg A., Guzy P., Sechman H.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2015

|

R. 18, Nr 6 (206)

9--13

PL

Szeroko wykorzystywana w geochemii powierzchniowej „metoda gazu wolnego”, opiera się na analizie węglowodorów w próbce gazowej zassanej z gleby. Optymalna objętość próbki wynosząca 100 ml nie zawsze jest możliwa do pobrania z uwagi na zmienność utworów przypowierzchniowych. Bardzo często otrzymujemy dużo mniejsze objętości pobranych próbek. Zróżnicowana ich objętość może być parametrem wpływającym na wielkości rejestrowanych stężeń sumy węglowodorów. Tego typu pomiary wykonywane są w terenie z zastosowaniem przenośnego analizatora MicroFID. W związku z tym wykonano badania, których celem było określenie wpływu objętości próbki gazu, dozowanej do analizatora MicroFID na końcowy wynik pomierzonego stężenia metanu. Badania polegały na kilkukrotnym wykonaniu pomiarów stężeń metanu w próbkach gazu o objętościach: 50, 20, 10 i 5 ml pobieranych z worków tedlarowych i dozowanych do analizatora za pomocą strzykawki. Badania wykazały, że wartości stężeń pomierzone w próbkach dozowanych z worka tedlarowego są wyższe niż te pomierzone w próbkach dozowanych strzykawką. Główną przyczyną błędów jest mieszanie się próbki z powietrzem zasysanym z otoczenia. Dozując małe objętości gazu (np. 5 ml, 10 ml) popełniany błąd ma w przybliżeniu wartość stałą.

EN

‘The free gas method’, a widely applied method in surface geochemistry, is based on the analysis of hydrocarbons in a gas sample sucked from the soil. The optimal volume of the sample amounting for 100 ml is not always possible to collect due to the changeability of sub-soil creations. We very often receive much smaller volumes of the collected samples. Their varied volume might be the decisive parameter determining the credibility of the obtained results. It refers to the measurements of the total amount of hydrocarbons performed in the field by the means of MicroFID analyzer. Therefore, a study was conducted whose aim was to determine the influence of the volume of the gas sample, dosed to MicroFID analyzer, on the final result of the measured methane concentration. The study consisted in the performance of several measurements of methane concentration in gas samples whose volumes amounted for: 50, 20, 10 and 5 ml collected from tedlar bags and dosed to the analyzer with the syringe. The study has shown that the concentration values measured directly from the bag are higher than the ones measured in the samples dozed with the syringe. The main reasons for the errors is blending of the sample with the air sucked from the surroundings. By dosing small gas volumes (e.g. 5 ml, 10 ml) the error which is made is approximately of constant value.

6

Wyniki powierzchniowych badań geochemicznych w rejonie odwiertów ukierunkowanych na poszukiwanie i udostępnienie gazu ze złóż niekonwencjonalnych

Sechman H., Dzieniewicz M., Kotarba M. J., Guzy P., Konieczyńska M., Lipińska O.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 10

68--80

PL

W przypadku poszukiwania i eksploatacji gazu ziemnego ze złóż niekonwencjonalnych kontrowersję budzi możliwość pojawienia się zagrożeń dla środowiska. Jednym z nich może być niekontrolowana migracja gazu (głównie metanu) do strefy przypowierzchniowej i atmosfery na skutek np. nieszczelności odwiertu. W ocenie szczelności odwiertów najskuteczniejsze są powierzchniowe metody geochemiczne realizowane w wariancie gazu wolnego. Generalnie polegają one na zassaniu z niewielkiej głębokości mieszaniny gazu wypełniającego wolne przestrzenie w środowisku skalnym i określeniu w nich stężeń metanu i jego lekkich homologów, gazowych alkenów i dwutlenku węgla. W wybranych próbkach o podwyższonych stężeniach węglowodorów i dwutlenku węgla określono również skład izotopowy. W artykule przedstawiono wyniki powierzchniowych badań geochemicznych na obszarze jednego z zakładów prowadzących roboty geologiczne polegające na poszukiwaniu i rozpoznawaniu niekonwencjonalnych złóż węglowodorów metodą otworową z zastosowaniem szczelinowania hydraulicznego. Wyniki wykonanych badań wykazały obecność anomalnych stężeń metanu i dwutlenku węgla, a także podwyższonych stężeń wyższych od metanu alkanów i alkenów gazowych. Maksymalne stężenia metanu, sumy alkanów C2-C5, sumy alkenów C2-C4 i dwutlenku węgla wynosiły odpowiednio: 35,4 % obj., 99,4 ppm, 1,2 ppm i 19,7 % obj. Wyniki badań izotopowych wykazały, że metan i dwutlenek węgla są głównie pochodzenia mikrobialnego. Powstały one współcześnie podczas fermentacji mikrobialnej. Badania te wykazały, że na pewno nie jest to gaz termogeniczny związany z utworami syluru. Procesy fermentacji mikrobialnej mogą być intensyfikowane pod geomembraną izolującą środowisko gruntowo-wodne od atmosfery. Poza efektami współczesnych procesów mikrobialnych, w rejonie badań zarejestrowano w powietrzu gruntowym także naturalne podwyższone mikrostężenia alkanów C2-C5 świadczące o przenikaniu odzłożowym, prawdopodobnie z pokładów węgla w utworach górnego karbonu. Obecność tych gazów w strefie przypowierzchniowej może być rezultatem naruszenia, w czasie wiercenia, ciągłości utworów zawierających naturalne nagromadzenia węglowodorów w utworach karbonu. Geomembrana zaś powoduje zatrzymywanie migrujących składników alkanowych doprowadzając w konsekwencji do wzrostu ich stężeń.

EN

The exploration for and production of natural gas from unconventional deposits raises many controversies concerning the environmental hazard. One of such threats can be an uncontrolled escape of gas (mostly methane) to the near-surface zone and to the atmosphere caused by e.g. leaking wells. In the evaluation of well tightness, the most effective are surface geochemical methods applying the free gas mode. The principle of these methods is the proper sampling of gases filling the open spaces in soils at shallow depths and determination of concentrations of methane and its gaseous homologues, gaseous alkenes and carbon dioxide. In samples showing increased concentrations of hydrocarbons and carbon dioxide, stable isotopes’ composition is analyzed, as well. The following paper presents the results of surface geochemical survey in the area where exploration for unconventional gas deposits is currently run with the fracking method. The results indicate the presence of anomalous concentrations of methane and carbon dioxide together with the increased contents of higher gaseous alkanes and alkenes. Maximum concentrations of the analyzed components are: methane – 35.4 vol.%, total alkanes C2-C5 – 99.4 ppm, total alkenes C2-C4 – 1.2 ppm and carbon dioxide – 19.7 vol.%. The results of stable isotope analyses reveal that methane and carbon dioxide were generated mostly during the recent microbial fermentation and preclude their thermogenic origin related to Silurian formations. Microbial fermentation can be intensified if it proceeds beneath a geomembrane, which isolates the soil and aquatic environment from the atmosphere. Apart from recent microbial reaction, the analyses indicate the increased microconcentrations of alkanes C2-C5, which documents the migration of gases from deep accumulations, presumably from coal seams hosted in Upper Carboniferous formations. The presence of these gases in the near-surface zone may result from the disruption of Carboniferous rocks hosting natural hydrocarbon accumulations during the drillings. The geomembrane restrains the migrating gaseous alkanes and raises their concentrations.

7

Analiza geochemiczna i korelacje genetyczne bituminów i skał typu czarnych łupków w jednostkach tektonicznych Karpat zewnętrznych w południowo-wschodniej Polsce i na obszarze przyległym

Jarmołowicz-Szulc K., Jankowski L.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 444

73--97

PL

Badania przeprowadzono na obszarze Karpat zewnętrznych (w przygranicznym rejonie Polski, Słowacji i Ukrainy). Rozpoznano charakter facji anoksycznych w Karpatach na obszarze Polski i Słowacji w obrębie różnych jednostek tektonicznych od dukielskiej przez śląską, węglowiecką, skolską aż po borysławsko-pokucką. Analizę oparto na parametrach geochemicznych i wskaźnikach stanowiących wyniki badań metodą Rock-Eval, chromatografii gazowej alkanów i izoprenoidów oraz oznaczeń izotopów stabilnych węgla (dla materii organicznej). Stwierdzono zróżnicowanie poszczególnych wartości. Zawartość TOC zmienia się w przedziale od 0,62% do powyżej 8,7% wag., przy czym najwyższe wartości charakteryzują facje jednostki skolskiej. Potencjalna macierzystość utworów jest bardzo dobra w obrębie facji anoksycznych jednostki skolskiej, centralnej depresji karpackiej i jednostki dukielskiej. Rezydualny potencjał (S2) rozproszonej materii organicznej zmienia się od 0,26/1,20 mg HC/g skały w warstwach dolnokredowych w Łusce Bystrego do 16,50/36,59 mg HC/g skały w jednostce skolskiej (Bandrów). Jest on umiarkowany w segmencie polskim i słowackim jednostki dukielskiej i nieco wyższy w jednostkach magurskiej i borysławsko-pokuckiej. Frakcja alifatyczna dominuje we wszystkich badanych skałach przy stosunkowo homogenicznym składzie frakcji alifatycznej bituminów. Rozkład n-alkanów jest zmienny. Można wyróżnić trzy grupy bituminów o zróżnicowanej dominacji n-alkanów krótkołańcuchowych i/lub n-alkanów długołańcuchowych. Pristan na ogół dominuje nad fitanem, przy czym izoprenoidy często mają stężenie niższe w stosunku do sąsiadujących z nimi n-alkanów C17 i C18. Stosunek pristan–fitan zmienia się od 18,01 (centralna depresja karpacka) poprzez 13,36 (jednostka węglowiecka) do 6,36 (jednostka śląska), podczas gdy w pozostałych rejonach jego wartość jest bliska jedności. Wśród węglowodorów aromatycznych przeważa fenantren i jego metylowe i di-metylowe pochodne. Wartości oznaczeń δ13CPDB dla węglowodorów wykazują niewielkie zróżnicowanie dla poszczególnych frakcji. Dla bituminów zmieniają się od –24,9 do –28,9‰. Dojrzałość termiczna kerogenu (typ mieszany od II do III) zmienia się od fazy niedojrzałej (jednostka skolska i borysławsko-pokucka) przez dojrzałą w jednostce śląskiej i dukielskiej, po fazę wczesnego okna gazowego w strefie melanżu tektonicznego i jej sąsiedztwie.

EN

Studies were conducted in the Outer Carpathians in the area of the Western and Eastern Carpathians in the borderland of Poland, Slovakia and Ukraine. The character of anoxic facies in the Carpathians in the Polish and Slovak area within different tectonic units - from the Dukla unit through the Silesian, Boryslav-Pokuttia, Skole and the Węglówka units was analyzed. The analysis was based on geochemical parameters and indices from the following methods: Rock-Eval analysis, gas chromatography of n-alkanes and isoprenoids, isotopic determinations of carbon isotopes (in organic matter). Diversity of parameters has been stated. In case of bitumens, the TOC content changes within the interval from 0.62% to over 8.7wt %, while the highest values characterize the facies of the Skole unit. The potential maturity of the sediments is very high in the anoxic facies of the Silesian and Dukla units and in the Central Carpathian Depression (CDK). Residual petroleum potential (S2) of the dispersed organic matter varies from 0.26/1.20 mg HC/g rock in the Lower Cretaceous strata of the Bystre Slice to 16.50/36.59 mg HC/g rock in the Skole unit (Bandrów). It is moderate in the Polish and Slovak segments in the Dukla unit and slightly higher in the Magura and Boryslav-Pokuttia units. The aliphatic fraction dominates in all the studied rocks, while the aliphatic composition of bitumens is relatively homogeneous. The n-alkane distribution is variable in the rocks and solid bitumens. Three groups of bitumens may be distinguished with a variable domination of short-chain n-alkanes and/or long-chain n-alkanes. In general, pristane predominates over phytane, while the isoprenoids often show a lower content in comparison to the adjacent C17 and C18 n-alkanes. The pristine - phytane ratio oscillates from 18.01 (Central Carpathian Depression – CDK) through 13.36 (Węglówka unit) to 6.36 (Silesian unit), being close to one in other samples. Among the aromatic hydrocarbons, phenantrene predominates together with its methyl and di-metlyl derivatives. The d13CPDB data for hydrocarbons show some variability for different fractions. For bitumens, they change from –24.9 to –28.9‰. Thermal maturity of kerogen (mixed type from II to III) varies from the immature phase (Skole and Boryslav-Pokuttia units) through mature in the Silesian and Dukla units up to the early gas phase in the tectonic mélange and its neighbourhood.

8

Geochemiczno-genetyczna charakterystyka utworów miocenu w SE części zapadliska przedkarpackiego i jej znaczenie dla poszukiwań naftowych

Matyasik I., Steczko A.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2009

|

R. 12, Nr 1 (129)

4--9

9

Pirobituminy w węglanowych utworach dolomitu głównego : geneza i wpływ na parametry zbiornikowe złoża

Matyasik I., Such P., Leśniak G., Słoczyński T.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2008

|

R. 11, Nr 9 (125)

4--8

10

Zastosowanie powierzchniowych badań geochemicznych do oceny zagrożenia gazowego na obszarach zlikwidowanych kopalń Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego

Dzieniewicz M., Korus A., Kotarba M., Sechman H., Fiszer J.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2006

|

nr 6

38-40

PL

W artykule przedstawiono wyniki powierzchniowych badań geochemicznych i pomiarów strumienia gazów złożowych dopływających do strefy przypowierzchniowej, wykonanych w latach 1997-2001 i 2004-2005 na obszarach niecki wałbrzyskiej i niecki noworudzkiej. Wykonane badania geochemiczne były realizowane w wariancie gazu wolnego. Maksymalne stężenia metanu i dwutlenku węgla pomierzone w strefie przypowierzchniowej wynosiły odpowiednio ok. 50% obj. i 17% obj. Do pomiarów strumienia gazów złożowych dopływających do powierzchni wykorzystano zmodyfikowaną metodę komór statycznych. Maksymalne dopływy metanu i dwutlenku węgla wynosiły odpowiednio 620 dm3/m2godz i 330 dm3/m2godz. Analiza uzyskanych wyników na tle opracowanego modelu geologiczno-złożowego wykazała, że główna przyczyną obecności podwyższonych stężeń gazów złożowych w strefie przypowierzchniowej jest działanie tzw. "tłoka wodnego". Znajomość mechanizmów migracji gazów i ich dynamiki dopływu do powierzchni pozwoliły na opracowanie skali potencjalnych zagrożeń występujących na obszarze niecki wałbrzyskiej.

EN

The authors provide results of surface geochemical survey and measurements of coal-bed gases flow to the near-surface zone carried on in the years 1997-2001 and 2004-2005 in the areas of the Wałbrzych and the Nowa Ruda troughs. For geochemical survey the "free gas" method was applied. Maximum concentrations of methane and carbon dioxide measured in the near-surface zone were about 50 vol.% and 17 vol.%, respectively. Measurements of coal-bed gases flow were run using the modified static chambers method. Maximum measured flows of methane and carbon dioxide were 620 dm3/m2h and 330 dm3/m2h, respectively. Analysis of the results referred to the geological model of hard-coal deposits revealed that the main factor controlling the presence of coal-bed gases in the near-surface zone is the socalled "water piston effect". Recognition of both gas migration mechanisms and dynamics of their flow towards the Earth surface enabled the preparation of categorization (scale) of potential hazards encountered in the area of the Wałbrzych Coal District.

11

Wykorzystanie powierzchniowych badań geochemicznych do oceny szczelności naftowych otworów wiertniczych

Sechman H., Dzieniewicz M., Górecki W.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2006

|

nr 6

36-38

PL

W artykule przedstawiono wykorzystanie powierzchniowych badań geochemicznych, realizowanych w wariancie gazu wolnego do oceny szczelności naftowych otworów wiertniczych. Zastosowana metodyka badań umożliwia selekcję genetyczna mierzonych stężeń składników gazowych w próbkach powietrza podglebowego. Możliwości te i "czułość" zastosowanej metody pozwalają określić szczelność badanych obiektów już na etapie mikrowycieków. Wyniki powierzchniowych badań geochemicznych przeprowadzonych przez zespół Zakładu Surowców Energetycznych AGH wskazywały na wyraźne nieszczelności niektórych z badanych otworów wiertniczych, jak również pozwalały na stwierdzenie obecności efektów współczesnych przemian biochemicznych występujących w ich sąsiedztwie. W skrajnych przypadkach wysokie stężenie metanu w utworach przypowierzchniowych stwarzały potencjalne zagrożenia dla otoczenia.

EN

The paper presents the application of surface geochemical survey methods ("free gas" variety) to tightness control of petroleum boreholes. The applied methods enable the genetic classification of measured concentrations of gaseous components in the soil atmosphere. Opportunities provided by this method, including sensitivity allow to determine the borehole tightness at the stage of micro-leaks. The results of surface geochemical survey effected by the Department of Fossil Fuels, AGH-University of Science and Technology in Kraków determined the tightness level of studied and biochemical effects observed in their vicinity. In extreme cases high methane concentrations in the near-surface zone created potential hazard for environment.

12

Potencjał węglowodorowy jednostki skolskiej polskich Karpat fliszowych

Matyasik I.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2006

|

nr 140

97-97

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę geochemiczną potencjalnych skał macierzystych rozpoznanych w utworach fliszowych jednostki skolskiej. Na podstawie wyników badań geochemicznych obejmujących analizę ilościową i jakościową substancji organicznej zawartej w czterech wydzieleniach litostratygraficznych, obliczono jednostkowy kumulatywny potencjał węglowodorowy. Znaczny postęp w rozwoju technik analitycznych i aplikacja ich w interpretacji geochemicznej umożliwiły charakterystykę pełnych profili wierceń, z uwzględnieniem efektywnych miąższości serii macierzystych. Wyniki badań uzyskano z próbek rdzeniowych i okruchowych, analizowanych głównie w IGNiG w oparciu o własną aparaturę analityczną. Obliczenia prowadzono dla wybranych 16 odwiertów, które reprezentowały jednostkę skolską, podzieloną z uwagi na budowę tektoniczną, na grupy fałdów: birczańskich, synkliny odwodowej, depresję strzyżowską i grupę fałdów rybotyckich. Dla tych 4 wydzieleń tektonicznych określono zdolność do generowania węglowodorów wraz z oceną poziomu dojrzałości termicznej i oceną genetyczną. Przedstawiono sposób rekonstrukcji pierwotnej zasobności w substancję organiczną. Do bilansowania całkowitej ilości TOC na dowolnym etapie ewolucji termicznej, wykorzystano model Coolesa, łącząc wyniki badań pirolitycznych z poszczególnymi składowymi kerogenowej substancji organicznej. Końcowym elementem pracy jest ranking stref macierzystych jednostki skolskiej. Główny udział w generowaniu węglowodorów w jednostce skolskiej należy przypisać utworom menilitowym wykształconym w facji łupków ilastych lub marglistych, zalegających we wschodniej i centralnej części jednostki skolskiej oraz szarym i czarnym łupkom spaskim z grupy fałdów birczańskich. W zakresie potencjału węglowodorowego grupa fałdów rybotyckich, reprezentowana głównie przez warstwy inoceramowe o dużej miąższości, odznacza się niską zasobnością w substancję organiczną, w której dominuje III typ kerogenu o niskiej dojrzałości termicznej, odpowiadającej procesom przemian niskotemperaturowych. Grupa fałdów rybotyckich ma najniższy wśród obliczonych kumulatywny potencjał węglowodorowy SPI. W rankingu stref macierzystych jednostki skolskiej najlepszą pozycję zajmują rejony z dobrze rozwiniętą serią menilitową w grupie fałdów synkliny odwodowej i fałdów birczańskich. W depresji strzyżowskiej wysoką pozycję w tym rankingu zajmują warstwy menilitowe w profilach wierceń Żyznów-8 i Frysztak-3.

EN

This paper contains the geochemical characteristic of source rocks, which were identified in Flysch Carpathian of the Skole Unit. Based on geochemical results which included the quantitative and qualitative analysis of organic matter found four lithostratigraphic levels, the Source Potential Index (SPI) was calculated. Huge progress in analytic technique and their application to geochemical interpretation made that it was possible to characterize the whole profiles of wells, taking into consideration also the effective thickness of source rocks. The results of examinations were obtained from core and cutting samples, which are mostly analyzed in the Oil & Gas Institute, using its own analytic apparatus. Calculations included geochemical data from 16 wells, which represent the Skole Unit. Taking into consideration the tectonic construction, the Skole Unit was divided into four groups of folds. For those four tectonic groups the ability to hydrocarbon generation, valuation of thermal maturity level and genetic qualification were done. The way of reconstruction the primary abundance of organic matter has been presented. The whole amount of TOC on any stages of thermal evolution was equalized using the Cooles' Model. The last element of this paper is the ranking of source rocks in the Skole Unit. It has been proved, that Menilite Beds (argillites and marls) recognized in east and central part of the Skole Unit and grey and black Spas Beds (birczanskie fold) have the meaning of the greatest importance in generation the hydrocarbons in the Skole Unit. The group of Rybotycze folds, which is mostly represented by big thickness Inoceramus Beds, is characterized by low abundance of organic matter in the range of the hydrocarbon potential. The III type of kerogen of low thermal maturity, typical for low-temperature processes, predominates in above-mentioned organic substance. The group of Rybotycze folds has the lowest (from all, which have been studied) cumulative hydrocarbon potential (SPI). In the rank of source rocks of the Skole Unit the top place belongs to the regions with highly developed Menilite beds in the group of Synklinal Bordier and Birczanskie folds.

13

Badania geochemiczne substancji organicznej w strefie melanżu tektonicznego w rejonie Jabłonek w Bieszczadach

Jarmołowicz-Szulc K., Matyasik I.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2006

|

nr 137

267-268

14

75 lat obecności powierzchniowych badań geochemicznych w poszukiwaniach złóż ropy naftowej i gazu ziemnego

Sechman H., Dzieniewicz M.

Nafta-Gaz

|

2005

|

R. 61, nr 4

150-165

PL

W pracy przedstawiono zarys historii wykorzystania powierzchniowych badań geochemicznych w lądowych poszukiwaniach złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w okresie ostatnich 75 lat. W oparciu o wybraną literaturę, a także doświadczenie i wiedzę autorów przedstawiono historię rozwoju powierzchniowych metod geochemicznych oraz ich znaczenie dla poszukiwań naftowych na świecie. Na tym tle uwypuklono pionierskie dokonania i osiągnięcia naukowców rosyjskich i amerykańskich. Osobno zaprezentowano historię i zakres prowadzonych badań geochemicznych w Polsce, a także zasygnalizowano osiągnięcia geochemików z innych krajów w zakresie tego typu badań.

EN

The paper present historical overview of the application of surface geochemical survey for onshore exploration for oil and gas deposits for last 75 years. Basing upon the chosen literature as well as Author's knowledge and experience, the history was presented of surface geochemical exploration methods on the world with the special attention paid to pioneer achievements of Russian and American scientists. Separately, the history and scope of surface geochemical survey in Poland was introduced. Additionally, the progress in such studies made in other countries was highlighted.

15

Preliminary results of geochemical and petrographic investigations of hard coal from mine "Sośnica", heat-affected by igneous intrusion

Matuszewska A.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2003

|

z. 257

109-129

EN

The preliminary results are presented of geochemical and petrographic investigations of coal from 416-bed of hard coal mine "Sośnica" (Upper Silesia Basin), heat-affected by igneous intrusion. The geochemical parameters were estimated on the basis of the mass chromatograms obtained with the use of GC/MS method for hydrocarbon fractions of the molecular phase of coal. For diversification of the chemical structure in a function of the distance of sampling of the parent coals from intrusion, the most useful were parameters basing on aromatics, of various degree of alkyl substitution and condensation . The aromatisation process of coal structure is in turn a reason of variations in physical coal properties, as e.g. Increasing of vitrinite reflectance. The degree of thermal transformations of coal organie matter may be also characterised well by changes occurring of amounts of dibenzothiophene type compounds. Their presence , as well as some geochemical And mineralogical data, can indicate, moreover, the hydrothermal conditions of transformations in the zone of heat flow of intrusion.

PL

Przedstawiono wstępne wyniki badań geochemicznych i petrograficznych węgla z pokładu 416 w KWK "Sośnica" (GZW), który uległ przeobrażeniu termicznemu pod wpływem intruzji magmowej.Parametry geochemiczne wyznaczono na podstawie chromatogramów masowych wykonanych przy użyciu metody GC/MS dla węglowodorowych frakcji fazy molekularnej węgli. Najlepszą charakterystykę zmian chemicznej struktury w funkcji odległości pobrania węgli macierzystych ód intruzji uzyskano, stosując wskaźniki określające zmiany zawartości węglowodorów aromatycznych o różnym stopniu kondensacji i substytucji podstawnikami alkilowymi. Proces aromatyzacji węglowej struktury jest z kolei przyczyną zmian obserwowanych we własnościach fizycznych węgla, m.in. Wzroście refleksyjności witrynitu. Stopień termicznych przemian organicznej substancji węgla charakteryzują także wskaźniki wykorzystujące zmiany zawartości związków z grupy dibenzotiofenu, których obecność możewskazywać ponadto, obok niektórych danych geochemicznych i mineralogicznych, na hydrotermalne warunki przeobrażeń węgla w strefie strumienia intruzji.

16

Gipsy z doliny Nidy

Pitera H.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2003

|

R. 6, Nr 3 (59)

11-16

PL

Za pomocą obserwacji mikroskopowych w świetle przechodzącym, analizy skaningowej, derywatograficznej i chemicznej przebadano gipsy ze złoża Leszcze w dolinie Nidy. Wykonane analizy potwierdzają w badanych próbkach domieszki minerałów ilastych i węglanowych oraz pirytu, o czym świadczą podwyższone zawartości takich pierwiastków jak Mg, Al, K, Si, Fe, Ca i O. Widoczna również zmienność zawartości pierwiastków śladowych wskazuje na niejednorodność złoża. Gipsy z doliny Nidy utworzyły się około 15 min lat. Są to najlepiej odsłonięte w Polsce środkowomioceńskie ewaporaty. Niecka Nidziańska (ryć. 1) położona jest miedzy Jurą Krakowską a Górami Świętokrzyskimi. Dobrze odsłonięte struktury sedymentacyjne niecki nidziańskiej pozwalają odtworzyć środowisko sedymentacyjne mioceńskiego morskiego basenu, a jest to problem złożony. Badając gipsy Ponidzia wielu autorów stwierdza, że nie przeszły one przez głębsze pogrzebanie, które zatarłoby pierwotne cechy osadu. Procesami dotyczącymi powstania gipsów w dolinie Nidy zajmowało się wielu autorów od 150 lat. Badaniami mineralogiczno-geochemicznymi zostały objęte 4 reprezentatywne próby ze złoża Leszcze w Gackach (fot. 1).Wykonano badania makroskopowe, mikroskopowe w świetle przechodzącym, chemiczne metodą AAS (ATOMIC ABSORPTION SPEC-TROMETER) i obserwacje pod mikroskopem skaningowym wraz z analizą chemiczną w mikroobszarze. Przeprowadzono też badania derywatograficzne.

17

Rozkład pierwiastków śladowych i stabilnych izotopów siarki i ołowiu w wybranych elementach środowiska przyrodniczego Gór Świętokrzyskich

Gałuszka A.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 1

66-72

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań geochemicznych i biogeochemicznych prowadzonych w trzech wybranych ekosystemach Gór Świętokrzyskich w 2000 r. Omówiono prawidłowości w rozkładzie geochemicznym pierwiastków oraz izotopów siarki i ołowiu w skałach, glebach i biowskaźnikach roślinnych (plechach porostu Hypogymnia physodes, gametofitach mchów Hylocomium splendens, Hypnum cupressiforme i Pleurozium schreberi, korze drzew, igłach sosny zwyczajnej). Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że skład chemiczny badanych gleb jest w znacznym stopniu uzależniony od składu chemicznego skał, z których te gleby powstały, procesów wietrzenia i glebotwórczych oraz czynników antropogenicznych. Biowskaźniki roślinne reprezentują z kolei dwa różne typy - zależne głównie od składu atmosfery (plechy porostów, tkanki mchów, w mniejszym stopniu igły sosny) oraz od gleby i podłoża skalnego (kora i inne części drzew). Podstawowymi czynnikami kształtującymi skład chemiczny roślin są: wymagania fizjologiczne (zróżnicowane zapotrzebowanie na składniki) oraz zdolność bioakumulacji.

EN

Geochemical and biogeochemical studies were carried out in June of2000 in three selected ecosystems of the Holy Cross Mountains. Some regularities in element, and stable sulfur and lead isotope distribution in rocks, soils and plant bioindicators: lichen (Hypogymnia physodes) thalli, moss (Pleurozium schreberi, Hypnum cupressiforme and Hylocomium splendens) tissues, pine (Pinus sylvestris) needles, and conifer and deciduous tree bark, have been found. The results show that the chemical composition of soils depends considerably on the chemistry of parent rocks, weathering and pedogenic processes, as well as on anthropogenic factors. Plant bioindicators represent two different types - one dependent primarily on chemical composition of the atmosphere (lichen thalii, moss tissues and partly pine needles) or soils (bark and other parts of trees). The main factors influencing chemistry of vegetation are: physiological demands (different ratios of elements uptake) and various bioaccumulation abilities.

18

Interpretacja stochastyczna wyników badań geochemicznych wód podziemnych w rejonie Huty Ostrowiec

Książek M., Nawalany M.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Środowiska

|

1998

|

z. 26

57-78

PL

W pracy przedstawiono interpretację statystyczną wyników badań geochemicznych wód podziemnych w rejonie Huty Ostrowiec. Analiza miała na celu wskazać genezę obserwowanych zanieczyszczeń i rozgraniczyć obszary będące pod wpływem dwóch różnych źródeł zanieczyszczeń, tj. pod wpływem składowiska odpadów przemysłowych i pod wpływem zanieczyszczeń przedostających się do wód podziemnych wraz z wodami opadowymi z pyłów zdeponowaanych na powierzchni terenu wokół Huty. Zmiany stężeń substancji zanieczyszczających w wodach podziemnych w czasie i przestrzeni zinterpretowano wykorzystując aparat analizy szeregów czasowych oraz analizy przestrzennej. Wyniki analizy pozwalają wnioskować, iż głównym źródłem zanieczyszczeń w wodach podziemnych w okolicy Huty Ostrowiec są pyły pochodzące z niezorganizowanej emisji elektrostalowni Huty.

EN

The paper presents a stochastic interpretation of a geochemical analysis of the groundwater contamination in the vicinity of the Huta Ostrowiec steel plant. The aim of the paper is to indicate the origin of groundwater contamination and to discriminate areas affected by two different sources of pollution i.e. by industrial waste disposal and by dust emitted from the electric furnaces of Huta Ostrowiec and deposited on the ground. Time and space variation of the contaminants concentration in groundwater were analysed and interpreted using the time series approach and spatial analysis tools. The major conclusion of the paper is that dust emitted from the electric furnaces and deposited on the ground is the main source of groundwater contamination in the Huta Ostrowiec steel plant region.