Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Planowanie małej retencji w lasach w oparciu o naturalne czynniki zwiększające zasoby wodne

Kocięcka J., Liberacki D.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 2

1302--1317

PL

Wielkopolska należy do jednych z najbardziej deficytowych pod względem zasobów wodnych obszarów w kraju. Obecny rozkład opadów atmosferycznych oraz występowanie coraz wyższych temperatur przyczynia się do pogłębiania niekorzystnego bilansu wodnego. Niezwykle ważne zatem jest zwiększanie zasobów wodnych obszaru. W tym celu realizowane są programy małej retencji. Pomimo licznych dowodów na potrzebę ich wdrażania na obszarach leśnych oraz unijnych dofinansowań, z realizacją programów zwiększających retencję związanych jest wiele problemów. W nadleśnictwach brakuje ekspertów z dziedziny hydrologii oraz odpowiednich baz danych umożliwiających wytypowanie potencjalnych miejsc do realizacji inwestycji. W takich przypadkach przy doborze odpowiedniej lokalizacji do wykonania urządzeń piętrzących przydatna może być obserwacja i analiza procesów kształtujących w sposób naturalny retencję wodną. W szczególności warto zwrócić uwagę na czynnik zoogeniczny jakim jest działalność bobra europejskiego. W pracy dokonano oceny wielkości retencji wywołanej przez gatunek Castor fiber oraz możliwości wykorzystania w przyszłości opuszczonych przez niego stanowisk do budowy urządzeń piętrzących. Badania przeprowadzono w Parku Krajobrazowym Puszcza Zielonka na odcinku rzeki Trojanki od obszaru źródliskowego – Stawów Huckich do przekroju zamykającego – Jeziora Zielonka. Prace terenowe obejmowały m.in. inwentaryzację zapór na cieku utworzonych przez bobra europejskiego. Szczegółowe pomiary przeprowadzono na piętrzeniu zlokalizowanym na jednym ze Stawów Huckich, gdzie odnotowano największą aktywność gatunku. W ramach badań wykonano za pomocą drona zdjęcia lotnicze zbiornika. Przy zastosowaniu echosondy i sprzętu geodezyjnego wykonano również pomiary batymetryczne. Uzyskane wyniki głębokości poddano testowi Shapiro-Wilka w programie Statistica celem zweryfikowania hipotezy o zgodności rozkładu wykonanych sondowań zbiornika z rozkładem normalnym. Następnie przy pomocy programu QGIS opracowano ortofomapę Stawów Huckich, mapę batymetryczną badanego stawu 1 oraz numeryczny model jego dna. Obliczono również ilość zgromadzonej w nim wody oraz określono o ile zwiększa się retencja w badanym zbiorniku na skutek działalności bobra europejskiego. Przeprowadzone badania wykazały, iż naturalne przetamowanie na stawie przyczynia się do zwiększenia zasobów wodnych nawet o 6000 m3 (29%). Stwierdzono również, że bóbr europejski instynktownie wybiera miejsca do budowy tam w lokalnych zwężeniach i wypłyceniach cieku Trojanka. Uzyskuje tym samym jak największą powierzchnię zalewu stosunkowo małym nakładem pracy. Lokalizacje do budowy piętrzeń wybierane przez gatunek są idealnym miejscem do realizacji inwestycji z zakresu małej retencji wodnej. Proponuje się zatem stworzenie w nadleśnictwach w oparciu o system geoinformacji szczegółowej bazy danych istniejących tam bobrowych. Po opuszczeniu stanowisk przez bobra europejskiego należy zastanowić się nad wykorzystaniem ich lokalizacji do realizacji inwestycji zwiększających retencję.

EN

Greater Poland Voivodeship is one of the regions that faces the highest water scarcity in the country. The current distribution of precipitation and higher temperatures are the cause of the increasing unfavorable water balance. It is extremely important to increase the water supplies of the area. To do so, several programs of small retention have been implemented. Despite much evidence for the need of the programs in the forest areas, as well as many donations from the European Union for that cause, there have been many issues involved. Forestry management lacks experts in the field of hydrology, as well as the database that would make it possible to identify areas for the investment. In those cases, the observation and analysis of the processes of natural water retention are very useful for finding the location for the water raising installations. In particular, it is worth taking into account the zoological factor of the European beaver activity. In this analysis, the retention capability created by the Castor fiber species along with the possibility of transforming abandoned dams built by the beavers into water raising installations have been evaluated. Research has been conducted in the Puszcza Zielonka Landscape Park from the source of the Trojanka river (Huckie Ponds) to the mouth of the river at Lake Zielonka. Fieldwork included among the others dam inventories on the path created by European beavers. Detailed measurements have been made on water raising installations located on one of the Huckie Ponds, where beaver’s highest activity has been observed. The drone pictures of the reservoir have been taken as a part of the research. The bathymetrical measurements have been made with the use of fathometer and geodesic equipment. The depth measurements were Shapiro-Wilk tested in the Statistica software to verify the hypothesis of the normality of the measurements of the bathometer. Next, an orthophoto of the Huckie Ponds and a bathymetric map of Pond 1 with its numeric model of the bottom have been developed using the QGIS program. The amount of water gathered in the reservoir, as well as the increase of retention levels caused by European beaver activity have been calculated. Research proved that the natural dam system causes water levels to increase up to 6000 m3 (29%). It was also stated that the European beaver chooses narrow and shallow parts of the Trojanka river to build the dams. Thanks to that, with relatively less effort, beavers gain bigger surface area throughout the river. The locations chosen by beavers to build water raising installations are perfect for the small retention investments. I suggest creating a database in the forestry based on the geographic information systems of the existing beaver dams. The use of the location of the abandoned beaver dams should be taken into consideration in the investments that aim at increasing the retention levels.

2

Klimat w okresie wegetacyjnym w Puszczy Zielonka oraz w Wielkopolskim Parku Narodowym w latach 1848-2016

Miler A. T.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr II/1

361--375

PL

Puszcza Zielonka i Wielkopolski Park Narodowy stanowią duże kompleksy leśne w sąsiedztwie aglomeracji poznańskiej. Przyjęto jako referencyjne dane meteorologiczne dla Puszczy Zielonka i dla Wielkopolskiego Parku Narodowego dane ze stacji meteorologicznej w IMGW-PIB Poznaniu-Ławicy. Klimat w Puszczy Zielonka i Wielkopolskim Parku Narodowym wykazuje stosunkowo dużą stacjonarność. Temperatura powietrza (T) dla tych obszarów leśnych, w latach 1848-2016, wykazuje w okresach wegetacyjnych, dodatni trend 0,004 0 C/rok (Sen’s slope) na poziomie istotności α = 0,05. Natomiast opady atmosferyczne (P) oraz wskaźnik hydrotermiczny Sielianinova (HTC) nie wykazują istotnych statystycznie zmian. Analiza Fouriera okresowości temperatury powietrza (T) wskazuje na dominujące cykle: 84,5-; 56,3-; 15,4-; 3,5 - i 3,3-letnie. Analogiczne analizy wskazują na okresowości opadu atmosferycznego (P): 7,0-; 4,0-; 3,6-; 3,3 - i 2,8-letnie. Bardzo podobne, okresowości dominujące uzyskano dla wskaźnika hydrotermicznego Sielianinova (HTC) tj.: 7,0-; 3,9-; 3,3-; 2,8 - i 2,1 - letnie. Można wskazać, iż w Poznaniu, a zatem również w Puszczy Zielonka i w Wielkopolskim Parku Narodowym, w okresach wegetacyjnych, w latach 1848-2016 (nieomal 170 lat) temperatura powietrza (T) wzrosła o około 0,7 0 C, natomiast opad atmosferyczny (P) pozostał na niezmienionym poziomie. Wskaźnik hydrotermiczny Sielianinova (HTC), będący kompleksową oceną warunków opadowych i termicznych, również pozostał na niezmienionym poziomie.

EN

The Puszcza Zielonka and the Wielkopolski National Park are a big forest complex near the Poznan city. Is taken as the reference meteorological data for the Puszcza Zielonka and the Wielkopolski National Park based on data from the Poznan gauge station. The climate in the Puszcza Zielonka and in the Wielkopolski National Park shows relatively high stationarity. Air temperature (T) for these forest areas, from 1848-2016, shows in vegetation seasons, the positive trend of 0.004 0 C/year (Sen’s slope) on the significance level α = 0.05. While precipitation (P) and Sielianinov’s hydrothermal coefficient (HTC) do not exhibit statistically significant changes. Fourier analysis of periodicity of air temperature indicates the dominant cycles: 84.5-; 56.3-; 15.4-; 3.5 - and 3.3-years. An analogous analysis indicate the periodicity of precipitation: 7.0-; 4.0-; 3.6-; 3.3 - and 2.8-years. Very similar, periodicity dominant was obtained for Sielianinov’s hydrothermal coefficient ie.: 7.0-; 3.9-; 3.3-; 2.8 - and 2.1- year. You can indicate that in Poznan, and therefore also in the Puszcza Zielonka and in the Wielkopolski National Park, in vegetation seasons, between 1848-2016 (almost 170 years) air temperature has increased by about 0.7 0 C, while precipitation remained on unchanged level. Sielianinov’s hydrothermal coefficient, which is a comprehensive assessment of the conditions falls and thermal, also remained on unchanged level.

3

Seasonal variability of ground water levels in the Puszcza Zielonka Forest

Grajewski S., Miler A. T., Okoński B.

Journal of Water and Land Development

|

2014

|

no. 21

55--62

EN

The paper presents results of studies on seasonal variability of ground water tables recorded in long-term observations of water levels in the Puszcza Zielonka forest complex. The Puszcza Zielonka Forest is located in the middle part of the Warta basin in the central part of the Wielkopolska region. Its western boundary is located approx. 6 km north-east of Poznań. The area is situated in the western part of the Wielkopolska-Mazovian climatic region. The natural landscape is of young glacial type of Pleistocene and Holocene formation. For this reason parent materials for soils in this area were mainly postglacial drifts, deposits coming from the Poznań stage of the Würm glaciation. In terms of granulometric composition these were mainly low clayey sands deposited on loose sands with an admixture of gravel and eroded sandy clay. Scots pine is the dominant species. Oaks, alders, larches and scarce spruces are also found in this area. Predominant sites include fresh mixed forest, fresh mixed coniferous forest, fresh broadleaved forest and alder swamp forest. Seasonal variability in groundwater levels depends mainly on abiotic factors. Characteristics of stands have only a modifying effect on the dynamics of changes in groundwaters. Slightly greater fluctuations in water levels were recorded in the fresh broadleaved forest site in comparison to the alder swamp forest. There are no marked dependencies of fluctuations in groundwater tables on age classes of the tree stands. Generally a negative correlation was found between variability in groundwater levels and the depth of its table below ground surface (b.g.s.). However, in the conducted studies the hypothesis on the marked delay in the variability of groundwater levels between sites, tree species, age of tree stands or depth of ground water tables was not confirmed.

PL

W pracy omówiono sezonowe wahania zwierciadła wód podziemnych na podstawie wieloletnich obserwacji w kompleksie leśnym Puszcza Zielonka. W latach 2001–2002 zainstalowano tu 132 studzienki do pomiaru stanów wód gruntowych, których lokalizacje dobierano w taki sposób, aby reprezentowane były podstawowe typy siedlisk leśnych i główne gatunki lasotwórcze Puszczy oraz wiek drzewostanów. Pomiary prowadzono w latach 2001–2004, a w wybranych 50 punktach kontynuowano je do roku 2009. Z cotygodniowych wyników pomiarów obliczono średnie stany miesięczne, łącząc je w grupy według: typów siedliskowych lasu, dominującego gatunku w drzewostanie, wieku drzewostanu oraz głębokości zwierciadła wody. Podział na studzienki z płytko (0÷100 cm p.p.t.), średnio (101÷200 cm) i głęboko (>200 cm) zalegającym zwierciadłem wody gruntowej przyjęto arbitralnie, kierując się zakresem zmienności zaobserwowanych stanów. Sezonowa zmienność stanów wody gruntowej zależy głównie od czynników abiotycznych. Cechy drzewostanów wpływają na ich dynamikę jedynie modyfikująco. W lesie świeżym odnotowano nieco większe wahania wód niż w olsie. Brak jest wyraźnych zależności dynamiki stanów wody od klasy wieku drzewostanów. Generalnie istnieje ujemna korelacja między zmiennością stanów wody gruntowej a głębokością jej zalegania, jednakże w przeprowadzonych badaniach nie potwierdzono hipotezy dotyczącej istnienia wyraźnego przesunięcia czasowego krzywych opisujących zmienność stanów wody gruntowej w zależności od siedlisk, gatunków drzew, wieku drzewostanu czy głębokości zalegania wody.

4

Zmiany stanów wód gruntowych w Puszczy Zielonka w okresie 1970–2009

Grajewski S., Miler A. T., Krysztofiak-Kaniewska A.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2013

|

Tom 15, cz. 2

1594--1611

EN

The aim of this study is demonstrate trends of groundwater level changes in Zielonka Forest on the Experimental Forest District Potasze example. The study included a period of 40 years (1970–2009). Variability of groundwater conditions is basis of water relation ratings, or trends of changes on given area, particularly on forest area. The Zielonka Forest is situated in the middle section of the Warta river catchment, in the central part of the Wielkopolska region, and its western border lies about 6 kilometres north-east of Poznan. The area is situated in the western part of the Wielkopolska-Mazovian climatic region. The natural landscape is of early glacial type of Pleistocene and Holocene formation. Postglacial drifts, deposits from the Poznan stage of the Würm glaciations, are the main parent materials of the soils in this area. The granulometric composition is formed by sands with a low clay content, overlying loose sands with admixture of gravel and slightly sandy clay. Scots pine (Pinus silvestris L.) is the dominant tree species but also oak (Quercus robur. L., Q. petrea (Matt.) Liebl.), alder (Alnus glutinosa (L.) Gaertn., Alnus incana (L.) Moench.), larch (Larix sp. Mill.) and rarely spruce (Picea abies (L.) Karst) occur there. The predominant forest site types are: fresh mixed coniferous forest, fresh coniferous forest, wet coniferous forest and alder swamp forest. The greatest yearly fluctuations in groundwater level were observed in alder/ash swamp forest site types, where groundwater level was the highest (in shallow groundwater). Extended the meteorological observations on Zielonka station for 1970–1985, based on meteorological observation from Poznan station are reasonable. The resulting regression and correlation coefficients relation for precipitation sum, mean air temperature (monthly and annual) are statistically significant on customarily accepted levels of significance α = 0.05. Consequently complete data of precipitation and air temperatures have been obtained for the study period 1970–2009 for the Zielonka Forest representative meteorological station in Zielonka village. Time trend for annual precipitation sum in Zielonka Forest in the period 1970–2009 is not statistically significant. However, time trend over that period of the average annual air temperature in the Zielonka Forest is statistically significant and amounts to about +0.05°C/year. These trends for the last 10 years during the study period are respectively -0.28 mm/year and +0.11°C/year. These figures can be considered as a confirmation of the adverse climate changes described in the IPCC Report (2007), in relation to the studied area. For the analysis of groundwater conditions selected years 1970, 2002 and 2009. According to the meteorological conditions (precipitation, air temperature), these three years can be regarded as the average (normal). Average groundwater levels in Zielonka Forest (based on Forest District Potasze analyses) throughout the 40-year study period (1970–2009) fell by about 50 cm, while in the last seven- years, fell by 20 cm. Assuming an average porosity of the aquifer layers to 34%, respectively in these periods decreases the ground retention were thus about 160 mm and 60 mm. Variability of groundwater levels has been reduced twice (variation coefficient of groundwater levels dropped by half). The largest groundwater decreases recorded on forest site types. Much lower on coniferous forest and alder/ash alder swamp forest site type. Groundwater lowering in Zielonka Forest can be associated with intensified adverse climate changes. But this is not the only explanation. The second factor, adversely effect on groundwater conditions in Zielonka Forest and its buffer zone, which was not the subject of this paper, is so-called anthropopressure. For example residential and recreational buildings, manufacture and process plant, etc.

5

Tendencje zmian położenia zwierciadła wody gruntowej w wybranych zlewniach na obszarze Puszczy Zielonka

Liberacki D., Szafrański C.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2013

|

Tom 15, cz. 3

2425--2436

EN

The aim of the study was to assess changes in the position of the groundwater table in selected catchments in the Zielonka forest. The paper presents the results of researches carried out at Hutka small catchment up to Huta Pusta cross section and Potaszka small catchment up to Potasze cross station. Analyzed catchments of investigated watercourses are located in the central part of the Wielkopolska region, approx. 20 km north-east of Poznań, in the Zielonka Forest, at a distance of approx. 7 km from each other. The catchment of the Hutka watercourse, with an area of 0.52 km2, is forested in 89%, the other 11% being covered by swamps and wasteland. The predominant sites are fresh mixed coniferous forest (BMśw), fresh coniferous forest (Bśw) and alder swamp forest (Ol). The catchment of the Potaszka watercourse is over two times bigger, with an area of 1.33 km2. Here forest cover only 14.7% catchment area, arable land (GO) occupies approx. 75%, while grassland (UZ) constitutes 10.3%. Landscape in both catchments is characterized by a large number of interior depressions, filled partly with rainwater or peat bogs, with poorly developed natural drainage During the research detailed analyses were made for the dynamics of the ground water level. The researches curried out in different habitat conditions in watercourses Hutka and Potaszka catchement indicated that the highest amplitudes oscillations ground-water levels, in winter and summer hydrological half-year, occurred in older swamp forest, whereas the smallest in fresh mixed coniferous forest. The research proved, that the dynamics of the soils humidity variation and ground water level in analyzed drainage catchment is described by similar cyclist and depends mostly on the course of meteorological conditions, especially on the distribution and dimension of rainfalls. It was confirmed that the low level of groundwater table in the vegetation season does not affect significantly the water reserves of the surface layer of soil. Additional elements affecting the level of ground water are also: the distance between measuring wells and the watercourse, site type and the layout of the land.

6

Ocena potrzeb renowacji i modernizacji urządzeń wodno-melioracyjnych zlokalizowanych na wybranych ciekach w Puszczy Zielonka

Liberacki D., Olejniczak M.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2013

|

Tom 15, cz. 1

930--943

EN

This paper presents research results and field observations, the technical condition of water supply and drainage facilities. The aim of this study was to evaluate the technical condition of water and drainage facilities located in selected streams of the Zielonka Forest. Research includes Struga Owińska from km 0+000 to km 800 along with Potaszka tributary, Trojanka stream from km 0+000 to km 1+530 also with its tributary, and Goślinka stream from km 5+000 to km 9+050 and its tributary – outgoing stream from Bolechowskie lake. Assessment of water and drainage infrastructure was based on author’s field observations, during which photographic documentation was performed. Assessment of needs for renovation and modernization of water supply and drainage devices was accomplished using modified Kacy and Interewicz method As a result of the research, stated that up to 85,8% of water and drainage devices need urgent renovation and modernization. 24 structures and 9,80 km of streams need reconstruction and conservation.

7

Krajobraz sakralny związany z ciekami wodnymi, na przykładzie "Szlaku kościołów drewnianych wokół Puszczy Zielonka"

Raszeja E., de Mezer E.

Architektura Krajobrazu

|

2010

|

nr 1

25--33

EN

Sacred landscape is inseparably linked with the revelation of sanctity in human life space (hierophany and teophany in some cases). Profanum has to be symbolically submitted to res sacra to enable the element of sacrum to act in a proper way. It involves an appropriate exposition of sacred landscape elements, especially churches. They are not only visible dominants, but also domus dei and axis mundi in cultural landcape. For that reason churches are often situated in the most prominent places, making good use of natural landform features, first of all hills usually connected with valleys of water flows. 'The trail of wooden churches around Zielonka forest' consists of twelve churches that have become an inherent part of Wielkopolska cultural landscape. Seven of them are located in the area of river valleys, which determines landscape exposition. The aim of this article is to attract attention to the vital role of small water flows in the exposition of churches and the influence of valley forms on sacred landscape perception.

8

Variability of groundwater table, atmospheric precipitation and temperature in swamp habitats of the Zielonka Forest Landscape Park

Grajewski S., Okoński B., Boczoń A.

Journal of Water and Land Development

|

2009

|

no. 13a

85-101

EN

Results of a study carried out in the Zielonka Forest Landscape Park (central Wielkopolska, middle part of the Warta River catchment) are presented in this paper. The park includes part of a large (15 thousand ha) forest complex called Zielonka Forest. The name pertains to relatively large and dense forest area with small agricultural enclaves situated c. 8 km north-east of Poznań. Park's landscape of the young glacial type, Pleistocene and Holocene formations, was formed as a result of the Poznań stage of the Baltic glaciation. Dominating habitat types in the park are: fresh mixed deciduous forest (58%), fresh mixed coniferous forest (25%), fresh broadleaved forest (10%), alder and ash-alder swamp forests (4%). Analysis of thermal conditions and precipitations was performed for the years 2002-2007 and compared with long-term data from 1987-2007. Annual mean air temperature in the hydrologic year 2003 was lower by 10% than the long-term mean while in the years 2007, 2006 and 2002 it was higher by 29,9 and 8%, respectively. Low air temperature in the year 2003 was the effect of cold winter. In the summer half-year the temperature was definitely above the mean. Hydrologic year 2003 was the coldest but also the driest (64% of the long-term mean) year in the study period. Variability of ground water tables in swamp habitats was measured in the hydrologic years 2002-2007. During this period the ground water table depth varied from 38 to 181 cm below ground. Mean lowest stages (116 cm below ground) were noted in the hydrologic year 2006 (with the minimum level of 52 cm and maximum 178 cm below ground). The lowest ground water table (181 cm below ground) was, however, noted in 2003 in an experimental plot of the division 85f. The year 2003 was also characteristic for the largest annual amplitude of ground water depths. Obtained results confirm the decisive effect of air temperatures and sums of atmospheric precipitation on ground water table depth in forest swamp habitats. Surprisingly, there was no expected difference in the ground water depth between hydrologic years of extremely different atmospheric precipitations. Smaller variability of ground water level with increasing depth known from the literature was not confirmed either.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań prowadzonych na terenie Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka, położonego w centralnej części Wielkopolski i w środkowej części dorzecza Warty. Park obejmuje część dużego (ok. 15 tys. ha) kompleksu leśnego, jakim jest Puszcza Zielonka. Nazwą tą przyjęto określać stosunkowo rozległy, zwarty teren leśny z niewielkimi enklawami rolniczymi, leżący ok. 8 km na północny wschód od granic Poznania. Krajobraz parku typu młodoglacjalnego, formacji plejstoceńskiej oraz holoceńskiej ukształtowany został w wyniku działania poznańskiego stadiału zlodowacenia bałtyckiego. Dominującymi typami siedliskowymi lasu na terenie Parku są: las mieszany świeży (58%), bór mieszany świeży (25%), las świeży (10%) oraz olsy (4%). Analiza warunków termiczno-pluwialnych przeprowadzona została dla lat hydrologicznych 2002-2007 na tle wielolecia 1987-2007. Średnia roczna temperatura powietrza w roku hydrologicznym 2003 była niższa od średniej z wielolecia (1987-2007) o 10%, natomiast w latach 2007, 2006 i 2002 była wyższa odpowiednio o 29, 9 i 8%. Biorąc pod uwagę półrocza hydrologiczne, należy zwrócić uwagę, że niska temperatura powietrza w 2003 r. była wynikiem chłodnej zimy. W półroczu letnim temperatura utrzymywała się zdecydowanie powyżej średniej. W rozpatrywanym okresie badawczym rok hydrologiczny 2003 okazał się nie tylko jednym z najzimniejszych, ale również najsuchszym rokiem wielolecia 1987-2007 (64% średniej wieloletniej). Zmienność stanów wód gruntowych w siedliskach bagiennych mierzono w latach hydrologicznych 2002-2007. W tym okresie głębokość zalegania wód gruntowych wynosiła od 38 do 181 cm p.p.t. Średnio najniższe stany (116 cm p.p.t.) zaobserwowano w roku hydrologicznym 2006 (minimalny stan 52, maksymalny 178 cm p.p.t.). Jednak najniższy stan wody gruntowej odnotowano w 2003 r. na powierzchni doświadczalnej zlokalizowanej w oddziale 85f (181 cm p.p.t.). Rok 2003 wyróżnił się również największą roczną amplitudą stanów wód gruntowych. Uzyskane wyniki badań potwierdzają decydujący wpływ temperatury powietrza i sumy opadów atmosferycznych na kształtowanie zwierciadła wód gruntowych w leśnych siedliskach bagiennych. Wątpliwości budzi brak spodziewanej znacznej różnicy w głębokości zalegania wód gruntowych między skrajnymi pod względem wysokości opadów atmosferycznych latami hydrologicznymi. Interesujący jest również brak potwierdzenia znanej z literatury przedmiotu zależności zmniejszania się dynamiki zmienności stanów wód gruntowych wraz z głębokością ich zalegania.

9

Contents of biogenic components in surface waters of small catchments in the Zielonka Forest

Liberacki D., Szafrański Cz.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2008

|

Tom 10

181-192

PL

Jakość wód powierzchniowych jest obecnie jednym z najbardziej istotnych zagadnień w badaniach nad ochroną środowiska. Wzrastające zapotrzebowanie na wodę, obserwowane w ostatnich latach, zmusza do ochrony jej zasobów, nie tylko pod względem ilości, ale również jakości. Dynamika przemieszczenia różnych minerałów i związków organicznych oraz ich różnych form chemicznych jest uzależniona od wielu czynników, głównie od: zarządzania zlewnią, typem gleby, nawożenia mineralnego i opadów. W ostatnich latach znaczne zmiany zostały wprowadzone w metodach uprawy stosowanych w rolnictwie, polegające na redukcji stosowania nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin. Jednakże należy podkreślić, że transport wodny związków chemicznych zależy od wielu czynników (własności gleby, topografii, warunków pogodowych i sposobu uprawy) i może być bardzo długim procesem, trwając od kilku do kilkunastu lat. Podstawową metodą mającą na celu poprawę jakości wody jest zmniejszenie wprowadzania pierwiastków biogennych, takich jak: azot, fosfor i potas. Celem pracy jest ocena zawartości składników biogennych w wodach powierzchniowych w małych zlewniach zlokalizowanych na terenie Puszczy Zielonka. Przedmiotem badań były dwa cieki nizinne: ciek Hutka do przekroju Huta Pusta oraz ciek Potaszka do przekroju Potasze. Zlewnia cieku Hutka jest zalesiona w 89%, natomiast zalesienie zlewni cieku Potaszka wynosi zaledwie 15%. Badania i obserwacje polowe były prowadzone w latach hydrologicznych 2003÷2005. Składały się one zarówno ze standardowych pomiarów hydrometeorologicznych dotyczących rejestracji poziomów wody w ciekach, codziennej rejestracji opadów, jak z miesięcznej analizy jakości wody w ciekach Hutka i Potaszka oraz w śródpolnym i śródleśnym oczku wodnym. Analizy laboratoryjne próbek wody obejmowały 20 wskaźników i składników charakteryzujących fizyczne, chemiczne i tlenowe warunki a także zawartość substancji biogennych. Analiza wody została wykonana zgodnie z wytycznymi zawartymi w "Wykazie norm z zakresu analityki wody i ścieków". Badania i obserwacje terenowe prowadzone w latach hydrologicznych 2003÷2005 wykazały, że jakość wód w omawianych ciekach pod względem zawartości różnych form chemicznych azotu odpowiadała I - klasie bardzo dobrej jakości. Natomiast pod względem zawartości fosforanów oraz potasu wody powierzchniowe należy zakwalifikować do IV klasy - niezadowalającej jakości, a w roku 2003 do najgorszej V klasy - wód złej jakości

10

Wykorzystanie leśnych baz danych dla określenia potencjalnych zdolności retencyjnych Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka

Grajewski S.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2007

|

Vol. 16, No. 2

43--51

EN

The main role in forming the so-called small landscape retention in the Wielkopolska region is ascribed to the extent of afforestation of a given area - the size of the afforested surface in a catchment species composition and age structures of the stands. Non-climatical, physiographical parameters influence water storage capacity in a modifying manner only, nevertheless essential. We can say that they qualify potential water storage conditions. Working from the above-mentioned premises, the original method of potential water storage coefficient estimation for the Zielonka Forest Landscape Park has been formulated. The idea of the method is as follows - for each elementary area exclusive potential water storage coefficient is assigned. The potential water storage capacity of forested areas of the Zielonka Forest Landscape Park is characterized by relatively significant spatial variability. Spatial distribution of potential water storage coefficients for the Zielonka Forest, obtained by herein described method, should be the basis for guidelines as far as water management is concerned in the plans of forest management or for the general land use planning.

11

Dynamika poziomu wody grutnowej w świeżych siedliskach leśnych Wielkopolski na przykładzie Puszczy Zielonka

Okoński B., Grajewski S., Moliński K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Nr 18

287-288

12

Ochrona przestrzeni Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka

Kasprzak K., Raszka B.

Ekonomia i Środowisko

|

2006

|

nr 2

140--164

PL

Wielofunkcyjność oraz naturalna kolizyjność funkcji ze środowiskiem przyrodniczym określa nadrzędną zasadę kształtowania zagospodarowania przestrzennego – dążenie do harmonijnego współistnienia wszystkich funkcji oraz minimalizacji lub likwidacji sytuacji konfliktowych, występujących między gospodarką a środowiskiem przyrodniczym. Wiodące znaczenie ochrony środowiska przyrodniczego w różnego typu działaniach gospodarczych i organizacyjnych wyznacza dominującą rolę polityki ekologicznej w całym systemie planowania i zagospodarowania przestrzennego. Wzmocnienie skuteczności ochrony obszarów szczególnie cennych pod względem przyrodniczym oraz wkomponowanie ich w szerszy przestrzennie i funkcjonalnie spójny system osłony ekologicznej, jest w tym zakresie zadaniem podstawowym, podobnie jak wyeliminowanie sytuacji ekologicznie konfliktowych, wynikających z rozwoju funkcji. Zasada ta preferuje rozwój tych form działalności gospodarczej, które uzależnione są od jakości środowiska.

EN

The area of a landscape park must be treated not only as a physical category but also subjectively. Political and social subjects which organize industrial and life functions for the benefit of a local community are responsible for managing the space. The way of using the space and the quality of local society are decisive in the competitiveness of the space which remains under the influence of various protective and industrial actions. This process is exemplified by the Puszcza Zielonka Landscape Park’s function to set up some rules which allow for the achievement of harmony between the arrangement and the function.

13

Zmienność stanów wód gruntowych w głównych siedliskach Puszczy Zielonka

Miler A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 12

51-52