Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przejawy mineralizacji w odniesieniu do procesów geotektonicznych w Karpatach fliszowych – nowe doniesienia

Jarmołowicz-Szulc Katarzyna, Kleczyński Piotr, Kozłowski Adam, Gąsienica Aleksander, Giro Leszek

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 4

188--196

EN

Thirty rock and mineral samples were collected in the Rabe-Bystre area in the so-called Bystre slice in the Flysch Carpathians. The research concentrated on the mineral occurrence, parageneses and on the relationship to the tectonics. Red mineral realgar displays a pure content of arsenic sulphide. It occurs in veins and aggregates in the most frequent association with quartz. Fluid inclusions in the realgar crystals have been characterized and preliminarily measured, which is a totally new study in the Carpathian area. A new mineral – goyazite SrAl3(PO4)(PO3OH)(OH)6 – has been found as intergrowths in the realgar accumulations, and its characteristics are provided. It seems that the quartz-carbonates-bitumen paragenesis in the study region is related to the distinct tectonic mélange zones, while the ore mineralization should be referred to fault zones and fissures, and/or the mélange zones. It has an epigenetic character, and may be referred to the adjacent potential magmatic body and mineralized waters in the neighbourhood.

2

The position of the West Carpathians in the Alpine-Carpathian fold-and-thrust belt

Golonka Jan, Krobicki Michał

Geotourism / Geoturystyka

|

2023

|

nr 3-4 (74-75)

5--11

3

Dokumentowanie geologiczno-inżynierskie osuwisk w aspekcie głębokości występowania powierzchni poślizgu

Kos Jarosław, Wójcik Antoni

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 9

627--635

EN

When conducting geological and engineering research, the most common statement is information that the landslide is shallow and should not pose a threat to the designed objects. In the case of large, structural landslides, this approach may lead, with the wrong determination of the deepest slip surface, to the occurrence of a construction disaster as a result of improper execution of the protection structure. The article presents specific locations of landslides with deep displacements in inclinometric columns exemplified by landslides monitored as part of the SOPO project in Tarnawa Górna, Słotowa and Międzybrodzie Bialskie - Łazki. The documented slip surfaces are found at depths of 19-42 m. Such deep displacements indicate that large, landslides reach significant thicknesses and such data should be presented in a geological and engineering documentation. It is proposed to modify the regulation on the execution of the geological and engineering documentation by adding a point regarding the documentation of landslides. If such an area exists, special requirements must be met when conducting geological surveys.

4

Zagrożenia osuwiskowe na trasie budowy drogi ekspresowej S-7 na odcinku Lubień–Naprawa (Karpaty fliszowe)

Wójcik Antoni, Jurczak Sebastian, Wnuk Mariusz, Janik Krzysztof

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 5

388--396

EN

Landslide recognition is an important task for designers and contractors during the road construction process. The problems that contractors often face is insufficient recognition of the geological structure (at the design stage), too small area of purchased land under the "ZRiD’'decision, or the inability of fast responding to emerging threats. The studies described in this article shed more light on the complexity of slope deformation as a result of landslide processes. During the constructing of the expressway S-7, the problems related to deep landslide processes occurred, which most probably were associated with poorly recognized old “rocky-weathering material” type of landslide. The geological survey performed during the construction of this road, confirmed the occurrence of deep (>20 m) displacements, recorded by the inclinometer measurements. These deep displacements are linked to a large landslide with a main scarp located in the region of Mt. Cymbalowa Góra.

5

Stateczność stoków osuwiskowych na podstawie pomiarów inklinometrycznych oraz właściwości fizyczno-mechaniczne skał i gruntów na przykładzie osuwisk w Ochojnie i Starym Sączu

Kos Jarosław

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 5

377--387

EN

In the area of landslides in Ochojno and on Stroma street in Stary S¹cz, geological works were carried out, including determination of geological-engineering parameters, and documentation of slip surface on the basis of the drill core analysis. The obtained results allowed the author to construct computational cross-sections on the basis of which slope stability index factors for each of the landslide areas were calculated. These results were compared with the values of stability index obtained from inclinometer measurements. A proposal for documenting landslide areas was presented, paying particular attention to the proper interpretation of the ground profile. This enables avoiding frequent errors made in preparation of geological-engineering documentation based on shallow ground recognition and improperly conducted drilling system.

6

Późnoglacjalny rozwój osuwisk w polskich Karpatach zewnętrznych

Wójcik Antoni

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 5

397--404

EN

The area of Poland, including the Carpathian Mountains, is located in a zone where landslides cause large material damage. This issue can be considered using different time scales. Using various dating methods, it was possible to distinguish periods of increased landslide activity. Among others, the radiometric methods are the most common. Based on the 14C dated landslides in Szczawnica-Biafy Stream, Zapadle near Szymbark, Rychwatd near Żywiec and on data published by Margielewski (2006), it was possible to hypothesize that landslides in the Carpathians have been developing over 13,000 years, i.e. since the Oldest Dryas. This is related to the beginning of degradation of the permafrost, which can be considered as the inception of the development of large rock landslides. On the basis of the presented data, it can also be stated that these landslides have been active up to modern times and their development is very long. An example of this is the landslide in Zapadle. The position of the landslide tongue, which is subjected to erosion, is of great importance, which promotes its further activity. Permanent removing of the colluvial material by a stream and its supplementing by subsequent new displacements from the scarp causes that the landslides can be active for a very long period of time.

7

Geoturystyka i geoedukacja w rezerwacie przyrody nieożywionej „Prządki” im. prof. Henryka Świdzińskiego

Welc Ewa M., Miśkiewicz Krzysztof

Geotourism / Geoturystyka

|

2019

|

nr 1-2 (56-57)

11--42

PL

Rezerwat przyrody nieożywionej „Prządki” to jeden z najlepiej rozpoznawalnych i udokumentowanych geostanowisk Karpat Zewnętrznych. Historia badań, ochrony i turystyki ma tutaj długą tradycję. Jest to także obiekt o dużym potencjale geoturystycznym ze względu na dobrze zachowane i wyeksponowane krajobrazowo piaskowcowe formy skalne, czytelnie wypreparowaną mikrorzeźbę, powiązania kulturowe i ekologiczne, a także łatwy dostęp i zwiedzanie geostanowiska. W pracy przedstawiono możliwości wykorzystania geoedukacyjnego rezerwatu na tle jego budowy geologicznej, geomorfologii, walorów biotycznych oraz wpływu na lokalną historię . Zaproponowano zakres tematów do prowadzenia dydaktyki, wskazano najbardziej czytelne cechy oraz dalsze możliwości zagospodarowania i udostępnienia obiektu.

EN

The “Prządki” inanimate nature reserve is one of the most recognizable and documented geosites of the Outer Carpathians. The history of research, protection and tourism has a long tradition here. It is also an object with great geotourism potential, due to well-preserved and exposed sandstone rocky forms, legibly dissected microrelief, cultural and ecological connections, as well as ease of access and sightseeing of this geosite. The paper presents the possibilities of geoeducation against the background of its geological structure, geomorphology, impact on local history and biotic values. A range of subjects for didactics is proposed. The most visible features, as well as further possibilities of development and access to this object are indicated.

8

Mikroorganizmy wybranych wód chlorkowych Karpat Polskich

Walczak Maciej, Rajchel Lucyna

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

221-227

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań fizykochemicznych i mikrobiologicznych wytypowanych wód chlorkowych z obszaru Karpat fliszowych z miejscowości: Rabka-Zdrój, Krynica-Zdrój, Poręba Wielka, Wysowa-Zdrój, Lubatówka, Iwonicz-Zdrój i Rymanów-Zdrój, oraz solankę z dewońskich utworów podłoża Karpat z Ustronia-Zdroju. Analizowane wody chlorkowe to wody słonawe, słone i solanki charakteryzujące się mineralizacją od 1,5 do 100,3 g/dm3. Badane wody należą do leczniczych wód mineralnych, które wykorzystywane są w balneoterapii. We wszystkich próbkach wody stwierdzono obecność mikroorganizmów. Liczebność mikroorganizmów hodowalnych na ogół była jednak bardzo niska. W przypadku dwóch ujęć (Ustroń odw. U-3 oraz Rabka odw. IG 2) nie udało wyhodować się żadnych mikroorganizmów. Identyfikacja pozyskanych izolatów potwierdziła inne doniesienia świadczące o tym, że skład gatunkowy mikroorganizmów wód podziemnych jest ściśle powiązany ze składem chemicznym. W wielu ujęciach solanek stwierdzono np. mikroorgaznimy halofilne lub halotolerancyjne.

EN

The article presents the results of physicochemical and microbiological tests of selected chloride waters from the Flysch Carpathians in Rabka-Zdrój, Krynica-Zdrój, Poręba, Wysowa-Zdrój, Lubatówka, Iwonicz-Zdrój and Rymanów-Zdrój, as well as brine from Devonian deposits of the Carpathians in Ustroń-Zdrój. These chloride waters are represented by brackish water, salt water and brines characterized by mineralization ranging from 1.5 to 100.3 g/dm3. They are curative mineral waters used in balneotherapy. The presence of microorganisms was found in all tested waters. The number of cultivated microorganisms was, however, generally very low. In the case of two intakes (Ustroń U-3 and Rabka IG 2), no microorganisms have been cultivated. The identification of the isolates obtained confirms other reports indicating that the species composition of groundwater microorganisms is closely related to the chemical composition. In many intakes of brines, for example, either halophilic or halotolerant microorganisms have been found.

9

Rozpoznanie i próby zabezpieczenia osuwiska w Kurowie (Pogórze Rożnowskie, Karpaty Zewnętrzne)

Wójcik A., Kos J., Jurczak S.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 9

576--585

EN

In 2010-2015, various research teams conducted geological operations on the Kurów landslide. They independently documented the course of deep-seated slip surfaces. The studies were carried out in three stages, embracing preparation of expert’s reports, geological documentation, and reports on monitoring work. The procedures used in Małopolska, worked out within the framework of the SOPO (LCS-Landslide Counteracting System) project, were of great importance during the recognition and protection ofpart of the landslide area. It was proposed that the scope (depth and distribution of boreholes) have been consulted with the appropriate representative of the scientific surveillance of the PGI-NRI Carpathian Branch in Cracow before the tendering procedure.

10

Badania geofizyczne i klasyfikacje geotechniczne w ocenie stateczności karpackich zboczy fliszowych

Bestyński Z., Pacanowski G., Sieinski E.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 10/2

717--724

EN

The paper presents the possibility of using complex geophysical investigations and geotechnical classification to identify geological structure and assess the stability of Carpathian landslides. The possibility of using seismic surveys to determine the landslide slope geometry necessary to analyze the computational stability has been indicated. In the paper authors present the possibility of geotechnical classification of the flysch KFG basis on the geophysical parameters in connection with the SMR classification proposed by M. Romana, for a rapid quantitative assessment of flysch slope stability. Examples of geophysical investigation of landslides and their stability are described on the basis of the KFG and SMR classification. The proper slope stability assessment has been pointed out as a major factor contributing to safe foundation and operation of engineering structures, especially hydrotechnical structure.

11

Wyznaczenie przemieszczeń powierzchniowych na osuwisku w Kłodnem (gmina Limanowa, południowa Polska)

Ćwiąkała P., Stanisz J., Wróbel A., Kaczmarczyk R., Drwal P., Grabek P., Daroch M., Pękala M., Świątek M., Zierkiewicz M.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 2

122--130

EN

Examination of the landslide in Kłodne was carried out in 2013 and 2014. The work was divided into two parts: geological engineering investigations (mapping of the external borders of the landslide) and geodetic surveying (photogrammetric studies and monitoring of surface movements). The boundaries of the landslide were marked using a Garmin eTrex GPS receiver and a geological compass (Freiberg). The boundaries have not changed and is convergent with previous studies. In the south-western part of the landslide the boundary is blurred as a result of anthropogenic transformation of the area. In the south-eastern part (as at May17, 2014) about 200 m3 of the colluvial material has been moved. Photogrammetric studies were based on the analysis of aerial photos from May 26, 2009 (prior tothe landslide formation) and on the orthophotomap created from images taken in July 2010, after the formation of the landslide. Displacement vectors were determined by comparing the locations of specific terrain details in the pictures taken before and after the mass movements occurred. In the upper part of the landslide the maximum horizontal displacement value was 87.7 m, the minimum was 6.2, and the average – 84.5 m. In the lower part of the landslide the horizontal displacements amounted to 65.5 m, had a minimum value of 10.3, and an average of 54.8 m. In the last stage of the study the base measurement network was created. It consisted of 68 points stabilized in the ground. The measurements were performed using the static GNSS observations method and linear-angular measurements carried out with a precise total station. In 2013, horizontal displacements ranged from 1 to 8.1 mm, and vertical ones ranged from –9.8 to 13.5 mm. In 2014, there were displacements observed in the vicinity of the main slope. They were directed to the south. The horizontal displacement vector has reached values from 2 to 94 mm, and the vertical vector was from –63 to 16 mm.

12

Ryzyko wykorzystania modeli numerycznych do identyfikacji zasobów wodnych w Beskidzie Wyspowym (Karpaty Zewnętrzne)

Bar-Michalczyk D., Michalczyk T., Juśko K., Dendys M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2015

|

T. 15, z. 3

5--14

PL

Badania terenowe przeprowadzono w okresie niskich stanów wód w zlewni częściowej potoku Smolnik, obejmującej zlewnie potoków Kłodnianka i Bukowiec. Skonstruowano jednowarstwowy model filtracji ustalonej lokalnego pola filtracji wód podziemnych metodą różnic skończonych w programie Visual MODFLOW. Wykorzystanie modelowania matematycznego do oceny możliwości zwiększenia eksploatacji zasobów wodnych przysporzyło wielu problemów. Obszar badań cechuje się trudną do odwzorowania, złożoną budową geologiczną. Duża jego część jest aktywnym osuwiskiem. Niewielkie rozpoznanie budowy geologicznej obszaru przekłada się na jakość odwzorowania warunków krążenia wód podziemnych. Problemem wymagającym rozwiązania jest brak wiedzy o wielkości rzeczywistego poboru wód podziemnych z prywatnych studni przyzagrodowych. Celem prac było wyznaczenie obszarów perspektywicznych dla poboru wody pitnej w obszarze działania wodociągu wiejskiego w miejscowości Kłodne.

EN

Numerical modelling is a frequently used tool in the assessment of both available groundwater resources and for optimization of water management in shortage areas. Field studies in the Kłodne and Męcina area were carried out in December 2012, in the period of low water level after a long term drought. Archive and collected data on groundwater levels and flows in streams were the base for creation a one-layer steady state hydrodynamic model of the local area. Possibilities of increasing aquifer exploitation in the study area were evaluated with the finite difference method in Visual MODFLOW V.4.2 package. Modelling the Carpathians gives rise to many problems. First problem with model construction was the description of geological structure, which resulted in low fidelity model. Study area has a complicated geological structure with large part of the active landslide. Flysch Carpathians are characterised by a lack of continuity of aquifer structures but the software allows to characterise only continuous layers in the model. Furthermore, real groundwater intake was burdened by high uncertainty. Specific water use is registered. Problematic was to estimate unregistered exploitation by private farmstead wells fairly widespread in the study area.

13

Historia poszukiwań i wydobycia ropy naftowej na ziemiach polskich do 1939 roku

Graniczny M., Wołkowicz S., Urban H., Wołkowicz K., Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 12

151--156

PL

W artykule przedstawiono historię poszukiwań i wydobycia ropy naftowej na ziemiach Polskich. Pierwsze wzmianki na ten temat pochodzą z XVII i XVIII i dotyczą Galicji. Na temat występowania ropy naftowej w Karpatach pisali pionierzy polskiej geologii, tacy jak Stanisław Staszic i Ludwik Zejszner. W 1896 roku, w Borysławiu zostaje odwiercony pod nadzorem Władysława Długosza szyb „na Potoku”. Data ta wyznacza ważny etap rozwoju przemysłu naftowego w Karpatach i na Podkarpaciu. Wymieniając autorów zajmujących się badaniami fliszu w Karpatach i poszukiwaniem węglowodorów, nie sposób pominąć profesora Rudolfa Zubera. Był on w swoim czasie najbardziej uznanym badaczem fliszu Karpat, a także autorem syntetycznego dzieła „Flisz i nafta”, będącego jednym z klasycznych prac geologicznych epoki. Innym ważnym badaczem był Józef Grzybowski, pionier badań mikropaleontologicznych w Polsce, które okazały się niezwykle pomocne dla określania stratygrafii warstw roponośnych. W związku z nasileniem się prac wydobywczych w rejonie Borysławsko – Drohobyckim w czerwcu 1912 r. podjęto decyzję o powołaniu „Stacji Geologicznej w Borysławiu”. Problematyka związana z poszukiwaniami ropy naftowej i gazu ziemnego na Podkarpaciu ponownie stała się aktualna w odrodzonej Rzeczypospolitej, dlatego też geolodzy Państwowego Instytutu Geologicznego dr Jan Nowak i dr Konstanty Tołwiński już w 1919 r. brali udział w pracach organizacyjnych przemysłu górnictwa naftowego. Stacja w Borysławiu była w znacznej mierze finansowana przez przemysł naftowy i dlatego też została przejęta formalnie przez Karpacki Instytut Geologiczno-Naftowy (KIGN). Należy przyznać, że dorobek dwudziestoletniej działalności KIGN był imponujący i miał wyraz w licznych publikacjach, mapach, monografiach czy opracowaniach statystycznych. Ponadto w zbiorach KIGN znajdowało się około sto tysięcy próbek geologicznych i rdzeni wiertniczych, stanowiących niezmiernie cenny materiał do dalszych badań. Trzeba również podkreślić wzorową współpracę geologów KIGN oraz PIG, bez której trudno sobie wyobrazić osiągnięcie postępu wiedzy na temat budowy geologicznej Karpat.

EN

This paper presents the history of the exploration and extraction of crude oil in Poland. The first mention about it comes from 17th and 18th centuries and concern Galicia. The pioneers in Polish geology - Stanisław Staszic and Ludwik Zejszner - wrote on the occurrence of oil in the Carpathians. In 1896 first drilling was made in Borysław, under the supervision of Władysław Długosz, titled “On Stream”. This date marks an important stage in the development of the oil industry in the Carpathian Mountains. Citing the important scientist dealing with the research on the Carpathian flysch and the search for hydrocarbons, it is impossible to ignore Professor Rudolf Zuber. He was the author of synthetic work “Flysch and oil” which was one of the classic geological work at that time. Another important researcher was Józef Grzybowski, a pioneer in micropaleontological research in Poland, which proved to be extremely useful for determining the stratigraphy of oil strata. In June 1912, in connection with the intensification in the area Borysław – Drohobycz, the “Geological Station” was established in Borysław. The problems associated with the exploration of oil and natural gas in the Carpathian Mountains occur currently again in the independent Poland. That is why two eminent geologists of the Polish Geological Institute (PGI) Jan Nowak and Konstanty Tołwiński participated in the organizational work of the reborn oil mining industry. The “Geological Station” in Borysław was mainly financed by the oil industry, therefore it was taken over formally by the Carpathian Geological – Petroleum Institute (KIGN). It must be admitted that the achievements of twenty year activities of KIGN were impressive, which was reflected in numerous publications, maps, monographs and statistic studies. Moreover there were roughly one hundred thousand geological samples and drill cores in the KIGN collections, which was a very valuable material for further researches. It is also necessary to underline the close cooperation between the geologists of KIGN and PGI. Without such direct cooperation the achievement of progress in knowledge on the geological structure of the Carpathians is difficult to imagine.

14

Charakterystyka surowcowa kopaliny ilasto-krzemionkowej ze złoża Dylągówka–Zapady (polskie Karpaty fliszowe)

Panna W., Wyszomirski P., Myszka R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2014

|

T. 30, z. 2

85--102

PL

Badaniom zostały poddane trzy próbki z nieeksploatowanego dotąd złoża Dylągówka–Zapady. Charakterystyka surowcowa tych próbek, pochodzących z różnych głębokości złoża, polegała na określeniu ich składu fazowego (przy użyciu takich metod jak: analiza rentgenograficzna, spektroskopia w podczerwieni oraz analiza termiczna), składu chemicznego, ziarnowego oraz określenia właściwości sorpcyjnych. Badania te wykazały, że kopalina w przekroju pionowym złoża wykazuje zmienny skład chemiczny i mineralny, aczkolwiek generalnie jest zasobna w minerały grupy smektytu (montmorillonit). Zawartość tego minerału ilastego mieści się w przedziale 28–43%. Kolejną fazą mineralną, która ma istotny wpływ na właściwości technologiczne omawianej kopaliny jest opal. Obecność tej fazy krzemionkowej została potwierdzona analizą rentgenograficzną i termiczną. Stwierdzono, że w próbkach pobranych z różnych głębokości złoża występuje zarówno opal-A jak i opal-CT. Ponadto, w próbce pobranej z nadkładu złoża, stwierdzono także obecność innego minerału wykazującego właściwości sorpcyjne, tj. zeolitu (klinoptilolit). Z występowaniem w badanej kopalinie podwyższonej ilości smektytów, opalu i zeolitów, wiąże się jej wybitna drobnoziarnistość i dobre właściwości sorpcyjne, co predysponuje ją do wykorzystania jako sorbentu różnego rodzaju zanieczyszczeń.

EN

Examinations were carried out on three samples from the as yet unexploited Dylągówka–Zapady shale deposit. The samples represent various horizons of the deposit, from which the following characteristic features were determined: phase composition (using XRD analysis, infrared spectroscopy IS, and thermal analysis), chemical composition, grain-size distribution, and sorption properties. The results prove that the shales show vertical variability with respect to their chemical and mineral compositions, being generally rich in the minerals of the smectite group (montmorillonite). The content of this mineral ranges from 28 to 43%. The next mineral phase that significantly affects the technological properties of the prospective commodity is opal. This siliceous compound was identified with the XRD and DTA methods as two phases, i.e., opal-A and opal-CT. Additionally, in a sample collected from the overburden of the deposit, another mineral with sorption properties, i.e., clinoptilolite (group of zeolites), has been identified. The presence of higher amounts of smectite, opal, and zeolite results in the considerably fine grain size of the rocks as well as good sorption properties, being a potential sorbent of contaminants of various kinds.

15

Możliwości występowania złóż niekonwencjonalnych w Karpatach fliszowych

Leśniak G., Such P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 182 wyd. konferencyjne

519--522

PL

Przeprowadzone badania głęboko zalegających utworów piaskowcowych w Karpatach Zewnętrznych wskazały na możliwość istnienia poziomów o znacznych porowatościach. Przeanalizowano wyniki badań parametrów zbiornikowych i filtracyjnych dla próbek skał z głębokości większych od 4500 m. Stwierdzono, że czynnikiem sterującym porowatością jest rodzaj cementów, natomiast kompakcja mechaniczna ma drugorzędne znaczenie. Parametry filtracyjne są bardziej zależne od głębokości, tym niemniej istnieją szanse na występowanie nie- konwencjonalnych złóż na głębokościach poniżej 4500 m. Dodatkowo, stwierdzono możliwość występowania systemów szczelin dla tych typów piaskowców.

EN

Deep layer samples from the Outer Carpathians were investigated. Reservoir and filtration properties were investigated for sandstone samples from depths greater than 4500 m. Preformed investigations allow us to share that the base factor steering porosity is kind of cement, while mechanical compaction plays small role. Filtration parameters depends more sharply on depth but it is possible to find non-conventional reservoirs in the depth 4500-6000 m in the Outer Carpathians. Additionally, occurrence of fracture systems in these types of sandstones were confirmed.

16

Geotourism during excursions in the northeastern part of The Gorce National Park

Barmuta M.

Geotourism / Geoturystyka

|

2011

|

nr 3-4

51-62

EN

The Gorce Mountains National Park is located on the southern part of the Małopolska Province in Poland. Despite the lack of spectacular geological attractions it is a very good site to promote Earth Sciences knowledge and especially to educate in geology. The example of the on-day excursion going along the touristic trails within The Gorce Mountains National Park is being described in the presented paper. The author described great diversity of the geological and geomorphological elements, presenting educational values.

PL

Gorczański Park Narodowy znajduje się w południowej części Małopolski. Mimo braku spektakularnych atrakcji geologicznych jest bardzo dobrym miejscem do promowania wiedzy z zakresu nauk o ziemi, a w szczególności geologii. W poniższym artykule opisano przykład jednodniowej wycieczki, przebiegającej wzdłuż szlaków Gorczańskiego Parku Narodowego, w której wykazano dużą różnorodność elementów geologicznych i geomorfologicznych.

17

Walory balneologiczne wód termalnych w gminie Jaworze

Tomaszewska B., Hołojuch G.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2009

|

R. 48, nr 1

23--40

PL

Przeprowadzone przez Państwowy Instytut Geologiczny Oddział Karpacki w Krakowie w latach 1979-1980 prace poszukiwawcze w Jaworzu przyczyniły się do rozpoznania zasobów wód termalnych w obrębie utworów miocenu i dewonu. Stwierdzono występowanie solanek o temperaturze na wypływie z ujęcia 23-32°C, mineralizacji 100-145 g/dm3 i podwyższonej zawartości składników swoistych, w szczególności jodu i żelaza. Ze względu na brak funduszy, do tej pory nie podjęto eksploatacji wód. W pracy przedstawiono wyniki rozpoznania hydrogeochemicznego wód termalnych Jaworzna wraz z oceną możliwości wykorzystania do celów balneologicznych.

EN

The exploration carried out in Jaworze in the years 1979-1980 by the Carpathian Branch of the Polish Geological Institute contributed to the identification of geothermal waters in Miocene and Devonian formations. The occurence of brine with an outflow temperature of 23-32°C at the intake, mineralisation of 100-145 g/dm3 and elevated content of specific components, particularly iodine and iron was confirmed. These waters have not yet been abstracted due to the lack of funds. The paper presents the results of a hydrogeochemical identification of the geothermal water in Jaworze, together with an evaluation of their possible use in balneotherapy.

18

Weryfikacja przekrojów geologicznych polskiej części Karpat metodą rekonstrukcji rozwoju basenu sedymentacyjnego

Probulski J., Dudek L., Sowiżdżał K.

Nafta-Gaz

|

2009

|

R. 65, nr 12

929--933

PL

W artykule przedstawiona została metoda oceny wiarygodności przekrojów geologicznych polskiej części Karpat w oparciu o rekonstrukcję rozwoju basenu sedymentacyjnego. Idea tej metody polega na odtworzeniu układu geometrycznego poszczególnych elementów przekroju geologicznego (powstałego w wyniku interpretacji sejsmicznej) do stanu przed deformacją basenu sedymentacyjnego. Pierwszym etapem rekonstrukcji jest podział poprzecznego przekroju geologicznego na moduły, które zostały zdeformowane w wyniku działania tego samego mechanizmu. Przekrój jest następnie rekonstruowany w kolejności odpowiadającej kierunkowi transportu tektonicznego. Potwierdzeniem wiarygodności interpretacji testowanego przekroju geologicznego jest uzyskanie geometrycznej spójności wszystkich wyodrębnionych modułów na przekroju obrazującym basen sedymentacyjny przed deformacją. Uzyskanie pozytywnego wyniku rekonstrukcji nie gwarantuje poprawnej interpretacji, lecz uwiarygodnia spójność przyjętej hipotezy geologicznej. Ponadto, proces rekonstrukcji dostarcza dodatkowych informacji odnośnie paleogeografii badanego obszaru przed rozpoczęciem procesu deformacji oraz prowadzi do lepszego zrozumienia historii pogrążania. W artykule podane zostały przykłady bilansowania zinterpretowanych sekcji sejsmicznych dla polskiej części karpackiego basenu sedymentacyjnego, którego deformacja miała charakter ekstensyjno-kompresyjny. W pracy wykorzystano zinterpretowane przekroje sejsmiczne, dane otworowe oraz wyniki pomiarów kątów upadów warstw na powierzchni terenu z rejonu jednostki śląskiej.

EN

The article presents a method of geological cross section validation using restoration of sedimentary basin development, on the example of Polish part of Carpathians. The approach is to restore geometrical setting of all components of a section (based on seismic interpretation) to its predeformational state. Achieving geometrical coherence of all modules (units of cross-section division within Locace software) in the section presenting its predeformational state validates seismic interpretation, however it does not guarantee a correct interpretation. In the paper presented are some examples of restoration of interpreted seismic sections from Polish part of Carpathian sedimentary basin. Interpreted seismic sections, well data and dip data from outcrops in the area of Silesian Unit have been used.

19

Utwory wczesnokredowego basenu protośląskiego w polsko-czeskich Karpatach fliszowych

Waśkowska A., Golonka J., Strzeboński P., Krobicki M., Vasicek Z., Skupien P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2/1

39-47

EN

The proto-Silesian Basin was well developed within the Alpine Tethys during the Late Jurassic times and existed as undivided entity until the significant Late Cretaceous reorganization. The deposits originated within this basin were incorporated into different structural units: Silesian, Subsilesian and Skole. The calciturbiditic Cieszyn Limestone Formation is the oldest Cretaceous flischoidal sequence of the proto-Silesian Basin. This calciturbiditic sedimentation passed gradually into younger siliciclastic deposition.

20

Rozwój sedymentacji warstw cergowskich jednostki grybowskiej (kamieniołom w Klęczanach, zachodnie Karpaty fliszowe)

Stadnik R.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2/1

23-29

EN

The studies were focused on the Cergowa Beds within the northern part of Grybów Unit, the Klęczany-Limanowa tectonic window. The studied formations originated within deep-sea fan, further-more in the quarry there are sediments which belong to middle fan area (subenvironment of channel fill and its margin, interchannel sediments, levee sediments) and outer fan area (despositional lobe).