Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Introduction of the UNESCO World Heritage Convention at institutional level and on legal terms. The Hungarian example.

Harlov-Csortán Melinda

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 17

67--82

EN

The text analyses the introduction of the supranational notion of cultural heritage together with the related processes (heritagization) at the Hungarian legal- and institutional level. First, the national governing powers and the legislative texts are analysed in order to find out the named processes on macro level. Then the connecting professional and scientific disciplines (monument-, environment protection and ethnography) are investigated through the institutional structures and their realization steps as well to decode their transformations to cultural heritage on national level. The research focuses on the period between the mid-20th century and the early 2010s, as during this period the international and scientific usage of the term cultural heritage got fully customized in the Hungarian context.

2

Kultura strategiczna Węgier w aspekcie bezpieczeństwa po zmianach ustrojowych

Balogh Olivér

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2021

|

R. 11, Nr 20

33--45

PL

Celem poniższego artykułu jest przeprowadzenie analizy na temat kultury strategicznej Węgier po zmianach ustrojowych. Poznanie węgierskiej kultury strategicznej jest niezbędne do zrozumienia decyzji strategicznych i politycznych dotyczących bezpieczeństwo dla sojuszników oraz partnerów politycznych. Węgierska strategia opiera się między innymi na położeniu geopolitycznym, doświadczeniach historycznych o sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej. Węgry są małym krajem, co uwarunkuje jego kulturę strategiczną. Kraj podobnie jak inne państwa w regionie po upadku Układu Warszawskiego jednoznacznie określił cel strategiczny - dołączenie się do struktury euroatlantyckiej. Najważniejszymi momentami okresu badanego jest zaproszenie do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w 1999 roku oraz dołączenie do Unii Europejskiej w 2004 roku. W badanym okresie 1990-2020 zostało wydanych 5 strategii bezpieczeństwa narodowego. Dokumenty te są podstawą do analizy kierunku rozwoju, jak i współpracy w aspekcie bezpieczeństwa kraju. Węgry od zmian ustrojowych prowadzili pokojową politykę w regionie. Mimo zgrzytów historycznych ciągnących się od dwóch wojen światowych, traktaty pokojowe nie zostały głównym elementem kultury nienawiści i wrogości. Najnowsza strategia z 2020 roku wydana na początku pandemii Sars-CoV-2 jest jedną z najbardziej rozbudowaną od 1990 roku. Mimo 30 lat od zmianach ustrojowych nie można mówić o własnej kulturze strategicznej Węgier. Kraj o małej potencjale społeczno-gospodarczym w dobie globalizacji nie ma możliwości tworzenia własnej kultury strategicznej bez uwzględnienia otoczenia a także sojuszników i organizacji międzynarodowych działających w regionie. Wynika to między innymi z charakteru uchwalenia i pracy nad strategią. Analiza opiera się na analizach dokumentów strategicznych w okresie 1990-2020, a także literatury węgierskiej. Ze względu na analizy dokumentów i literatury można wywnioskować charakterystyczne cechy kultury strategicznej regionu Środkowej Europy, a także doświadczenia historyczne z czasów zimnej wojny i strefy wschodniej do której Węgry należą.

EN

The aim of the article is to analyze the strategic culture of Hungary after the political changes in 1990. Getting to know the Hungarian strategic culture it is inevitable to understand the strategic political decisions regarding security for political allies and partners. The Hungarian strategy is based, inter alia, on the geopolitical situation, historical experience, internal and external situation. Hungary’s culture is conducted by small countries situation. The country, similarly, to others in the region after the collapse of the Warsaw Pact, clearly defined its strategic goals, which included the joining the Euro-Atlantic structures. The most important moments of the analyzed period are the invitation to the North Atlantic Treaty Organization in 1999 and joining to the European Union in 2004. In the period from 1990 to 2020, five national strategies were issued. These documents are the basis for the analysis of development directions and cooperation in the aspect of security. Since the political changes, Hungary has pursued a peaceful policy in the region. Even the historical experiences of the two lost world wars and peace treaties, did not remain the main element of the Hungarian culture of hatred and hostility. The latest strategy from 20202, released at the beginning of the Sars-CoV-2 pandemic, is one of the most extensive strategy since 1990. Despite 30 years after the political changes, it is impossible to speak of Hungary’s own strategic culture. A country with a small socio-economic potential in the era of globalization cannot create its own strategic culture without considering its location, allies and international organizations operating in the region. This is due, inter alia, to the nature of the adoption and work on the strategy. The analysis is based on analyzes of strategic documents in the period 1990-2020, as well as Hungarian literature. Due to the analysis of documents and literature it is possible to deduce the characteristic features of the strategic culture of the Central European region as well as historical experiences from the Cold War and the Eastern zone to which Hungary belongs.

3

Polska i Węgry: gazowe bratanki?

Ruszel Mariusz

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2021

|

nr 12

30--32

PL

Gaz ziemny odgrywa istotną rolę w strukturze zużycia energii pierwotnej Polski i Węgier. W przypadku Węgier jest on nawet wyższy, gdyż wynosi 38%, zaś w Polsce 15%. Obydwa państwa wydobywają gaz ziemny, a mimo to są silnie uzależnione od importu tego surowca. Jaka „gazowa” przyszłość czeka oba kraje?

4

Cybersecurity and public administration in the time of corona(virus) – in the light of the recent Hungarian challenges

Hoffman István

Cybersecurity and Law

|

2021

|

No. 1

145--158

EN

Today, the digital revolution has also caught up with the administration. The digitalisation of the (public) administration has strong links to the security issues. Digitalisation could be interpreted as one of the tools for the good governance and it has several challenges, as well. The public administrations, as well, the Hungarian administrative law has been significantly impacted by the COVID-19 pandemic. The administrative procedural law has been influenced by the epidemic transformation. However, the rules on e-administration have not been reformed significantly (due to the digitalisation reforms of the last years), but several regulations and mainly the practice of the Hungarian administration has been transformed during the last two years. The pandemic situation had several challenges and opportunities, by which the traditional way of administration has been altered during these two years.

PL

Obecnie rewolucja cyfrowa ma miejsce także w dziedzinie administracji. Cyfryzacja administracji (publicznej) jest ściśle powiązana z kwestiami bezpieczeństwa. Digitalizacja może być postrzegana jako jedno z narzędzi do odpowiedniego zarządzania, z którym wiąże się także szereg wyzwań. Pandemia COVID-19 wywarła istotny wpływ na samorządy, w tym także węgierskie przepisy administracyjne. Zmiany związane z pandemią znalazły odzwierciedlenie w przepisach postępowania administracyjnego. Nie przeprowadzono jednak istotnych reform w zakresie przepisów dotyczących administracji elektronicznej (z uwagi na reformy w zakresie cyfryzacji na przestrzeni ostatnich lat). W ciągu ubiegłych dwóch lat miały natomiast miejsce zmiany w dziedzinie kilku regulacji, a przede wszystkim praktyk stosowanych w administracji węgierskiej. Pandemia przyniosła ze sobą szereg wyzwań i szans, które zmieniły tradycyjne oblicze administracji na przestrzeni tych dwóch lat.

5

E-administration, cybersecurity and municipalities – the challenges of cybersecurity issues for the municipalities in Hungary

Hoffman István, Cseh Kristóf B.

Cybersecurity and Law

|

2020

|

Vol. 4 (2)

199--211

EN

Today, the digital revolution has also caught up with the administration. The digitalisation of the (public) administration has strong links to the security issues. Digitalisation could be interpreted as one of the tools for the good governance and it has several challenges, as well. In this article the situation and the challenges on the cybersecurity issues of e-administration services and practice of Hungarian municipalities will be analysed. The challenges and risks are significant, because of the fragmented Hungarian municipal system by which the economic power of the Hungarian municipalities is relatively limited. If we look at the regulation it was focused on the development a horizontally integrated e-administration. Although the acts on this system have been passed in the last years, and the former restrictions of the electronic administration have been eliminated, but the practice of the Hungarian e-administration is partly different. The new, enhanced e-administration resulted new challenges, which was partly solved by the radical nationalisation and centralisation of the former municipally performed tasks. The municipal e-administration systems have been built mainly by the largest municipalities, but their operation could be further developed, and thus the municipal cybersecurity is a developing part of the Hungarian public administration tasks, as well.

PL

Obecna rewolucja cyfrowa dotarła również do administracji. Z cyfryzacją administracji (publicznej) silnie wiążą się kwestie bezpieczeństwa. Proces ten można postrzegać jako jedno z narzędzi dobrego zarządzania, choć jego realizacja wymaga stawienia czoła kilku wyzwaniom. W niniejszym artykule dokonano analizy stanu cyfryzacji w usługach e-administracji i praktyce węgierskich gmin oraz wiążących się z nią wyzwań i zagrożeń. Są one istotne i wynikają z rozproszonego systemu gmin na Węgrzech i dlatego mają one względnie ograniczone możliwości finansowe. Regulacje w tym zakresie skupiały się na rozwoju integracji poziomej systemu e-administracji. Wprawdzie w ostatnich latach uchwalono przepisy dotyczące tego systemu oraz wyeliminowania funkcjonujących wcześniej ograniczeń dla administracji elektronicznej, lecz w praktyce zmiany w węgierskiej e-administracji okazały się częściowo mijać z założeniami. Nowy, udoskonalony system e-administracji doprowadził do powstania kolejnych wyzwań, z którymi poradzono sobie częściowo poprzez radykalną nacjonalizację i centralizację zadań realizowanych wcześniej przez gminy. System e-administracji budują głównie największe gminy. Jego obsługa wymaga dalszego rozwoju i w związku z tym cyberbezpieczeństwo na poziomie gminnym staje się coraz ważniejszym elementem zadań administracji publicznej na Węgrzech.

6

Implementation of corporate governance principles compliant with OECD standards in public companies in Poland and Hungary

Katarzyna Żak

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2019

|

z. 136

693--705

EN

The main issues discussed in this paper concern application of recommendations of corporate governance compliant with OECD standards in companies listed on the Stock Exchange in Warsaw and Budapest. While undergoing political transformation, Poland and Hungary have put in place various regulations concerning the functioning of the capital market. The objective of the paper is to determine if, and to what extent, the standards of corporate governance recommended by OECD are applied in public companies operating in Poland and Hungary. The research methods applied to achieve the goal formulated in this way include analysis of the content of Polish and foreign literature, and analyses of desk research and benchmarking type. Comparative analysis applies information included in the EBOR Report entitled Corporate Governance in Transition Economies – Countries Report and OECD Corporate Governance Factbook 2019.

7

How to establish and operate cross-border public transport in a peripheral rural area? The example of the Central and Southern section of the border between Austria and Hungary

Oszter Vilmos

Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG

|

2019

|

nr 22(1)

52--65

EN

Based on the Interreg Central Europe Territorial cooperation Programme’s CONNECT2CE project the current paper analyses the existing passenger traffic flow across the border which is among the TOP10 busiest border section of the EU. It provides an overview of the main socio-economic characteristic of the peripheral border area and identifies the factors which are leading to the continuous growth of cross-border traffic. Based on previous research and travel surveys it collects the past service attempts offered to tap the growing cross-border travel demand. It also presents the most recent passenger counts and relational (Origin-Destination O-D) ticketing statistic in order to get precise knowledge about the usage level of the existing service which helps to understand the rapidly changing mobility patterns and spatial structure. Finally, it takes into account the existing EU conform legal and organisational challenges for offering competitive public transport services on a cross-border route and proposes two new solutions as a contributionto achieve a sustainable modal shift towards public transport in the peripheral border area.

8

The ethical problems of architectural reconstruction – Hungarian case studies

Arnóth Ádám

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 8

1--8

EN

Modernist practice, the modernist way of conservation and restoration, is against historicism, against reconstruction. The main rule is: deceit, forgery, falsification is forbidden. Despite this, some reconstructions were undertaken in Hungary, and recently the pressure for reconstructions has become even greater. Unfortunately, the categories of listed buildings, open-air museums and Disneyland are sometimes mixed up by the public and even by decision makers.

9

Analysis of the Hungarian gas sector : present situation and future prospects

Ogarek Przemysław

Energy Policy Studies

|

2019

|

No. 1 (3)

59--69

EN

The main aim of this article is to determine the level of security of supply of the Hungarian natural gas sector and to provide forecasts of the potential sources of oil imports by 2025. The research questions posed by the author relate to self-sufficiency of the domestic gas sector, a high level of dependence on supplies from the east, the lack of diversification of suppliers in the market, and the impact of the possibilities of re-gasification of underground natural gas storage facilities to improve energy security in Hungary. The research hypothesis of the paper was that the level of self-sufficiency of the gas sphere will remain at a constantly low level, that the security volume will decrease until new gas supply routes are established, and that the role of underground gas storage facilities as a result of highly probable loss of transport through the territory of Ukraine will be crucial. In order to solve the research problem and obtain answers to the questions raised, the following energy indices were used: self-sufficiency index, Herfindahl Hirschman index, Residual Supply Index, and the ratio of underground storage capacity of raw material to quarterly demand for fuel. The source of information and data used, due to the lack of many current studies on Hungary's energy security, are reports of national and European energy organizations, as well as reliable industry portals rich in current information. The conclusions of the analysis show that Hungary is a country highly dependent on imports from the East and that its security of supply will decrease significantly as a result of the political turmoil between Ukraine and Russia. Underground storage facilities will be responsible for maintaining a safe gas volume in the demand of the domestic economy in the near future. And the more distant future of the Hungarian gas industry will continue to be connected mainly with the eastern exporter. This will be facilitated by the Turkish Stream connection and possible supplies from Nord Stream II.

10

Examples of historical underground mining sites in northern Hungary (Telkibánya, Salgótarján)

Kaczan W.

Hereditas Minariorum

|

2018

|

Vol. 5

223--232

EN

Nowadays, there are no operating deep-cast mines in Hungary, the last one – Úrkút manganese mine was closed in 2016. The purpose of this article is to briefly present two historical underground mines and theirs recent condition. First of them is Telkibánya – a gold mine placed in Tokaj Mountains. Second one is a brown coal mine in Salgótarján. Field works were focused on the most significant and accessible remainings in those regions – Mária adit in Telkibánya and Joseph adit in Salgótarján.

PL

Obecnie na Węgrzech nie ma żadnej działającej kopalni podziemnej. Ostatnia kopalnia Úrkút została zamknięta w roku 2016. Przykładami dawnego górnictwa podziemnego tego kraju jest kopalnia złota i srebra Telkibánya oraz kopalnia węgla brunatnego Salgótarján. Leżą one w północnej części Węgier. Niniejszy komunikat jest wynikiem robót terenowych przeprowadzonych w tych lokalizacjach z naciskiem na dostępne sztolnie – Mária, leżąca w Telkibánya, oraz Joseph – leżąca w Salgótarján. Pierwsza z wymienionych nie jest udostępniona turystom, a jedynie użytkowana okresowo przez studentów wydziałów geologicznych i górniczych. Druga z nich została zagospodarowana jako muzeum już w roku 1965. Sztolnia Mária to przykład obiektu o dużych walorach naukowych, jednak stosunkowo mniejszym potencjale geoturystycznym. Z pewnością na uwagę zasługuje długa historia wydobycia bardzo cennego kruszca oraz aspekty geologiczne. Sztolnia Joseph mimo swoich niewielkich rozmiarów, ale za to długiej historii istnienia jako muzeum ukazuje wszelkie aspekty związane z górnictwem podziemnym węgla.

11

Komunikacyjne zjednoczenie przestrzeni miejskiej

Rykała E., Żołnierczuk M.

Zieleń Miejska

|

2017

|

Nr 2

34--36

PL

Ciągi komunikacyjne są zazwyczaj kojarzone z formą liniową w krajobrazie miasta, która dzieli przestrzeń jak ostrze. Połączenie kilku ciągów tworzy węzeł komunikacyjny. Przykłady ze stolicy Węgier udowadniają, że miejsca te mogą być zorganizowane tak, by spajały różnorodną przestrzeń, harmonizując ją zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i kompozycyjnym.

12

Unified system of legal instruments aimed at the response to and the recovery of the major industrial accidents

Kátai-Urbán L.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki

|

2017

|

Nr 4

49--58

EN

The Hungarian legal regulations on industrial safety which came into force on 1st January 2012 cover the tasks related to the protection of major industrial accidents in which dangerous substances are involved. The tasks and measures arising from the implementation of the legal regulations can be divided into three groups: the prevention and preparedness period, the (emergency) response period and the recovery period. In the article, the author deals with the unified system of legal instruments and tools established in the field of response to and recovery of the major industrial accidents in Hungary.

13

Zsolnay. Węgierska secesja, 20 kwietnia – 2 lipca 2017 r., Galeria Międzynarodowego Centrum Kultury, Kraków

Schubert K.

Szkło i Ceramika

|

2017

|

R. 68, nr 3

40--41

14

Stany wyjątkowe w węgierskim systemie prawno-konstytucyjnym

Kopyś T.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2017

|

R. 7, Nr 11

179--199

PL

Przemiany polityczne na Węgrzech w XX wieku obfitowały w gwałtowne rewolucje, okresy niestabilności ładu społecznego i zmiany granic. To przyczyniało się do transformacji ustrojowych w kierunku porządków autorytarnych i form ustrojowych bliskich „demokracji sterowanej”. Sytuacja taka ułatwiała wprowadzanie stanów wyjątkowych w czasie, gdy zagrożona była ciągłość państwa i stabilność instytucji politycznych. Węgry należą do grupy kilku europejskich państw, gdzie kodyfikacja stanów wyjątkowych została przeprowadzona w sposób wyjątkowo szczegółowy. Dbałość taka – jak się wydaje – wynika z doświadczeń politycznych Węgier w XX wieku i starania o to, aby na tym polu nie doszło do prawnych wynaturzeń i nadinterpretacji. Bardzo dokładnie stany wyjątkowe definiuje ostatnia z uchwalonych na Węgrzech konstytucji z 2011 roku. W niej w sposób szczególnie dokładny zdefiniowano prerogatywy Rady Obrony Państwa (Honvédelmi Tanács).

EN

Political changes in Hungary in the twentieth century abounded in violent revolutions, instability instances of social order and change of borders. This contributed to the transformation of the political system into authoritarian orders and the forms of the close “controlled democracies”. This situation facilitated the introduction of exceptional states while the continuity of the state and the stability of political institutions were threatened. Hungary belongs to a group of several European states where the codification of exceptional states has been carried out in a very detailed way. Such care – as it seems – results from the political experience of Hungary in the 20th century and efforts to ensure that there is no legal distortion and over-interpretation in this field. Very precisely, exceptional states define the last of the 2011 Hungarian constitutions. In this constitution, the prerogatives of the State Defense Council (Honvédelmi Tanács) are particularly defined.

15

Symboliczna duma narodowa Węgier

Rykała E., Żółnierczuk M.

Zieleń Miejska

|

2016

|

Nr 11

17--19

PL

Gdyby poddać analizie projekty z branży architektury krajobrazu zrealizowane w ostatnich latach w stolicach krajów Grupy Wyszehradzkiej, można by stwierdzić, że prym w tym zakresie wiedzie Budapeszt. Niemal na każdym kroku widoczne są nowe bądź zrewitalizowane zielone przestrzenie publiczne, zwłaszcza po stronie Pesztu.

16

Tramwaje w Segedynie

Graff M., Bóka E.

TTS Technika Transportu Szynowego

|

2016

|

R. 23, nr 3

42--46

PL

Sieć tramwajowa w Segedynie, druga pod względem wielkości na Węgrzech, składa się z 4 linii (sumarycznie 23,2 km torów o rozstawie 1 435 mm) i jest zarządzana przez przedsiębiorstwo Szegedi Közlekedési Kft. (SZKT). Sieć tramwajowa została poddana modernizacji w 2000 r., a dodatkowo dokonano odnowy taboru, pozyskując zarówno używane wagony, jak i fabrycznie nowe, niskopodłogowe.

17

Mapping landforms and geomorphological landscapes of Hungary using GIS techniques

Józsa E., Fábián S. A.

Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica

|

2016

|

Vol. 50

19--31

EN

Modern geomorphological analyses largely benefit from GIS tools developed for landform and landscape mapping. Semi-automated methods with the use of public domain elevation datasets ensure the mapping of large areas with relatively low time and cost requirements, leaving less space for subjectivity. For our analysis we chose the geomorphons approach, a robust cell-based method to identify landform elements at a broad range of scales. Based on the delineated landforms and auxiliary morphometric parameters it was possible to map the geomorphological landscapes occurring in Hungary with the supervised classification algorithm implemented in the GeoPAT toolset. The scientific output of the presented work is twofold: one aspect is the creation of an objective and quantifiable map of landforms and geomorphic landscapes of Hungary, while the successful application of the available methodology and the evaluation of SRTM1 model’s applicability for geomorphological purposes are also significant results.

18

Pasażerski transport kolejowy na Węgrzech

Bocheński T.

Przegląd Komunikacyjny

|

2016

|

Nr 2

12--17

PL

Celem artykułu było zbadanie funkcjonowania pasażerskiego transportu kolejowego na Węgrzech. Zakres badań objął przewozy odbywające się na publicznej ogólnodostępnej sieci kolejowej. Przeanalizowano wielkość i strukturę pasażerskich przewozów kolejowych oraz ich udział w przewozach ogółem w latach 2001-2014. Zbadano także natężenia ruchu pociągów pasażerskich kursujących w dni robocze w 2015 r. Węgry są krajem, w którym kolej ma jeden z największych udziałów w obsłudze ruchu pasażerskiego w Europie. W badanym okresie koleje przewoziły w tym kraju ponad 140 mln pasażerów rocznie (należy pamiętać, że ludność kraju wynosiła niespełna 10 mln). Jednak pomimo popularności tego środka transportu w badanym okresie odnotowano spadek przewozów.

EN

The purpose of the article was to examine the passenger rail transport in Hungary. The scope of the research included transport on the public and generally accessible rail network. In the article there has been analyzed the size and structure of the passenger rail transport and their share in total transportation in the years 2001-2014. There was also examined the traffic volume of passenger trains running during weekdays in 2015. Hungary is a country where the rail has one of the largest shares in service of the passenger traffic in Europe. In the analyzed period, the railways transported in this country over 140 million passenger per year (it has to be remembered that the population of that country was less than 10 millions). Despite the popularity of this type transport in the analyzed period the number of the passenger rail transport has been decreased.

19

Distribution of indoor radon concentrations between selected Hungarian thermal baths

Shahrokhi A., Nagy E., Csordás A., Somlai J., Kovács T.

Nukleonika

|

2016

|

Vol. 61, No. 3

333--336

EN

Owing to the high potential of radon to increase the risk of lung cancer, health organizations are enforced to update their regulations and recommendations regarding indoor radon levels each year. In this study, the indoor radon concentrations of three randomly selected thermal baths in Hungary using CR-39 and an AlphaGUARD radon monitor were measured with regard to the new updated standards of the European Basic Safety Standard (EU BSS, Council Directive 2013/59/Euratom, 2014). The annual average of indoor radon concentrations in Parad Medical Bath, Igal Health Spa and Eger Turkish Bath were measured as 159 ± 19, 176 ± 27 and 301 ± 30 Bq/m3, respectively. Indoor radon concentration in all measurement locations were determined to be below the reference level, with the exception of the main pool, small pool and sparkling bath areas in the Eger Turkish Bath that were measured as 403 ± 42, 315 ± 32 and 354 ± 36 Bq/m3, respectively. In light of the results, the estimated annual average radon concentration in the thermal baths was below the EU BSS reference level of 300 Bq/m3. Personal dosimetry is required to estimate the annual effective dose from inhaled radon by the workers at the Eger Turkish Bath. This procedure is required in order to justify the application of the mitigation process of decreasing working hours, improving the ventilation rate or increasing the number of classified employees in response to the official radiation surveillance programme.

20

Przestrzenne zróżnicowanie wskaźników litologicznych i geochemicznych w obrębie reliktów domostwa na stanowisku archeologicznym kultury Vatya z epoki brązu w Kakucs-Turján (Węgry)

Galas J., Jaeger M.

Landform Analysis

|

2016

|

Vol. 31

61--70

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań litologicznych i geochemicznych podłoża badanego wykopaliskowo fragmentu osady z epoki brązu ludności kultury Vatya, w Kakucs-Turján, Węgry. Wyniki badań dowodzą zróżnicowania przestrzennego cech litologicznych (wskaźników uziarnienia) i geochemicznych badanego obszaru. Jest ono efektem kierunków i intensywności użytkowania badanej strefy (zajmowanej przez obiekt mieszkalny) oraz oddziaływania procesów podepozycyjnych, szczególnie spłukiwania. W badaniach geochemicznych w niektórych częściach obiektu mieszkalnego potwierdzono ich intensywne użytkowanie gospodarcze. Największe nagromadzenie fosforu odnotowano na zewnątrz chaty, w pobliżu wejścia.

EN

The article presented the results of lithologic and geochemical investigations of the subsoil of a part of the Vatya culture settlement dating back to the bronze age, subject to excavations and located in Kakucs-Turján, Hungary. The results of the conducted research study showed spatial variability of lithologic (granulometric indices) and geochemical features of the investigated area. It was the result of directions and intensity of using the analysed area (occupied by a cottage) and the influence of post-depositional processes, especially ablation. The geochemical analysis confirmed intensive farm use of some parts of the cottage. The greatest phosphorus accumulation was found outside the hut, near the entrance.