Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Usuwanie wybranych lotnych związków organicznych z wód podziemnych

Monarcha S., Jeż-Walkowiak J., Weber Ł.

Technologia Wody

|

2016

|

Nr 2 (46)

30--36

PL

W artykule przedstawiono zagrożenia wynikające ze skażenia wód naturalnymi lotnymi związkami organicznymi (LZO). Przytoczono również uregulowania prawne dotyczące zawartości LZO w wodach naturalnych, ściekach doprowadzanych do kanalizacji oraz w wodzie do picia. Omówiono również metody stosowane do usuwania z uzdatnianej wody LZO. Do omówionych metod należą: desorpcja w procesie wymiany gazów. adsorpcja na węglu aktywnym, zapory hydrogeologiczne, perwaporacja oraz metody hybrydowe.

EN

In the paper the threats of volatile organic substances contamination of natural waters are presented. The regulations and limited values of these compounds in natural, drinking and sewage waters are presented as well. The technological methods of volatile organic substances removal from water to he treated are shortly described. including desorption in aeration process, activated carbon adsorption, hydrogeological barriers and pervaporation process.

2

1,2- Dichloroetan. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Soćko R.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2014

|

Nr 4 (82)

23--65

PL

1,2-Dichloroetan (1,2-DCE) jest bezbarwną cieczą stosowaną m.in. do syntezy: chlorku winylidenu, 1,1,1-trichloroetanu, trichloroetylenu, rozpuszczalników chlorowanych, a także ekstrakcji tłuszczów i olejów oraz jako zmywacz, rozpuszczalnik m.in. żywic, asfaltu i kauczuku. Ponadto 1,2-dichloroetan jest składnikiem farb i pestycydów stosowanych do zwalczania szkodników zbóż oraz gleby. W Unii Europejskiej stosowanie 1,2-dichloroetanu jako pestycydu jest zabronione. W Polsce 1,2-dichloroetan jest produkowany przez firmę ANWIL S.A. z Włocławka. Dostarczone przez ten zakład dane dotyczące stężeń 1,2-dichloroetanu w powietrzu środowiska pracy w poszczególnych jednostkach produkcyjnych w latach 2010-2013 wskazują na brak przekroczeń obowiązującej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (ND) 1,2-dichloroetanu wynoszącej 50 mg/m³. Według Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Preparaty, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym, prowadzonego w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi, w latach 2005-20012 narażenie zawodowe w Polsce na 1,2-dichloroetanu miało miejsce w kilkudziesięciu zakładach pracy. Na posiedzeniu Komitetu Doradczego ds. Bezpieczeństwa i Zdrowia w Miejscu Pracy (ACSH, Advisory Committee on Safety and Health at Work) w listopadzie 2013 r. dyskutowano propozycję wartości wiążącej(BOELV) dla 1,2-dichloroetanu na poziomie 8,14 mg/m³ (2 ppm). Wyniki obserwacji klinicznych osób narażonych na 1,2-dichloroetan wskazują na działanie drażniące związku na: błony śluzowe, układ nerwowy i układ sercowo-naczyniowy. Przyjęcie dużych dawek/stężeń 1,2-dichloroetanu powoduje rozwój nasilonych objawów toksyczności ostrej, kończącej się często śmiercią z powodu arytmii serca. Najczęściej zgłaszanymi objawami są: bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienie, nudności, wymioty krwią i żółcią, rozszerzone źrenice, ostry ból w podbrzuszu i uczucie duszności w klatce piersiowej. W badaniach w warunkach in vitro i in vivo stwierdzono aktywność mutagenną 1,2-dichloroetanu. Na podstawie wyników badań na gryzoniach wykazano dużą różnorodność nowotworów po narażeniu drogą pokarmową i inhalacyjną na 1,2-dichloroetan. U szczurów notowano wzrost przypadków mięsaka naczyniowego różnych narządów (śledziony, wątroby, trzustki i nadnerczy), wzrost przypadków raka płaskonabłonkowego przedżołądka, gruczolakoraka i włókniakomięsaka sutka. U myszy występował wzrost częstotliwości występowania: raka wątrobowo-komórkowego, gruczolaka i raka płuc, gruczolakoraka i włókniakomięsaka sutka oraz gruczolakoraka macicy, a także chłoniaków złośliwych. Krytycznym skutkiem działania 1,2-dichloroetanu jest działanie układowe: zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego, upośledzenie funkcji wątroby i nerek, dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W celu ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 1,2-dichloroetanu zrezygnowano z wyników badań na zwierzętach narażanych na związek drogą inhalacyjną, gdyż były one przeprowadzone w latach 50. i nie spełniają przyjętych obecnie wymagań w procedurach badawczych. Do wyznaczenia wartości NDS 1,2-dichloroetanu uwzględniono dane pochodzące z wyników badania przeprowadzonego na szczurach, którym podawano związek w oleju kukurydzianym przez 90 dni. Na podstawie ustalonej w tym doświadczeniu wartości NOAEL dla działania układowego, zaproponowano przyjęcie wartości NDS na poziomie 10 mg/m³. Zaproponowano również ustalenie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) 1,2-dichloroetanu na poziomie 20 mg/m3. Zaproponowane wartości normatywów higienicznych powinny zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym związku oraz przed potencjalnym jego działaniem układowym. Ze względu na stosunkowo dużą szybkość przenikania 1,2-dichloroetanu przez skórę, wynoszącą 2,8 mg/cm2/h,a także na udowodnione wchłanianie przez skórę u ludzi, proponuje się także wprowadzenie oznakowania skóra, a ze względu na działanie drażniące związku oznakowanie literą I. 1,2-Dichloroetan należy również oznakować ze względu na zaklasyfikowanie go do grupy rakotwórczości Carc. 1B – substancja rakotwórcza kategorii 1.B.

EN

1,2- Dichloroethane is a colorless liquid with an odor typical of chlorinated hydrocarbons. 1,2- Dichloroethane has been used as an intermediate in the manufacture of vinyl chloride; as a scavenger in leaded gasoline; and a solvent. It is also used in paint removers, wetting and penetrating agents, ore flotation, and soaps and scouring compounds. Animal studies have uniformly indicated liver and kidney injury from exposure to 1,2-dichloroethane. 1,2-Dichloroethane vapor is irritating to the eyes, nose, throat (mucous membranes) and skin. Human exposure to 1,2- dichloroethane results in CNS depression. This paper reports symptoms such as nausea, vomiting, and dizziness. 1,2-Dichloroethane has been classified by the International Agency for Research on Cancer as possibly carcinogenic to humans based on limited human epidemiological data and sufficient animal toxicity (IARC category 2b). Under the classification and labelling legislation in Europe it is classified as a carcinogen Cat IB. Information about the hazard from 1,2- dichloroethane is limited. Animal toxicity studies have shown a range of tumors induced from ingested 1,2-dichloroethane. Howrever, human epidemiological evidence for occupational exposure causing cancer is w^eak. There is no basis to identify a suitable risk estimate. To determine MAC value for 1,2-dichloroethane systemic effect was adopted as a critical effect. The Expert Group for Chemical Agents has recommended TWA of 10 mg/m3 and STEL of 20 mg/m3. It has been also proposed to label the substance with "I" (irritant), Skin (substance can penetrate skin) and a carcinogen Cat. IB.

3

Chlorine Removal from 1,2-Dichloroethane over Ni/C Catalysts

Śrębowata A., Stefanowicz-Pięta I., Juszczyk W., Karpiński Z.

Polish Journal of Chemistry

|

2007

|

Vol. 81, nr 8

1521-1529

EN

Active carbon-supported nickel catalysts prepared from nitrate and sulfate nickel salts have been investigated in the hydrodechlorination of 1,2-dichloroethane at 210–230°C. The ex-sulfate catalyst showed practically 100% selectivity towards ethene. In contrast, the ex-nitrate sample, which additionally has been subjected to a high temperature pretreatment exhibited a steadily increasing selectivity towards vinyl chloride (up to 11%), resembling the catalytic behavior of previously investigated Ni/C catalysts characterized by low metal dispersions. The X-ray diffraction study of reduced and used catalysts as well as the temperature programmed hydrogenation of deposited coke from used catalysts showed a different extent of nickel carbiding during hydrodechlorination. The presence of residual sulfur in the ex-sulfate catalyst clearly inhibits carbon incorporation into nickel.

4

Nucleation behaviour of the growth solutions of fluoranthene in 1,2-dichloroethane

Różycka-Sokołowska E., Szyrej M., Kończyk J., Balińska A., Marciniak B.

Prace Naukowe. Chemia i Ochrona Środowiska / Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie

|

2003

|

Vol. 7

85--98

EN

The nucleation kinetics of fluoranthene in 1,2-dichloroethane solution from which good quality crystals of that hydrocarbon were previously grown have been studied. Measurements of the metastable zone width (MSZW), represented by the maximum undercooling ((ΔΘmax), which were carried out by means of the density, ultrasonic velocity and transparency techniques, have shown the great influence of the detection manner of the crystallisation onset on the determined values of the first precipitation temperatures (Tp) as well as on the MSZW values. Moreover, from the assessment of this parameter as a function of cooling rate (b), the linear dependence between log b and log ΔΘmax was established. Basing on the nucleation orders (m) and the nucleation rate constants (kN) resulting from this assessment, the nucleation rate (RN) and the interfacial tension (ysl) values for fluoranthene in the solution at the growth temperature of its crystals have been determined. A good agreement obtained between the ysl values derived from the MSZW determined by these three techniques may be treated as one of the most interesting results of this study.

PL

Badano kinetykę zarodkowania fluorantenu w roztworze 1,2-dichloroetanu. z którego otrzymano wcześniej dobrej jakości kryształy tego węglowodoru. Pomiary szerokości obszaru metastabilnego, wyrażonego w postaci maksymalnego przechłodzenia (ΔΘmax), które przeprowadzono przy użyciu trzech różnych technik opartych na badaniu gęstości, prędkości rozchodzenia się fal ultradźwiękowych i przezroczystości próbek badanego roztworu, wykazały duży wpływ sposobu detekcji początku krystalizacji fluorantenu, zarówno na wyznaczone w ten sposób wartości temperatur odpowiadających temu początkowi (Tp), jak i wartości szerokości obszaru metastabilnego. Ponadto na podstawie oszacowania wartości ΔΘmax w funkcji szybkości ochładzania (b) roztworu ustalono, że spełniona jest dla niego liniowa zależność pomiędzy log b i log ΔΘmax. Następnie, opierając się na wynikających z tego oszacowania wartościach rzędu zarodkowania (m) oraz stałej szybkości zarodkowania (kN), wyznaczono wartości szybkości zarodkowania (RN) oraz oszacowano na ich podstawie wartości międzyfazowego napięcia powierzchniowego (γsl) fluorantenu w temperaturze wzrostu jego kryształów. Dobra zgodność, którą uzyskano pomiędzy wartościami γsl wyznaczonymi na podstawie szerokości obszaru metastabilnego, zmierzonego przy użyciu trzech różnych technik pomiarowych, może być traktowana jako jeden z najbardziej interesujących wyników przeprowadzonych przez nas badań.

5

1,2-Dichloroetan. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2003

|

Nr 2 (36)

109--130

PL

1,2- Dichloroetan (1,2-DCE) jest przezroczystą, bezbarwną cieczą o zapachu typowym dla chlorowanych węglowodorów. Związek jest obecnie wykorzystywany głównie do produkcji chlorku winylu - w USA do tego celu wykorzystuje się około 98% 1,2-DCE. Jest stosowany także do syntezy: chlorku winylidenu, 1,1,1-trichloroeta- nu, trichloroetylenu oraz tetrachloroetylenu. W zatruciach ostrych ludzi drogą pokarmową lub inhalacyjną występowała dwufazowość działania. W pierwszej fazie dominuje działanie narkotyczne, a zgon może nastąpić w wyniku porażenia ośrodka oddechowego. W drugiej fazie przeważają objawy żołądkowo-jelitowe oraz cechy ciężkiego uszkodzenia wątroby i nerek. Często współistnieje skaza krwotoczna. Wartość LC50 1,2-DCE dla szczurów wynosiła 48000 mg/m3 w ciągu 31,8 min, 12000 mg/m3 w ciągu 165 min i 4000 mg/m3 w ciągu 432 min (Spencer i in. 1951). Po jednorazowym podaniu dożołądkowym 1,2-DCE szczurom wartość LD50 wyniosła 680 mg/kg (McCollister i in. 1956) lub 770 mg/kg (Smyth i in. 1969). U myszy wartości LD50 wyniosły po podaniu dożołądkowym 489 mg/kg u samców i 413 mg/kg u samic (Munson i in. 1982). Badaniami makroskopowymi stwierdzano martwicę wątroby i nerek. W wyniku narażenia drogą inhalacyjną stwierdzano przekrwienie płuc. W wyniku badań podprzewlekłych, w których zwierzęta były narażane drogą inhalacyjną, stwierdzano głównie działanie 1,2-DCE na wątrobę i nerki. W jedynym badaniu przewlekłym grupy szczurów, liczące 50 samic i 50 samców, były narażane przez 2 lata na związek o stężeniu 200 mg/m3 (Cheever i in. 1990). Nie stwierdzono zmian histopatologicznych w wątrobie, drogach żółciowych i innych tkankach. Stężenie 200 mg/mJ można w związku z tym uznać za wartość NOAEL 1,2-DCE. Na podstawie wyników badań, w których 1,2-DCE podawano drogą pokarmową, uznano, że nerki stanowiły narząd krytyczny dla działania toksycznego 1,2-DCE. Wartość LOAEL 1,2-DCE określono na poziomie 58 mg/kg/dzień (NTP 1991). Nie ma danych w dostępnym piśmiennictwie, dotyczących działania rakotwórczego 1,2-DCE u ludzi. Wyniki badań eksperymentalnych wskazują że po podaniu do przewodu pokarmowego 1,2-DCE jest on czynnikiem rakotwórczym u myszy i u szczurów. Nie stwierdzono zwiększonej w stosunku do zwierząt w grupie kontrolnej liczby nowotworów wątroby i płuc w wyniku narażenia drogą inalacyjną (Maltoni i in. 1980) oraz po podaniu związku w wodzie pitnej (Klaunig i in. 1986). Rozbieżne wyniki badań mogą być spowodowane zbyt krótkim okresem narażenia w wypadku drogi inhalacyjnej, jak również faktem, że podanie dożołądkowe jednorazowo całej dawki powoduje pik wchłaniania w krótkim czasie, a duże stężenie powstających toksycznych metabolitów uniemożliwiają ich detoksykację. Mechanizm działania toksycznego wydaje się być związany z wydajnością alternatywnych dróg przemian i zależny od wielkości dawki. Przemiany 1,2-DCE przebiegają dwiema drogami - z udziałem monooksygenaz mikrosomalnych i w wyniku bezpośredniego sprzęgania z glutationu z udziałem cytozolowej transferazy gluta- tionowej. Uważa się, że działanie toksyczne 1,2-DCE jest związane z wysyceniem układu monoksygenaz mikro-somalnych w miarę wzrostu dawek 1,2-DCE i przemieszczaniem wolnego 1,2-DCE do różnych narządów, gdzie ulega on wiązaniu z glutationem. Mechanizm działania genotoksycznego 1,2-DCE wydaje się polegać na tworzeniu, w wyniku sprzęgania z glutationem, aktywnego metabolitu cyklicznego jonu episulfoniowego, który ulega wiązaniu makrocząsteczkami komórkowymi (DFG 1992, Peterson i in. 1988). 1,2-DCE został zaliczony do grupy 2B przez IARC, do grupy 4 przez ACGIH i do grupy 2B przez USEPA. Na podstawie wyników badań eksperymentalnych, w których zwierzęta narażano drogą inhalacyjną (NOAEL 200 mg/m3) oraz pokarmową (LOAEL 58 mg/kg/dzień) proponuje się przyjąć wartość NDS 1,2-DCE na poziomie 50 mg/m3, czyli wartość obowiązującą dotychczas dla izomerów 1,1- i 1,2-DCE. Nie ma podstaw do przyjęcia wartości NDSCh 1,2-DCE. Ze względu na stosunkowo dużą szybkość przenikania 1,2-DCE przez skórę, wynoszącą 2,8 mg/cm2/h i udowodnione wchłanianie przez skórę u ludzi, proponuje się oznaczyć substancję literami Sk.

EN

1,2-Dichloroethane is a colorless, flammable liquid with an odor typical of chlorinated hydrocarbons. It has been used as an intermediate in the manufacture of vinyl chloride; as a degreaser, fumigant, and solvent. In humans a number of deaths from accidental ingestion of 1,2-dichloroethane ant three fatal cases from inhalation have been reported. Liver and kidney injury was found in all cases. Several episodes of occupational intoxication have been reported with nausea and vomiting as predominant symptoms.The oral LD50 in rats is 680 mg/kg and in mice 489 mg/kg in males and 413 mg/kg in females. The LC50 in rats is 48000 mg/m3 after 32-min exposure and 4000 mg/m3 after 432-min exposure. Animal studies have uniformly indicated liver and kidney injury from exposure to 1,2-di-chloroethane. The lowest NOEL that has been established in a 2-year inhalation study of rats (50 males and 50 females) is 200 mg/nr3. Studies on animals have shown that 1,2-dichloro-ethane is well absorbed through the skin following dermal exposure (2,8 mg/cm2/h). The International Agency for Research on Cancer classified 1,2-dichloroethane in group 2B. However, sufficient evidence of carcinogenicity in rats and mice was derived from studies employing gavage as the route of administration and as a result concentrations of 1,2-dichIo-roetane in the body directly after absorption were very high. According to ACGIH this limited evidence of carcinogenicity is of questionable relevance to industrial exposure. Based on the results of chronic animal inhalation studies cited above MAK (TWA) of 50 mg/m3 for 1,2-dichlo- roethan is recommended. Skin notation is recommended. Sufficient data were not available to recommend a TLV (STEL).

6

Optical characterisation of strained-layer In/sub x/Ga/sub 1-x/As/GaAs MQW LED grown by MOVPE.

Sęk G., Ciorga M., Bryja L., Misiewicz J., Radziewicz D., Ściana B., Tłaczała M.

Optica Applicata

|

2000

|

Vol. 30, nr 1

183-188

EN

We present the use of photoreflectance (PR) spectroscopy combined with the standard photoluminescence (PL) and electroluminescence (EL) for the room temperature optical investigation of strained-layer multiple quantum well (MQW) In/sub x/Ga/sub 1-x/As/GaAs light emitting diode (LED) for 1040 nm. In the PR spectra, except the fundamental transition observed also in the emission spectra, two extra features related to the active region of the device have been seen. The presence of these two excited state transitions allowed the band structure to be analysed and the correctness of the device performance to be checked. We repeated the measurements after the top p-doped GaAs cladding layer had been etched off and discussed the changes of the built-in electric field.

7

Catalytic conversion 1,2-dichloroethane over carbon catalysts.

Szymański G.

Prace Naukowe Instytutu Chemii i Technologii Nafty i Węgla Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

1999

|

Vol. 9, nr 56

369-374

EN

Results of catalytic tests on activated carbons with defferent surface chemical nature are reported. The carbons with various amounts of oxygen and/or nitrogen surface functional groups were obtained by modification of commercial activated carbon D43/1 (Carbo Tech, Essen, Germany). As-received carbon as well as deashed carbon samples were subjected to the following modification procedures: annealing at different temperatures (1023-1423 K) in stream of hydrogen (i) or of ammonia (ii), ammoxidation with mixture of ammonia and air (iii), and oxidation with concetrated nitric acid (iv). The carbons were characterized by FTIR spectroscopy and measurements of Ph of water suspensions. Subsequently, the catalytic tests were conducted in a fixed bed flow-type reactor by mmicropulse technique. The conversion of 1,2-dichloroethane was conducted in the temperature range of 573-623 K. The results show that the obtained carbon catalysts effectively promote dehydrochlorination of 1,2-dichloroethane to vinyl chloride. The most catalytically active are carbons treated with ammonia. In contrast, the oxidized carbons reveal the lowest activity. Propably, the nitrogen functional groups, generated during the ammonia treatment, are responsible for the high catalytic activity of the nitrated carbons. The previous XPS [1] measurements indicate that annealing in ammonia results in incorporation of nitrogen into the carbon matrix in the form of pyrrolic and pyridine structures which may play the role of active centers.

PL

Badano aktywność katalityczną modyfikowanego węgla aktywnego 43/1 w reakcji dehydrochlorowania 1,2-dichloroetanu do chlorku winylu w zakresie temperatur 573-623 K. Wyjściowy węgiel poddano procesom modyfikacji poprzez utlenianie stężonym kwasem azotowym bądź wygrzewanie w wysokich temperaturach (1023-1423 K) w atmosferze beztlenowej (w strumieniu wodoru lub amoniaku) lub w mieszaninie amoniaku z powietrzem (amoutlenianie). Wyjściowy węgiel charakteryzuje się niewielką aktywnością katalityczną, która ulega dalszemu obniżeniu po utlenieniu powierzchni węgla kwasem azotowym. proces amoutleniania powoduje tylko niewielki wzrost aktywności badanego węgla. Natomiast wygrzewanie w strumieniu wodoru lub amoniaku prowadzi do drastycznego wzrostu aktywności katalitycznej. Otrzymane katalizatory charakteryzują się wysoką wydajnością i selektywnością tworzenia chlorkuy winylu. Najwyższą aktywność wykazuje węgiel wygrzewany w amoniaku w temperaturze 1023 K przez 6 h. Wysoka aktywnośc katalityczna azotowanych węgli związana jest z obecnością na nich powierzchni struktur pirydonowych i pirolowych wbudowanych w matrycę węglową. Struktury te mogą pełnić rolę dodatkowych centrów aktywnych. Zuwagi na względnie niską cenę oraz łatwość utylizacji węgle aktywne, po procesie azotowania, mogą stanowić efektywne i stosunkowo niedrogie katalizatory procesów katalitycznego oczyszczania gazów odlotowych z chlorowcopochodnych organicznych.