Największe budynki kościołów były wznoszone w Polsce w czasach komunistycznych, kiedy uzyskanie pozwolenia na budowę kościoła wymagało pokonania wielu trudności. Kiedy w końcu otrzymano pozwolenie na budowę, często budowano kościoły bardzo duże "na wszelki wypadek", bojąc się braku następnych pozwoleń. Dzisiaj kościoły te są zwykle zbyt duże jak na potrzeby współczesnych użytkowników. Problem ogromnych kościołów, których w Polsce jest bardzo dużo, przedstawiono na przykładzie archidiecezji częstochowskiej, gdzie istnieje 8 kościołów o powierzchni użytkowej 1000 m2 lub więcej: sześć w Częstochowie, jeden w Zawierciu i jeden w Radomsku. Pięć z nich jest dwupoziomowych. Po zmianie granic i zmniejszeniu obszarów parafii liczba parafian jest często zbyt mała, aby pokryć koszty utrzymania budynków: ogrzewania, oświetlenia i innych bieżących opłat. Jest to poważny problem dla administratorów tych obiektów. Znalezienie rozwiązania tej sytuacji jest dużym wyzwaniem. Niezbędne wydaje się poszukiwanie możliwości wykorzystania tych ogromnych przestrzeni na inne cele, które nie byłyby sprzeczne z podstawową rolą kościoła parafialnego. W pracy przedstawiono istniejące już w niektórych kościołach rozwiązania oraz możliwości zagospodarowania części pomieszczeń na inne potrzeby lokalnych społeczności.
EN
The largest church buildings were erected in Poland during the communist when there were many difficulties in obtaining planning permission for churches. When a building permit was finally granted, extremely large buildings were often built, "just in case" as it were. Today, these buildings are usually too large for their users. The problem of large churches, of which there are a great many in Poland, will be discussed with particular reference to the Archdiocese of Czestochowa, where there are 8 churches with a usable ground floor area of nearly 1000 m2 or more: six in Czestochowa, one in Zawiercie and one in Radomsko. Five of them have two levels. After redrawing the boundaries and a subsequent reduction in the parish area, the number of parishioners is too low to cover the cost of their maintenance (heating, lighting, ongoing maintenance) and repairs. This is a serious problem for the administrators of these facilities. Finding a way out of this situation is a major challenge. It is necessary to look for opportunities to use these huge spaces for other purposes, which do not conflict with a parish church's fundamental role. Already existing solutions in some churches and potential opportunities to develop some of the premises for other needs of local communities are presented in the paper.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy podjęto próbę analizy powojennego budownictwa sakralnego w małych miastach Polski (do 50 tys. mieszkańców) – na przykładzie kościołów wybudowanych po 1945 r. na terenie obecnej archidiecezji częstochowskiej. Omówiono historyczne uwarunkowania procesów inwestycyjnych oraz efekty ilościowe i jakościowe, jakie przyniosły starania inwestorów kościelnych. Przedstawione zagadnienia dotyczące wybranej archidiecezji mogą stanowić reprezentatywny przykład budownictwa sakralnego w małych miastach w Polsce.
EN
The study attempts to analyze the post-war religious architecture in small Polish cities (up to 50 000 inhabitants) – on the example of churches built after 1945 in the archdiocese of Częstochowa. Historical determinants of investment processes as well as quantitative and qualitative effects brought by the efforts of church investors were discussed. The presented issues concerning the selected archdiocese may constitute a representative example of religious architecture in small towns in Poland.
The implementation of thermal renovation of residential and public buildings is becoming more and more popular. The need to save energy and reduce the energy demand of buildings is becoming a civic duty. Consequently, sacred buildings should also be adapted to the requirements of modern times. Due to the specific use of these facilities and their mostly large cubature, administrators rarely decide to take such measures. Examples of thermomodernization activities in church buildings can be invaluable as they are an example for administrators of other buildings of this type. The paper presents the following case study: A comprehensive thermal renovation of a church building in Rzerzęczyce.
PL
Przeprowadzanie termorenowacji budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej staje się coraz bardziej popularne. Konieczność oszczędzania energii i obniżenie zapotrzebowania budynków na energię staje się wymogiem cywilizacyjnym. Także obiekty sakralne powinny być dostosowywane do wymogów współczesności. Ze względu na specyfikę użytkowania tych obiektów oraz ich zazwyczaj dużą kubaturę administratorzy dość rzadko decydują się na takie działania. Tym cenniejsze są przykłady podejmowania działań termo modernizacyjnych w budynkach kościołów, które mogą być przykładem dla administratorów innych kościołów. W referacie przedstawiono studium przypadku: termorenowację budynku kościoła w Rzerzęczycach.
Churches built in Poland after World War II can be divided into those that arose before and those after the Second Vatican Council. Due to the ground-breaking importance of the Council for sacral architecture, the so-called „pre-Vatican II” churches differ significantly from those built during later years. Churches built in the Radomszczanski Pastoral District of the Czestochowa Archdiocese in 1945-1966 have been presented in the paper. There are only eight churches of this type, because of the numerous difficulties affecting sacral architecture in the People’s Republic of Poland. The objects were described and analyzed in terms of their style and functionality.
PL
Kościoły wzniesione w Polsce po II wojnie światowej podzielić można na te, które powstały przed Soborem Watykańskim II i po nim. Ze względu na przełomowe znaczenie Soboru dla architektury sakralnej obiekty tzw. przedsoborowe różnią się znacząco od tych wznoszonych w latach późniejszych. W pracy przedstawione zostały kościoły zbudowane na terenie okręgu radomszczańskiego archidiecezji częstochowskiej w latach 1945-1966. Istnieje zaledwie 8 takich kościołów, ze względu na liczne trudności, jakie dotykały budownictwo sakralne w Polsce Ludowej. Dokonano opisu i analizy tych obiektów pod kątem ich stylistyki i funkcjonalności.
The catholic social sciences have always been associated with the idea of sustainable development. This is affirmed by the numerous writings of John Paul II and nowadays, emphasised in the speeches of Pope Francis. The paper considers the environmental aspects of the filial churches functioning. It investigates wheter they fit with the idea of sustainable development. Considerations are carried with particular reference to the thirteen filial churches in Zawierciański pastoral district of the Archdiocese of Czestochowa, Poland.
PL
W nauczaniu społecznym kościoła katolickiego zawsze można było zauważyć silne powiązania z ideą zrównoważonego rozwoju. Dowodem na to jest wiele pism Jana Pawła II, a obecnie szczególnie liczne wypowiedzi na ten temat papieża Franciszka. Biorąc za punkt wyjścia te rozważania teoretyczne autorka analizuje ekologiczne aspekty funkcjonowania kościołów filialnych, badając jak obiekty te pasują do idei zrównoważonego rozwoju. Zagadnienie zostało omówione na przykładzie trzynastu kościołów filialnych zawierciańskiego okręgu duszpasterskiego archidiecezji częstochowskiej.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.