Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Transformations of the form and façade of the Lehndorff palace in Sztynort Duży in the light of architectural research

Bakalarczyk Szymon

Architectus

2023

Nr 3 (75)

15--25

Rural residential architecture of former East Prussia is a poorly recognized resource, and therefore often marginalized, or superficially assessed on the basis of contemporary visible stylistic features and assumptions related to the chronology of their transformations. This problem also applies to the baroque Lehndorff palace in Sztynort Duży, which is the second largest, preserved to this day modern family residence in the Warmian-Masurian Voivodeship. The article attempts to recognize the transformations of the form and façade of this building in the light of architectural research. It presents the current state of knowledge and questions raised by the previous authors. Then it discusses the new findings made during the architectural research of the wall structures of the palace façade, taking into account the secondarily obscured perimeter walls. As a result of the observation of changes in the bond, brick material, mortars, plasters and architectural details, juxtaposed with the analysis of published sources, bibliography and some extensive archival materials, eight main construction phases were distinguished. Research resulted in significant changes in the chronology and verification of hypotheses related to undated iconographic sources. It confirmed former hypothesis, that the baroque palace from 1689–1695 had no corner or side avant-corps until the neoclassical expansion. The original composition and color scheme of the façade from that period were determined, as well as new casesuras of both later extensions of the building. The classicist wings were built in the years 1780–1785, and raised in the beginning of 19th century. The neo-Gothic expansion, including raising them again and adding three annexes, was carried out in three stages between 1858–1862. Since then, façades have undergone only minor changes in the area of window openings, mainly in the 1st half of the 20th century, the 1980s, and between 2010 and 2015.

Wiejska architektura rezydencjonalna dawnych Prus Wschodnich jest zasobem słabo rozpoznanym, a przez to często marginalizowanym lub powierzchownie ocenianym na podstawie współcześnie czytelnych cech stylistycznych i przypuszczeń związanych z chronologią ich przekształceń. Problem ten dotyczy również barokowego pałacu Lehndorffów w Sztynorcie Dużym, będącego drugą co do wielkości zachowaną do dziś nowożytną rezydencją rodową w województwie warmińsko-mazurskim. W artykule podjęto próbę rozpoznania przekształceń bryły oraz elewacji barokowego pałacu Lehndorffów w Sztynorcie Dużym w świetle badań architektonicznych. Omówiono w nim aktualny stan badań i charakterystykę zagadnień poruszanych przez wcześniejszych autorów. Następnie przedstawiono nowe ustalenia, poczynione w trakcie badań architektonicznych struktur murowych pałacu w zakresie elewacji z uwzględnieniem wtórnie zasłoniętych murów obwodowych. W wyniku obserwacji zmian wątku, materiału ceglanego zapraw, tynków oraz detali architektonicznych, zestawionych z analizą źródeł publikowanych, bibliografii i części obszernych materiałów archiwalnych wyodrębniono osiem głównych faz budowy. Efektem przedstawionych badań było wprowadzenie znaczących zmian w dotychczasowej chronologii obiektu, ustalenie nieznanych wcześniej faz chronologicznych oraz weryfikacja hipotez związanych z niedatowanymi źródłami ikonograficznymi. Potwierdzono w ogólnym zakresie trafność chronologii względnej przyjętej przez pierwszego badacza obiektu – Carla von Lorcka i potwierdzono jego hipotezę, że do momentu klasycystycznej rozbudowy pałac barokowy z lat 1689–1691 nie miał ryzalitów narożnych ani bocznych. Uzyskane wyniki pozwoliły na określenie pierwotnej kompozycji i kolorystyki elewacji z tego okresu, jak również na przesunięcie i zawężenie cezur obu późniejszych rozbudów obiektu i korektę ich zakresu. Ustalono, że klasycystyczne skrzydła wybudowano jeszcze w XVIII w. – w latach 1780–1785, a na początku XIX w. podwyższono o piętro. Z kolei rozbudowę neogotycką, obejmującą ich kolejną nadbudowę i dostawienie trzech aneksów, zrealizowano w trzech etapach w latach 1858–1862. Od tego czasu bryła i elewacje przeszły jedynie mało znaczące zmiany w obrębie otworów okiennych, przede wszystkim w 1. połowie XX w., latach 80. XX w., oraz między 2010 i 2015 r.