Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Architektura tła a odbudowa kwartału staromiejskiego w Stargardzie. Konserwacja i nowa architektura w kontekście kulturowym miasta

Urbańska M. A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 52

86--95

PL

Artykuł prezentuje, podjętą już poprzednio przez autorkę, ideę nowej architektury tła jako czynnika harmonizującego przestrzeń. To niezwykle istotne zwłaszcza w kontekście dziedzictwa kulturowego. Problem nabiera szczególnej ostrości w przypadku odbudowy czy prób rewitalizacji miast zniszczonych, także w aspekcie społecznym, przez II wojnę światową. Jest ich na terenie Polski wiele, zwłaszcza na tzw. Ziemiach Odzyskanych, po zmianie granic. Historyczne, średniowieczne miasta uległy tam destrukcji w wyniku ofensywy Armii Czerwonej w 1945 r. Artykuł sygnalizuje, zdaniem autorki modelową, restytucję kwartału miejskiego w Stargardzie, tym ciekawszą, że dokonaną jako komercyjna inwestycja przez firmę Modehpolmo. Powstała zabudowa o funkcji usługowej i mieszkaniowej idealnie konweniuje z charakterem miejsca i z potrzebami użytkowników. Jest to zasługą tak inwestora, jak i architekta – Jacka Lenarta z pracowni Studio A4, przy współpracy ze służbami konserwatorskimi i władzami miejskimi.

EN

The article discusses the idea of new background architecture as a factor harmonizing space, which the author has previously addressed. It is extremely significant especially in the context of cultural heritage. The problem becomes particularly acute in the case of reconstruction or attempts at revitalizing cities destroyed, also in the social sense, by World War II. There are many of those in Poland, especially in the so called Recovered Territories, after the changer of frontiers. Historic medieval cities there were destroyed as a result of the Red Army offensive in 1945. The article signals in the author’s opinion model restoration of the town quarter in Stargard, the more interesting since made as a commercial investment by the Modehpolmo Company. The erected buildings with service and residential functions ideally match the character of the place and needs of the users. The credit for it should be given both to the investor, and the architect – Jacek Lenart from the Studio A4 designing offi ce, in cooperation with conservation services and town authorities.

2

Polska architektura późnego modernizmu – kategorie stanu zachowania, syntetyczne studia przypadków i dylematy konserwacji

Urbańska M. A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2016

|

Nr 48

56--65

PL

Artykuł próbuje przedstawić kondycję polskiej architektury późnego modernizmu poprzez kategorie jej stanu zachowania, omówione syntetycznie na poszczególnych przykładach. Omawia zarazem metody interwencji – sposób działania – w stosunku do tego dziedzictwa. Poczynając od spektakularnych wyburzeń dwóch wybitnych dzieł architektury powojennej (katowickiego dworca PKP i warszawskiego Supersamu), przez trwanie w stanie nieużytkowanym, po konserwacje i adaptacje, pokazuje proces dojrzewania świadomości wartości tej architektury. Praca wspomina krótko działania Stowarzyszenia Architektów Polskich na tym polu. Artykuł pokazuje zarazem główne dylematy konserwacji – między petryfikacją (często przeciwskuteczną) a rekonstrukcją i transformacją. Próbuje też dać odpowiedź na pytanie, co powinno być ultima ratio ochrony architektury tego okresu.

EN

The article aims at discussing the current state of Polish Late Modern architecture through the categories of its state of preservation which are discussed as based on synthetic case studies. Starting from the spectacular demolitions of the two outstanding works of post-war architecture (Katowice railway station and the ‘Supersam’ supermarket in Warsaw) through a hiatus of the lack of use, to conservations and conversions (re-uses) it shows the process of growing of the consciousness of value of such an architecture. The essay briefly mentions actions of the Association of Polish Architects in the field. At the same time the article shows the main dilemmas of conservation – between petrifying (which is often counterproductive) and reconstruction and transformation. It also attempts at answering the question of the ultima ratio of protection of the architecture of that period.

3

Site-specific recent architecture in Poland: conservation of identity?

Urbańska M. A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 6-A

233--249

EN

Recent Polish architecture in the context of historic sites is replete with the examples of structures tying in with their context. There are many buildings in all scales that may be deemed site specific. The article discusses the issue whether such an architectural approach may be regarded as the conservation of identity.

PL

Najnowsza polska architektura w kontekście historycznych miast, miasteczek i krajobrazów kulturowych obfituje w przykłady nowych obiektów nawiązujących do tego kontekstu. Powstało wiele budynków we wszystkich skalach, które można określić jako site-specific. Artykuł dyskutuje kwestię, czy można uznać takie podejście za konserwację tożsamości miejsca.

4

Danish design and the concepts of Ronald Dworkin

Urbańska M. A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 2-A

191--204

EN

The following article was inspired both by the famed first line of Endymion by John Keats – "A thing of beauty is a joy forever" and by reflections on Danish design. Reflections on the central role of design in Danish life coincided with the publication by philosopher Ronald Dworkin Religion without God (2013, polish ed. 2014). The article is a brief analysis of associations and similarities between the attitude of Danish design companies and the concepts proposed by Dworkin.

PL

Niniejszy tekst został zainspirowany przez słynny wers poematu Endymion Johna Keatsa: "A thing of beauty is a joy forever" oraz własne refleksje nad duńskim wzornictwem (designem). Refleksje na temat – w zasadzie centralnej – roli designu w Danii zbiegły się z publikacją książki filozofa Ronalda Dworkina Religia bez Boga (2013, wyd. pol. 2014). Artykuł jest wstępną analizą podobieństw pomiędzy stanowiskiem największych duńskich firm stosujących wzornictwo przemysłowe a koncepcją Dworkina.

5

Historia, stan obecny i planowany rozwój ośrodka hotelowo-gastronomicznego „Pastewnik” w Przeworsku

Urbańska M. A.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 3

173--185

PL

Artykuł dotyczy inwestycji, zwanej przez pomysłodawców i właścicieli pierwszym „żywym skansenem” w Polsce – czyli „Pastewnika” w Przeworsku w województwie podkarpackim - historii, zamiarów, stanu obecnego i planów rewitalizacji. Jest to de facto zespół hotelowo-campingowy, założony i częściowo zrealizowany z inicjatywy jego spiritus movens, architekta powiatowego Stanisława Żuka, działający od roku 1976. Nazwany przez twórcę „Przeworskim zamysłem”, komunalny kompleks zawiera obiekty architektury drewnianej historycznego miasta lokowanego na mocy przywileju Władysława Jagiełły, i z okolic (Gacie, Krzeczowice). Zespół usytuowany został na terenie folwarku byłej ordynacji XX. Lubomirskich, w pobliżu jej siedziby. Teren działa też jako camping. Archiwalne opisy St. Żuka świadczą o gigantycznych trudnościach w realizacji zamysłu w czasach PRL i wkrótce po 1989 r. Tym niemniej, istniejące wernakularne obiekty zostały poddane konserwacji i zaadaptowane do nowych funkcji (znanej karczmy i funkcji hotelowych). Z uwagi na relikty architektury zrębowej w specyficznej dla regionu konstrukcji przysłupowej w samym mieście Przeworsku, władze, reprezentowane przez ówczesnego wiceburmistrza, dr Leszka Kisiela, podjęły w 2007 r. współpracę z Instytutem Historii Architektury i Konserwacji Zabytków Politechniki Krakowskiej. Celem były inwentaryzacje obiektów przez zespoły studenckie praktyk letnich, pod kierownictwem autorki opracowania, i studia rozwoju „Pastewnika”, z uwagi na niepełną realizację zespołu i substandard obiektów campingu. Koncepcje rewitalizacji, addycji, studia usytuowania, zostały opublikowane przez autorkę na łamach publikacji naukowych. Ze względu na objęcie w 2014 r. funkcji burmistrza przez dr Kisiela, geografa, kwestia ich zastosowania i przyszłości zespołu (zwanego przez właścicieli – miasto Przeworsk – skansenem), „zatrzymanego w czasie”, w sensie pejoratywnym, na skutek braku inwestycji, pozostaje otwarta – i pozwala na pewien optymizm.

EN

The article regards the first initiative of its kind in Poland – i.e. the “Pastewnik” complex in Przeworsk in the Podkarpackie Voivodeship - its history, original plans, status quo, ideas of revitalisation. The complex was founded and partly completed by its spiritus movens, the then county architect Stanisław Żuk, in 1976. The enterprise, called “Przeworski Zamysł” (Przeworsk Concept) contains vernacular wooden structures from Przeworsk, itself a historic town which was located by the King Władysław Jagiełło, and from its vicinity (Gacie, Krzeczowice). The complex is situated at the former farm of the entail of Princes Lubomirski, near the princely residence itself. The transferred vernacular structures are an integral part of the camping facility. Archival descriptions by the architect testify to gigantic difficulties during the completion of the “skansen”, both in the times of the Polish People’s Republic and shortly after 1989. Nevertheless, the extant vernacular wooden structures underwent conservation and conversion (becoming hotel rooms and a renowned inn). Due to the deterioration of relics of wooden architecture in Przeworsk, the town authorities (represented by the then Vice-Mayor, Leszek Kisiel), started the cooperation with the Institute of History of Architecture and Preservation of Monuments, Cracow University of Technology. Its aims were surveys and measurements of the historic structures and studies of development of “Pastewnik”, elaborated by several teams of students within the framework of their summer internships, led by the authoress of this article. Concepts of revitalisation, additions and studies of site plan shall hopefully be implemented. The question of the future of the unusual complex is open – due, on one hand, to its exploitation and substandard of the camping, and on the other on the fact that the newly elected Mayor, dr Kisiel, has ambitious plans.

6

Maciej Nowicki: architekt, urbanista, wizjoner i jego Chandigarh

Urbańska M. A.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2014

|

T. 42

133--155

PL

26 VI 2010 roku upłynęło 100 lat od urodzin Macieja Nowickiego, wybitnego polskiego architekta i humanisty. Nowicki przyszedł na świat w klasycznej rodzinie “wysadzonych z siodła” - w Czycie w Kraju Zabajkalskim. 31 VIII tego samego roku minęło 60 lat od tragicznej, przedwczesnej śmierci Nowickiego w katastrofie lotniczej - także z dala od kraju, nad deltą Nilu, w drodze z Indii do Ameryki. Te dwie rocznice przyczyniły się do zainteresowania zjawiskiem twórczości Nowickiego; ukazało się kilka publikacji, a w listopadzie 2010 zorganizowano konferencję naukową w Warszawie (ZG SARP, W Arch. PW, Wydawnictwo RAM). Jednak, z uwagi na rozproszenie spuścizny, dekady programowego milczenia po jego wyjedzie z kraju w 1945 r., trudne do niedawna kontakty z USA i Indiami, gdzie działał przez ostatnie lata życia - Maciej (znany także jako Matthew) Nowicki, fenomenalnie utalentowany “architekt dla architektów”, jak trafnie go kiedyś nazwano z racji wyrafinowania i nowatorstwa jego projektów - pozostaje nadal nieznany. Autorka niniejszego eseju poświęciła Nowickiemu dysertację doktorską (Politechnika Krakowska, 2000) i szereg publikacji po polsku i angielsku. Tu - porusza kwestię rozwoju twórczości Nowickiego, tak teoretycznej jak i projektowej. Omawia pokrótce powstałą w Polsce wizję odbudowy śródmieścia Warszawy (1945), jak i projekt pierwszego dachu wiszącego (hiperboloidy parabolicznej) dla Areny w Raleigh w Karolinie Północnej (1949). Następnie, dyskutuje szerzej „marzenie architekta”: plan i koncepcję architektoniczno-urbanistyczną Chandigarh, nowej stolicy Pendżabu (Indie, 1950) autorstwa Nowickiego ( przy współpracy Alberta Mayera). Po przedwczesnej śmierci Polaka projekt przejęty został przez zespół Le Corbusiera, z którego osobą jest powszechnie i wyłącznie kojarzone Chandigarh…

EN

The 26th of June 2010 saw the passing of the 100th anniversary of the birth of Maciej Nowicki, an outstanding Polish architect and humanist. Nowicki was born in the classic example of a family "cast out of the saddle" - members of the intelligentsia and the gentry left landless - in Chita, Siberia, in the Zabaykalsky Krai. On the 31st of August of that same year, sixty years have passed since the tragic, untimely death of Nowicki in an airplane crash - which also happened far away from his homeland, above the Nile river delta, on his way from India to America. These two anniversaries have raised interest in the phenomenon that is Nowicki's oeuvre; a number of publications have been published and November 2010 saw the organizing of an academic conference in Warsaw (Warsaw branch of the SARP, Faculty of Architecture of the Warsaw University of Technology, RAM). However, due to the dispersal of his legacy, a decade of forced silence regarding his work after his departure from the country in 1945 and the previously difficult communication with the US and India, which were the sites of the last of his activity - Maciej (also known to some as Matthew) Nowicki, a phenomenally talented "architect for architects", as he was once aptly called by Frei Otto himself due to the refinement and ingenuity of his designs - still remains largely a mystery. The authoress of this essay has devoted her doctoral dissertation and several publications, published in both Polish and English, to Nowicki (doctorate, Kraków University of Technology, 2000). Here - she illustrates the course of the development of Nowicki's body of work - in the fields of both theory and design. Another topic, which is briefly discussed, is the concept of the reconstruction of the city center of Warsaw, developed in 1945, as well as the design of the first suspended roof (in the shape of a parabolic hyperboloid) for the Arena in Raleigh, South Carolina (1949). Finally, a wider discussion regarding the "architect's dream" is presented: that of the master plan and the architectural and urban concept of Chandigarh, the new capital of Punjab (India, 1950), developed by Nowicki (with the cooperation of Albert Mayer). After the tragic death of the Polish architect, the commission was taken over by a design team headed by Le Corbusier, who is, alas! considered by the general population as the only author of Chandigarh...

7

Granice architektury - architektura za granicami. Niesamowite życie ruin

Urbańska M. A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2003

|

R. 100, z. 8-A

312--316

EN

The fascinating question posed in the Manifesto of the Conference - whether a ruin as a building created by Time still lies within the limits of architecture - might be answered by converting the Giedion’s title into the equation...if there is Space and Time in ruins, they must be Architecture. Not to mention Piranesi, the father of all Romantic and Sentimental architecture, the keen observer of antique ruins. Nonetheless our approach will be based on numerous - and various - quotations in order to prove that in certain regions all architecture is in ruin. This complies not solely with the notorious Ruinenwert theory by Speer, but with the completely opposing notions - that of surrealist emblems, ruins and mannequins, and their uncanny character. Ruins of the past lead their uncanny life full of desecrated churches and beheaded angels, behind the political frontiers. If death is the aim of all life...then is not a ruin the aim of all architecture? Repression of memory is typical for totalitarian regimes, writes Foster in his famous Compulsive Beauty. „A remembering that represses, such history is opposed to the surrealist concept of history that ruins in order to recover through an active return of the repressed"... Let us hope for that recovery beyond the frontiers - by means of ruined architecture.