Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ zawartości węglanu wapnia na właściwości mechaniczne polilaktydu

Fabijański M.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 4

894--896

PL

Polilaktyd (PLA) należy do rodziny tworzyw biodegradowalnych i często jest nazywany „podwójnie zielonym” z uwagi na fakt, że jest otrzymywany z surowców odnawialnych i ulega całkowitej degradacji w odpowiednich warunkach środowiskowych. Pomimo tej podstawowej zalety jest on mało konkurencyjny cenowo w porównaniu z tradycyjnymi tworzywami. W celu obniżenia ceny oraz modyfikacji właściwości mechanicznych dodaje się do niego napełniacze. Określono wpływ dodatku CaCO₃ na właściwości mechaniczne PLA, takie jak wytrzymałość, wydłużenie przy zerwaniu, udarność oraz twardość przy zawartościach napełniacza 5–30% mas. W trakcie badań zaobserwowano pogorszenie wytrzymałości i odkształcenia w stosunku do czystego PLA. Poprawie uległa udarność w stosunku do czystego materiału (19,1 kJ/m²). Po wprowadzeniu 25% mas. CaCO₃ wynosiła ona 38,9 kJ/m². Dodatek napełniacza spowodował zwiększenie twardości i przy zawartości 25% mas. osiągnęła ona 136,6 MPa.

EN

Com. modified CaCO₃ was added (up to 30% by mass) to polylactide formed by injection molding. The composite specimens were studied for mech. properties. The CaCO₃ addn. resulted in decreasing the tensile strength and elongation at break but also in increasing the impact strength and hardness.

2

Wpływ wielokrotnego przetwarzania na właściwości wytrzymałościowe mieszaniny polilaktyd/polipropylen

Fabijański M., Garbarski J.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 3

567--570

PL

Polilaktyd (PLA) jest materiałem należącym do tworzyw biodegradowalnych. Z uwagi na wyższą cenę w porównaniu z tradycyjnymi tworzywami, uzasadnione jest jego powtórne wykorzystanie (recykling). Z tego samego powodu stosuje się mieszaniny PLA z innymi tworzywami. W pracy wykonano badania mieszanin o różnych udziałach masowych PLA i polipropylenu (PP). Sprawdzono możliwość przygotowania i przetwórstwa takich mieszanin oraz wykonano badania ich właściwości wytrzymałościowych. Przeprowadzone badania wykazały, że tego typu mieszaniny są wielokrotnie przetwarzalne. Nawet pięciokrotne przetwarzanie nie powodowało obniżenia parametrów wytrzymałościowych.

EN

Polylactide/polypropylene blends were studied for mech. strength after multiple processing. Even fivefold processing did not result in any decreasing the mech. strength of the blends.

3

Wielokrotne przetwórstwo polilaktydu

Fabijański M.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 4

874--876

PL

Powtórne wykorzystanie materiałów polimerowych jest synonimem dojrzałości technicznej i ekonomicznej. Troska o ochronę środowiska naturalnego powoduje, że ilość ponownie wykorzystywanych tworzyw sztucznych ciągle rośnie. Obligują również do tego regulacje prawne i dyrektywy Unii Europejskiej. Wyzwanie jakie jest stawiane odzyskiwanym materiałom polega również na poszukiwaniu nowych zastosowań. Tworzywa które ulegają biodegradacji mogą być ponownie wykorzystywane zanim trafią na wysypisko. Przykładem takiego materiału jest polilaktyd (PLA), pochodzący z tzw. „chemii zielonej”. Aby uległ on biodegradacji muszą być stworzone odpowiednie warunki środowiskowe. Ta cecha powoduje, że można go ponownie przetwarzać. Na przykładzie PLA zaprezentowano wyniki badań zmian właściwości mechanicznych po wielokrotnym przetwórstwie.

EN

Com. polylactide was multiple processed by injection molding (5 times) and subsequently studied for tensile strength, elongation at fracture after each processing cycle. No substantial changes of tensile strength and elongation but a decrease in the impact strength were obsd. during the multiple processing.

4

Badania właściwości mechanicznych polilaktydu napełnionego fosfogipsem

Fabijański M.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 11

2227--2229

PL

Napełniacze do tworzyw sztucznych stosuje się w celu zmiany właściwości gotowego wyrobu lub nadania mu odpowiednich cech. W wielu przypadkach dodaje się je, by obniżyć cenę końcowego produktu. Do polilaktydu (PLA), który jest polimerem biodegradowalnym, otrzymywanym z surowców odnawialnych, jako napełniacz zastosowano fosfogips. Jest to odpad poprodukcyjny z przemysłu wytwarzania nawozów sztucznych i z powodzeniem jest stosowany jako napełniacz innych polimerów. Badano mieszaniny o różnych zawartościach napełniacza. Zaobserwowano, że wpływa on na pogorszenie wytrzymałości materiału oraz na wydłużenie. Przy napełnieniu 5% i 10% mas. obserwowano poprawę udarności, a przy większym udziale fosfogipsu udarność była niewiele mniejsza niż czystego PLA. Twardość materiału z tym napełniaczem była większa niż czystego PLA. Badania pokazały, że fosfogips można z powodzeniem stosować do napełniania PLA.

EN

Polylactide was filled with dried phosohogypsum (5–30% by mass) by injection molding and studied for tensile strength, elongation at break, impact strength and hardness by std. methods. The addn. of phosohogypsum resulted in deterioration of polylactide quality except for its hardness.

5

The application of neural networks to property optimization of polymer compositions

Fabijański M., Garbarski J.

Advances in Manufacturing Science and Technology

|

2016

|

Vol. 40, nr 4

67--82

EN

Preparation of multicomponent, non-flammable polymer-based mixture is time and labour consuming. Many technical attempts have to be carried out in order to obtain the best possible components ratio. That is why artificial neural networks were applied to extend the experimental field of research and to obtain both acceptable mechanical and flame properties of the material. In this paper the results of learning the neural networks as well as their performance at finding the optimum HIPS-based mixture are presented.

PL

Przygotowanie wieloskładnikowej, trudnopalnej mieszaniny polimerowej o prognozowanych właściwościach mechanicznych jest pracochłonne. Wymaga wykonania wielu prób technologicznych celem uzyskania prawidłowego składu mieszaniny polimerowej wieloskładnikowej z uwzględnieniem kryterium właściwości mechanicznych i palnościowych. Zastosowano zatem sztuczne sieci neuronowe w procesie doboru składników mieszaniny. Przedstawiono proces uczenia się sztucznych sieci neuronowych. Określono również ich wydajność w ustalaniu optymalnego składu mieszaniny na osnowie polistyrenu wysokoudarowego (HIPS).

6

Possibility Use of Plastic Materials Recycling Used in Rail Transport

Fabijański M.

Problemy Kolejnictwa

|

2015

|

Z. 168

15--20

EN

The repeated recovery of materials is synonymous with technical and economic maturity. Concern for the environment causes the amount of recycled and re-used plastic (polymer materials) constantly grows. All ecological activities associated with limiting environmental pollution and the maximizing used previously of materials. Regulations, EU directives oblige to recycle and have the effect on the amount of recycled materials on the market. It means that recycling is not only recovery of materials, but also a search for new applications of those materials. The re-use of materials is not without influence on their properties. Some polymeric materials are not suitable for re-processing, however, if such possibility exists, then we should take an advantage of it. This article contains results of mechanical changes in the properties of the polymer material subjected to multiple terms of the processing.

PL

Powtórne odzyskiwanie materiałów jest synonimem dojrzałości technicznej i ekonomicznej. Troska o ochronę środowiska naturalnego powoduje, iż ilość odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych tworzyw sztucznych (materiałów polimerowych) ciągle rośnie. Wszystkie działania proekologiczne wiążą się z ograniczaniem zanieczyszczenia środowiska i maksymalnym, ponownym wykorzystaniem materiałów użytkowanych wcześniej. Regulacje prawne dyrektywy Unii Europejskiej obligują do recyklingu różnych wyrobów i wywołują efekt polegający na zwiększaniu się ilości materiałów wtórnych na rynku. To oznacza, że wyzwanie, jakie stawia recykling tworzyw, nie polega tylko na samym odzysku materiałów, ale także na poszukiwaniu nowych zastosowań tych surowców. Powtórne wykorzystanie materiałów nie pozostaje jednak bez wpływu na ich właściwości. Niektóre materiały polimerowe wręcz nie nadają się do ponownego przetwórstwa, jednak jeżeli taka możliwość istnieje to należy ją wykorzystać. W artykule zaprezentowano wyniki zmian mechanicznych właściwości materiału polimerowego poddanego wielokrotnemu przetwórstwu.

7

The effect of conditioning upon the mechanical properties of polyamide

Garbarski J., Fabijański M.

Advances in Manufacturing Science and Technology

|

2015

|

Vol. 39, nr 2

61--69

EN

Polyamide is one of the basic engineering polymeric materials. It is used in many varieties which are characterized by different properties. Conditioning this material is necessary to obtain suitable mechanical properties. In this paper the results of strength testing of both unfilled and filled with 30% glass fiber polyamide 6 and the effect of duration of water conditioning upon the mechanical properties are presented.

PL

Poliamid jest jednym z podstawowych materiałów polimerowych inżynierii. Stosowany jest w wielu odmianach, które charakteryzują się różnymi właściwościami. W celu uzyskania odpowiednich właściwości mechanicznych napełnia się go włóknem szklanym, które znacząco podnosi wytrzymałość, ale również stosuje się kondycjonowanie w wodzie o odpowiedniej temperaturze, które nie pozostaje bez wpływu na właściwości gotowego wyrobu.

8

Mechanical properties modifying of a non-flammable polymer mixture

Fabijański M., Garbarski J.

Advances in Manufacturing Science and Technology

|

2015

|

Vol. 39, nr 4

71--82

EN

In order to modify the non-flammable HIPS/ Mg(OH)2 mixture, the admixture of a synergic system consisting of antimonium trioxide and hexacyclobromododecane was introduced. The purpose of the work was to find whether in such case, that is at the lower amount of the basic mineral flame retardant it would be possible to improve both mechanical and flame properties. Also the effect of introducing thermoplastic elastomers as the impact strength modifier is presented in this paper.

PL

W pracy opisano modyfikowanie właściwości mechanicznych oraz palnych materiału HIPS/Mg(OH)2 (polistyren wysokoudarowy/wodorotlenek magnezu) przez wprowadzenie do ich mieszaniny układu synergicznego – trójtlenku Sb2O3 i środka CD-75P (hexacyclobromododecane). Celem było zmniejszenie zawartości Mg(OH)2, który znacząco wpływa na pogorszenie właściwości mechanicznych badanego materialu HIPS/Mg(OH)2 z zachowaniem akceptowalnego poziomu właściwości palno-dymowych. Dodatkowo podczas modyfikowania właściwości mechanicznych (głównie udarności) wprowadzono do materiału HIPS/Mg(OH)2 niewielkie dodatki elastomerów termoplastycznych.

9

Właściwości poliamidu przeznaczonego na wkładki dociskowe stosowane w przytwierdzeniu sprężystym szyn

Fabijański M.

Problemy Kolejnictwa

|

2014

|

Z. 165

21--32

PL

Jednym z podstawowych polimerowych materiałów konstrukcyjnych stosowanym w transporcie szynowym jest poliamid. Występuje on w wielu różnych odmianach i ma różne właściwości. W nawierzchni kolejowej jest stosowany między innymi na wkładki dociskowe w przytwierdzeniach sprężystych. W celu uzyskania odpowiednich cech wytrzymałościowych, konieczne jest przeprowadzanie odpowiedniego procesu kondycjonowania materiału. W niniejszym artykule przedstawiono informacje dotyczące badań wytrzymałościowych poliamidu 6 oraz poliamidu 6 z 30% zawartością włókna szklanego przeznaczonego na wkładki dociskowe oraz badania samych wkładek dociskowych. Omówiono sposoby kondycjonowania wyrobów z poliamidu w kąpieli wodnej i wpływu długości czasu tego procesu na zmianę właściwości.

EN

One of the basic constructional polymeric materials used in rail transport is a polyamide. It occurs in many different varieties and with different properties. Among other things it is used for the resilient mounting pads for railway rails in the railway surface for. In order to achieve adequate strength characteristics, it is necessary to carry out a process to condition material. This paper presents information on the study of the mechanical properties of polyamide 6 and polyamide 6 with 30% glass fiber content intended for mounting pads as wells the testing of final product. It also discusses haw the properties of the material are affected by the method of conditioning and its dictation.

10

Wpływ środowisk agresywnych na właściwości popularnych materiałów polimerowych stosowanych w transporcie szynowym

Fabijański M.

Problemy Kolejnictwa

|

2013

|

Z. 158

51--68

PL

Materiały polimerowe lub inaczej tworzywa sztuczne znalazły zastosowanie niemal w każdej dziedzinie życia codziennego oraz techniki. Trudno sobie wyobrazić jak wyglądałby świat bez wyrobów z tych materiałów. Polimery są wytwarzane za pomocą odpowiednio prowadzonych reakcji chemicznych i mają różne właściwości. Są też podane na działanie środowiska w jakim pracują. Bardzo często, różne substancje oddziaływają agresywnie, powodując zmianę właściwości tych materiałów. Zmiana parametrów, nie tylko mechanicznych, może doprowadzić do uszkodzenia maszyn i urządzeń, jak również nieskorzystanie oddziaływać na człowieka. W transporcie kolejowym powszechnie stosuje się materiały polimerowe. Są one narażone na działanie smarów, olejów, słabych kwasów i zasad oraz innych substancji chemicznych. W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu agresywnych środowisk na działanie popularnych tworzyw sztucznych. Określono zmianę parametrów mechanicznych w odniesieniu do pierwotnego materiału. Badane próbki były wystawione na ekspozycję kilku substancji, które są używane w eksploatacji maszyn i urządzeń przeznaczonych dla taboru szynowego oraz tych, których używa się do produkcji innych związków chemicznych, lub stanowiących ich podstawę. Wyniki badań przedstawiono w tablicach oraz rysunkach, które pokazują, w jakim kierunku następowały zmiany mechanicznych właściwości danego tworzywa.

EN

Different polymer materials or plastics have been applied in almost every area of daily life and technology. It is difficult to imagine how the world would look without the products made from these materials. The polymers are produced by certain chemical reactions and have different properties. They are subject to the environment in which they work. Very often, different substances interact aggressively, causing a change in the properties of these materials. Changing the parameters, not just mechanical, can cause damage to the machinery and equipment as well as prove harmful to humans. Commonly used materials in rail transport. They are exposed to grease, oil, weak acids and alkalis and other chemicals. The paper presents results of research on the influence of aggressive environments on popular plastics. Change of mechanical properties in relation to the original material Aare shown. The test samples were exposed to a number of substances that the are used in the operation of machines and equipment for rail transport vehicles and which used in production of other chemicals. The results are presented in tables and figures.

11

Oddziaływanie substancji chemicznych na materiały polimerowe stosowane w transporcie kolejowym

Fabijański M., Milczarek D.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2013

|

z. 98

137-148

PL

Materiały polimerowe znalazły zastosowanie niemal w każdej dziedzinie życia i techniki. Trudno sobie wyobrazić jak by wyglądałświat bez wyrobów z tych materiałów. Polimery są wytarzane za pomocą odpowiednio prowadzonych reakcji chemicznych i posiadają różne właściwości. Są też podane na działanie środowiska w jakim pracują. Bardzo często, różne substancje oddziaływają agresywnie, powodując zmianę właściwości tych materiałów. Zmiana parametrów, nie tylko mechanicznych, może doprowadzić do uszkodzenia maszyn i urzadzeń jak również nieskorzystanie oddziaływać na człowieka. W transporcie kolejowym powszechnie stosuje się materiały polimerowe. Są one narażone na działanie smarów, olejów, słabych kwasów i zasad oraz innych substancji chemicznych.

EN

Different polymer materials or plastics have been applied in almost every area of daily life and technology. It is difficult to imagine how the world would look without the products made from these materials. The polymers are produced by certain chemical reactions and have different properties. They are subject to the environment in which they work. Very often, different substances interact aggressively, causing a change in the properties of these materials. Changing the parameters, not just mechanical, can cause damage to the machinery and equipment as well as prove harmful to humans. Commonly used materials in rail transport. They are exposed to grease, oil, weak acids and alkalis and other chemicals. The paper presents results of research on the influence of aggressive environments on popular plastics. Change of mechanical properties in relation to the original material Aare shown. The test samples were exposed to a number of substances that the are used in the operation of machines and equipment for rail transport vehicles and which used in production of other chemicals. The results are presented in tables and figures.

12

The mechanical properties of a mixture of high density polyethylene and calcium carbonate dedicated for packaging

Garbarski J, Fabijański M

Advances in Manufacturing Science and Technology

|

2013

|

Vol. 37, nr 2

91--96

EN

Packaging made of polymeric materials is one of the most important branches of polymer processing. A very essential task which is to be solved in this area, is searching for new materials which would allow for lowering the cost while still maintaining good mechanical properties. In the current paper the attempt to decrease the cost of the HDPE intended for blow moulding of packaging by admixing CaCO3 filler is presented. The dependence of mechanical properties upon the filler content is also shown.

PL

Opakowania wykonane z materiałów polimerowych stanowią duży obszar przetwórstwa materiałów polimerowych. Podstawowym zadaniem w tym zakresie jest wciąż poszukiwanie nowych materiałów umożliwiających zmniejszenie kosztów i zachowanie dobrych właściwości mechanicznych. W pracy podjęto próbę zmniejszenia kosztów HDPE przeznaczonego do wytwarzania opakowań przez wprowadzenie CaCO3 jako wypełniacza. Określono zmianę właściwości mechanicznych tych materiałów w zależności od zawartości napełniacza.

13

The graphic presentation of a structure of a nanofiller for polymeric composites

Garbarski J., Fabijański M., Jóźwiak K.

Advances in Manufacturing Science and Technology

|

2013

|

Vol. 37, nr 3

93--109

EN

Not all kinds of polymeric composites which are not traditional GRPs deserve to be called nanocomposites. In this paper, among others, this question is discussed, based on the structure of the most popular nanofiller called montmorillonite, which is extracted from a certain kind of clay. It is shown what factors determine obtaining a material which can be regarded as a nanocomposite and when it is only a microcomposite. The basic terminology (packets, gallery etc.) concerning the raw montmorillonite is thoroughly explained as well as the behaviour of this filler when building up a nanocomposite. Also the methods of changing the mode of the nanofiller from hydrophilic to organophilic, as a result of high cation exchange capacity (CEC), are shown. The conditions of the delamination and intercalation phenomena being the result of polymer-nanofiller interaction are discussed as well as the method of small angle x-ray scattering (SAXS) which enables to determine which of the above phenomena (if any) has taken place.

PL

W pracy przedstawiono klasyfikację kompozytów o osnowie polimerowej GRP ze szczególnym uwzględnieniem grupy nanokompozytów. Przeprowadzono dyskusję tego zagadnienia. Przyjęto do analizy popularny nanonapełniacz – montmorylonit, wytwarzany z pewnego rodzaju gliny. Ustalono czynniki determinujące wytwarzanie kompozytu oraz określono kryteria do uznania go za nano- lub mikrokompozyt. Podano podstawową terminologię (pakiety, galerie itp.) cechującą charakterystykę surowego montmorylonitu, jak również jego zachowanie się podczas tworzenia struktury nanokompozytu. Przedstawiono proces zmiany charakteru nanonapełniacza z hydrofilowego na organofilowy na podstawie zdolności wymiany kationów (CEC). Określono warunki delaminacji i interkalacji – rezultat wzajemnego oddziaływania polimer – nanonapełniacz. Omówiono również metodę małokątowego rozpraszania promieni rentgenowskich (SAXS) stosowaną do charakterystyki przedstawionych zjawisk.

14

Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do kształtowania właściwości materiału polimerowego z przeznaczeniem dla transportu szynowego

Garbarski J., Fabijański M.

Problemy Kolejnictwa

|

2012

|

Z. 154

47-59

PL

Sztuczne sieci neuronowe znajdują szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach techniki. Moda na to potężne narzędzie informatyczne nie ominęła także transportu kolejowego, gdzie jest stosowane w diagnostyce, prognozowaniu, optymalizacji. Można je również z powodzeniem stosować do poszukiwania materiałów spełniających odpowiednie kryteria, łącząc ze sobą kilka cech materiałowych takich, jak na przykład właściwości mechaniczne i palne. Materiały polimerowe dostępne na rynku często nie spełniają wysokich wymagań pod względem właściwości palno-dymowych, zatem konieczne jest dodawanie do nich odpowiednich środków (uniepalniaczy), poprawiających tę cechę materiałową, ale znacznie pogarszających właściwości mechaniczne. Takim popularnym materiałem reprezentującym ogromną grupę tworzyw styrenowych o szerokich zastosowaniach w budowie taboru szynowego, jest polistyren wysokoudarowy. Uzyskanie wieloskładnikowej, trudnopalnej mieszaniny tworzywowej na bazie polistyrenu wysokoudarowego (HIPS) jest trudne i pracochłonne. W celu znalezienia potencjalnie najlepszego składu, byłoby konieczne przeprowadzenie wielu prób technologicznych. W związku z tym, do rozszerzenia obszaru poszukiwań składu mieszaniny w celu uzyskania najlepszych właściwości zarówno mechanicznych, jak i palno-dymowych, wykorzystano sztuczne sieci neuronowe. W artykule przedstawiono zastosowanie tych sieci do określenia właściwego składu materiału spełniającego wymagania palnościowe dla materiałów stosowanych w transporcie szynowym.

EN

Artificial neural networks find wide application in various fields of engineering. This trend to use such powerful information technology tool was not avoided by the railway transport either. Therefore, it is used in diagnosis, forecasting, and optimization. It may be successfully used when searching materials satisfying certain criteria and combining good mechanical and non-flammability properties. Quite often, commercially available polymers do not meet with high requirements regarding non-flammability and smoke production properties. Therefore, it is necessary to use proper additives (anti-flammability agents) to achieve desired properties, however, they deteriorate mechanical strength considerably. High Impact Polystyrene (HIPS) is common representative of large group of styrenes and is widely used in the rolling stock construction. Slow-burning plastic compound based on high impact polystyrene (HIPS) is difficult and laborious to obtain. Extensive research is necessary to find potentially most favourable composition. Consequently, artificial neural networks (ANN) have been used to broaden the area of search for such composition that features satisfactory mechanical, non-flammable and low smoke production properties. The paper presents the use of neural networks for the determination of proper composition to satisfy non-flammability properties of the materials used in railway transport.

15

Properties of non-flammable insulating polymers

Garbarski J., Fabijański M., Paczuski D.

Advances in Manufacturing Science and Technology

|

2011

|

Vol. 35, nr 2

87-98

EN

The basic disadvantages of polymeric materials are low temperature resistance and high flammability. Polymers themselves can be treated as fuels, feeding the fire and, consequently, increasing hazards to people, property and environment. Polymers used as electric insulators are particularly hazardous. That is why in this paper the attempts to make polypropylene (commonly used in electric devices as insulator) non-flammable are presented. The obtained material was tested by means of cone calorimeter which in itself is interesting due to the uniqueness of this kind of apparatus.

PL

Wadą materiałów polimerowych jest mała odporność na wysoką temperaturę i ogień. Są traktowane często jako paliwa podtrzymujące ogień. Cecha ta powoduje, że zwiększa się zagrożenie pożarem, stwarzając niebezpieczeństwo dla ludzi i środowiska. Materiały polimerowe stosowane w różnych gałęziach techniki muszą spełniać określone wymagania dotyczące bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Do tej grupy zalicza się również materiały stosowane na obudowy, osłony kabli oraz izolatory elektryczne, szczególnie narażone na działanie wysokiej temperatury. W pracy podjęto próby uniepalniania polipropylenu (materiał stosowany w budownictwie). Wytworzony materiał, po wprowadzeniu uniepalniacza, poddano weryfikacji za pomocą kalorymetru stożkowego, najnowocześniejszego urządzenia do określania palności.

16

Kształtowanie wieloskładnikowej, trudnopalnej mieszaniny polimerowej na bazie polistyrenu wysokoudarowego przy wykorzystaniu sztucznych sieci neuronowych

Garbarski J., Fabijański M.

Przegląd Mechaniczny

|

2010

|

nr 9

39-44

PL

Uzyskanie wieloskładnikowej, trudnopalnej mieszaniny tworzywowej na bazie polistyrenu wysokoudarowego (HIPS) jest trudne i pracochłonne. W celu znalezienia potencjalnie najlepszego składu konieczne byłoby przeprowadzenie wielu prób technologicznych. Do rozszerzenia obszaru poszukiwań składu mieszaniny, w celu uzyskania najlepszych właściwości zarówno mechanicznych, jak i palno-dymowych wykorzystano sztuczne sieci neuronowe. W pracy zaprezentowano wyniki uczenia sztucznych sieci neuronowych oraz określenie optymalnego składu mieszaniny przy ich użyciu.

EN

Obtaining multicomponent, slow-burning polymer mixture based on high-impact polystyrene (HIPS) is difficult and laborious. In order to find the best potential composition, it could be necessary to realize many technological tests. Artificial neural networks were applied to find the best mixture composition in respect of mechanical properties as well as flammability and smoke. Results of teaching of neural networks and determination optimum mixture composition using these networks were presented.

17

Podstawy recyklingu materiałów w transporcie szynowym ze szczególnym uwzględnieniem tworzyw sztucznych

Fabijański M.

Problemy Kolejnictwa

|

2010

|

z. 151

19-27

PL

Powtórne odzyskiwanie materiałów jest synonimem dojrzałości technicznej i ekonomicznej. Troska o ochronę środowiska naturalnego powoduje, że ilość odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych tworzyw sztucznych (syn. materiałów polimerowych, polimerów) ciągle rośnie praktycznie we wszystkich krajach. Działania proekologiczne są związane z ograniczaniem zanieczyszczenia środowiska powodowanego bezpośrednim lub pośrednim działaniem przez usuwanie ogromnych ilości zużytych produktów. Regulacje prawne wielu państw, dyrektywy Unii Europejskiej obligują do recyklingu różnych wyrobów i wywołują efekt polegający na zwiększaniu się ilości materiałów wtórnych na rynku. To z kolei oznacza, że wyzwanie, jakie stawia recykling tworzyw, nie polega tylko na samym odzysku materiałów, ale także na poszukiwaniu nowych zastosowań tych surowców. Zagadnienia te również dotyczą szeroko rozumianego transportu szynowego i przemysłu z nim związanego. Konieczne jest prowadzenie odpowiedniej gospodarki materiałowej tak, żeby maksymalnie wykorzystać istniejące materiały i skorzystać z ich .dobrodziejstwa., już częściowo ukształtowanych właściwości. Poddając te materiału recyklingowi, oszczędzamy energię, pieniądze i odciążamy nasze naturalne środowisko.

EN

Recovery of materials is a synonym for technological and economic maturity. Care for the environment results in continuously increasing amount of recovered and reused plastics in virtually all countries of the world. Environmental initiatives are bound up with the reduction in the pollution acquired through direct or indirect activities involving removal of huge quantities of used products. Legal articles of many countries as well as Directives of the European Union provide for the requirement to recycle various products and result in the increased amount of recyclable material on the market. This in turn means, that the recycling of materials does not consist only in their recovery, but also in searching for their new applications.

18

Palność materiałów polimerowych stosowanych w transporcie szynowym, opóźniacze palenia

Fabijański M.

Problemy Kolejnictwa

|

2009

|

Z. 149

53-66

PL

W artykule przedstawiono problem ograniczenia palność tworzyw sztucznych stosowanych w transporcie szynowym, zwłaszcza w konstrukcji taboru kolejowego. Opisano proces palenia się materiałów polimerowych i mechanizmy, jaki nimi rządzą. Dokonano przeglądu środków opóźniających palenie się tworzyw, analizując działanie związków organicznych (halogenowych), tlenków antymonu, fosforu i układu azotu - fosfor oraz związków rozkładających się z wydzieleniem wody. Scharakteryzowano wady i zalety wspomnianych środków uniepalniających. W podsumowaniu podkreślono potrzebę stosowania w taborze kolejowym materiałów polimerowych, spełniających wymagania bezpieczeństwa pożarowego, zarówno ludzi, jak i środowiska. Konieczne jest prowadzenie intensywnych badań nad poszukiwaniem tworzywa z dodatkiem takiego antypirenu, który będzie skuteczny i bezpieczny dla środowiska, a jednocześnie umożliwi zachowanie wymaganej wytrzymałości.

EN

The problem of the reduction in flammability of plastics used in the rail transport and in the rolling stock manufature in particular is described. Process of combustion of polymer materials as well as relevant burning mechanisms were described. A review of flame inhibitors for plastics is presented as well as analysis of the performance of organic compounds (halogen group), antimony and phosphorus oxides and nitrogen-phosohorus system, as well as compounds releasing water upon their decomposition. Good and bad points of flammability inhibitors have been described. In the Summary it was emphasized that polymer materials used in construction of the rolling stock should comply with the requirements of the fire safety regulations - related both to humans and the environment. It is necessary to conduct intensive research work in order to find material that would contain effective and environmentally safe fireproofing compound while retaining the required mechanical strength.

19

Właściwości wysokoudarowego polistyrenu uniepalnionego przy użyciu wodorotlenku magnezu i modyfikowanego trójblokowym kopolimerem styren/butadien/styren

Garbarski J., Fabijański M.

Polimery

|

2005

|

T. 50, nr 3

190-195

PL

Zbadano właściwości mechaniczne, palnościowe i dymowe dwu serii kompozycji na podstawie wysokoudarowego polistyrenu (PS-HI) różniących się zawartością środka uniepalniającego [Mg(OH)2] oraz ilością użytego wymienionego w tytule modyfikatora (SBS). W pierwszej serii badań [50 % mas. Mg(OH)2] stwierdzono, że modyfikacja za pomocą 15 % mas. SBS powoduje znaczny wzrost udarności (U) oraz spadek naprężenia maksymalnego (Ru), modułu sprężystości (E) i twardości (HK). Pogorszył się przy tym wskaźnik tlenowy (OI), a zmniejszenie się wartości naświetlenia (S) oraz natężenia oświetlenia w czwartej minucie badania (E4) świadczy o zwiększonym wydzielaniu dymów. W drugiej serii pomiarów zwiększono do 55 % mas. zawartość Mg(OH)2 i zastosowano różne ilości SBS (4,5, 13,5 i 22,5 % mas.). Zaobserwowano, że U i Ru rosły ze wzrostem zawartości SBS, a E oraz HK wyraźnie malały. Zwiększenie ilości modyfikatora wpłynęło korzystnie na OI oraz poprawiło właściwości dymowe. Zastosowany opóźniacz palenia sprawił, że tworzywo nie topiło się i nie spływało płonącymi kroplami, a żadna z próbek mimo niewielkiej grubości (5 mm) nie uległa przepaleniu.

EN

Mechanical, combustible and smoke properties of two series of high impact polystyrene (PS-HI) compositions differing in the content of flame retardant [Mg(OH)2] and amount of a modifier (SBS) mentioned in the title (Table 1). In the first series of experiments [50 wt. % of Mg(OH)2] it has been found that modification with 15 wt. % of SBS causes significant increase in impact strength (U) (Fig. 1) and decrease in maximum strength (Ru), Young modulus (E) and hardness (HK) (Fig. 2-4). Also oxygen index (OI) deteriorated (Fig. 5). Decreases in values of exposure (S) and illumination at fourth minute (E4) (Fig. 6 and 7) show the increased smoke evolution. In the other series of experiments Mg(OH)2 content was increased up to 55 wt. % and various amounts of SBS were used (4.5, 13.5 or 22.5 wt. %). It was observed that U and Ru increased with SBS content increase (Fig. 8 and 9) while E and HK lowered clearly (Fig. 10 and 11). Increase in modifier amount positively influenced OI (Fig. 12) and improved smoke properties (Fig. 13 and 14). Flame retardant used caused that the plastic did not melt and did not flow as burning drops. None of the samples was burnt despite small thickness (5 mm).

20

Ograniczenie dymotwórczych właściwości tworzyw sztucznych na przykładzie wysokoudarowego polistyrenu

Garbarski J., Fabijański M.

Polimery

|

2004

|

T. 49, nr 4

283-286

PL

Przedstawiono podstawowe informacje na temat metodyki pomiaru właściwości dymowych zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi materiałów stosowanych w taborze szynowym. Przeprowadzono przewidziane normą oznaczania wartości natężenia oświetlenia (E) oraz naświetlenia (S) w celu scharakteryzowania na tej podstawie właściwości dymotwórczych wysokoudarowego polistyrenu (PS-HI) uniepalnionego różnymi ilościami (do 50 % mas.) niehalogenowego środka opóźniającego palenie - Mg(OH)2. Wykazano, że PS-HI zawierający 40-50 % mas. Mg(OH)2 uzyskuje klasę materiału D2 (o średnich właściwościach dymowych) i może być stosowany na niemal wszystkie elementy wyposażenia taboru szynowego. Istotna jest też powodowana przez Mg(OH)2 zmiana koloru dymu palącego się PS-HI z czarnego na szary i biały.

EN

Basic information on methods of smoke properties measurement, according to Polish Standards obligatory for railway stock, were presented. Determinations of the values of illumination (E) and exposure (S) were done, as in the Standard, to characterize on this basis the smoke properties of high impact polystyrene (PS-HI) flame retarded with various amounts (up to 50 wt. %) of halogen free flame retardant - Mg(OH)2 (Table 2, Figs. 2 and 3). It has been found that PS-HI containing 40-50 wt. % of Mg(OH)2 reaches DL class (material of medium smoke properties) and can be used to produce nearly all elements of rolling stock equipment. The change in smoke color from black to gray or white, caused by Mg(OH)2 is also substantial.