The tetraploid (2n = 32) Aconitum sect. Aconitum in the Eastern Carpathians, Southern Carpathians and Apušeni Mts. is represented by high-mountain A. bucovinese, A. firmum subsp. fissurae and their putative taxonomic hybrid A. ×nanum. The aim of the paper was to reveal which delimiting system: taxonomic vs. geographic-population better explains genetic variability (ISSR — Inter Simple Sequence Repeats) of the Aconitum individuals in the Eastern/Southern Carpathians. Twenty nine plants sampled in five populations within entire range of taxa distribution were assigned to genetic groups according to a Bayesian STRUCTURE analysis, neighbour-net classification (NN), and nonmetric multidimensional scaling ordination (NMDS). Three taxa were distributed in four (NN, NMDS) or two (STRUCTURE) genetic groups, and the partitioning of genetic variation with analysis of molecular variance (AMOVA) revealed the highest percentage of variation attributed to the four ISSR genetic groups (22.6%), then to the two STRUCTURE groups (18.9%) and three taxa (15.6%, all P < 0.001), and finally to the three geographic regions (6.5%, P = 0.013). Genetic groups harbored specimens from distant regions: A. f. subsp. fissurae had similar genetic profiles in the Southern Carpathians and Apušeni Mts. (100% support), and some specimens of A. bucovinense had genetic links with A. f. subsp. fissurae. The hybrid species A. ×nanum was genetically specific. We concluded that (i) genetic links between nowadays distantly located populations could have originated in the effect of ancient contacts and hybridization, (ii) probably in the Carpathians two ancient genetic centers of the A. sect. Aconitum existed and (iii) high genetic specificity of the hybrid species A. ×nanum deserves further studies.
W prawie bezleśnym krajobrazie rolniczym Płaskowyżu Proszowickiego łąki stanowią jego ważny i cenny element. Dominują w szerokich dolinach Szreniawy i Nidzicy, porastają podnóża i zbocza neolitycznych kurhanów oraz średniowiecznego grodziska w Stradowie. Obecne są też w dolinie Wisły. Rozległy, zajmujący 770 km2 Płaskowyż Proszowicki, będący subregionem Niecki Nidziańskiej, ze względu na sprzyjające warunki przyrodnicze oraz intensywne użytkowanie od neolitu, jest typowym obszarem rolniczym. W latach 1997-2000 w tym słabo poznanym fitosocjologicznie terenie, przeprowadzono badania szaty roślinnej, które potem były kontynuowane. W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w zbiorowiskach łąkowych i szuwarowych. Stosując metodę Braun-Blanqueta wykonano 1600 zdjęć fitosocjologicznych. Uzyskane dane przeanalizowano metodami numerycznymi i statystycznymi. Stwierdzono, że występowanie muraw kserotermicznych (Festuco-Brometea) i łąk wilgotnych (zwłaszcza ze związku Calthion) jest charakterystycznym rysem szaty roślinnej Płaskowyżu Proszowickiego. W zbiorowiskach tych rosną gatunki rzadko występujące w innych regionach kraju a ich rozmieszczenie przestrzenne, związane z rozmaitymi formami terenu i zróżnicowanym podłożem, wpływa znacznie na heterogeniczność krajobrazu, w którym aż 80% terenu pokrywają pola uprawne. W grupie łąk kośnych i szuwarów wyróżniono 32 zespoły i 4 zbiorowiska roślinne. Na podstawie analizy zdjęć fitosocjologicznych z fitocenoz 5 głównych zespołów stwierdzono istotne statystycznie zależności między liczbą gatunków a wilgotnością gleby, nachyleniem zboczy, użytkowaniem i typem łąki. Najbogatsze w gatunki okazały się fitocenozy rosnące na lekko nachylonych zboczach, na glebach świeżych. Szczególnie wyraźnie zaznaczył się wpływ użytkowania na bogactwo gatunkowe płatów użytkowanych w porównaniu z płatami porzuconymi.
EN
In strongly deforested landscape of the Proszowice Plateau, in 80% covered by arable lands, meadows form an important and valuable element. They dominate in extended valleys of the Szreniawa and Nidzica rivers, where occupied bottoms and slopes of the Neolithic tomb mounds (barrows), and wide area of the Medieval settlement in Stradów. They are also present in the Vistula River valley. Due to the favourable natural conditions and intensive land management since the Neolithic, the vast 770-km2 area of the Proszowice Plateau, i.e. a subregion of the Nida Basin, is a typical agricultural area. In 1997-2000, investigations of the vegetation cover were carried out and later continued in this region, which is still poorly explored in terms of phytosociology. This article presents results of research conducted in meadow and swamp communities. 1600 phytosociological releves were taken with the use of the Braun-Blanquet method the data obtained were analysed with multivariate and statistical methods. It was found that the occurrence of xerothermic grasslands (Festuco-Brometea) and wet meadows (particularly from the alliance Calthion) is a characteristic feature of the vegetation cover in the Proszowice Plateau. These communities comprise species that are rare in other regions of the country, and their spatial distribution associated with various terrain forms and diverse substrates exerts a substantial effect on the heterogeneity of the landscape. In the groups of meadows and rushes, 32 associations and 4 plant communities were distinguished. Based on the phytosociological releves from the phytocoenoses of five main associations, statistically significant relationships were found between the number of species and soil moisture, slope inclination, and the meadow management and type. Phytocoenoses growing on slightly inclined slopes and fresh soils exhibited the highest species richness. Particularly evident was the influence of the type of land management on the species richness in managed patches, compared with the abandoned land.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The impact of land use intensity on the taxonomic composition of hawthorns in four regions of south-eastern Poland was investigated. As a result of different human settlement histories, two of the regions are 54–64% forested nowadays, and the remaining two regions are 70–78% transformed into arable land. Numerical analysis and Monte Carlo permutation tests showed that the purely geographical component of the species distribution, linked with the land use intensity, was statistically significant (1.97%, P = 0.002), as well the pure site component (1.17%, P = 0.010). The human-induced opening of the landscape promotes Crataegus monogyna. Forests are occupied by C. laevigata, C. rhipidiphylla, C. rhipidophylla Gand. var. lindmanii and the hybrid C. × macrocarpa (C. rhipidophylla × C. laevigata); on forest edges the hybrid C. × media (C. monogyna × C. laevigata) tends to occur. Crataegus × subsphaericea (C. monogyna × C. rhipidophylla) is rare and tends to occur in thickets, and a triple hybrid C. monogyna × C. rhipidophylla × C. laevigata colonizes recently abandoned fields. Hybridization seems to be an efficient evolutionary strategy of hawthorns in the face of human-induced transformations of the landscape.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W ofercie Śląskiego Towarzystwa Wiertniczego DALBIS Sp. z o.o. znajduje się m.in. wykonawstwo otworów hydrogeologicznych, niezbędnych do opracowania dokumentacji geologicznej, w tym dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, oraz dokumentacji hydrogeologicznej.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule na przykładzie kilku prac zrealizowanych przez Śląskie Towarzystwo Wiertnicze DALBIS Sp. z o.o. przedstawiono zastosowanie technologii wiertniczych w robotach inżynieryjnych i geotechnicznych oraz efekty ich wykorzystania.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono problem zastosowania otworów technicznych w górnictwie podziemnym. Opisano szczegóły dotyczące otworów technicznych wykonanych przez Przedsiębiorstwo Budowy Szybów S.A. w Bytomiu we współpracy ze Śląskim Towarzystwem Wiertniczym DALBIS Sp. z 0.0. w kopalni "Cayeli" w Turcji. Przedstawiono zalety ich stosowania jako alternatywnych rozwiązań wyrobisk do transportu mediów i urobisk.
EN
The problem of technical boreholes application in underground mining is presented. Details of the technical boreholes executed by Przedsiębiorstwo Budowy Szybów SA (Shaft Construction Company) in Bytom in co-operation with Śląskie Towarzystwo Wiertnicze (Silesian Drilling Company) DALBIS Ltd. In the mine "Cayeli" in Turkey are presented. Advantages of their application as an alternative solution of working for media and ROM coal transport are presented.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.