Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 3

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Assessment of natural radioactivity of salt samples with reduced sodium content

Łukaszek-Chmielewska Aneta, Podleśna Anna, Stawarz Olga, Rachwał Marzena, Drzymała Tomasz

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

2024

Nr 92 (tom 1)

151--161

Poles are the leaders in Europe in terms of the amount of salt consumed per day. Table salt is the most frequently used spice and is essential for the proper functioning of the body. However, its excessive consumption may have adverse effects on human health. The Word Health Organization (WHO) informs that the leading cause of premature deaths in the European region of WHO is the cardiovascular disease. This is why medicine is increasingly recommending the use of low-sodium salt, which contains a reduced content of sodium and an increased content of potassium because it is essential for the proper functioning of the brain, cells and for proper work of muscles. There is no information in the literature on the concentration of natural radioactive isotopes present in sodium-reduced salts used as a substitute for table salt. Therefore the aim of this study was establishing the concentration of natural radioactive isotopes in salt samples with low sodium content available in retail sale on the Polish market and widely used in Polish households. In these salt samples analysed was the concentration of natural radioactive isotopes like radium, thorium and potassium with use of Mazar type gamma radiation spectrometer connected with a scintillation probe NaI (Tl). Concentration of 226Ra and 232Th isotopes in the tested salt samples with reduced sodium content amounted to below the background level of determination, and the 40K content was within the limits 3386–5794 Bq∙kg-1. Additionally on the basis of the established concentration of natural radioactive isotopes, the annual loading effective dose was calculated for women and men classified to the group of adults from the point of view radiological protection. The effective dose limit of 1 mSv∙y-1 was not exceeded for any test subject consuming reduced sodium salts.. The obtained results were compared with reported data from other countries available in the literature.

Influence of road surface type on the magnetic susceptibility and elemental composition of road dust

Rachwał Marzena, Penkała Magdalena, Rogula-Kozłowska Wioletta, Wawer-Liszka Małgorzata, Łukaszek-Chmielewska Aneta, Rakowska Joanna

Archives of Environmental Protection

2024

Vol. 50, no. 4

135--146

The aim of the study was to determine the effect of the type of road surface (asphalt and concrete) and the presence of noise barriers (acoustic screens) on the magnetic susceptibility and chemical composition of road dust collected from national roads and motorways in central and southern Poland. Four roads with asphalt surfaces and four with concrete surfaces were selected for the study. Samples were taken at three control points: in the space between noise barriers, in the space without barriers and at road exits. Magnetic susceptibility measurements and elemental composition analysis (using an energy dispersive X-ray fluorescence spectrometer) were carried out. The results showed high variability with no clear differences between samples taken from asphalt and concrete roads. Magnetic susceptibility values were higher for road dust taken from asphalt pavements near noise barriers and motorway exits, while for open space samples the susceptibility values were about 1.3 times higher for dust from concrete pavements. A similar relationship was observed for the elemental composition. The results showed no clear differences between samples taken from asphalt and concrete roads. The location of the sampling point had a greater influence on the results: the surface of noise barriers, open spaces or motorway exits. Calculated enrichment factors indicated an extremely high enrichment of dust in elements such as Cr, Cu and Zn, a very high enrichment in Pb only for dust collected at motorway exits, and a significant and moderate enrichment in other elements

Celem badań było określenie wpływu rodzaju nawierzchni drogowej (asfaltowej i betonowej) oraz obecności ekranów akustycznych na podatność magnetyczną i skład chemiczny pyłu drogowego pobranego z dróg krajowych i autostrad w centralnej i południowej Polsce. Do badań wybrano cztery drogi o nawierzchni asfaltowej i cztery o nawierzchni betonowej. Próbki pobrano w trzech punktach kontrolnych: w przestrzeni między ekranami dźwiękochłonnymi, w przestrzeni bez ekranów oraz na zjazdach z drogi. Przeprowadzono pomiary podatności magnetycznej i analizę składu pierwiastkowego (z wykorzystaniem spektrometru fluorescencji rentgenowskiej z dyspersją energii). Wyniki badań wykazały dużą zmienność przy braku wyraźnych różnic między próbkami pobranymi z dróg asfaltowych i betonowych. Wartości podatności magnetycznej były wyższe dla pyłu drogowego pobranego z nawierzchni asfaltowych w pobliżu ekranów akustycznych i zjazdów z autostrad, natomiast w przypadku próbek z przestrzeni otwartej wartości podatności były około 1,3 razy wyższe dla pyłu z nawierzchni betonowych. Podobną zależność zaobserwowano w przypadku składu pierwiastkowego. Uzyskane wyniki nie wykazały wyraźnych różnic pomiędzy próbkami pobranymi z dróg asfaltowych i betonowych. Większy wpływ na wyniki miała lokalizacja miejsca poboru próbek: przestrzeń między ekranami akustycznymi, wolna przestrzeń lub zjazdy z autostrady. Obliczone współczynniki wzbogacenia wskazały na ekstremalnie wysokie wzbogacenie pyłu w takie pierwiastki jak Cr, Cu i Zn, bardzo wysokie wzbogacenie w Pb tylko dla pyłu pobranego na zjazdach z autostrady oraz znaczące i umiarkowane wzbogacenie w pozostałe pierwiastki.

Impact of legislative change on the classification of raw materials and building materials in terms of natural radioactivity

Kurek Koleta, Isajenko Krzysztof, Piotrowska Barbara, Łukaszek-Chmielewska Aneta, Lipiński Paweł

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

2023

Nr 88 (tom 1)

211--231

Natural radioactivity is present in the human environment to a greater or lesser extent, also in various types of raw or building materials. Monitoring of the concentration of natural radioactive isotopes of potassium 40K, radium 226Ra and thorium 228Th or 232Th in samples of raw and/or construction materials allows assessing the exposure of people to ionizing radiation emitted by these materials. Exceeding the limit value of the radioactive concentration index for raw and/or building materials, defined in the Ordinance of the Council of Ministers (Polish Journal of Laws/Dz.U. No. 33/2021), may result in an effective radiation dose greater than 1 mSv/year – the dose limit for the population. In Poland, pertinent legislation requiring the establishing of the natural radioactivity of raw and/or building materials dates back to the 1970s and has been changed several times by now. However, the most significant changes in the legislation have occurred recently. Due to the obligation of imposing the application of the provisions of the of European Council 2013/59/EURATOM of 5 December 2013 laying down basic safety standards for protection against risks arising from exposure to the effects of ionizing and repealing Directives 89/618/Euratom, 90/641/ Euratom, 96/29/Euratom, 97/43/Euratom and 2003/122/Euratom (the so-called BSS version), it was necessary to adopt an amendment to the Atomic Law. The implementation of the BSS Directive in Poland was issued on the basis of the resolution of the Parliament of June 13, 2019 amending the Atomic Law Act and the Fire Protection Act (Polish Journal of Laws/Dz.U. 2019, item 1593). The amendment of the Atomic Law Acts led to the harmonisation of regulations on radioactivity in raw and building materials between Poland and the Member States. This article presents the impact of an amendment of the Atomic Law and of the accompanying normative acts on the studies of the natural radioactivity of raw and construction materials, using the example of an analysis of the concentration of natural radioactive isotopes present in the coal combustion products (CCP), i.e. fly ash, slags and ash-slag mixtures.

Promieniotwórczość naturalna jest w mniejszym lub większym stopniu obecna w środowisku człowieka, w tym także w różnego rodzaju surowcach lub materiałach budowlanych. Monitorowanie stężenia naturalnych izotopów promieniotwórczych potasu 40K, radu 226Ra i toru 228Th lub 232Th w próbkach surowców i/lub materiałów budowlanych pozwala ocenić wielkość narażenia ludzi na promieniowanie jonizujące emitowane przez te materiały. Przekroczenie granicznej wartości wskaźnika stężenia promieniotwórczego w przypadku surowców i/lub materiałów budowlanych określonego w rozporządzeniu (Dz.U. z 2021 r. poz. 33) może spowodować otrzymanie przez człowieka większej efektywnej dawki promieniowania niż 1 mSv/rok, określonej dla ogółu ludności jako dawka graniczna. W Polsce przepisy prawne nakazujące oznaczenie promieniotwórczości naturalnej surowców i/lub materiałów budowlanych mają swój początek już w latach 70. XX w. i od tego czasu zmieniały się kilkukrotnie. Jednakże największe zmiany przepisów prawnych nastąpiły w ostatnim czasie. W związku z koniecznością wdrożenia wymagań wynikających z przepisów Dyrektywy Rady Europy 2013/59/EURATOM z 5 grudnia 2013 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w celu ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z narażenia na działanie promieniowania jonizującego oraz uchylającej dyrektywy 89/618/Euratom, 90/641/ Euratom, 96/29/Euratom, 97/43/Euratom i 2003/122/Euratom (tzw. dyrektywy BSS) konieczna stała się kolejna nowelizacja ustawy – Prawo atomowe. Wdrożenie dyrektywy BSS w Polsce zostało dokonane na podstawie uchwalonej przez Sejm ustawy z 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo atomowe oraz ustawy o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1593). Nowelizacja ustawy – Prawo atomowe do wymogów unijnych spowodowała ujednolicenie przepisów dotyczących promieniotwórczości naturalnej surowców i materiałów budowlanych w Polsce oraz w krajach członkowskich. W niniejszym artykule przedstawiono wpływ nowelizacji ustawy – Prawo atomowe i towarzyszących jej aktów normatywnych na badanie promieniotwórczości naturalnej surowców i materiałów budowlanych na przykładzie analizy zawartości naturalnych izotopów promieniotwórczych obecnych w ubocznych produktach spalania (UPS), tj. w popiołach lotnych, żużlach oraz w mieszaninie żużlowo-popiołowej.