Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena obecnego stanu pokrycia potrzeb surowcowych gospodarki krajowej

Lewicka E., Burkowicz A.

Przegląd Geologiczny

|

2018

|

Vol. 66, nr 3

144--152

EN

Current state of coverage of the domestic needs for mineral raw materials was assessed on the basis of estimated values and volumes of their consumption in 2011-2015. The analysis showed that among over 100 minerals consumed in Poland the demand for almost 60% of them was met by imports. Some were purchased abroad due to lack of domestic sources (e.g. iron ores and concentrates, and aluminium), while others - due to inadequate domestic supplies (e.g. copper and zinc concentrates), or insufficient quality of minerals from own sources (e.g. some ceramic clays and magnesite). The production of around 30 raw materials, mainly ceramic and construction ones, can satisfy fully the country’s demand. The trade balances reveal deep deficit in the turnover, especially of fuels - with the exception of hard coal and lignite, the utilization of which (recently 80% of the total demand for fuels) can be reduced due to the EU policy aimed at their restricted use. This will result in increasing dependence of Poland on foreign deliveries of fuels, and thus in deepening the negative trade balance of mineral raw materials. Due to limited sufficiency of domestic reserves of many mineral raw materials their increased importation seems to be unavoidable.

2

The changes in the structure of mineral raw materials needs in Poland between 2011−2015

Lewicka E., Burkowicz A.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2017

|

T. 33, z. 4

5--27

EN

An assessment of current demand for mineral raw materials in the domestic economy as well possibilities to satisfy the needs of the industry has been performed for the period 2011–2015 on the basis of estimated values and volumes of their consumption, as well as indices of the share of importation in the consumption and percentage of production sold abroad. Domestically consumed mineral raw materials have been assigned to groups corresponding to the main way of their usage, distinguishing: fuels, metallic, ceramic, chemical, construction, and others. Complementary to the presented demand-supply relations are trade balances of selected commodities. Analysis of available statistical data showed that the demand for substantial number of mineral raw materials in Poland has been met by imports and this probably will be continued in future. The reasons for Poland’s sustained import dependency of mineral raw materials is the lack or insufficient reserve base, as well as low quality of raw materials available from deposits occurring in the country. The exceptions are construction raw materials and some ceramic ones, as well minerals exported in significant qualities (e.g.: refined copper, silver, zinc, sulphur, lead raw materials, or selenium), for which it can be stated that their domestic supplies may fully satisfy the demand of the national economy. On the other hand, the scale of utilization of such fuels as hard coal and lignite, which represent very significant item in Poland’s total energy mix, may be greatly reduced in the light of EU directives aimed at restricted use of these fossil fuels. The possible alternative is development of the use of renewable energy sources, while in the case of metals - improved recycling of scrap and metal-bearing wastes.

PL

Ocenę obecnych potrzeb surowcowych gospodarki krajowej oraz możliwości ich zaspokojenia przeprowadzono dla okresu 2011–2015 na podstawie analizy wielkości i wartości zużycia, a także wskaźnika udziału importu w zapotrzebowaniu oraz odsetka produkcji przeznaczanej na eksport. Poszczególne surowce mineralne będące przedmiotem krajowej konsumpcji przyporządkowano do grup odpowiadających ich głównemu kierunkowi użytkowania, wyróżniając surowce: energetyczne, metaliczne, ceramiczne, chemiczne, budowlane oraz inne. Uzupełnienie przedstawionych relacji popytowo-podażowych stanowią salda obrotów wybranymi surowcami mineralnymi. Analiza danych statystycznych wykazała, że zapotrzebowanie na znaczną część surowców mineralnych w Polsce jest i przypuszczalnie będzie musiało być zaspokajane importem. Powodem utrzymującego się uzależnienia od zagranicznych dostaw jest brak lub niewystarczająca baza zasobowa, a także niska jakość kopalin w złożach występujących na terenie kraju. Jedynie w przypadku większości surowców budowlanych i części ceramicznych, a także surowców stanowiących przedmiot znaczącej sprzedaży zagranicznej (np. miedź elektrolityczna, srebro, cynk, siarka, surowce ołowiu, czy selen), można stwierdzić, że ich rodzima podaż w pełni zaspokaja potrzeby krajowej gospodarki. Natomiast skala użytkowania surowców energetycznych, takich jak węgiel kamienny i brunatny, które zajmują istotną pozycję w tzw. miksie energetycznym Polski, w świetle unijnych dyrektyw zmierzających do ograniczania stosowania paliw stałych, może ulec ograniczeniu. Alternatywą jest rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a w przypadku metali – intensyfikacja recyklingu złomów i odpadów metalonośnych.

3

Methodology of assignment of Mineral Deposits of Public Importance proposed by MINATURA2020 Project and results of its pilot testing in the Dolnośląskie Province (SW Poland)

Kot-Niewiadomska A., Galos K., Lewicka E., Burkowicz A., Kamyk J., Szlugaj J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2017

|

T. 33, z. 3

71--94

EN

MINATURA2020 project’s aim is to develop a concept and multi-dimensional methodology of assignment and – in a consequence – of safeguarding the Mineral Deposits of Public Importance (MDoPI) at European (EU), country (CL ) and regional/local level (RL ), in order to ensure their optimal use for future needs of the society. MDoPI assignment methodology proposed within MINATURA2020 project, was tested within a few EU regions, including Dolnośląskie Province in Poland, where undeveloped deposits were verified. Initially, deposits of 4 selected groups of minerals were tested: magmatic and metamorphic crushed and dimension stone (144 deposits), feldspar raw materials (6 deposits), kaolin (11 deposits), and glass sand (7 deposits). In the following step, the deposits of the highest or medium class of geological features were chosen, i.e. 73 mineral deposits with indicated and/or measured resources, including: 50 deposits of magmatic and metamorphic crushed and dimension stone, 6 deposits of feldspar raw materials, 10 deposits of kaolin and 7 deposits of glass sand. Finally, according to assumed MDoPI methodology, 10 of 50 tested deposits of crushed and dimension stone were qualified as MDoPI-CL , while another 20 deposits as MDoPI-RL , 5 of 6 deposits of feldspar raw materials were ranked as MDoPI-CL , while 1 deposit as MDoPI-RL, 2 of 10 kaolin deposits were categorised as MDoPI-CL , while the remaining 8 deposits MDoPI-RL , and all of 7 tested deposits of glass sand were qualified as MDoPI-RL. In total, from among 73 verified deposits, 17 deposits were proposed as MDoPI-CL , whereas 36 deposits were qualified as potential MDoPI-RL. On the basis of performed testing, it can be concluded that the main strength of proposed methodology is the possibility to use multi-criterion methodology containing a number of geological-mining, environmental and spatial factors, giving possibility to categorization of deposits according to their economic importance (EU, country and regional level) for their further safeguarding. Moreover, if legal system of mineral deposits safeguarding is efficiently introduced in Poland, this methodology will be a useful tool for selecting the most valuable mineral deposits that should be protected.

PL

Głównym celem projektu MINATURA2020 było opracowanie koncepcji i wielowymiarowej metodyki wyznaczania oraz – w konsekwencji – ochrony Złóż Kopalin o Znaczeniu Publicznym (ZKoZP) na poziomie UE (ZKoZP-UE), krajowym (ZKoZP-PK) i regionalnym (ZKoZP-PR), w celu zabezpieczenia ich optymalnego wykorzystania dla przyszłych potrzeb społeczeństwa. Metodyka wyznaczania ZKoZP zaproponowana w ramach projektu MINATURA2020 była testowana w kilku regionach UE, w tym w województwie dolnośląskim. W tym przypadku analizie poddano niezagospodarowane złoża czterech grup kopalin: magmowych i metamorficznych kamieni łamanych i blocznych (144 złoża), kopalin skaleniowych (6 złóż), kaolinów (11 złóż) oraz piasków szklarskich (7 złóż). Następnie wybrano spośród nich 73 złoża o najlepszych parametrach geologicznych i górniczych: 50 złóż magmowych i metamorficznych kamieni łamanych i blocznych, 6 złóż kopalin skaleniowych, 10 złóż kaolinów oraz 7 złóż piasków szklarskich. Ostatecznie, zgodnie z zaproponowaną metodyką wyznaczania ZKoZP, spośród 50 testowanych złóż kamieni łamanych i blocznych, za ZKoZP-PK uznano 10 złóż, a za ZKoZP-PR – kolejne 20 złóż. W przypadku testowanych złóż kopalin skaleniowych 5 spośród 6 zaliczono do ZKoZP-PK, a 1 do ZKoZP-PR, natomiast wśród 10 testowanych złóż kaolinów 2 zakwalifikowano do ZKoZP-PK, a 8 do ZKoZP-PR. Wszystkie 7 testowanych złóż piasków szklarskich zaliczono do ZKoZP-PR. Łącznie, spośród 73 analizowanych złóż, 17 złóż zaproponowano zaliczyć do ZKoZP-PK, a 36 – do ZKoZP-PR. Na podstawie wykonanego pilotażowego testowania można stwierdzić, że główną zaletą zaproponowanej metodyki jest możliwość użycia analizy wielokryterialnej uwzględniającej liczne czynniki geologiczno-górnicze, środowiskowe i przestrzenne, co stwarza możliwość kategoryzacji złóż zgodnie z ich potencjalnym znaczeniem gospodarczym (na poziomie UE, kraju, regionu) dla celów ich przyszłej ochrony. Co więcej, jeśli system prawny ochrony złóż kopalin zostanie w Polsce efektywnie wprowadzony, metodyka ta może być przydatnym narzędziem do wyboru najcenniejszych złóż, które powinny podlegać ochronie.

4

Perlit ekspandowany – materiał termoizolacyjny mało znany w Polsce

Burkowicz A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 96

7--21

PL

Rynek materiałów termoizolacyjnych rozwija się dynamicznie i poszerza o nowe produkty, w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie klientów oczekujących jak najlepszych parametrów ochrony cieplnej budynków przy niskim koszcie uzyskania komfortu termicznego. Perlit ekspandowany jest stosunkowo nowym i mało rozpowszechnionym w Polsce materiałem termoizolacyjnym. W artykule przedstawiono rozwój produkcji tego surowca od momentu powstania pierwszego w Polsce zakładu ekspandacji w 1999 r., z uwzględnieniem wszystkich producentów krajowych. Ze względu na brak rodzimych złóż całość podaży perlitu pochodzi z importu. W kraju jest on poddawany ekspandacji, prowadzonej obecnie w pięciu przedsiębiorstwach, których łączna podaż może przekraczać 450 tys. m3/r. (ok. 45 tys. ton/r.). W śród perlitów sprowadzanych do Polski dominują surowce z Węgier ze złoża Palhaza, a od 2006 r. również ze Słowacji ze złoża Lehotka pod Brehmi. Ponadto, w artykule omówiono główne kierunki zastosowania perlitu ekspandowanego ze szczególnym podkreśleniem użytkowania wynikającego z jego właściwości termoizolacyjnych. Dodatkowo porównano jego parametry z innymi wybranymi materiałami termoizolacyjnymi, powszechnie stosowanymi w Polsce – styropianem i wełną mineralną oraz aerożelem krzemionkowym – materiałem o najniższym współczynniku przewodzenia ciepła λ.

EN

The market of thermal insulation materials is growing rapidly and expanding with new products as a response to the increasing demand from customers expecting the best parameters of buildings thermal protection simultaneously with the low cost of thermal comfort. Expanded perlite is relatively new and not a very popular insulating material in Poland. The paper presents the expanded perlite market in Poland since the commissioning of the first perlite-expanding plant in 1999, taking all domestic manufacturers into account. Due to the lack of domestic deposits, the entire demand is met by imports. Five perlite-expanding companies are currently operating in Poland with a total supply reaching more than 450,000 m3 per year (about 45,000 tpy). Hungary (Pálháza deposit), and as of 2006 also Slovakia (Lehôtka pod Brehmi deposit) dominate among perlite suppliers. The second part of the article discusses the main directions of use of expanded perlite with a particular emphasis onthe use related to its heat-insulating properties. Additionally, the characteristics of expanded perlite was shown, compared to the other frequently used thermal insulation materials, such as: polystyrene foam, mineral wool or silica aerogel (a material with the lowest thermal conductivity factor – λ).

5

Źródła sorbentów wapiennych do odsiarczania spalin w Polsce w kontekście potrzeb krajowej energetyki

Galos K., Szlugaj J., Burkowicz A.

Polityka Energetyczna

|

2016

|

T. 19, z. 2

149--170

PL

W ostatnim ćwierćwieczu w polskiej elektroenergetyce zawodowej zbudowano znaczną liczbę instalacji odsiarczania spalin (IOS), co pozwoliło czterokrotnie ograniczyć całkowitą emisję SO2 do 0,4 mln Mg w 2013 r., a udział SO2 zatrzymanego w tych instalacjach wzrósł do ponad 80% w 2013 r. W konsekwencji zanotowano wzrost krajowego zapotrzebowania na sorbenty wapienne z poziomu praktycznie zerowego w 1990 r. do około 2,5 mln Mg rocznie obecnie, a branża energetyczna stała się jednym z najważniejszych odbiorców polskiego przemysłu wapienniczego. W artykule zaprezentowano metody odsiarczania stosowane w polskich elektrowniach i elektrociepłowniach i rodzaje użytkowanych w nich sorbentów oraz scharakteryzowano ich użytkowanie. Poddano analizie proces wdrażania systemów odsiarczania w krajowych elektrowniach z podaniem zdolności produkcyjnej i poziomu rzeczywistej produkcji gipsów syntetycznych. Przedstawiono bazę zasobową oraz wielkość podaży skał i surowców wapiennych w Polsce z uwzględnieniem głównych kierunków ich zastosowań. Przedstawiono także obecne i przyszłe źródła sorbentów wapiennych do odsiarczania spalin metodą mokrą wapienną. Na podstawie oficjalnych planów rozwojowych polskiej energetyki przedstawiono prognozę podaży gipsów z odsiarczania w najbliższej dekadzie, a także prognozę zużycia sorbentów wapiennych stosowanych w energetyce.

EN

In the last twenty five years a large number of flue gas desulphurization (FGD) installations was constructed in the Polish power industry, so domestic SO2 emission was reduced fourfold, and amounted to ca. 0.4 million Mg in 2013, while SO2 capture increased to over 80%, respectively. Consequently, a significant increase in domestic demand for limestone sorbents was recorded, from virtually zero in 1990 to about 2.5 million Mgpy today, and power industry has become one of the most important customers of limestone industry. The paper shows the methods used in the flue gas desulphurization in Polish heat and power plants, the types of utilized sorbents, characterizing also their use. Moreover, the paper presents process of the implementation of FGD along with potential and real gypsum production in domestic power plants. Furthermore, paper shows the resource base and the volume of supply of limestone and related rocks in Poland in relation to the main directions of their use. The current and future sources of limestone sorbents applied in FGD in wet method were also presented. Taking into account official plans of the development of the Polish energy production, the forecast of the synthetic gypsum production as well as the use of limestone sorbents in the next years has been made.

6

Trendy rozwoju zapotrzebowania na surowce dla przemysłu szklarskiego w Polsce z oceną możliwości jego zaspokojenia z obecnych i perspektywicznych źródeł krajowych

Burkowicz A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 5-6

59--65

PL

Artykuł przedstawia trendy rozwoju zapotrzebowania na najważniejsze surowce szklarskie, tj. piaski kwarcowe, mączki wapienne i dolomitowe w latach 1990-2010, oraz ocenę możliwości jego zaspokojenia z istniejących źródeł krajowych, z uwzględnieniem perspektyw i szans zagospodarowania nowych złóż oraz powiększenia bazy zasobowej. Analizie poddano dotychczasowe trendy w funkcjonowaniu poszczególnych sektorów przemysłu szklarskiego, z uwzględnieniem zmian technologicznych, przedstawieniem głównych producentów i ich potencjału produkcyjnego oraz perspektyw rozwoju danych branż. Omówiono także krajowe źródła surowców szklarskich, ich dostępność pod względem wymagań jakościowych poszczególnych branż odbiorców oraz perspektywy rozwoju podaży w świetle przyszłego zapotrzebowania na te surowce.

EN

The paper presents trends in demand for the most important raw materials for glass industry such as: quartz sand, limestone and dolomite flour, upon the years 1990-2010, and the evaluation of opportunities to meet such demand from existing domestic sources, including prospects and possibilities for development of new deposits and enlargement of the resource base. The current trends in the functioning of the various sectors of the glass industry, including technological changes, presentation of the major producers, their production potential and prospects of development of the industry, were analyzed. The paper also presents the domestic sources of raw materials for glass industry, their accessibility in terms of quality required by individual industries customers and prospects for production development due to future demand for these materials.

7

Zróżnicowanie regionalnej podaży surowców wytwarzanych ze zwięzłych kopalin skalnych w województwach Polski południowej

Galos K., Burkowicz A., Guzik K., Szlugaj J.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2011

|

nr 80

5-25

PL

Województwa Polski południowej - dolnośląskie, opolskie, śląskie, małopolskie i podkarpackie - są częścią kraju o bardzo wysokim poziomie eksploatacji złóż podstawowych zwięzłych kopalin skalnych, udokumentowanych jako złoża kamieni budowlanych i drogowych oraz wapieni i dolomitów przemysłowych. Jest to związane z budową geologiczną tego obszaru, a także z dużymi tradycjami w produkcji kruszyw łamanych, kamienia budowlanego, kamienia wapiennego i dolomitowego, cementu i wapna. W niniejszej pracy podjęto próbę analizy regionalnej podaży surowców produkowanych z tych kopalin w odniesieniu do zapotrzebowania na nie ze strony lokalnego budownictwa i innych dziedzin gospodarki. Wskazano województwa o wyraźnej nadwyżce podaży kruszyw łamanych nad regionalnym popytem (dolnośląskie, małopolskie, opolskie) oraz województwa wykazujące niewielki deficyt w tym zakresie (śląskie, podkarpackie). Zwrócono uwagę na znaczenie produkcji kruszyw łamanych, kamieni budowlanych, cementu, wapna i dolomitów przemysłowych na omawianym obszarze także dla innych regionów Polski, pozbawionych źródeł do produkcji tych surowców.

EN

Voivodeships of southern Poland - Dolnośląskie, Opolskie, Śląskie, Małopolskie and Podkarpackie voivodeship - are this part of the country, where intensive extraction deposits of the main compact rock minerals - recognized as deposits of dimension and crushed stone, industrial limestone or industrial dolomite - is developed. The main reasons are geological setting of this part of Poland, as well as long tradition of production of crushed aggregates, dimension stone, limestone and dolomite rock, cement and lime. The paper is a trial of analysis of regional supply of raw materials made of these rocks, in comparison to local demand of construction and industry. Voivodeships with visible surplus of crushed aggregates supply over regional demand (Dolnośląskie, Małopolskie, Opolskie) and with some deficit in crushed aggregates (Śląskie, Podkarpackie), were indicated. It was noticed, that production of crushed aggregates, dimension stone, cement, lime and industrial dolomite in the area of southern Poland is crucial also for other regions of Poland, where there is a lack of sources for such production.

8

Możliwości dalszego rozwoju polskiego przemysłu szklarskiego w świetle udokumentowanej i perspektywicznej bazy zasobowej piasków szklarskich

Galos K., Burkowicz A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2009

|

nr 76

17-29

PL

Artykuł jest próbą spojrzenia na zagadnienia związane z produkcją szkła w Polsce, zwłaszcza w kontekście obecnej i perspektywicznej bazy zasobowej piasków szklarskich jako podstawowego surowca omawianej branży. Przedstawiono sytuację polskiego przemysłu szklarskiego, z uwzględnieniem rysu historycznego, struktury produkcji wyrobów ze szkła, charakterystyki głównych producentów w poszczególnych sektorach produkcyjnych (szkło budowlane, opakowaniowe, gospodarcze) w świetle zmian zachodzących w czasie ostatniej dekady. W dalszej kolejności zaprezentowano obecną strukturę krajowej podaży piasków szklarskich. Na tym tle autorzy omawiają aktualną bazę zasobową złóż piasków kwarcowych przydatnych do produkcji piasków szklarskich, z uwzględnieniem formacji geologicznych tych utworów, a także perspektywy powiększenia bazy zasobowej, z wydzieleniem obszarów perspektywicznych i oszacowaniem wielkości zasobów perspektywicznych.

EN

The paper is the trial of outlook for the issues connected with the production of glass in Poland, especially in the context of proven reserves and perspective resources of the glass sand as a main raw material for discussed industry. It presents the situation of the Polish glass industry with regard to: historical outline, structure of the glass production, characteristics of main producers (of construction glass, containers and tableware glass), in relation to market changes during the last decade. Paper discusses also current structure of domestic supply of glass sand. On this background, authors review current reserve base of quartz sand with regard to their geological formations, as well as the perspectives of enlargement of resources. A proposal of perspective areas and estimation of perspective resources of glass sand was also presented.