Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Frontem do Wisły. Architektura Wybrzeża Kościuszkowskiego i środkowej części warszawskiego Powiśla w latach 1910–1939

Burno F.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2015

|

T. 60, z. 3

31--68

PL

Artykuł omawia historię powstania nadwiślańskiego bulwaru w Warszawie – Wybrzeża Kościuszkowskiego. Przedstawione zostały dzieje urbanizacji tego fragmentu miasta, zaprezentowane pierwsze znaczące budowle, wzniesione przed I wojną światową. W artykule dużo miejsca poświęcono także historii rozwoju fragmentu Powiśla, terenu położonego między ulicą Tamka i ulicą Czerwonego Krzyża. Opisane zostało przekształcenie Powiśla w latach 30. XX w. z zaniedbanej peryferyjnej dzielnicy, przeprowadzone dzięki warszawskim urbanistom i władzom miejskim, w jeden z bardziej reprezentacyjnych fragmentów stolicy. W tej pracy starano się zwrócić uwagę na momenty przełomowe, decydujące o przyspieszeniu procesów urbanizacyjnych Powiśla takich, jak: budowa Mostu Poniatowskiego czy ogłoszenie przez prezydenta miasta, Stefana Starzyńskiego programu „Warszawa frontem do Wisły”. Oprócz zaprezentowania projektów i budowli w artykule przedstawiono także szersze zjawiska kulturowe, związane z modernizacją Powiśla i rozbudową nabrzeży przy Wybrzeżu Kościuszkowskim. Pokazano np. jak teren ten wykorzystywano do politycznych wieców, opisano również nadwiślańskie miejsca sportu i rekreacji.

EN

The article concerns the history of Warsaw’s boulevard, Wybrzeże Kościuszkowskie. It discusses the urbanization of the Powiśle district in Warsaw, touching upon the most important buildings erected there before WW I. Much attention is also devoted to the history of the development of the part of Powiśle located between the Tamka and Czerwonego Krzyża streets, especially to the transformation of this previously neglected area into one of the most elegant parts of the capital, achieved thanks to the initiative of Warsaw urban planners and the municipal authorities. The paper also stresses the turning points that sped up the urbanization process in Powiśle: the construction of the Poniatowski Bridge and the “Facing the Vistula” programme initiated by the major of Warsaw, Stefan Starzyński. In addition to buildings and designs, the paper discusses wider cultural phenomena connected with the urbanization of Powiśle and the extension of Wybrzeże Kościuszkowskie boulevards, e.g. the use of the area for rallies as well as for sport and recreation.

2

Miasta Mussoliniego. Architektura i urbanistyka jako instrument polityki państwa faszystowskiego

Burno F.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2011

|

T. 56, z. 3

27-51

PL

Artykuł ten jest poświęcony problemowi wykorzystywania architektury jako nośnika znaczeń przez reżim faszystowski we Włoszech w latach 1922-1943. Przedmiotem tego opracowania nie jest jednak sama architektura, ale miasto jako struktura znacząca. Mussolini zdawał sobie sprawę, że architektura jest jednym z najważniejszych, najbardziej dostępnych mediów. Doceniał jej siłę oddziaływania jako instrumentu państwa służącego edukacji mas. Faszystowska ideologia miała przenikać do świadomości obywateli państwa nie tylko dzięki architekturze, ale także dekoracjom plastycznym budowli, pomnikom, muralom, szablonowym napisom, plakatom. Miejską przestrzeń wykorzystywano także w trakcie efemerycznych spektakli władzy, w czasie corocznych obchodów faszystowskich świąt, a także specjalnych wydarzeń, np. wizyt Mussoliniego i niektórych zagranicznych polityków. Mussolini, uważny czytelnik Gustave'a Le Bona i George’a Sorela, uznał architekturę za ważny instrument faszyzacji. Uczynił z miejskich przestrzeni jeden z najważniejszych nośników ideologii. Miasto faszystowskie, także nowe ośrodki miejskie budowane m.in. w regionie Agro Pontino, tworzyło mity: nowego państwa, Mussoliniego-wodza, Rzymu – "duchowego centrum narodu", odrodzonego "imperium śródziemnomorskiego" (EUR, Addis Abeba). Przestrzeń miejska wychowywała, ułatwiała publiczny kult partii i wodza, kształtowała pożądane przez władze zachowania.

EN

This article is dedicated to the problem of using architecture as a carrier of concepts by the fascist regime in Italy in 1922-1943. However, the subject of this study is not only architecture but the city as a meaningful structure. Mussolini was aware of the fact that architecture is one of the most important and most available media. He appreciated its strength as a state instrument used for education of the masses. The fascist ideology was supposed to penetrate into awareness of citizens of the state not only thanks to architecture but also art decorations of buildings, monuments, murals, stencilled inscriptions and posters. The urban space was also used during ephemerid spectacles of the authorities, annual celebrations of fascists holidays e.g. during the visit of Mussolini and some foreign politicians. Mussolini, a dedicated reader of Gustave Le Bon and George Sorel, found architecture to be an important instrument for introducing fascism. He made urban space become one of the most vital carriers of the ideology. Fascist cities and also new urban centres built in regions including Agro Pontino, created the myth of a new state. Mussolini as the duce, Rome as the "spiritual centre of the nation", a reborn "Mediterranean empire" (EUR, Addis Abeba). The urban space was bringing up, facilitating the public cult of the party and its leader, and formed the behaviour requested by the authorities.

3

"Uczynić Madryt większym". Architektura Madrytu 2 połowy XIX wieku

Burno F.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2010

|

T. 55, z. 4

3-22

PL

Początków procesu przekształcenia Madrytu w nowoczesne miasto należy szukać w połowie w. XIX. Wzorem była więc uporządkowana przestrzeń miejska ułatwiająca cyrkulację towarów i ludzi oraz rozrywkę (klas wyższych) w czasie wolnym. Autorem projektu powiększenia Madrytu był inżynier miejski Carlos Maria de Castro. Plany powstały w l. 1857-60 r. Przewidywały stworzenie sieci bulwarów z kilkoma placami gwiaździstymi. Ten projekt został tylko częściowo zrealizowany. Według projektu Castro miasto powiększyło się niemal trzykrotne, z 800 m2 do 2294 m2. Nowe dzielnice wkrótce otoczyły stare centrum z trzech stron: z północy, północnego-wschodu i południa. W l. 30. XIX w. w Hiszpanii zaczął się proces industrializacji. Już w połowie stulecia były widoczne jego skutki, przede wszystkim zmiany w hierarchii społecznej. To wtedy powstały pierwsze wielkie fortuny finansistów kastylijskich. To właśnie w tych sferach powstała koncepcja "nowego Madrytu". To z ich inicjatywy i za ich pieniądze modernizowano miasto. Przy czym trzeba dodać, że polityczne i kulturalne centrum burżuazja widziała przede wszystkim we Francji. Wzorem dla Madrytu miał być Paryż. W 2 poł. w. XIX w Madrycie systematycznie wzrastała liczba ludności, około 1850 r. miasto liczyło ponad 200 tys. mieszkańców, pod koniec wieku madrytczyków było już 539 tys. W tym czasie utrwalił się, widoczny już w planie Castro, hierarchiczny podział miasta. Najlepszą, najbardziej elegancką strefą Madrytu pod koniec XIX w. były okolice placu Cibeles oraz dwóch alei: Recoletos i Castellana. To tam, a także w pobliskiej dzielnicy Salamanca, mieszkała arystokracja i najbogatsi finansiści madryccy. Nowe centrum miasta miało służyć nie tyle podkreślaniu siły władzy państwowej i znaczenia burżuazji, lecz przede wszystkim umożliwiać przyjemne spędzanie wolnego czasu: spacerom po placach i ulicach, wizytom w teatrach, sklepach i kawiarniach. Wprowadzanie wizualnego porządku nie ograniczało się tylko do centrum. W 2 poł. XIX w. na północno-zachodnich krańcach stolicy Hiszpanii powstały nowoczesne szpitale oraz "więzienie wzorcowe". Na obrzeżach Madrytu zakładano także nowe nekropolie, np. Cmentarz Wschodni. Madryt był siedzibą władzy i administracji państwowej, ale także miejscem wielkich transakcji handlowych i operacji finansowych. W stolicy mieściły się centrale największych banków oraz siedziby spółek handlowych, wydobywczych i transportowych. Podobnie jak w budowlach państwowych, także w madryckiej architekturze Wielkiego Kapitału stosowano najczęściej formy akademickiego historyzmu. Na przełomie w. XIX i XX w stolicy Hiszpanii zbudowano wiele budowli publicznych z dekoracją rzeźbiarską i malarską o "patriotycznym" programie ikonograficznym, opartym m.in. na "kulcie wielkich Hiszpanów" (naukowców, odkrywców, artystów). W Madrycie powstawało wówczas także wiele pałaców arystokracji i burżuazji. Te miejskie rezydencje otrzymywały najmodniejsze "kostiumy architektoniczne".

EN

The beginnings of the process of turning Madrid into a modern city date back to the mid 19th century. The model assumed organised city space facilitating circulation of goods and people as well as entertainment (of the higher classes) in their free time. The author of the design to make Madrid greater was Carlos Maria de Castro, an urban engineer. The plans were prepared in 1857-60. They assumed establishment of a network of boulevards with several radial squares. This design was only partially executed. In line with Castro's design, the city almost tripled, from 800 sq m to 2294 sq m. The new district soon surrounded the old centre from three sides: North, North-East and South. The industrialisation process in Spain started in the 1930s. Its effects were already noticeable in mid 19th century, primarily in the social hierarchy. That was the time when the first great fortunes of Castilian financiers were made. This was the sphere where the concept of "new Madrid" arose. The city was modernised on their initiative and from their money. However, it should be added that the bourgeoisie perceived the political and cultural centre primarily in France. Paris was supposed to be a model for Madrid. In the second half of the 19th century the population of Madrid increased gradually, circa 1850 the city had more than 200,000 citizens, whereas at the end of the century the population of Madrid was 539,000. The hierarchical division of the city, noticeable already in Castro's plan, became established in this period. The best and most elegant part of Madrid at the end of the 19th century was the neighbourhood of the Cibeles square and two avenues: Recoletos and Castellana. The aristocrats and the richest financiers of Madrid lived there and in the nearby Salamanca district. The new city centre was supposed not only to emphasise the power of state authority and the significance of the bourgeoisie, but primarily to enable the pleasurable spending of free time: walking down squares and streets, visits to theatres, shops and cafes. The introduction of visual layout was not limited only to the centre. Modern hospitals and "model prisons" were built at the North-West outskirts of Madrid in the second half of the 19th century. Cemeteries, for example the Eastern cemetery, were also set at the outskirts of the city. Madrid was the head-quarters of state authority and administration, but also a place of great commercial transactions and financial operations. The capital city hosted the head offices of the largest banks, commercial, mining and transport companies. Similarly to state buildings, the Madrid architecture of a Great Capital most frequently applied the forms of academic historicism. The turn of the 19th and 20th centuries in the capital of Spain faced the erection of many public buildings with sculptural and painting decoration of the "patriotic" iconographic program based on the "cult of many Spanish people" (scientists, discoverers and artists). Numerous palaces of aristocrats and the bourgeoisie were built at that time in Madrid. These urban residences received the most fashionable "architectural costumes".

4

Elizjum, muzeum, miejsce pamięci. Cmentarze miejskie ok. 1750-2000

Burno F.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2009

|

T. 54, z. 2

41-52

PL

Artykuł poświęcony jest problemowi roli, znaczenia w kulturze zachodniej miejskich cmentarzy (głównie europejskich) w ostatnich dwu stuleciach. Nowa forma miejsc pochówku w miastach wykształciła się w Europie w latach ok. 1750-1830. Była wynikiem procesu porządkowanie miast, racjonalizacji przestrzeni miejskiej. Kwestia cmentarzy została związana z higieną, ale i zaburzeniem porządku publicznego. W XIX w. cmentarze stały się miejscem kultu zmarłych. W tym stuleciu pojawia się też zjawisko egzaltacji pamięci oraz fascynacji śmiercią, co wiązało się z romantyczną i postromantyczną wrażliwością. W XIX w. upowszechnił się model cmentarza-parku (rural cemeteries, Parkfriedhöfe). W XIX w. prawie każde duże miasto europejskie miało swoje Miasto Umarłych, dzielnicę z "domami zmarłych". Powstają okazałe rodzinne grobowce, bogato dekorowane, projektowane często przez najlepszych architektów. Grób staje się także miejscem spoczynku członka wspólnoty narodowej, obywatela państwa narodowego. Apologia "wielkich zmarłych" obejmowała także naukowców, wynalazców, artystów. Pojawia się w tym czasie zjawisko wykorzystania śmierci w celu edukacji obywateli poprzez pokazanie chwalebnej przeszłości narodu. Cmentarz staje się zbiorowym pomnikiem wzbudzającym uczucia patriotyczne, demonstracją wspólnoty, narodu, np. Pere-Lachaise, Pierwszy Cmentarz w Atenach, Glasgow Necropolis. Cmentarz miejski stawał się ważnym, czasem jedynym, miejscem manifestowania tożsamości narodowej, odrębności etnicznej od grupy dominującej, np. Kerepesi w Budapeszcie (1847) i Mirogoj w Zagrzebiu (1876). W XX wieku nekropolie nie wróciły do centrów miast. Cmentarze straciły też na znaczeniu. Przestały pełnić wcześniejsze funkcje, choć pozostały miejscami pamięci, "kronikami miast". Ta degradacja była wynikiem zmian kulturowych, jakie dokonały się w połowie ubiegłego stulecia w "świecie Zachodu". Człowiek zachodu, nie licząc symulacyjnej rzeczywistości mediów, miał coraz mniejszy kontakt ze śmiercią. Dotyczy to także przestrzeni miejskich, przestrzeni konsumpcji. Od kilkunastu lat coraz wyraźniejsze poszukiwanie przestrzeni dla zmarłych we współczesnych metropoliach. Istniejące nekropolie są przepełnione. Wiele się zamyka ze względu na ograniczoną możliwość powiększania. Rosną ceny długoterminowych koncesji. Miejsce wspominania zmarłych, kultu przodków jest zagrożone. Na dwu ostatnich Międzynarodowych Biennale Architektury Współczesnej w Wenecji pokazano projekty, które podejmują ten problem, np. projekt "Ostatniego domu" z pawilonu Korei Południowej w 2006 r.

EN

The article is dedicated to the role and significance of urban cemeteries (primarily European) in Western culture in the last two centuries. This new form of burial places was formed in Europe circa 1750-1830. It was a consequence of the process of re-organisation of cities and the rationalisation of urban space. The issue of cemeteries was related to hygiene, but also public order disturbances. In the 19th century, cemeteries became a place of the death cult. This century also observed the phenomenon of exaltation about remembrance and a fascination with death, which related to the Romanticism and post-Romanticism sensitivity. The model of the park cemetery (rural cemeteries, Parkfriedhöfe) became popular in the 19th century. In the 19th century almost each European city had its City of the Dead, a district with "houses of the dead". This was the time of impressive family tombs, lavishly decorated and frequently designed by the best architects. A tomb also became a place of rest of members of national community, citizen of the national state. Apology of the "great deceased" also covered scientists, inventors and artists. Death also began to be used for citizens’ educational purposes - by demonstrating the glorious past of the nation. Cemeteries becomes a collective monument inspiring patriotic feelings, a demonstration of the community, of the nation, as for example Pere-Lachaise, the First Cemetery in Athens and Glasgow Necropolis. The urban cemetery became an important, and sometimes the only, place of manifesting national identity and ethnical separation from the dominating group, for example Kerepesi in Budapest (1847) and Mirogoj in Zagreb (1876). In the 20th century, necropolis did not return to the city centres. The significance of cemeteries also decreased. They ceased to fulfil their previous functions, however they remains places of remembrance, "chronicles of cities". This degradation was a consequence of cultural changes that took place in the middle of the last century in the Western world. Western man, excluding the simulative reality of media, had less contact with death. This also refers to urban space and places of consumption. For more than a decade, a more noticeable search for a space for the dead is observed in contemporary metropolises. The existing necropolis are overflowing. Many are closed due to limited expansion possibilities. The prices of long-term concessions are also growing. The place of remembering the dead, cult of ancestors is endangered. The last two International Biennales of Contemporary Architecture in Venice demonstrated designs that tackle this problem, such as the design of the "Last house" from the South Korean pavilion in 2006.

5

Barcelona od połowy XIX wieku do czasów obecnych. Od miasta przemysłowego do ponowoczesnej metropolii

Burno F.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2008

|

T. 53, z. 4

25-46

PL

Powstanie Eixample, w latach 60. XIX w., zapoczątkowało dynamiczny rozwój miasta w trzeciej ćwierci XIX w. Proces ten był jednak przede wszystkim wynikiem koniunktury gospodarczej. Jej szczyt przypadł na przełomie lat 70. i 80. W czasach Drugiej Rewolucji Przemysłowej Barcelona stała się jednym z najważniejszych w Europie ośrodków handlu z Ameryką Środkową i Południową, miejscem spekulacji giełdowej i produkcji tekstylnej. W mieście realną władzę miała już nie stara arystokracja, lecz nowa elita: bankierzy, agenci giełdowi, ale przede wszystkim członkowie dynastii barcelońskiej burżuazji. To przede wszystkim za ich pieniądze w latach około 1870-1910 powstawała nowa, przemysłowa aglomeracja. Równolegle z procesem urbanizacji i uprzemysłowienia Katalonii, w regionie narastały nastroje antykastylijskie i dążenia separatystyczne. Pod koniec tego stulecia "odrodzenie narodowe" było szerokim ruchem polityczno-kulturalnym. Na pierwszy plan wysuwa się nurt Modernisme, obecny kulturze katalońskiej w latach ok. 1880-1910. Wówczas jednym z najważniejszych form manifestowania odrębności stała się architektura. Architektoniczny "styl kataloński" był początkowo odmianą późnego historyzmu z motywami "narodowymi" i formami Mudéjar, później, bliżej końca wieku XIX, pojawiało się więcej wpływów Art Nouveau. Dla wykształcenia się ruchu katalońskiej awangardy architektonicznej istotny wpływ miało założenie w 1930 r. GATEPAC. Katalońską sekcją był GATCPAC. Głównymi członkami tej organizacji byli między innymi: Josep Lluís Sert, Josep Torres Clavé i Sixt Yllescas. Dynamiczne zmiany w sztuce zbiegły się z ważnymi wydarzeniami politycznymi. W 1931 r. w Hiszpanii powstała II Republika oraz autonomiczna Republika Katalonii. Na zlecenie władz powstał projekt przebudowy stolicy Katalonii (Pla Macia). Plany "funkcjonalistycznej Barcelony" wykonali w 1932 r. Sert i Torres, przy współpracy Le Corbusiera. Z tego projektu zrealizowano jedynie prototypowy blok-galeriowiec, tzw. "Casa-Bloc". "Druga fala" modernistów, z lat 50., zrzeszona była głównie w Grupie R (Grup R), działającej w latach 1951-1959. Najważniejszymi członkami tej organizacji byli między innymi: José Antonio Coderch i Oriol Bohigas. Z jednej strony architekci ci chcieli nawiązywać do tradycji GATCPAC, z drugiej deklarowali chęć stworzenia nowego modelu architektury - zarazem nowoczesnej i katalońskiej. Trzy lata po upadku reżimu Franco Katalonia odzyskała autonomię. Dla Barcelony był to początek niezwykle dynamicznego rozwoju. W latach 1986-91 podjęto wiele zakrojonych na szeroką skalę inwestycji. Prace budowlane skoncentrowały się w trzech miejscach: na wzgórzu Montjuic (Krąg Olimpijski), nabrzeżach (Wioska Olimpijska i nowy port) i w dzielnicach północnych. W stosunkowo krótkim czasie Barcelona dołączyła do grona wielkich ponowoczesnych metropolii. Stała się jednym z najważniejszych punktów na mapie globalnego przemysłu turystycznego. Dzięki konsekwentnym działaniom władz lokalnych, katalońskim architektom i licznym społecznym organizacjom, Barcelonie udało się uniknąć "disneylandyzacji", tematyzacji i prywatyzacji przestrzeni miejskiej oraz niekontrolowanego rozwoju.

EN

The establishment of the Eixample, in the 1860s, initiated dynamic the development of the city in the third quarter of the 19th century. However, this process was primarily a result of the economic boom whose peak fell at the end of the 1870's and beginning of 1880's. In the time of the second industrial revolution, Barcelona became one of the most important centres of trade with Central and South America in Europe, a place of stock exchange speculations and textile production. The real power in the city was held not by the old aristocracy, but also by the new elite: bankers, stock exchange agents, and first of all members of the dynasty of the Barcelonan bourgeoisie. It was primarily their money that around 1870-1910 built a new industrial agglomeration. The urbanisation and industrialisation process of Catalonia was in parallel accompanied by intensifying anti-Castilian moods and separatist aspirations in the region. At the end of this century, "national rebirth" was a broad political and cultural movement. The Modernisme trend, present in the Catalonian culture circa 1880-1910, came to the fore. At that time, architecture became one of the most important forms of manifesting identity. The architectural "Catalonian style" was initially a variation of late historism with national motives and "Mudéjar" forms, later, closer to the end of the 19th century, more Art Nouveau influences emerged. The development of the Catalonian architectural avant-garde movement was highly influence by the establishment of GATEPAC in1930. GATCPAC was the Catalonian section. The main members of this organisation included Josep Lluís Sert, Josep Torres Clavé and Sixt Yllescas. Dynamic changes in art coincided with vital political events. The 2nd Republic was established in 1931 in Spain and autonomic Republic Catalonia . The authorities ordered the project of rebuilding the capital of Catalonia (Pla Macia). The plans of "functionalistic Barcelona" were made in 1932 by Sert and Torres, in cooperation with Le Corbusier. From this project, only on prototype gallery building, the so called "Casa-Bloc" was realised. The "second wave" of modernists, from the fifties, was associated primarily with Group R (Grup R), operating in 1951-1959. The most important members of this organisation were José Antonio Coderch and Oriol Bohigas. On one hand, these architects wanted to refer to the GATCPAC tradition, on the other - they declared the will to create a new architecture model - both modern and Catalonian. Three years after the collapse of the Franco regime, Catalonia regained its autonomy. This was the beginning of an extremely dynamic development for Barcelona. In 1986-91, many large scale investments were undertaken. Construction works were focused in three places: on Montjuic hill (the Olympic Circle), the shore (Olympic village and new port), and in the Northern districts. In a relatively short time, Barcelona joined the group of large post-modernistic metropolises. It became one of the most important points on the map of the global tourist industry. Thanks to the consequent activities of local authorities, Catalonian architects, and numerous social organisations, Barcelona managed to avoid "disneylandation", thematisation, privatisation of urban space, and uncontrolled development.

6

Kościoły rzymskokatolickie kresów II Rzeczpospolitej

Burno F.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2005

|

T. 50, z. 3-4

115-142

EN

The goal of this article is to indicate the ideological contents of sacral architecture, in particular of Roman Catholic churches built on the Western and Eastern borderlands of the Second Republic of Poland. These were territories regained by Poland as a result of the military and diplomatic actions of 1918-1921, characterised by a large percentage of national minorities. The national identity of these territories was determined, to a large extent, by the religious factor. The Roman Catholic denomination of the Latin rites possessing, according to the Constitution of March 1921, primus inter pares status, was identified with Polish. Therefore, Roman Catholic churches were an element of the "strengthening Polish identity program in the borderland territories. They were one of the principal devices of pro-state propaganda. They legitimised Polish authorities on these territories, manifesting their Polish identity on par with representative state administration buildings. In the twenties, the continuation of tradition, accentuating the bond of the revived Poland before its decline and partition (by countries including Russia and Prussia) at the end of the 18th century, was emphasised mainly by the so-called "mansion house style" originating from the National Romanticism movement of the beginning of 20th century, and in representative buildings by serious, coarse forms of academic classicism. A similar situation took place in sacral architecture, with the so called "familiar style" (with roots similar to the "mansion house style"). Most frequently, inspiration came from "provincial" parish churches, mainly of baroque style, since this was the style associated with the period of the greatest magnificence of the old Republic of Poland. The Polish character of the Eastern Borderland territories in the twenties was attested by churches with stone underpinnings, buttresses, arcades, high roofs, and towers covered with spherical helmets with lanterns. In the Lvov voivodship, architects, inspired by the designs of Adolf Szyszko-Bohusz, additionally decorated these picturesque compositions with fancy volute gables. This "familiar" baroque was supported by the local authorities. Similar forms - picturesque, slightly modernised baroques forms - also prevailed in the Vilnius voivodship. In the Western voivodships of the Second Republic of Poland (see map) i.e. on the territory of the former Prussian sector, the baroque was identified as "Polish", in opposition to neo-gothic which was considered to be a "German" style. They wanted to oust the "Prussian" brick neo-gothic (Backsteingotic) dominating in the landscape, a reminder of German rule on these territories. In sacral architecture, eclectically combined baroque forms, closer to 19th century historism than early modernistic stylisations of the "familiar style" prevailed. These neo-baroque forms were popular, for example, in the second half of the twenties in the Silesian voivodship - the largest industrial region of the Second Republic of Poland. However, the most representative Roman Catholic churches erected in the twenties in the borderlands used classical forms, traditionally considered to be the best expression of the authority of power. Relatively fewer motives derived from the repertoire of classical forms may be found in the St. Peter's and St. Paul's Apostles church in Trembowla, Podole (A. Szyszko-Bohusz, 1923-1928); the general composition brings Roman architecture to mind. The architect achieved in this performance the impression of antiquity. He skilfully presented transformations to viewers - classicistic reconstruction of the Roman building which has a symbolic meaning (emphasising the durability of Polish culture on this territory). Construction of the cathedral in Katowice (from 1927, Zygmunt Gawlik and Franciszek Mączyński), capital of the Silesian voivodship, was also a political manifestation. Architects gave this construction an attire of slightly modernised classicism, enriched with baroque motives. The main, never constructed, accent of the building was intended to be the very high tambour of the dome covering the central part, thanks to which the entire structure would dominate the city panorama. The ideological content of this building is evident. The cathedral was supposed to evidence the durability, stability and power of the Polish authority in this territory. A similar message, relating to the Roman Pantheon, was carried by the monumental church of Missionaries in Bydgoszcz (Adam Ballenstedt, from 1924). At the end of the twenties and beginning of the thirties, modern forms, inspired by expressionism, functionalism, and Auguste Perret's structuralism, were more and more boldly introduced to sacral architecture. However, both clergy and state authority preferred moderately modem compromise solutions. Church constructing in the thirties, as well as architecture in general, was dominated by monumental forms, reflecting the New Tradition trend (K. Frampton). The "Polish identity" of the borderlands in this period were not supposed to be strengthened by churches, whose forms directly referred to historical styles, but were impressive reinforced concrete churches - monuments, places of worship strongly impressing audiences with their scale and mass and occasionally by the expression of accumulated blocks. These types of solutions were introduced en masse in the Silesian voivodship, where they enjoyed both the acceptance of the clergy and the support of civil authorities, who at the end of twenties started to create a modern image for this dynamically developing region. Neo-baroque forms proved inappropriate for this purpose. Churches of the Polish part of Upper Silesia, from approximately 1929-39, designed by architects including Jan Affa and Henryk Gambiec, combined modem stylisation with more traditional solutions. For example, in the church of St. Joseph in Świętochłowice-Zgoda (from 1931), Affa used the traditional layout of a basilica church with a tall tower at the axis. The entire composition consists of strongly geometrised blocks, giving away the influence of functionalistic architecture (however, softened by streamlined forms). The political context of sacral architecture was also important in the Pomerania voivodship. In the twenties, baroque-derived forms were willingly applied, as in the Eastern Borderline and Upper Silesia. However, from the beginning of 1930, these slightly modernised historical forms started to be replaced with moderately modern and, at the same time, strongly monumental, solutions. The most important sacral construction of Pomerania was intended to be the Sea Basilica in Gdynia - modern, port city of the Second Republic of Poland, built from scratch. The design of Bohdan Pniewski, from 1923, assumed the erection of a huge reinforced concrete cathedral" with three high towers - "masts" visible from far away. In the thirties, architecture in the Pomerania voividship was suppose not only to legitimise the Polish authorities on this territory, but also - as in Upper Silesia - to be evidence of the region's development and to enhance its modern image. Compositions consisting of simple, harmoniously linked blocks of monumental expression prevailed in sacral and civil architecture at the time. Good examples include the churches of Stefan Cybichowski, for example in Hel (1931-1933) and in Tczew (1932-1936). One of the most impressive Catholic churches built in the Second Republic of Poland - St. Wojciech church in Starogard Gdański (Kazimierz Ulatowski, 1933-1939) was also intended to have propaganda functions. This church can be considered as one of the best examples of monumental sacred architecture of the thirties in Poland. It skilfully combined tradition with modernity. The impression of dignity and power was achieved by the operation of a mass of stereo metric blocks, smooth surfaces deprived of wall articulation. However, the church's dominant feature was the dome, relating to the Italian Renaissance. Propaganda functions were also fulfilled by monumental churches erected in the thirties in Lvov (the largest city of the Eastern and Southern borderlands), usually located on hills and uplands; the soaring belfries of monumental churches were supposed to dominate the domes of orthodox churches. In the thirties, these modem forms, although relating to the traditions of church construction, were applied especially willingly in the design of churches dedicated for territories situated East from Lvov, covered by the official policy program of strengthening Polish character of these land (Wołyń and Podole). The local sacral architecture was dominated by compact, strongly geometrised forms with high, detached belfries. The monumental effect was achieved in these constructions by exposing large surfaces of smooth walls, frequently opened up with narrow holes. A good example of a Catholic church which was intended to be a symbol of the Polish statehood in Wołyń (populated by less than 30% Poles) is the church in Sarny - one of the new borderline military and official colonies, designed by Władysław Stachoń and built in 1935-1939. The architect based the composition of this structure on the play of static blocks - two prisms: a massive trunk with a slender belfry tower sitting on it. This composition was also applied in the church in Potasznia (Otton Fedak, 1936-1939). These powerfully majestic churches, filled with pathos, were supposed to express the state's stability, integrity and strength. They were intended to be legible signs both for Polish settlers and the Ukrainian minority (however, it should be said, actually the majority).