Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Intoksykacja środowiska przyrodniczego w sąsiedztwie punktowego źródła emisji miedzi na przykładzie Huty Miasteczko Śląskie

Kowol J., Stempin M., Rochel R., Bebek M., Mitko K., Kwapuliński J.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2017

|

Nr 12

491--495

PL

Celem pracy było okreslenie roli emisji punktowego źródła na obszar przeciwzawietrzny. Przedmiotem badań były gleby i 23 gatunki roślin, które zostały podzielone na części morfologiczne. Zawartość miedzi w próbkach oznaczono metoda płomieniowej atomowej spektrofotometrii absorbcyjnej. Występowanie miedzi w roślinach zależy od położenia siedliska względem huty jako punktowego źródła emisji.Uzyskane w trakcie badań spostrzeżenia wskazują że: 1. Procedura badań nad migracją metali w środowisku przyrodniczym (opad atmosferyczny – gleba – roślina) powinna uwzględniać określenie biodostępności form miedzi w glebie oraz w poszczególnych częściach morfologicznych roślin leczniczych. 2. Bardzo dobrym bioindykatorem w ocenie wpływu oddziaływania zakładów przetwórstwa rud ołowiowo-cynkowych jest pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) wykorzystując zawartość miedzi odpowiadającą 10 percentylowi i średniej geometrycznej. 3. Rolę emisji związków miedzi ze źródła punktowego (Huta Miasteczko Śląskie) dobrze odwzorowują zawartości miedzi w strumieniu zanieczyszczeń napływających zgodnie z „różą wiatrów” (pyłomierz ruchomy) oraz z wybranych kierunków geograficznych (pyłomierz kierunkowy stały).

EN

The aim of the study was to determine the role of emission of one point source on the area from the leeward side. The objects of the study were soils and 23 plants, which had been divided into morphological parts. The copper contents in the samples were determined by fl ame atomic absorption spectrophotometry. The occurrence of copper in plants depends on the location of the habitat from the steelworks as a point source of emission. Findings obtained during the study indicate that: 1. The research procedure on migration of metals in the natural environment (precipitation – soil – plant) should take into account the determination of bioavailability of copper forms in soil and in particular morphological parts of medicinal plants. 2. A very good bioindicator for the assessment of the impact of lead and zinc ores processing plants is the nettle (Urtica dioica L.) using copper contents corresponding to the 10 percentile and to the geometric mean values. 3. A role of emission of copper compounds from a point source (Zincworks in Miasteczko Slaskie) in a good way can be illustrated by copper contents in the stream of pollution coming in accordance with both the rose of winds (a mobile dust meter) and from selected geographical directions (a directional dust meter).

2

Imisja związków miedzi w zasięgu oddziaływania punktowego źródła emisji huty cynku w Miasteczku Śląskim (województwo śląskie)

Stempin M., Rochel R., Kowol J., Nogaj E., Bebek M., Mitko K., Kwapuliński J.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2016

|

Nr 8

297--302

PL

Określono imisję i emisję związków miedzi w zasięgu oddziaływania punktowego źródła emisji pyłów huty cynku. Celem badan było uzyskanie przestrzennego obrazu występowania związków miedzi w środowisku przyrodniczym po przeciwzawietrznej stronie w opadzie kierunkowym oraz ustalenie specjalnych form występowania miedzi w glebie. Ustalono, że wpływ huty cynku w Miasteczku Śląskim (woj. śląskie) obejmuje także obszar po przeciwzawietrznej stronie. Ogólne zasoby związków miedzi w odniesieniu do roślin stanowią rozpuszczalne związki w opadach atmosferycznych, formy miedzi bezpośrednio biodostępne (forma wymienna i odsorbowalna) i potencjalnie biodostępne np. przy obniżeniu pH gleby (węglany, połączenia organiczne). Zawartości jonów miedzi odpowiadające średniej geometrycznej w opadzie całkowitym i w opadzie kierunkowym stanowią układ odniesienia do śledzenia zmian stopnia narażenia środowiska przyrodniczego, bowiem miedź jest pierwiastkiem charakterystycznym dla emisji zakładów przetwórstwa rud ołowiowo-cynkowych.

EN

Imission and emission of copper compounds in the range of impact of a point source of dust emission Zincworks in Miasteczko Slaskie (The Upper Silesia region) were defined. The aim of the research was to obtain a spatial image of the occurrence of copper compounds in natural environment on a leeward side of the directional dustfall and to determine the special forms of copper which occur in the soil. It was found that the impact of Zincworks in Miasteczko Slaskie comprises also the area of the leeward side. General resources of copper compounds for plants include: soluble copper compounds in precipitations, copper directly bioavailable forms (exchangeable and adsorbable) and potentially bioavailable, for example by lowering the pH value of the soil (carbonates, organic compounds). Copper ion contents corresponding to the geometric mean for total dustfall and directional dustfall constitute a reference system to observe the changes of the degree of environmental hazard, because copper is a characteristic element for the emission coming from chemical plants processing lead and zinc ores.

3

Antagonism between lead and zinc ions in plants

Musielińska R., Kowol J., Kwapuliński J., Rochel R.

Archives of Environmental Protection

|

2016

|

Vol. 42, no. 2

78--91

EN

The article presents the results of research which describes antagonism between Pb-Zn in selected plant species from the area of Czestochowa – Mirow district (north-western part of the Czestochowa Upland). There were analyzed changes in the ratio of Pb/Zn in different organs of the tested plants as a function of the Zn content changes. The content of metals in the plants and the soil was determined using atomic absorption spectrophotometry AAS. In all organs of the plants there was observed antagonistic decrease of Pb uptake and accumulation, resulting from the increase in the concentration Zn. Antagonism between Zn and Pb in roots of the tested plants occurred at Zn content of 200–600 μg/g. In turn, antagonism in stems and flowers occurred at lower contents of zinc (100–180 μg/g). In leaves, antagonism between Pb and Zn occurred when Zn was present at the level of 300–800 μg/g. Ex definition of the analyses confirm the presence of antagonism of lead with regard to high levels of Zn. The study also confirmed that the degree of antagonism depends on the plant species.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań opisujące występowanie antagonizmu pomiędzy Pb-Zn w wybranych gatunkach roślin z terenu Częstochowy – dzielnica Mirów (północno-zachodnia część Wyżyny Częstochowskiej). Analizowano zmiany ilorazu zawartości Pb/Zn w poszczególnych organach badanych roślin jako funkcję zmian zawartości Zn. Zawartość metali w roślinach i w glebie została określona metodą atomowej spektrofotometrii absorpcyjnej AAS. We wszystkich organach roślin obserwowano antagonistyczny spadek pobierania i kumulacji Pb, będący skutkiem wzrostu koncentracji Zn. Antagonizm między Zn i Pb w korzeniach badanych roślin występował przy zawartości Zn 200–600 μg/g. Z kolei w łodygach i w kwiatach, antagonizm występował przy niższych zawartościach cynku (100–180 μg/g). W liściach antagonizm pomiędzy Pb i Zn pojawiał się w przypadku obecności Zn na poziomie zawartości 300–800 μg/g. Szczegółowe wyniki analiz potwierdzają obecność antagonizmu ołowiu w niektórych roślinach, w odniesieniu do dużych zawartości cynku. Badania potwierdziły także, że stopnień antagonizmu zależy od gatunku rośliny.

4

Zmiana zawartości wybranych metali w wodach powierzchniowych i w sąsiedztwie składowiska popiołów elektrownianych

Kwapuliński J., Rochel R., Bebek M., Mitko K., Trzcionka A., Swoboda M., Fulczyk T., Stykowska E., Musielińska R., Szady B.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2014

|

Nr 9

360--363

PL

Gwałtowny rozwój przemysłu energetycznego i wydobywczego skutkuje powstawaniem nowych składowisk odpadów ze spalania węgla kamiennego, które są bardzo uciążliwe dla środowiska. Ustalono, że składowisko odpadów niekorzystnie wpływają na skład jakościowy i ilościowy poszczególnych „geochemicznych krajobrazów” i są przyczyną ich degradacji. W odległości 100 i 2500 m zawartości molibdenu w pyle (ng/g) wynosiły odpowiednio wokół składowiska odpadów elektrownianych w Knurowie 3566 i 509, składowiska Szczygłowice 230 i 80, w Halembie 140 i 20.

EN

Rapid development of the energetic and extractive industry results in creating of the new dumping yards from the burned hard coal that are very destructive for the natural environment. The dumping yards influence unprofitably on the qualitative and quantitative composition of the particular “geochemical landscapes” and are the reasons of the degradation of the environment. In the 100 and 250 m away the molybdenum contents in the ash (ng/G) were equaled accordingly around the dumping yards from power stations in: Knurów 3566 and 309 Szczyglowice 230 and 80 Halemba 140 and 20.

5

Dyskryminacja ołowiu w roślinach przez wapń i magnez

Musielińska R., Kowol J., Kwapuliński J., Rochel R., Oleś U.

Ekologia i Technika

|

2014

|

R. 22, nr 3

106--110

PL

Analizując występowanie ołowiu, wapnia i magnezu w grupie wybranych gatunków roślin nie można pominąć kwestii potencjalnych interakcji w roślinie między tymi pierwiastkami. Efektem przebiegu procesu ich kumulacji w poszczególnych częściach morfologicznych roślin może być dyskryminacja jednych kosztem obecności pozostałych. Ponieważ reakcje antagonistyczne dla układów Pb-Ca oraz Pb-Mg szeroko omawiane są w literaturze tematu, dlatego podjęto próbę analizy zmian ilorazu Pb/Ca i Pb/Mg w częściach morfologicznych 60 badanych gatunków roślin w odniesieniu do zmieniających się ilości Ca oraz Mg w glebie. Przeprowadzone badania potwierdziły dyskryminację ołowiu w roślinach, którego poziom pozostaje charakterystyczny dla danego gatunku, jako rezultat obecności Ca i Mg w glebie. Zawartość ołowiu w roślinach oznaczono za pomocą spektrofotometru Pye Unicam SP9 z dokładnością 0,01 µg/g. Dyskryminacja ołowiu w korzeniach wybranych gatunków roślin tytułem dużych zawartości wapnia w glebie ma miejsce w zakresie 6-8 tys. µg/g. Przy zawartości wapnia w granicach 6-8 tys. µg/g w glebie jony ołowiu dyskryminowane są w łodygach, a w zakresie stężeń wapnia od 10-24 tyś. µg/g jony ołowiu dyskryminowane są w kwiatach badanych gatunków roślin. Własności dyskryminacyjne jonów ołowiu występują przy zawartości magnezu w glebie 2-3,5 tys. µg/g; z kolei dyskryminacja jonów ołowiu w łodygach wybranych gatunków roślin występowała przy zawartości magnezu rzędu 2-4 tys. µg/g w glebie. Dyskryminacje jonów ołowiu ze względu na obecność magnezu 5-8 tys. µg/g dotyczyły kwiatów wszystkich badanych roślin, natomiast antagonistyczne reakcje Pb-Mg w liściach wybranych roślin, występowały przy poziomie magnezu w glebie 4-8 tys. µg/g. Szczegółowe wyniki analiz dla poszczególnych 60 gatunków roślin potwierdzają obecność procesów dyskryminacji ołowiu w odniesieniu do dużych zawartości Ca, Mg w glebie.

EN

Analyzing the presence of lead, calcium and magnesium in a group of selected plant species one cannot disregard the issue of potential interactions in the plant between these elements. The process of accumulation of these elements in different morphological parts of the plants may result in the discrimination of some of them at the expense of the presence of the others. As the antagonist reactions for Pb and Pb-Ca-Mg are widely discussed in the literature, therefore, there has been taken an attempt to analyze the changes in ratio of Pb/Pb and Ca/Mg in morphological parts of 60 tested plant species in relation to varying amounts of Ca and Mg in the soil. The study confirmed the discrimination of lead in plants, the level of which is characteristic for a given species, as a result of the presence of Ca and Mg in the soil. The lead content in plants was determined with the use of Pye Unicam SP9 spectrophotometer to an accuracy of 0.01 µg/g. Discrimination of lead in roots of some plant species by way of high levels of calcium in the soil takes place in the range of 6-8 thousand µg/g. When the calcium content is in the range of 6-8 thousand µg/g in the soil lead ions are discriminated against in stems, and when the calcium concentration is in the range of 10-24 thousand µg/g lead ions are discriminated against in flowers of the tested plant species. Discriminatory properties of lead ions occur when the magnesium content in the soil is 2-3.5 thousand µg/g; in turn, discrimination of lead ions in stems of the selected plant species occurred when the magnesium content was 2-4 thousand µg/g in the soil. Discriminations of lead ions due to the presence of magnesium of 5-8 thousand µg/g referred to flowers of all the tested plants, while antagonistic reactions of Pb -Mg in leaves of some plants, occurred at the level of magnesium in the soil of 4-8 thousand µg/g. Detailed results of the analysis for each of the 60 species of plants confirm the presence of lead discrimination processes with regard to large quantities of Ca Mg in the soil.

6

Charakterystyka ekotoksykologiczna środowiska przyrodniczego w zasięgu oddziaływania punktowego źródła emisji niklu

Rochel R., Kwapuliński J., Kowol J., Zielonka M., Librowska G., Suchecka D., Jabłecka D.

Journal of Ecology and Health

|

2011

|

R. 15, nr 1

13-18

PL

Celem badań była analiza przydatności wybranych gatunków roślin dla ocen ekotoksykologicznych, dotyczących środowiska przyrodniczego pozostającego pod wpływem lokalnej emisji hutniczej. Zawartość niklu w poszczególnych częściach morfologicznych roślin oraz w poszczególnych specjacyjnych formach występowania niklu w glebie oznaczono metodą płomieniową AAS z dokładnością do 0,01 ?g/g. Charakterystyka ekotoksykologiczna pozwala ocenić stopień intoksykacji w układzie gleba-roślina na przykładzie pokrzywy i nawłoci.

EN

The aim of study was to analyze the suitability of selected plant species for the verification of the estimation ecotoxicological assessments, regarding the natural environment under the influence of local smelting emissions. Nickel was determined using flame method AAS in individual morphological parts of plants with occuracy 0,01g/g and in speciation individual forms of occurrence of nickel in soil. Ecotoxicological characteristic can be estimated the degree of intoxication in the system soil - plants, for example stinging nettle and goldenrod.

7

Mechanizm pobierania metali ciężkich przez rośliny z gleby

Kwapuliński J., Rochel R., Michalewska A., Dunat J.

Problemy Ekologii

|

2010

|

R. 14, nr 2

66-71

PL

W pracy omówiono mechanizmy intoksykacji i kumulacji pierwiastków z gleby przez roślinę. Dotychczas znane zjawisko pobierania rozpoznano dla Pb, Cd, Zn, As, Cu, Fe, Mn. Znajomość omówionych przemian biochemicznych pozwala zrozumieć możliwość potencjalnego znaczenia fizjologicznego lub chemotoksycznego danego pierwiastka dla roślin.

EN

The study presents the mechanisms of intoxication and accumulation of elements from soil in plants. Up-to-date the phenomenon has been investigated for Pb, Cd, Zn, As, Cu, Fe, Mn. The knowledge of the discussed biochemical processes allows for a better understanding of the potential physiological or chemotoxical impact of a given element on plants.

8

Dystrybucja biopierwiastków w roślinie

Kwapuliński J., Rochel R., Michalewska A., Dunat J.

Problemy Ekologii

|

2010

|

R. 14, nr 1

17-21

PL

W pracy omówiono zagadnienia ilustrujące rozmieszczenie wybranych pierwiastków w roślinie a wśród nich losy jonów w komórce roślinnej, procesy chelatowania jonów w cytoplazmie, rolę białek opiekuńczych w dystrybucji jonów metali oraz zjawisko wewnątrzkomórkowej kompartmentacji jonów metali. Ponadto przybliżono mechanizmy warunkujące bliski i daleki transport jonów metali w organizmach roślinnych. Poszczególne fragmenty ilustrują specjalnie wybrane z piśmiennictwa schematy.

EN

Issues addressing the distribution of selected elements in a plant are discussed including the fate of ions in a plant cell, ion chelating processes in cytoplasm, role of chaperones in the distribution of metal ions as well as the phenomenon of intracellular compartmentation of metal ions. Additionally, the mechanisms which determine long and short distance transport in plant organisms are presented. Individual fragments are illustrated on diagrams selected from literature sources.

9

Wyznaczanie udziału form bezpośrednio i potencjalnie biodostępnych niklu w glebie

Kwapuliński J., Królak E., Rochel R., Zielonka M., Kapusta D.

Ekologia i Technika

|

2009

|

R. 17, nr 4

146-150

PL

W pracy przedstawiono ogólny obraz zmian zawartości niklu w glebie w funkcji zmian zawartości bezpośrednio i potencjalnie biodostępnych form. Prostoliniowy zakres zmian wskazują na proporcjonalną obecność tych form w glebie. Porównanie współczynników k1 i k2 sugeruje także większe znaczenie w cyklu migracji Ni na formy jonowymienne i adsorbowalne. Ponadto opisano znaczenie stopnia biodostępności niklu w glebie. W przypadku obecności kwaśnych deszczy formy potencjalnie biodostępne mogą zwiększyć ogólną zawartość Ni w glebie. Zakres znaczenia formy bezpośrednio biodostępnej jest nieco mniejszy.

EN

In the paper mainly the changes nickel contents in soil in function of the changes directly and indirectly were presented. Rectilinear range of the changes suggest on proportional presence these form in soil. The comparison of factor k1 and k2 indicate also on greater important in cycle of migration of nickel for exchangeable and adsorbed ion. Moreover detailed described the degree of important bioavailability nickel in soil. In cause occurrence acid rains the potential bioavailability can to increase the total nickel contents in soil. The range of important directly bioavailability forms is somewhat minor.

10

Kryteria oceny zmian zawartości niklu w środowisku przyrodniczym w zasięgu wpływu punktowego źródła emisji

Rochel R., Kwapuliński J., Zielonka K., Griger D., Wiaderkiewicz J., Kmak-Kapusta D., Jablecka D., Surma M.

Ekologia i Technika

|

2009

|

R. 17, nr 4

140-145

PL

Wartości współczynnika specyficznej kumulacji dla badanych roślin zebranych w zasięgu emisji huty Miasteczka Śląskiego w porównaniu do wartości obserwowanych dla roślin z terenów Tatrzańskiego Parku Narodowego są większe od 50 do 320 razy [7]. Porównanie to dotyczy tylko przeciętnej zawartości pierwiastka w danym gatunku roślin (n = 10) występujących na danym terenie. Dla oceny zmian w środowisku przyrodniczym, nadaje się współczynnik specyficznej kumulacji niklu ustalony dla pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.), jako gatunku wszędobylskiego.

EN

The factor of specific accumulation for collected plants in range of influence of emission Miasteczko Śląskie smelter in comparison to observed values for plants from Tatra National Park are greater about 50-320 times. The comparison concerning only average element content in given species of plants (n = 10), occurring on this areas. For estimation of the changes in environment applicate one factor of specific accumulation of nickel, established for Urtica dioica L., as everywhere species.

11

Współwystępowanie metali w roślinie i glebie na terenie przemysłowym i rekreacyjnym na przykładzie pokrzywy zwyczajnej

Rochel R., Kwapuliński J., Morawiec-Brukiewicz A., Suchy A., Wojtanowska M., Surma M.

Ekologia i Technika

|

2008

|

R. 16, nr 3

114-119

PL

Przeprowadzono oznaczenie zawartości metali ciężkich: Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb i Zn w korzeniu pokrzywy zwyczajnej zebranej z terenu przemysłowego i rekreacyjnego. Zawartość metali ciężkich oznaczono we wszystkich próbkach oznaczono spektrofotometrycznie metodą AAS. Wykrywalność metody AAS wynosiła O, mg/g. Wykonano analizę specjacyjna gleby, dzięki której wyróżniono następujące formy metali: wymienną, zaadsorbowana, połączeń organicznych, węglanów, siarczków. Przeprowadzono badanie zależności współwystępowania metali w różnych elementach środowiska.

EN

Content of the following heavy metals: Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb and Zn in the root of the Common Nettle was determined. The plant samples were collected from the industrial and recreation areas. The method applied was atomic absorption spectrometric (AAS) method with the detection limit equal O, lug/g. The speciation analysis was conducted and the following metal forms were single out: exchangeable, adsorbed, organic, carbonate and sulphide. Metals coexistence in various elements of environment was also analyzed.

12

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) jako bioindykator

Rochel R., Kwapuliński J., Morawiec-Brukiewicz A., Suchy A., Wojtanowska E., Surma M.

Ekologia i Technika

|

2008

|

R. 16, nr 2

52-59

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zawartości Pb, Cd, Ni, Co, Cr, Mn, Zn, Fe, Cu, Na, K, Ca, i Mg w kumulowanych części naziemnej, liściu, łodydze i korzeniu pokrzywy zwyczajnej pochodzącej z terenów przemysłowych (Górnego Śląska) oraz terenów rekreacyjnych (Beskidu Śląskiego i Wyżyny Śląskiej). Wszystkie metale oznaczono metodą absorpcyjnej spektrofotometrii płomieniowej AAS. Pokrzywa zwyczaj na posiada cechy bioindykatora zanieczyszczonego środowiska przyrodniczego. Najwyższe wartości Pb stwierdzono w korzeniu -217,11 ug/g .Udział pierwiastków fizjologicznych Na, K, Ca i Mg jest większy w surowcu pochodzącym z terenów rekreacyjnych.

EN

This work addresses Common Nettle (Urtica dioica} in the context of its bioindication properties and a level of metals accumulation in the plant. The content of Pb, Cd, Ni, Co, Cr, Mn, Zn, Fe, Cu, Na, K, Ca and Mg was determined in the shoot, leaf, stem and root of samples collected from industrial areas of Upper Silesia (Górny Śląsk) and recreation areas of Silesian Beskid Mountains (Beskid Śląski) and the Silesian Upland (Wyżyna Śląska). The determining method for all the metals was flame Atomie Absorption Spectrophotometry (AAS). Common Nettle has proven to be a suitable bioindicator of environmental pollution. The highest concentration of Pb (217, 11 ug/g) was found in the root. Physiological elements (Na. K, Ca and Mg) were more concentrated in a material from recreation areas than from the industrial ones.

13

Model wymiany pierwiastków chemicznych w ekosystemach wodnych

Kwapuliński J., Brodziak B., Rochel R., Szilman M., Mirosławski J., Kosterska E., Halejak B.

Problemy Ekologii

|

2007

|

R. 11, nr 1

35-40

PL

W pracy przedstawiono założenia modelu wymiany metali w układzie osad denny - woda - roślinność wodna. Rozważania rozwiązań modelu przeprowadzono dla różnych warunków szybkości wymiany i danej charakterystyki zbiornika.

EN

In this paper mainly purpose of model of exchange methods in system: bottom - water - plants. The things of solution this model for different condition of speed exchange and given hydrobiological characters of reservoir.

14

Wykorzystanie analizy specjacyjnej do określenia biodostępności związków chromu, miedzi i kobaltu w glebie

Rochel R., Kwapuliński J.

Ekologia i Technika

|

2007

|

R. 15, nr 6

260-266

PL

Analizowano wykorzystanie badań specjacyjnych do oceny biodostępności wybranych metali ciężkich. Określono zawartość związków chromu, kobaltu i miedzi w glebie pochodzącej terenów znajdujących się w zasięgu oddziaływania zakładów hutniczych. Glebę zbierano na terenie Bukowna, Miasteczka Śląskiego, Katowic - Szopienic i Sosnowca. Badano emisję zarówno z zakładów hutnictwa metali żelaznych jak i nieżelaznych. Określono ogólną zawartość związków chromu, kobaltu i miedzi w glebie. Analizę specjacyjna przeprowadzono metodą Rudd'a. Określono sześć form chemicznych związków badanych metali. Szczególną uwagę zwrócono na występowanie badanych metali w formach cechujących się dużą biodostępnością - wymiennej i zaadsorbowalnej. Zawartość związków chromu, kobaltu i miedzi w glebie oznaczono za pomocą metody AAS. Rezultaty badań wykazały, że na badanym terenie występowanie związków chromu, kobaltu i miedzi jest zróżnicowane.

EN

The analysis to use sequential extraction to evaluation bioaccesible to choose heavy metals. Describe of chromium, cobalt and copper compounds in soil from areas located in rangę influence of metallurgical plant. The soil was sampled on the Bukowno, Miasteczko Śląskie, Katowice-Szopienice and Sosnowiec areas. Investigated of metals emission from iron metallurgical plant and zinc smelter. Describe the total concentration of chromium, cobalt and copper compounds in soil. Sequential extraction was take of Rudd's method. Describe six chemical form of investigation metal compounds. Especially to pay attention to occurrence in high bioaccesible forms investigated metals - exchangeable and adsorbed. Chromium, cobalt and copper compounds content in soil was determinated use AAS method. The results of research shows that occurrence chromium, cobalt and copper compounds in soil from investigated areas is diverse.

15

Zawartość manganu i żelaza w różnych gatunkach grzybów na terenie południowej Polski

Mirosławski J., Kowol J., Kwapuliński J., Linkarczyk-Paszek G., Paukszto A., Rochel R., Łuckoś J.

Problemy Ekologii

|

2005

|

R. 9, nr 6

309-313

PL

Celem pracy było określenie zdolności do kumulowania manganu i żelaza różnych gatunków grzybów, rosnących w ekosystemach leśnych będących w zasięgu oddziaływania emisji przemysłowej. Próbki 24 różnych gatunków grzybów pochodziły z 4 miejscowości leżących w okolicy lasów: Hałcnów, Kobiór, Pszczyna, Wapienica. Miejscowości te leżą w bezpośrednim sąsiedztwie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i Rybnickiego Okręgu Węglowego. Taka liczebność gatunkowa i lokalizacja poboru próbek grzybów umożliwiła określić rolę właściwości gatunkowych oraz uwarunkowań topograficzno-fizjograficznych w procesach intoksykacji grzybów manganem i żelazem. Próbki grzybów pobierano od lipca do września 2002 roku. Próbki badanych grzybów dzielono na kapelusz i trzon, w których oznaczano zawartość Mn i Fe metoda płomieniową AAS. W przypadku Mn, największą ilość tego pierwiastka oznaczono w sromotniku bezwstydnym pobranym w Hałcnowie - 618,8 žgMn/g s.m. (w kapeluszu) i 197,1 žgMn/g s.m. (w trzonie). W przypadku Fe, największa ilość tego pierwiastka oznaczono w trzonach: muchomora mglejarka - 3860,9 žgFe/g s.m., krowiaka aksamitnego - 2572,8 žgFe/g s.m., gołąbka merowskiego - 1291,0 žgFe/g s.m. zebranych w Wapienicy, oraz w trzonie gołąbka czarniawego pozyskanego w Hałcnowie - 3646,3 žgFe/g s.m. Większe ilości Mn i Fe znajdują się, w większości przypadków, w trzonie badanych gatunków grzybów. Największe ilości Mn i Fe występowały w grzybach zebranych w Hałcnowie i w Wapienicy.

EN

The qualification of ability was the aim of work to accumulating manganese and iron of different the mushrooms' species, growing in forest being in range ecosystems the influence of industrial emission. They sample 24 the different species the mushrooms came from from 4 locality lying in neighbourhood of forests: Hałcnów, Kobiór, Pszczyna, Wapienica. Localities these lie in direct neighbourhood of Górnośląski Okręg Przemysłowy and Rybnicki Okręg Węglowy. Such made possible to qualify the part of choice proprieties as well as conditioning the choice number and location of recruitment of samples mushrooms the topographical-physiographical in processes of the mushrooms' intoxication the manganese and iron. Mushrooms' samples were taken since July till September 2002 year. It studied mushrooms' samples were distributed was on hat and trunk content in which was marked Mn and Fe by flame AAS method. It in case Mn, the largest quantity of this element was marked was in Phallus impudicus taken in Hałcnów - 618,8 žgMn/g d.w. (in hat) and 197,1 žgMn/g d.w. (in trunk). It Fe, the largest quantity of this element in case was marked was in trunks: Amanita fulva - 3860,9 žgFe/g d.w., Paxillus atrotomentosus - 2572,8 žgFe/g d.w., Russula mairei - 1291,0 žgFe/g d.w. gathered in Wapienica, as well as in trunk Russula nigricans gain over in Hałcnow - 3646,3 ž gFe/g d.w. The larger quantities Mn and Fe they find oneself, in majority the cases, in trunk of studied species the mushrooms. They the largest quantities Mn and Fe stepped out in mushrooms gathered in Hałcnów and in Wapienica.

16

Intoksykacja surowców roślin leczniczych metalami ciężkimi w świetle obowiązujących uregulowań ustawodawczych oraz zaleceń WHO

Kwapuliński J., Michalewska A., Rochel R., Kowol J.

Problemy Ekologii

|

2005

|

R. 9, nr 4

202-204

PL

Bogata oferta przemysłu zielarskiego oraz rosnący popyt na jego artykuły stwarza konieczność ustawicznego monitorowania stężeń zanieczyszczeń, w tym metali ciężkich w aspekcie zmiany ich zawartości w roślinach leczniczych, w porównaniu do biologicznie dopuszczalnych stężeń w roślinach, szczególnie w odniesieniu do rosnącej degradacji środowiska naturalnego. Poddane analizie surowce roślin leczniczych i uprawnych pod kątem ich kontaminacji metalami ciężkimi i ewentualnego wykorzystania do produkcji mieszanek leczniczych, wskazują na występowanie niektórych gatunków roślin leczniczych i ich specyficzne powinowactwo do określonych pierwiastków np. Cd, Pb, Zn czy Cu. Ponadto stanowią cenne źródło informacji w opracowaniu norm określających dopuszczalny poziom zawartości niektórych metali ciężkich.

EN

A rich offer of the herb industry together with an increasing demand for its products create a necessity for a continuous monitoring of contaminants concentrations including heavy metals in the aspect of heavy metal concentration changes in medicinal plants compared to the biologically permissible concentrations especially when referred to an increasing degradation of the natural environment. Analyses of medicinal and cultivated plants material from the viewpoint of heavy metal contamination and potential utilization as component of medicinal mixtures indicated that some of the medicinal species were correlated with specific elements e.g.: Cd , Pb, Zn or Cu. Additionally the analyses may serve as a valuable source of information in setting up permissible levels for the contents of some heavy metals.

17

Występowanie cynku w roślinach leczniczych i glebie w warunkach jego dużej permanentnej emisji. Na przykładzie Huty Cynku "Miasteczko Śląskie"

Rochel R., Kwapuliński J., Paukszto A., Kowol J., Mirosławski J., Ahnert B., Trzcionka J., Goszyk E., Linkarczyk G.

Problemy Ekologii

|

2003

|

R. 7, nr 5

222-226

PL

Praca przedstawia wyniki badań nad zawartością cynku w pięciu roślinach leczniczych i glebie z okolic huty cynku ,,Miasteczko Śląskie". Badania były prowadzone w 2001 roku i obejmowały 8 stanowisk badawczych. Zawartość cynku w roślinach i glebie określono za pomocą metody AAS. Głównym celem badań było określenie zmian zawartości cynku w różnych częściach roślin w zależności od odległości od emitera. Największą zawartość cynku stwierdzono na stanowiskach położonych w bezpośrednim sąsiedztwie huty. Zawartość cynku zmniejszała się wraz ze wzrostem odległości od huty a największe jej wartości zanotowano na stanowiskach położonych na wschód od huty.

EN

The researches were carried out on 8 positions in 2001 year. Concentrations of zinc in plants and soil were determined by AAS method. The content of zinc in relation to distance of the source of emission and for different parts of the plants was the mainly purpose estimated. The zinc contents changed in wide range. The highest accumulation of zinc was found on positions in the vicinity near zinc smelter "Miasteczko Śląskie". The higher concentrations of zinc were established for the east direction from the zinc smelter and its were reduced with the growth of distance from the source of emission.

18

Określenie imisji kierunkowej cynku w Beskidzie Śląskim na przykładzie Brennej

Paukszto A., Kwapuliński J., Rochel R.

Problemy Ekologii

|

2003

|

R. 7, nr 4

185-188

PL

Głównym celem niniejszej pracy było uzyskanie kompleksowych danych dotyczących występowania cynku w opadzie kierunkowym pyłu. Próbki były zbierane w Brennej, która jest znana ze swoich walorów rekreacyjnych, w następujących okresach: 1992-1996 i 1999-2000. Zawartość cynku oznaczono metodą AAS. Zawartość rozpuszczalnych związków cynku w opadzie kierunkowym pyłu była wyższa w drugim okresie w porównaniu do okresu pierwszego. Przeciwną zależność stwierdzono dla nierozpuszczalnych związków cynku w opadzie kierunkowym pyłu. Rezultaty uzyskane w czasie od 1992-2000 pokazują, że oprócz emisji daleko sięgającej najważniejszym źródłem zanieczyszczenia cynkiem środowiska przyrodniczego Brennej jest emisja lokalna.

EN

The purpose of this work was to obtain the complex data of the occurrence of zinc in dust directional emission.The samples were collected in Brenna village, which in known for very good recreational conditions, is three samplers, in the period: 1992-1996 and 1999-2000. The zinc content in collected samples was determined by method AAS. The water-soluble compounds of zinc concentrations in dust directional fall-out were higher in the second period of research than in the first period. It was in reverse than in the event of the water-insoluble compounds of Zn concentrations in dust directional emission. The obtained results during the period from 1992 to 2000 show the local emission was the main source of contamination of the environment in Brenna by the compounds of zinc and the long term emission was the important source of contamination by these compounds, too.

19

Metale ciężkie w składzie mineralnym roślin leczniczych

Kwapuliński J., Mirosławski J., Wiechuła D., Nogaj E., Rochel R., Iwanek K.

Problemy Ekologii

|

1998

|

R. 2, nr 3

101-105

PL

W pracy przedstawiono wyniki zawartości niektórych metali w różnych roślinach leczniczych. Zawartość Cr, Ni, Mn, Co, Cu, Fe oznaczono metodą AAS. Niektóre z badanych roślin leczniczych zawierają znaczne ilości badanych metali i mogą być źródłem dodatkowego ładunku tych metali w organiźmie człowieka.

EN

In the papers results of occurrence of some heavy metals in the different medicinal plants are presented. The content of the heavy metals were determined by atomic spectrometric absorption. Some plants contains the great concentration Cr, Ni, Mn, Co, Cu, Fe. These medicinal plants may be the source additional loads of some heavy metals in human organisms.