Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Modelowe badania degradacji wybranych pestycydów w próbkach ścieków procesowych

Grynkiewicz M., Dembska G., Sapota G., Flasińska A., Wiśniewski S., Aftanas B., Kowalska E.

Ekologia i Technika

|

2008

|

R. 16, nr 3

106-113

PL

W Zakładzie Ochrony Środowiska Instytutu Morskiego w Gdańsku badano procesy degradacji ścieków procesowych uzyskanych przy produkcji preparatów pestycydowych. Oznaczano związki z grupy pestycydów fosforoorganicznych i karbaminianowych: propoksur, dichlorofos, karbofuran, malation, paration, karbaryl, chlorfenwln-fos i fenitrotion oraz pestycydów chloroorganicznych: p,p'-DDT, p,p'-DDD, metoksychlor, p,p'-DDE, aldry-na, dieldryna, endryna, aldehyd endryny. Oznaczenia ilościowe wykonano przy zastosowaniu chromatografu gazowego z detektorem masowym (GC-MS) oraz z detektorem wychwytu elektronów (GC-ECD). Izolację i wzbogacanie analitów wykonano metodą ekstrakcji do fazy stałej. W wyniku fotolizy degradacji uległo średnio 79% pestycydów chloroorganicznych i 90 % fosforoorganicznych i karbaminianowych w próbkach ścieków surowych, odpowiednio 95 % i 98 % dla ścieków po sedymentacji oraz 99% i 99% dla ścieków po koagulacji. Efektywność oczyszczania ścieków po koagulacji i fotodegradacji z wprowadzeniem adsorpcji na węglu aktywowanym była bardzo wysoka, rzędu 100%. Suma stężeń pestycydów chloroorganicznych w badanych ściekach - wyniosła poniżej 0,01 ug/dm3, wartość sumy stężeń pestycydów fosforoorganicznych i karbaminianowych - 2,59 ug/dm3.

EN

In the laboratory of the Department of Environment Protection (Maritime Institute in Gdańsk) was investigated the degradation process in wastes from pesticides production. The analysed substances of phosphoorganic and carbamine pesticides were: dichlorvos, carbofuran, malathion, parathion, carbaryl, chlorfenvinphos and phenitrothion. Among the chloroorganic pesticides p,p'-DDE, methoxychlor, aldrin, dieldrin, endrin and endrin aldehyde were determined. The quantitative analyses were executed on the gaś chromatograph with mass detector (GC/MS) and electron capture detector (ECD). The solid phase extraction (SPE) was used to isolation and enrichment of analytes. In the photolysis of uncertified wastes 79% of chloroorganic pesticides and 90% of phosphoorganic and carbamine pesticides were degradated. In wastes after sedimentation 95% of chloroorganic pesticides and 98% of phosphoorganic and carbamine pesticides were degradated. In wastes after coagulation 99% of all analysed pesticides were degradated. The efficiency of clean up the wastes after coagulation and photodegradation on the active carbon was very high, up to 100%. In analysed wastes the sum of concentrations of chloroorganic pesticides was under 0.01 mg/ dm3 and 2,59 mg/dm3 of phosphoorganic and carbamine pesticides.

2

Sterowanie jakością podczas pobierania próbek wód podziemnych

Grynkiewicz M., Dembska G., Sapota G., Flasińska A., Wiśniewski S., Aftanas B.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2008

|

Vol. 15, nr 4

513-528

PL

Systematyczna kontrola jakości pobierania próbek pozwala na bieżąco eliminować błędy związane z procesem pobierania, transportu i przechowywania próbek, a tym samym zwiększa zaufanie do wyników oznaczeń wykonywanych w laboratorium. W Zakładzie Ochrony Środowiska Instytutu Morskiego w Gdańsku kontrolę jakości pobierania próbek wód podziemnych przeprowadzono według zasad ujętych w akredytowanej procedurze badawczej zgodnej z normą PN-ISO 5667-14 (dotyczącej zapewnienia jakości podczas pobierania próbek wód środowiskowych i postępowania z nimi), obejmującej: a) pobieranie próbek powtarzanych jako sprawdzenie precyzji pobierania próbek, b) badanie terenowych próbek ślepych w celu monitorowania źródeł kontaminacji próbek, c) stosowanie próbek z dodatkiem analitu do kontroli jakości w celu zbadania trwałości próbki w czasie transportowania i przechowywania, Dla wyznaczenia błędów poszczególnych etapów procesu pobierania próbek wykonano 180 analiz wody, w których oznaczono: ołów, miedź, cynk, nikiel, kadm, chrom, żelazo, mangan, sód, potas, wapń i magnez. Oznaczenia wykonano metodą spektrometrii emisyjnej z plazmą wzbudzoną indukcyjnie. Przeprowadzona kontrola jakości nie wykazała żadnych znaczących błędów związanych z pobieraniem próbek wód podziemnych oraz ich transportowaniem i przechowywaniem.

EN

Running systematic quality check controls of collecting samples allows controlling this process and at the same time eliminating errors connected with the process of collecting samples, transport and maintenance of samples; it also increases the level of trust of clients to researches conducted in laboratory. In Department of Environmental Protection, Maritime Institute in Gdańsk the quality check control of collecting the samples of underground waters was conducted according to rules included in accredited research procedure based on the norm PN-ISO 5667-14 (concerning assurance of proper quality during collecting of samples of environmental waters and managing with them), including: collecting of repeated samples as a check of precision of collecting them, performing field blanks in order to supervise the sources of sample contamination, using samples with the addition of analyte to control the quality in order to examine durability of the sample during transportation and maintenance. In order to determine the precision of particular stages of the samples collection process there were performed 180 analysis of water, in which there were determined following metals: lead, copper, zinc, nickel, cadmium, chromium, iron, manganese, sodium, potassium, calcium, magnesium. The determinations were performed using the method of emission spectrometry with inductively coupled plasma. Performed quality check control did not show any essential errors connected with collecting the samples of underground waters, transporting them and with their maintenance.

3

Metale w wodach powierzchniowych na obszarach zurbanizowanych w okolicy Gdańska

Dembska G., Grynkiewicz M., Wiśniewski S., Aftanas B.

Wiadomości Chemiczne

|

2006

|

[Z] 60, 3-4

301-320

EN

The objective of the work was to assess the degree of pollution of running surface waters in the Gdańsk Municipality by heavy metals, and to attempt an evaluation of the impact of these waters on heavy metals load in the Gulf of Gdańsk waters. Investigations were carried out at 22 measurement stations, located on 14 flows (5 rivers, 5 streams, 2 rain water collectors and 2 channels), which either directly ("Kołobrzeska" collector and its tributary rain water collector from Brzeźno, and Jelitkowski Stream and its tributary Rynarzewski Stream) or indirectly (through flows discharging into the Martwa Vistula) discharge into the Gulf. Measurements were carried out once every month in the period April--October 2004. Water samples were tested for content of the following elements: Pb, Cu, Zn, Ni, Cd, Cr, As, Hg, Fe, Mn, Ca, Mg, B, Ba, Sr, Ag, Al, V, Co. Mercury was determined by atomic absorption, cold vapour technique. Ali the other elements were determined by emission spectrometry with inductive excited plasma The work included also an assessment of the quality of investigated surface waters (from the point of view of heavy metals content) in accordance with regulations in force, and chemical-metric analysis of obtained results. The carried out investigations of heavy metals content in open water flows in the Gdańsk Municipality are of practical and research value especially for the investigated area. It was found that quality class of the flows depended mainly on the concentrations of: Hg, Fe, Mu, Ca, Mg and Al, and the most often occurring elements in the Class V waters were Fe and Al. Therefore, extending monitoring of open water flows in the Gdańsk Municipality to include also Ca, Mg, Fe, Mn, Al should be seriously considered, since their concentrations, as has been shown in the present work, may have a significant influence on the quality of these waters.

4

Metale śladowe w osadach portowych

Dembska G., Grynkiewicz M., Wiśniewski S., Aftanas B.

Przegląd Komunalny

|

2006

|

nr 9

77-78

PL

Metale ciężkie migrujące z otoczenia do wód powierzchniowych deponowane są głównie w osadach dennych. Pomimo chwilowego unieruchomienia stanowią one potencjalne zagrożenie dla życia biologicznego w danym zbiorniku, bowiem w sprzyjających warunkach (zmiana pH, Eh, zasolenia, temperatury może nastąpić ich uwolnienie z osadu do toni wodnej, wniknięcie do łańcucha troficznego ekosystemu i w efekcie ponowne uruchomienie ich obiegu w środowisku.

5

Ocena jakości osadów dennych pobieranych w strefie brzegowej Zatoki Gdańskiej na podstawie zawartości analitów z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych

Grynkiewicz M., Dembska G., Wiśniewski S., Aftanas B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr S2

285-294

PL

Ochrona Bałtyku przed zanieczyszczeniem jest jednym z najważniejszych zadań postawionych przed państwami basenu Morza Bałtyckiego. Problem ten ma duże znaczenie z punktu widzenia ochrony środowiska, ale także biorąc pod uwagę walory rekreacyjne, estetyczne i turystyczne. Duże zagrożenie dla ekosystemu morskiego stanowią osady denne pochodzące z Zatoki Gdańskiej. Osady te ze względu na bliskość portów, stoczni oraz ujścia rzek są zanieczyszczone metalami ciężkimi, wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi PAH, polichlorowanymi bifenylami (PCB), pestycydami, związkami ropopochodnymi oraz fenolami. W przedstawionych badaniach oznaczono stężenia analitów z grupy PAH oraz zawartość substancji organicznej w próbkach osadów dennych pobranych w strefie brzegowej Zatoki Gdaiiskiej. Największe oznaczane stężenia poszczególnych badanych związków wynosity: naftylen 1,858 mg/kg, acenaftalen 0,280 mo/kg, acenaften 0,764 mg/kg, fluoren 0,964 mg/kg, fenantren 1,821 mg/k.g, antracen 0,707 mg/kg, fluoranten 2,231 mg/kg, piren 2,056 mg/kg, benzo[a]antracen 1,637 mg/kg, chryzen 1,816 mg/kg, benzo[bjfluoranten 2,389 mg/kg, benzo[k]fluoranten 1,535 mg/kg, benzo[a]piren 2,276 mg/kg, indeno[1.2,3-c,d]piren 2,070 mg/kg, dibenzo[a,h]antracen 0,767 mg/kg benzo[g,h,i]perylen 2,109 mg/kg. Zawartość materii organicznej w analizowanych próbkach wahała się od 0,24 do 27,66%. Z matematycznej obróbki danych wynika, że wartość stężenia sumy oznaczanych związków zależy w 82% od zawartości materii organicznej w próbkach osadów dennych (współczynnik determinacji R2 = 0.82). Po przeprowadzeniu transformacji zmiennych zgodnie ze wzorem matematycznym x' = log(x) otrzymano wykres korelacyjny liniowej zależności pomiędzy zmienną zależną i zmienną objaśniającą z wartością współczynnika determinacji R2 = 0,92 (współczynnik korelacji r = 0,96).

EN

Pollution protection of the Baltic Sea is one of the key tasks standing before the Baltic Sea Region states. This is an important problem not only from the environmental point of view, but also it is important for the recreation, aesthetic and touristic values of the region. Dumped in the sea bottom sediments from port basins are a significant danger to the whole marine ecosystem. These sediments are polluted with heavy metals, polycyclic aromatic hydrocarbons PAHs, polychlorinated biphenyls PCBs, pesticides. oil related compounds and phenols. The concentration of compounds from the PAHs group and amount of organic substances in the samples of bottom sediments, taken from littoral zone of Gdansk Bay have been determined. The hiohest concentrations have been: naphthalene 1.858 mg/ka, acenaphthylene 0.280 mg/kg, acenaphthene 0.764 mg/kg, fluorene 0.964 mg/kg, phenanthrene 1.821 mg/kg, anthracene 0.707 mg/kg, fluoranthene 2.231 mg/kg, pyrene 2,056 mglkgbenm[a]anthracene 1.637 mg/kg, chrysene 1.816 mg/kg, benzo[b]fluoranthene 2.389 ma/kg, benzo[k]fluoranthene 1.535 mg/kg, benzo[a]pyrene 2.276 mg/kg, indeno(1,2,3-c,d)pyrene 2.070 mg/kg, dibenzo[a,h]anthracene 0.767 mg/kg, benzo[g,h,i]perylene 2.109 mg/kg. The amount of organic matter in the analysed samples have been from 0.24 to 27.66%. From mathematical analysis of data it results that the value of concentration of the PAHs group depended in 82% on the samples of bottom sediments (coefficient of determination R[to 2] = 0.82). After conducting the transformation of variables according to the mathematic formula x' = log(x), it resulted the linear correlation dependence between the dependent variable and explanatory variable with the value of coefficient of determination R[to 2] = 0.92 (coefficient of correlation r = 0.96).

6

Zanieczyszczenie wód opadowych i spływnych związkami z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych

Grynkiewicz M., Dembska G., Wiśniewski S., Aftanas B.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2005

|

Vol. 39 nr 6

206-211

7

Fizyczno-chemiczne rozpoznanie stanu klapowiska Gdańsk, jako miejsca deponowania urobku czerpalnego z akwenów morskich

Dembska G., Grynkiewicz M., Wiśniewski S., Aftanas B.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

2004

|

Vol. 38 nr 1

10-19

PL

Urobek czerpalny z akwenów morskich pochodzi głównie z pogłębiania kanałów portowych oraz torów podejściowych do portów jak również prac inwestycyjnych prowadzonych na obszarach morskich. W basenach portowych przyrost grubości warstwy osadu powstałej w wyniku sedymentacji jest stosunkowo duży np. w Porcie Gdańskim wynosi 7 cm/rok. Dla porównania w Morzu Bałtyckim przyrost ten jest rzędu 0,1-0,2 mm/rok. Wobec tak szybkiego przyrostu osadu istnieje konieczność stałego pogłębiania torów wodnych i kanałów portowych do takich głębokości, aby mogły one spełniać funkcje portów handlowych i portów schronienia oraz aby zachować bezpieczeństwo nawigacyjne przypływających statków. Wiąże się to z wydobywaniem znacznych ilości osadów dennych. Wydobyty urobek czerpalny (w zależności od jego rodzaju i stopnia zanieczyszczenia) może być gospodarczo wykorzystany, odkładany na polach refulacyjnych lub zatapiany na wydzielonych obszarach dna morskiego - tzw. klapowiskach. Ponowne umieszczenie w wodach powierzchniowych zanieczyszczonego urobku może stwarzać potencjalne zagrożenie dla życia biologicznego w danym zbiorniku, bowiem w sprzyjających warunkach może nastąpić uwolnienie zanieczyszczeń z osadu do toni wodnej, wniknięcie do łańcucha troficznego ekosystemu i w efekcie ponowne uruchomienie ich obiegu w środowisku. Zanieczyszczony urobek może powodować redukcję lub eliminację wielu gatunków ważnych ekologicznie lub mających znaczenie użytkowe. Celowe wydaje się więc monitorowanie klapowisk. W niniejszej pracy podjęliśmy próbę wstępnej analizy osadów na klapowisku - Gdańsk, która może być początkiem jego monitoringu. Materiał do badań stanowiły osady pobrane w 2002 roku z terenu klapowiska. Pobrano je sondą wibracyjną o przekroju 10 cm ze statku Dr Lubecki. Dla potrzeb określenia następstw ekologicznych spowodowanych oddziaływaniem tych osadów na środowisko morskie Zatoki Gdańskiej, w badanym osadzie określono zawartości całkowitej i labilnej formy metali ciężkich (As, Cr, Zn, Cd, Cu, Ni, Pb, Hg), substancji biogenicznych oraz zawartości substancji organicznych: niepolarnych węglowodorów alifatycznych, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), i polichlorowanych bifenyli (PCB).

EN

Spoil dredged from the sea areas originates mainly from the maintenance dredging of port and approach channels and from dredging due to new construction investments made in the sea areas. In port basins, the thickness of the deposits grows due to sedimentation, and is relatively high, e.g.: 7 cm/year in the Port of Gdańsk compared to the rate of sedimentation in the Baltic Sea in the order of 0.1-0.2 mm/year. Because of so high deposition rates, the approach channels and port basins must be regularly dredged to depths allowing their proper operation as merchant ports or ports of refuge, and to ensure safety of navigation of ships entering the ports. Depending on its type and degree of pollution, the dredged spoil may be economically used, placed in landfills or dumped in designated areas of the seabed - the so-called dumping grounds. Dumping of polluted spoil may pose a potential risk to the biological life in a given area of the sea, since in favourable conditions pollutants may be released from the deposit into the water and enter into the trophic chain of the ecosystem. As a result the pollutants may again start circulating in the environment. Polluted dredging spoil may negatively impact or even eliminate many ecologically or economically important species. Therefore monitoring of the dumping sites is highly advisable. The presented work attempts at an initial analysis of the deposits in the Gdansk dumping ground, which could then serve as a starting point of setting up the monitoring of that site. The investigated material consisted of deposits sampled from the dumping ground in the year 2002. The samples were taken by the Dr. Lubecki research vessel, using a vibration sounder of 10 cm diameter. In order to assess the ecological impact caused by these deposits on the marine environment of the Gulf of Gdańsk, various grain size fractions of the investigated deposit were analysed for the total content of heavy metals (As, Cr, Zn, Cd, Cu, Ni, Pb, Hg) and their labile forms, biogenic substance content and the content of organic substances: non-polarised aliphatic hydrocarbons, polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) and polychlorinated biphenyles (PCB) were determined.

8

Opracowanie procedury oznaczania związków butylocyny w osadach dennych

Grynkiewicz M., Dembska G., Wiśniewski S., Aftanas B.

Inżynieria Morska i Geotechnika

|

2004

|

nr 3

138-141

PL

Procedura izolacji i wzbogacania analitów z grupy związków cynoorganicznych z próbek osadów dennych. Ustalenie możliwości zastosowania metody chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią masową do oznaczania trójbutylocyny (TBT), monobutylocyny (MBT) i dibutylocyny (DBT) w próbkach osadów dennych. Związki o charakterze antropogennym, wykazują zdolność do sorpcji w osadach dennych.

EN

A procedure for extracting and determination of butylin compounds from sediment samples. Verification of gas chromatography and mass spectometry based methods for its use to a determination of tributyltin (TBT), monobutyltin (MBT) and dibutyltin (DBT) in sediment samples. These compounds reveal ability for sorption in sediments.

9

Occurence of volatile halogenoorganic compounds in precipitation in an urban area in Tricity (Gdańsk-Gdynia-Sopot)

Grynkiewicz M., Polkowska Ż., Namieśnik J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 12

1383--1386

EN

Results of determination of the levels of volatile organohalogen compounds (VOXs) in precipitation from an urbanregion were presented. VOXs were determined in precipitation samples by gas chromatography, using direct aqueous injection (DAI) of the samples into the capillary column and electron capture detection (ECD).

PL

Głównym zagrożeniem dla środowiska i zdrowia ludzkiego są organiczne związki pochodzenia antropogennego, do których należą: wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, pestycydy, lotne związki fluorowcoorganiczne oraz węglowodory ropopochodne. Szczególne znaczenie wśród zanieczyszczeń pochodzenia antropogennego mają lotne związki fluorowcoorganiczne, do których zalicza się trihalogenometany (THM). Związki z tej grupy wykorzystuje się głównie jako rozpuszczalniki, środki oczyszczające i odtłuszczające, modyfikatory polimeryzacji i środki chłodnicze. Istotnym ich źródłem jest także proces bielenia masy drzewnej oraz chlorowanie wody zawierającej ligniny i spalanie odpadów PCW. Do środowiska związki te przenikają w postaci par, a następnie wraz z opadami deszczu i śniegu przedostają się do wód, powodując ich trwałe zanieczyszczenie. Zawartość związków z tej grupy w wodach i powietrzu zależy od warunków klimatycznych panujących na danym obszarze. Ulegają one wypłukiwaniu przez deszcze oraz ulatnianiu się podczas długich okresów ciepłej pogody. Z powodu znacznej trwałości lotnych związków fluorowcoorganicznych ich obecność można stwierdzić we wszystkich rodzajach wód: w wodach pitnych, powierzchniowych, głębinowych, deszczowych i morskich, a także w materiale biologicznym (mocz, krew). Lotne związki fluorowcoorganiczne oznaczane były w próbkach wód opadowych pobieranych bezpośrednio podczas opadu deszczu lub śniegu w dwóch miejscach na terenie Trójmiasta przez okres czterech miesięcy (od stycznia do kwietnia 2000). Próbka pobierano do butelek szklanych i analizowano natychmiast po przetransportowaniu do laboratorium. Oznaczanie zawartości lotnych związków fluoroorganicznych w próbkach wód opadowych przeprowadzano przy zastosowaniu metody bezpośredniego nastrzyku próbki (DAI - Direct Aqueous Injection) do kolumny kapilarnej, chromatografu gazowego i oznaczano za pomocą detektora wychwytu elektronów (ECD - Electron Capture Detector). W próbkach zebranych w okresie od stycznia do kwietnia 2000 r. wykryto następujące lotne związki lluorowcoorganiczne: CHCl3, CCl4, CHBrCl2 + C2HCl3, CH2Cl2. Związkiem, który występował na najwyższych poziomach stężeń najczęściej, był chloroform. Większe stężenia tetrachlorku węgla oraz sumy dichlorobromometanu i trichloroetanu występowały w próbkach opadów deszczowych pobranych w okresie zimowym, natomiast w marcu i kwietniu oznaczono tylko chloroform.

10

Ionic chromatographic studies on intercorrelation between cooccuring ions in precipitation waters in the area of Tricity (Poland)

Polkowska Ż., Astel A., Grynkiewicz M., Namieśnik J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 11

1245-1249

EN

The Tricity region (Gdańsk, Sopot, Gdynia) is a highly urbanised area. The high concentration of industry over a small area is serious threat to atmospheric air. The analysis of emission enables differentiation of emission sources. The most important are substances formed during fuel combustion to produce electric energy and heat. 80% emission of sulphur dioxide, nitrogen dioxide, dust, carbon monoxide and carbon soot comes from Gdańsk and Gdynia, the main centres of agglomeration. Besides large heat and power generating plants located in these cities there are a number of small boiler plants in residential areas which constitute certain environmental nuisance because they are quite numerous (several hundred objects) and generally not equipped in pollutants abatement systems and often wrongly operated. In this work are presented the results of monitoring and assessment of environmental pollution of the Tricity region, based on analysis of precipitation waters.

PL

Obszar Trójmiasta (Gdańsk, Sopot, Gdynia) jest terenem bardzo zurbanizowanym. Duża koncentracja przemysłu na małej powierzchni stanowi poważne zagrożenie dla powietrza atmosferycznego. Analiza emisji zanieczyszczeń wskazuje na zróżnicowanie ich źródeł. Najważniejsze są substancje, które tworzą się podczas energetycznego spalania paliw. 80% emisji ditlenku siarki, ditlenku azotu, pyłu, tlenku węgla i sadzy węglowej pochodzi z Gdańska i Gdyni, głównych centrów aglomeracji. Poza ciepłem i energią produkowaną przez elektrownie, na terenie Trójmiasta znajduje się wiele małych kotłowni przydomowych, których działalność stanowi duże zagrożenie dla środowiska głównie ze względu na ich liczbę (około kilkuset obiektów), brak systemów oczyszczania spalin oraz złą obsługę. W pracy przedstawiono wyniki monitoringu i ocenę zanieczyszczeń środowiska w regionie Trójmiasta oparte na analizie wód opadowych.

11

Pobieranie próbek opadów atmosferycznych do analizy. Opis stosowanych próbników

Grynkiewicz M., Polkowska Ż., Namieśnik J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2002

|

Vol. 9, nr 8

853-867

PL

Dokonano przeglądu różnych typów próbników stosowanych do pobierania próbek opadów atmosferycznych (wody deszczowe, mgła, wody spływne). Zaprezentowano urządzenia o różnym stopniu automatyzacji, od najprostszych konstrukcji do urządzeń kosztownych i wysoce zautomatyzowanych. W wielu publikacjach pomijane są informacje o stosowanej metodyce pobierania próbek oraz o położeniu stanowiska obserwacyjnego. Informacje te są jednak niezbędne, gdyż wybór miejsca i sposób pobierania próbek opadów atmosferycznych warunkuje prawidłowy, możliwy do porównania z innymi, wynik analiz fizykalnych i chemicznych.

EN

The several types of collectors, designed for collecting samples of atmospheric precipitation (rain water, fag, run-off water) have been reviewed. In many publications, information regarding methods of collecting the samples and locations of positions for observation are missed. However, these informations are indispensable, because selection of place and method of collecting samples of atmospheric precipitation guarantees correct result of chemical and physical analysis, then that are comparable with others.

12

Rainwater quality as the indicator of atmosferic pollution in the Gdańsk-Sopot-Gdynia tricity (Poland)

Polkowska Ż., Grynkiewicz M., Astel A., Namieśnik J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2001

|

Vol. 8, nr 8-9

893-903

EN

Pollutants emitted to the air tan be scavenged by atmospheric precipitation. The abundance of various pollutants in precipitation sampIes (rain, snow and fag) tan thus be related to air quality. Precipitation samlies were collected throughout the Gdańsk-Sopot-Gdynia Tricity, a large urban agglomeration in northen Poland. Sampling stations were located at ten sites, differing with respect to the vicinity of pollution sources. SampIes were collected on a monthly basis, from January to December of 1999. Spectrophotometric methods were applied for the determination of the parameters selected. The following ions were determined in 157 sampIes collected: NH4+, Cl-, Fe2+, Fe3+, PO3-, AL3+, N02-, SO42-, F-, N03-, K+, Na+, Mg2+ and Ca2+. Apart from the concentrations of the individual analytes, the pH and electrolytic conductivity of the samples were also determined. The results obtained were presented as concentrations [mg/dm3] and deposition [kg/ha]. Additional insight was gained by correlating the results with the frequency of occurrence of winds blowing from the particular direction and with temperature at the sampling sites. Atmospheric precipitation resulted in deposition of the foIlowing amounts of poIlutants [kg/ha]: - in winter: N03- - 2.78, P043- - 0.16, SO42- - 6.26, NH4+ - 0.78, F- - 0.24, Cl- - 3.3; - in spring: N03- - 7.70, P043- - 0.43, SO42- - 9.22, NH4+ - 1.04, F- - 0.33, CL- - 4.37; - in summer: N03- - 2.76, PO43- - 0.24, SO42- - 8.92, NH4+ - 0.51, F- - 0.56, Cl- 2.7; - in autumn: N03- - 1.24, P043- - 0.114,SO42- - 2.07, NH4+ - 0.39, F- - 0.14, Cl- - 1.83; - 1st quarter '99: N03- - 6.75, P043- - 0.13, SO42- - 52.46, NH4+ - 1.26, F- - 0.27, Cl- - 4.54.

PL

Zanieczyszczenia emitowane do powietrza atmosferycznego są z niego usuwane razem z opadami atmosferycznymi. Ilość różnego typu zanieczyszczeń obecnych w próbkach opadów (deszcz, śnieg, mgła) można powiązać ze stanem powietrza atmosferycznego. Przedmiotem badań były opady zebrane na terenie d aglomeracji miejskiej jaką stanowi Trójmiasto. Stacje pobierania próbek wód opadowych zlokalizowanie w dziesięciu punktach Trójmiasta, zróżnicowanych pod względem sąsiedztwa obiektów, których działalność gospodarcza jest uciążliwa dla środowiska. Próbki były pobierane i analizowane w cyklach miesięcznych od stycznia do grudnia 1999 roku. Do oznaczania wybranych parametrów stosowano metody spektrofotometryczne. Pobrane próbki (łącznie 157) analizowano na zawartość jonów: N03-, N02-, SO42-, F-, AL3+, Cl-, NH4+, PO43-, Fe2+, Na+, Ca2+, K+ i Mg2+. Pomiar stężeń poszczególnych analitów połączony był z pomiarem pH i przewodności elektrolitycznej próbek wodnych. Uzyskane wyniki przedstawiono w postaci stężeń [mg/dm3] i depozycji [kg/ha]. Miarodajne informacje uzyskano po ich integracji z analizą częstotliwości występowania wiatrów z określonych kierunków geograficznych i temperatury na omawianym terenie. Wraz z opadami atmosferycznymi do podłoża rejonów badań wprowadzonych zostało m. in. (w kg/ha): -w porze zimowej: NO3- - 2,78, PO43- - 0,16, SO42- - 6.26, NH4+ - 0,78, F- - 0,24, Cl- - 3,3; - w porze wiosennej: NO3- - 7,70, PO43- - 0,43, SO42- -9,22, NH4+ - 1,04, F- -0,33, Cl- - 4,37; - w porze letniej: NO3- - 2,76, PO43- - 0,24, SO42- - 8,92, NH4+ - 0,51, F- - 0,56, Cl- - 2,7; - w porze jesiennej: NO3- - 1,24, PO43- - 0,11, SO42- - 2,07, NH4+ - 0,39, F- - 0,14, Cl- - 1,83.

13

Pesticides in precipitation in the Gdansk region (Poland)

Grynkiewicz M., Polkowska Ż., Namieśnik J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2001

|

Vol. 8, nr 8-9

833-839

EN

Selected organonitrogen, organophosphorus and organochlorine pesticides have been determined in precipitation samples collected at ten sites in the Gdansk region (northern Poland) over a period of one year (1998). Compounds which were detected most often included simazine (0.11-5.80 ng/dm3 fenitrothion (0.1-2.10 ng/dm3) chlorfenvinfos (0.1-1.30 ng/dm3), [gamma]-HCH (0.012-5.06 ng/dm3), heptachlor epoxide (0.05-3.28 ng/dm3) and aldrin (0.02-3.28 ng/dm3). The pesticide concentrations in precipitation samples revealed seasonal fluctuations, with higher concentrations observed during the application periods (June and July). The concentrations observed were also affected by the inflow of polluted air masses from the southwest. The total pesticide concentration in the precipitation samples was strongly related to the abundance of green areas in the vicinity of the sampling sites. A weak correlation was also found between the total concentration of organonitrogen and organophosphorus pesticides, and the total concentration of organochlorine pesticides in the samples collected.

PL

Pestycydy azoto-, fosforo- i chloroorganiczne były oznaczane w póbkach opadów atmosferycznych zbieranych w 10 stacjach pobierania próbek na terenie Gdańska przez okres roku (1998). Najczęściej oznaczano następujące związki: symazę (0,11-5,80ng/dm3), fenitrotion (0,1-2,10 ng/dm3) chlorfenwinfos (0,1-1,30 ng/dm3) oraz [gamma]-HCH (0,012-5,06 ng/dm3), epoksyd heptachloru (0,05-3,28 ng/dm3) i aldrynę (0,02-3,28 ng/dm3). Stężenia pestycydów w próbkach wód opadowych podlegają wahaniom sezonowym. Większe wartości stężenia tych związków zaobserwowano w okresie oprysków pól uprawnych, sadów i lasów (czerwiec i lipiec). Na poziom zawartości pestycydów w deszczu ma także duży wpływ transport mas powietrza z rejonów południowo-zachodnich (przeważające kierunki wiatrów na terenie pobierania próbek to południowo-zachodnie i zachodnie) niosących ze sobą całą gamę zanieczyszczeń.

14

Effect of toxic substances present in gasoline and emitted from the catalytic converters on the quality of runoff waters from roads with high traffic intensity in the Gdańsk-Sopot-Gdynia tricity (Poland)

Polkowska Ż., Grynkiewicz M., Zabiegała B., Astel A., Namieśnik J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2001

|

Vol. 8, nr 8-9

885-891

EN

Atmospheric precipitation plays an important role in scavenging pollutants emitted with exhaust gases (nitrogen, carbon and sulphur oxides, hydrocarbons, lead). Rain droplets dissolve and scavenge gases and aerosols together with chemical compounds contained in them. Once the droplets reach the ground, they either flow as runoff waters or penetrate the ground and supply groundwater. The piper presents the results of monitoring and evaluation of the degree of environment pollution in the Gdańsk-Sopot-Gdynia Tricity, based on the analysis of runoff waters from roads with high traffic intensity. Organic compounds and inorganic ions, including petroleum hydrocarbons, organohalogen compounds, sulphates, nitrates, nitrites, chlorides, phosphates and ammonium were determined in the samples. Runoff waters were collected at five sites located on major communication routes of the Gdańsk city. Samples were collected with a polymeric scoop into dark glass bottles. Sampling was carried out either on the day when it rained, or the day after. Runoff waters were analysed immediately after reaching the laboratory. Gas and ion chromatography were applied for the analysis.

PL

Przedstawiono badania związane z monitoringiem i oceną stopnia zanieczyszczenia środowiska na terenie Trójmiasta na podstawie analizy wód spływnych z arterii o dużym ruchu pojazdów mechanicznych na zawartość wybranych związków organicznych i jonów nieorganicznych, takich jak: węglowodory ropopochodne, węglowodory chlorowcoorganiczne, siarczany, azotany, azotyny, chlorki, fosforany i jony amonowe. Wody spływne pobierane były w pięciu punktach głównych arterii ulicznych na terenie miasta Gdańska. Próbki były pobierane za pomocą czerpaka z tworzywa polimerowego do butli z ciemnego szkła. Pobieranie próbek odbywało się w dniu opadu lub dzień po nim. Próbki wód spływnych były analizowane natychmiast po dostarczeniu do laboratorium. W badaniach wykorzystano techniki chromatografii gazowej i chromatografii jonowej.

15

Determination of volatile organohalogen compounds and petroleum hydrocarbons in rain water and snow by means of gas chromatography

Polkowska Ż., Gorlo D., Wasik A., Grynkiewicz M., Namieśnik J.

Chemia Analityczna

|

2000

|

Vol. 45, No. 4

537-550

EN

Volatile organic compounds in precipitation (rain, snow) samples were collected and analyzed from December 1995 to May 1997, at five sampling sites situated in the city of Gdansk (Poland). Precipitation gathered for one month were combined as one individual sample. Volatile organohalogen compounds and petroleum hydrocarbons were determined in samples. Analyses were carried out by means of direct aqueous injection-gas chromatography (DAI-GC) or purge and trap (PT) technique after isolation and enrichment of analytes. As a result of conducted studies the presence of substances mentioned above in precipitation was ascertained. Different levels of concentrations were connected with the sampling place and the sampling time.

PL

Przeprowadzono badania celem oznaczenia wybranych lotnych związków organicznych w wodach opadowych (deszcz, śnieg). Analizie poddano próbki zbierane przez dwanaście miesięcy, od grudnia 1995 do maja 1997, w pięciu punktach miasta Gdańska (Po-land). Pojedynczą próbkę stanowił opad zebrany w ciągu jednego miesiąca. W próbkach oznaczano lotne związki chlorowcoorganiczne i węglowodory ropopochodne. Próbki opadów analizowano techniką chromatografii gazowej bezpośrednio (DAI-GC) lub też po izolacji i wzbogaceniu analitów z wykorzystaniem techniki wypłukiwania analitów z jednoczesnym ich wyłapywaniem na stałym sorbencie (PT). W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono obecność w/w związków w wodach opadowych na różnych poziomach stężeń, co było związane z miejscem oraz czasem pobierania próbki.