Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Powiadomienia systemowe
  • Sesja wygasła!

Znaleziono wyników: 18

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
The development of city agglomeration and suburban areas largely affect animal, mainly bird, behaviour. Warsaw as an example of devastated landscape with developing industry and housing and degraded natural ecosystems creates excellent conditions for the invasion and settlement of bird populations. Increasing problem of overpopulated avifauna results in the dispersion of animal-borne diseases. This paper is focussed on the importance of avifauna for a city, on diseases birds might disperse and on ecological methods of bird control in public places like supermarkets and facades of historical buildings.
PL
Rozwój aglomeracji i urbanizacja terenów podmiejskich wpływa w znaczący sposób na zmianę zachowań zwierząt, przede wszystkim ptaków. Warszawa jako przykład krajobrazu zdewastowanego, gdzie rozwija się przemysł oraz zabudowa, a naturalne ekosystemy ulegają degradacji stwarza świetne warunki do wprowadzania się i zasiedlania przez ptaki. W konsekwencji wzrasta problem nadmiernego zagęszczenia awifauny, a konsekwencji wpływa to na rozprowadzanie i emisje źródeł chorób od zwierzęcych. W pracy tej skupiono się na przedstawieniu znaczenia awifauny dla miasta, chorób jakie mogą roznosić oraz metod ekologicznego usuwania nadmiaru ptaków z miejsc publicznych np.: supermarketów, fasad zabytkowych budynków.
EN
Entomopathogenic nematodes were obtained from plots selected by the Research Institute of Forestry and localized along a transect spanning from southern (Silesia, the Western Carpathians) to northeastern (Podlasie, Mazury) Polish border. With to industrial contamination by NOx and SO2 the plots were divided into three zones. Pathogenicity of two nematode species Steinernema carpocapsae and Heterorhabditis megidis to Galleria mellonella was compared in this paper in relation to variable environmental contamination.
PL
Nicienie owadobójcze pozyskano z powierzchni badawczych wytypowanych przez Instytut Badawczy Leśnictwa, a zlokalizowanych w transekcie rozciągającym się od południowej (Śląsk Opolski, Karpaty Zachodnie) do północno-wschodniej (Podlasie, Mazury) granicy Polski. Powierzchnie badawcze podzielono na trzy strefy skażenia pod względem zawartości zanieczyszczeń przemysłowych NOx i SO2 W pracy porównano patogeniczność nicieni Steinernema carpocapsae i Heterorhabditis megidis pozyskanych z miejscowości należących do różnych stref skażenia w stosunku do Galleria mellonella. Nicienie S. carpocapsae pochodzące z terenów o różnym stopniu skażenia zanieczyszczeniami przemysłowymi nie powodują zróżnicowanej śmiertelności gąsienic G. mellonella, natomiast nicienie H. megidis pochodzące z terenów o różnym stopniu skażenia zanieczyszczeniami przemysłowymi powodują zróżnicowaną śmiertelność larw owadów. Tylko w przypadku nicieni S. carpocapsae stwierdzono statystycznie istotne różnice w patogeniczności wyrażające się intensywnością zarażenia owadów.
EN
Soil oligochaetes can be found from the tropics to the polar region. In any ecosystem they are exposed to natural conditions like rainfall or excessive drying of the soil. In many cases individual preferences of particular taxa play a role in the spreading of a given species. These natural abiotic and biotic conditions coincide with human impacts and particularly with the intensification of agriculture. Clearly visible is the effect of pesticides which affect both directly tegument causing burns and indirectly alimentary tract, nervous and reproductive systems. Another factor limiting the presence of soil oligochaetes is fertilisation, mainly mineral since organic fertilisation enhances the development of oligochaetes populations in a given area. All these factors arc accompanied by the recently increasing environmental pollution with heavy metals. The effect of environmental contamination is not restricted to oligochaetes but affects also associate fauna. The earthworm Lumbricus terrestris L. plays an important role as a mean of transport for many sod nematodes or mites, it is also the food for birds and small mammals. This paper was aimed to demonstrate how anthropogenically changed environment might affect this taxon and to answer the question on the role the oligochaetes might play in detoxifying pollutants.
PL
Skąposzczety glebowe występują od strefy tropikalnej aż po region polarny. W każdym ekosystemie narażone są na wpływ warunków naturalnych, takich jak opady deszczu czy, nadmierne przesuszenie gleby. Ważną role w rozprzestrzenianiu się danego gatunku skąposzczetów odgrywają w wielu wypadkach, indywidualne preferencje poszczególnych grup taksonomicznych. Na te naturalne czynniki abiotyczne i biotyczne od wielu lat nakłada się działalność człowieka i intensyfikacja rolnictwa. Widoczny jest wpływ stosowanych pestycydów, które działają bezpośrednio na wór powłokowo-skórny, powodując np. oparzenia, jak i pośrednio na przewód pokarmowy, nerwowy i rozrodczy. Innymi czynnikami ograniczającymi występowanie skąposzczetów glebowych jest nawożenie, przede wszystkim mineralne, w mniejszym stopniu oddziałuje nawożenie organiczne, które sprzyja rozwojowi populacji skąposzczetów na danym terenie. Na te wszystkie czynniki w ostatnich latach nakłada się wzrastające zanieczyszczenie środowiska metalami ciężkimi. Wpływ zanieczyszczenia środowiska nie ogranicza się tylko do samych skąposzczetów, ale także wpływa na faunę powiązaną z nimi. Dżdżownica ziemna Lumbricus terrestris L. pełni ważną role jako środek transportu dla wielu nicieni glebowych czy roztoczy, jest także pożywieniem dla ptactwa czy drobnych gryzem. Praca ta ma na celu pokazanie, jak środowisko antropogennie zmienione oddziałuje na tę grupę taksonomiczną i odpowiedzieć na pytanie, czy i jaka rolę spełniają skąposzczety w detoksykacji zanieczyszczeń.
PL
W warunkach laboratoryjnych do piasku dodano azotanu kadmu [Cd(NO3)2 . 4H20] o stężeniach 1,5, 10 ppm Cd. Stężenia te określają stopień skażenia gleb od I do 6, przyjęty przez IUNG. Doświadczenie to trwało 21 dni. Larwy inwazyjne S. feltiae zostały wypuszczone do skażonego piasku. Owad testowy (G. mellonella) został wprowadzony w czterech odstępach czasowych: bezpośrednio, po 7, 14 i 21 dniach od skażenia piasku i wprowadzeniu do niego IJs S. feltiae. Przeprowadzone badania wykazały, jaki jest wpływ czasu kontaktu IJs S. feltiae z kadmem w skażonym środowisku. Wpływ ten objawiał się zmianami w inwazyjności nicieni.
EN
In the laboratory experiment, cadmium nitrate [Cd(N03)2 . 4H20] was added to sand in concentrations of 1,5 and l0 ppm Cd. The concentrations refer to the 1st to 6th degree in the soil contamination classification adopted by the Institute of Crops, Fertilization and Soil Science, Puławy, Poland. The experiments lasted 21 days. Invasive łarvae of S. feltiae were released anto the contaminated sand. The test insect (G. melollella) was intro-duced on four dates: immediately and after 7, 14 and 21 days since sand contamination and the release of the IJs of S. feltiae. The studies demonstrated the effect of the contact limf of the IJs of S. feltiae with cadmium in contaminated sand manifesting itself in chan ges of the invasive properties of the nematodes.
EN
The effect of low doses of ionizing radiation on the development, morphometry and pathogenicity of H. megidis was studied. Gamma rays i.e. electromagnetic wave emitted by nuclei of excited radioactive atoms of 60Co were used in experiments. The increase of radiation doses was found to decrease body length of adult individuals but did not affect the dimensions of invasive larvae. The lowest of applied doses increased twice the intensity of infection of insects. 0.01 kGy was the dose that did not result in nematode sterilisation.
PL
Przeprowadzono badania nad wplywem małych dawek promieniowania jonizującego na rozwój, morfometrię i patogenność H. megidis. W doświadczeniach wykorzystano promienie gamma, czyli falę elektromagnetyczną, emitowaną przez jądra wzbudzonych atomów promieniotwórczych - 60Co. Stwierdzono, że wzrost dawki promieniowania wpływa na obniżenie długości ciała osobników dorosłych, natomiast nie wpływa na wymiary larw inwazyjnych. Najmniejsza z zastosowanych dawek dwukrotnie zwiększała intensywność porażenia owadów. Dawką, która nie powoduje sterylizacji nicieni jest 0,01 kGy.
EN
The study was undertaken to estimate the density and biomass of soil oligochaetes, particularly of earthworms, in plots of different mineral and organic fertilisation. Fifty years old field experiment set up to compare NPK fertilisation rates of 125, 41.4 and 118.6 kg/ha/yr of N, P and K, respectively with manure (OB) fertilisation (25 Mg/ha/yr) and mixed mineral-manure fertilisation (1/2 NPK + 1/2 OB) was used in this study. Unfertilised plots ("0") served as a control. Four-field crop rotation is practised in these plots. In the year 2005 the plots were sown with winter wheat. Earthworms were collected three times - in May, July/August and in September - to estimate their density and biomass.
PL
Celem podjętych badań było określenie liczebności i biomasy skąposzczetów glebowych, a szczególnie dżdżownic na poletkach o zróżnicowanym nawożeniu mineralnym i organicznym. Do doświadczenia wybrano poletka nawożone NPK (N - 100 kg/ha, P i K - 36,5 kg/ha), obornikiem (91,5 Mg/ha) oraz mieszane (1/2 NPK i 1/2 obornik), kontrolę stanowiły poletka zerowe, nie nawożone. Na poletkach tych prowadzone jest zmianowanie upraw. W 2005 r. poletka te zostały obsiane pszenicą ozimą. Doświadczenie nawozowe na tym poletku prowadzone jest od 55 lat. W trzech terminach dokonano odłowu dżdżownic w celu określenia ich liczebności oraz biomasy (maj, lipiec/sierpień, wrzesień).
EN
The effect of lead and cadmium ions on the IJs of Steinernema feltiae was studied under laboratory conditions. Concentrations of lead (40-5000 ppm) and cadmium (l-l0 ppm) pertained to those found in a range of soils from the natural to heavy contaminated. Lead and cadmium ions showed unfavourable effect on the viability of invasive larvae of nematodes. Lead compounds appeared particularly toxic, at higher concentrations they caused 100% mortality of the IJs of S. feltiae.
PL
W warunkach laboratoryjnych przebadano wpływ jonów ołowiu i kadmu na IJs S. feltiae. Stężenia (40-5000 ppm Pb i 1-l0 ppm Cd) odpowiadały zawartości danego pierwiastka w glebie od zawartości naturalnej do bardzo silnie zanieczyszczonej. Jony ołowiu i kadmu miały niekorzystny wpływ na żywotność larw inwazyjnych nicieni. Szczególnie toksyczne okazały się związki ołowiu, które przy wysokim stężeniu powodowały 100-procentową śmiertelność IJs S. feltiae.
EN
The effect of zinc and cadmium on the biology of entomopathogenic nematodes bas been studied. Observations pertained mainly to fertility and pathogenicity of the nematodes whose populations dwelled in metal contaminated soils for many years. Concentrations of zinc in the studied area varied from 57.4 mg . kg[to -1] to 1105 mg . kg[to -1] soil and those of cadmium - from 0.36 to 8.12 mg . kg[to -1] soil. Plots were divided into groups based on lead contamination, as regards to other metals the division was based upon inventory. We selected plots of similar soils, with lead content < 80 mg . kg[to -1] and overgrown by the same plants. Four groups of plots of different heavy metal contamination were distinguished.
PL
Zbadano wpływ cynku i kadmu na biologię entomopatogennych nicieni. Obserwacje dotyczyły głównie płodności i patogeniczności nicieni, których populacje przebywają od wielu lat w glebach skażonych tymi pierwiastkami. Na badanym terenie cynk występuje w ilości od 57,4 mg . kg[do -1] do 1105 mg. kg-[do -1] gleby, kadm od 0,36 mg . kg[do -1]-4,12 mg . kg[do -1] gleby. Działki pogrupowane są na grupy zanieczyszczenia tylko pod względem ołowiu. Jeżeli chodzi o pozostałe metale wybierano je na podstawie "Inwentaryzacji" opracowanej przez Katedrze Gleboznawstwa SGGW. Wybrano te działki, gdzie był podobny typ gleby, stopień skażenia ołowiem < 80 mg . kg[do -1] oraz gdzie były uprawiane takie same rośliny. Utworzono pięć grup działek o różnym stopniu skażenia wybranymi metalami ciężkimi.
EN
The experiment was aimed at estimating the effects of herbicides on Enchytraeus sp. - a group of oligochaetes having a high sensitivity to environmental conditions of their habitat. Animal response is manifested by variable growth, limited reproductiveness and other forms of life activity. Enchytraeus sp. are useful as bioindicators in testing active substances of pesticides. Under laboratory conditions the effect of 9 active herbicidal substances from various chemical groups was analysed. Mortality of Enchytraeus sp. and the influence of herbicides on population growth were measured. Tridat, methyldichlofob and glyphosat resulted in 100% mortality after 1 hour contact of animals with the preparation. The animals responded to other pesticides by diminishing their life activity.
PL
Doświadczenie miało na celu określenie skutków wpływu herbicydów na wazonkowce Enchytraeus sp., Wazonkowce charakteryzują się dużą wrażliwością na zmiany warunków ekologicznych w środowisku ich życia. Obserwuje się wtedy różny przyrost biomasy, ograniczenie rozrodczości oraz inną aktywność życiową, Wazonkowce są przydatne jako organizmy biowskaźnikowe) do testowania aktywnych substancji pestycydów. W warunkach laboratoryjnych przebadano wpływ 9 substancji aktywnych herbicydów, z różnych grup chemicznych. Określono śmiertelność Enchytraeus sp., oraz wpływ herbicydów na rozwój populacji wazonkowców. Zastosowane: tridat, metylodichlofob oraz glyfosat spowodowały 100% śmiertelność wazonkowców po 1 godzinie kontaktu z preparatem. Na pozostałe środki chemiczne zwierzęta te zareagowały zmniejszeniem aktywności życiowej.
EN
The influence of 9 active substances of herbicides applied to the soil on earthworms was studied under laboratory conditions. Toxic effects of these substances and the response of earthworms to their presence in the environment were analysed. The study demonstrated unfavourable effect of herbicides on adult individuals of Lumbricus terrestris L Animal response to applied preparations differed from immediate death (Dianat) to irritation and enhanced mobility to limited mobility resembling paralysis.
PL
W warunkach laboratoryjnych badano oddziaływanie na dżdżownice 9 substancji czynnych herbicydów stosowanych doglebowo. Badano toksyczność tych związków dla zwierząt oraz reakcje dżdżownic na ich obecność w środowisku. Badanie to wykazało niekorzystny wpływ herbicydów na osobniki dorosłe Lumbricus terrestris L. Reakcja zwierząt na zastosowaniu preparatów była różna: począwszy od natychmiastowej śmierci (Diallat - substancja czynna) poprzez podrażnienie i wzmożenie ruchliwości aż do ograniczenia ruchliwości przypominającej paraliż.
EN
It was found that lead and cadmium from the food of the title caterpillars were accumulated in their tissues as well as they were excreted in faeces. The metals in the insect food markedly affected the development of nematode population in the host and the viability of larvae migrating to external environment
PL
Stwierdzono, że ołów i kadm z pokarmu tytułowych gąsienic akumulują się w ich tkankach i są również wydalane w ekskrementach. Pierwiastki te zawarte w pokarmie gąsienic wyraźnie wpływaja na rozwój i żywotność populacji pasożytniczych nicieni, dla których te gąsienice były żywicielami
EN
Changes taking place in the natural environment and particularly those created by human activity resulted in searching for new methods of environmental assessment. For this purpose many researchers started to use invertebrates for their smali sizes and rapid response to changes in the soil habitat. As known, soil forming processes last since the beginning of Earth. Various chemical compounds released during these processes were initially neutralised by plants and animals occupying various ecological niches. Now the same organisms face additional stressor - human activity. Transformation of the natural environment by man resulted in the impoverishment of ecosystems and/or in the creation of new ones.
PL
Zmiany jakie zachodzą w środowisku glebowym, szczególnie spowodowane działalnością człowieka, przyczyniły się do poszukiwania nowych metod oceny faktycznego stanu środowiska. Wielu badaczy zaczęło do tego celu wykorzystywać bezkręgowce ze względu na ich niewielkie rozmiary i szybszą reakcję na zmiany w środowisku glebowym. Jak wiadomo, procesy glebotwórcze trwają od początku powstania ziemi. W tych procesach uwalniane do gleby są różne związki chemiczne, początkowo neutralizowane przez rośliny i zwierzęta zamieszkujące określone nisze ekologiczne. Obecnie te same organizmy narażone są na dodatkowy czynnik stresogenny, jakim jest działalność człowieka. Przekształcenie środowiska naturalnego przez człowieka przyczyniło się do zubożenia pierwotnych ekosystemów i powstania nowych.
EN
This research was aimed to estimate the indirect effect of lead ions on the nematode S. feltiae developing in the body of insect host fed previously with contaminated food. Changes in growth of the S. feltiae population inside its host were analyzed 8 days after infection of the insect. Then, ability of subsequent nematode generation to migrate from the host's body to external environment were estimated.
PL
Celem niniejszych badań było określenie pośredniego wpływu jonów ołowiu na nicienie S. feltiae rozwijające się w jamie ciała owadów, karmionych wcześniej skażonym pokarmem. Po 8 dniach od chwili porażenia owada badano zmiany w rozwoju populacji S. feltiae wewnątrz żywiciela. Nastepnie określano zdolność kolejnego pokolenia nicieni do migracji z jamy ciała żywiciela do środowiska zewnętrznego.
EN
The impact of trace elements on roadside soils is inversely proportional to the distance from pollution source (roadway).The highest accumulation of Pb, Cd, Zn and Cu is being found 20-40 m from the roadway. On densely built-up grounds, pollutants accumulate in nearby parks and greens as opposed to suburbia with large open areas. Determining contamination of soils along Puławska street in W arsaw, one of the main roads and the longest street in the city, enabled to study the impact of heavy metals on the urban environment. The results pointed to possible alternative solutions in the road construction in order to limit emissions of noxious substances and to improve traffic security.
PL
Wpływ pierwiastków śladowych na gleby przydrożne jest odwrotnie proporcjonalny do odległości od źródła skażenia (jezdni lub drogi). Największą akumulację Pb, Cd, Zn i Cu stwierdza się w odległości 20-40 metrów od jezdni. Na terenach gęsto zabudowanych następuje kumulacja skażeń w przylegających do jezdni zieleńcach i parkach, w odróżnieniu do terenów podmiejskich, gdzie są duże otwarte powierzchnie. Określenie stanu skażenia gleb położonych wzdłuż ulicy Puławskiej w Warszawie, jako jednej z głównych arterii wylotowych miasta i najdłuższej ulicy, umożliwiło prześledzenie wpływu metali ciężkich na stan środowiska aglomeracji. Wyniki badań wskazały możliwe rozwiązania alternatywne w procesie budowania nowych dróg pozwalające zmniejszyć emisję szkodliwych substancji do środowiska oraz zwiększyć bezpieczeństwo na drogach.
EN
The studies enabled to recognize the effect of zinc and copper ions on the ability of entomopathogenic nematodes to find a host insect in contaminated soil and then on the development of nematode population inside the insect. The ability of the IJs of S. feltiae to find a host insect depended on the time of persistence in contaminated habitat, on the soil structure and on the degree of contamination. The number of females and males of S. feltiae developing in the host's body was found to decrease with time.
PL
Przeprowadzone badania pozwoliły poznać wpływ jonów cynku i miedzi na zdolność nicieni entomopatogenicznych do odszukiwania owada żywiciela w skażonej glebie, a następnie na rozwój populacji nicieni wewnątrz owada. Na zdolność do odszukiwania owada żywiciela przez IJs S. feltiae ma wpływ czas przebywania w skażonym środowisku, a następnie struktura gleby i stopień skażenia. Wraz z upływem czasu maleje także liczba samic i samców S. feltiae rozwijających się w jamie ciała żywiciela.
EN
Performed studies enabled to understand the effect of lead nitrate on the successive elements of a food chain: food (wax) - insect (G. mellonella) - nematode (S.feltiae). Lead nitrate was added to wax, which was then given to test insects. After 5 days, test insects were infected by the IJs of S. feltiae at a dose of 50 ind. per insect. Viability of the tested insects and changes in the growth of S. feltiae inside the host were analyzed. Additionally, insect's tissue, feces and food were analyzed for the presence of lead. Changes in the insect viability, in the invasiveness of S. feltiae and in the sexual structure of nematode population were adopted as criteria to assess the effect of lead nitrate.
PL
Przeprowadzone badania pozwoliły poznać wpływ azotanu ołowiu na kolejne elementy łańcucha pokarmowego: pokarm (woszczyna) - owad (G. mellonella) - nicień (S. feltiae). Do woszczyny dodano azotan ołowiu i karmiono nią owady testowe. Po 5 dniach owady testowe porażono IJs S. feltiae w dawce 50 sztuk na owada. Zbadano żywotność owadów testowych oraz zmiany w rozwoju S. feltiae wewnątrz żywiciela. Wykonano również analizę fizykochemiczną na obecność ołowiu w tkankach żywiciela, w jego odchodach oraz po karmie. Jako kryteria oceny wpływu azotanu ołowiu przyjęto: oddziaływania na przeżywanie żywicieli nicieni (owady), zmianę w inwazyjności S. feltiae, kumulację metali ciężkich w tkankach żywicieli.
EN
The effect of lead nitrate [Pb(NO3)2] and lead acetate [Pb(CH3COO)2 x 3H2O] on mortality and invasive properties of the lJs of Steinernema feltiae was studied. The properties are the basis of biopreparation "Ovinema" produced by the garden farm Owińska near Poznań. Applied concentrations of lead ions were: 0.40, 100, 500, 1000 and 5000 ppm. Observations were carried out during 120 hours. Mortality of the test insects exposed to the contact with lead treated nematodes as well as the intensity and extent of invasion were determined. Much lower insect mortality was found under experimental conditions than in the control. S. feltiae exposed to lead ions exhibited smaller invasiveness. The effect of anionic groups was negligible.
PL
Badano wpływ azotanu ołowiu [Pb(N03)2] i octanu ołowiu [Pb(CH3COO)2 x 3H2O] na śmiertelność i inwazyjność IJs S. feltiae stanowiących bazę biopreperatu "Ovinema". Zastosowano stężenia ołowiu: 40, 100, 500, 1000, 5000 ppm. Obserwacje prowadzono przez 120 godz. Oznaczono śmiertelność owadów testowych poddanych kontaktowi z nicieniami traktowanymi jonami ołowiu oraz ekstensywność i intensywność inwazji. Stwierdzono znacznie mniejszą śmiertelność owadów w warunkach doświadczenia niż w kontroli oraz obniżenie inwazyjności S.feltiae po kontakcie z jonami ołowiu. Działanie grup anionowych było nieznaczne.
EN
An effect of lead nitrate on H. megidis and S. feltiae was studied. Changes: in the invasive properties of IJs exposed to Pb (II) ions; in the sexual structure of a nematode population developing in the host insect, and in viability of larvae migrating from the dead insect to the external environment were adopted as criteria of this effect. We used lead concentrations of 40, 100, 500 1000. and 5000 ppm Pb and an initial dose of 50 IJs per 1 G. melonella larvae. Preliminary results demonstrated that the presence of heavy metal ions affects the reproductive abilities of nematodes. S.feltiae totally loses its reproductive abilities with the increasing concentration of Pb+2 ions since almost all giant males die. H. megidis preserves its growth capabilities but the second generation is decimated before it attains the invasive stage.
PL
Badano wpływ azotanu ołowiu Pb(NO3)2 na H. megidis i S. feltiae. Jako kryteria oceny tego wpływu przyjęto zmiany: w inwazyjności IJs poddanych działaniu jonów Pb (II); w strukturze płciowej populacji nicieni rozwijającej się wewnątrz owada żywicielskiego oraz w żywotności larw migrujących z martwego owada do środowiska zewnętrznego. Zastosowano stężenia:40, 100, 500, 1000, 5000 ppm ołowiu oraz dawkę inicjalną 50 IJs na 1 larwę G. melonella. Na podstawie wstępnych wyników stwierdzono, że obecność jonów metali ciężkich w środowisku powoduje spadek inwazyjności larw inwazyjnych S. feltiae. Zależy on od stężenia jonów Pb2+.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.