PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 11

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available Geoochrona w ujęciu narodowym, europejskim i światowym (ze szczególnym uwzględnieniem Polski)
Alexandrowicz Z.
Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
|
2007
|
nr 425
19-26
PL
W ciągu ostatnich 15 lat zaznaczył się wzrost zainteresowania problematyką geoochrony w Europie. Jej rozwój wspierają organizacje UNESCO, a zwłaszcza w tym celu utworzona Europejska Asocjacja Ochrony Dziedzictwa Geologicznego (ProGEO). Działalność na tym polu realizuje się poprzez przygotowanie narodowej sieci geostanowisk i geoparków oraz włączenie ich w międzynarodowy system ochrony przyrody. Zapoczątkowana została również weryfikacja Listy Światowego Dziedzictwa (WHL) UNESCO pod względem nadzwyczajnych, uniwersalnych wartości geologicznych i geomorfologicznych. Omówione w artykule główne kierunki rozwoju współczesnej geoochrony zmierzają do utworzenia Światowej Sieci Geologicznego Dziedzictwa Ziemi. Polska jest dotychczas jedynym krajem, w którym została opracowana według instrukcji ProGEO i opublikowana sieć reprezentatywnych geostanowisk kandydujących na listę europejską, natomiast starania o tworzenie narodowych geoparków są we wstępnym etapie.
EN
During the last 15 years problems of geoconservation in Europe attracted more and more attention. It is supported by UNESCO and by European Association for the Conservation of the Geological Heritage (ProGEO), created an especially in this purpose. The activity in this field is realized by preparation of national framework of geosites and geoparks which should be incorporated in international system of the nature protection. The verification of the UNESCO World Heritage List (WHL) in respect to geological and geomorphological outstanding universal values was initiated. Main ways of a Global Framework of Geological World Heritage were discussed in the text. Up till now Poland is one and only country in which the fully framework of representative geosites, candidates on the European List, is prepared and published according to the instruction of ProGEO. On the other hand efforts to the creation of geoparks are initiated only.
2
Content available remote Geopark -- nature protection category aiding the promotion of geotourism (Polish perspectives)
Alexandrowicz Z.
Geoturystyka
|
2006
|
nr 2
3-12
EN
Geoparks constitute a chance for protection of regional values of the geological heritage, including structural landscapes and for the promotion of their significance. Geoparks are also a chance for geotourism to develop and for people to be educated and to specialize in this specific domain at the university and others education level. They may become centers with a leading role in popularizing and educating for the general public in the field of Earth Sciences, as well as centers of activities and projects related to geo- and eco-conservation. The directly relation between geotourism and geoconservation affects the popularization of the geologic knowledge, didactics and scientific studies in this domain, as well as recreation and resting forms. In Poland ten national geoparks mainly within landscape parks are preliminary designated. Two areas are preferred now: Landscape Park "Łuk Mużakowa" and Complex of Jurassic Landscape Parks jointing with Ojców National Park.
PL
Geoparki są szansą dla ochrony regionalnych wartości dziedzictwa geologicznego łącznie z krajobrazem i dla promocji ich znaczenia. Stwarzają one równocześnie dużą możliwość dla rozwoju geoturystyki oraz kształcenia uniwersyteckiego i innego w zakresie tej specyficznej dziedziny. Mogą być one ośrodkami, które spełnią istotną rolę w popularyzacji i edukacji wiedzy geologicznej dla ogółu społeczeństwa, jak również centrami działalności i realizacji projektów ukierunkowanych zarówno na potrzeby geoochrony, jak i ekoochrony. Istnieje bezpośredni związek geoturystyki z geoochroną, a ma to wpływ zarówno na popularyzację geologii, oraz dydaktykę i badania naukowe w tym zakresie, jak też na formy rekreacji i wypoczynku. Dotychczas w Polsce wstępnie wytypowano 10 obszarów odpowiadających kryteriom geoparków, głównie w obrębie istniejących parków krajobrazowych. Spośród nich dwie propozycje zasługują na szczególne wyróżnienie, a dotyczą one Parku Krajobrazowego "Łuk Mużakowa" i Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych łącznie z Ojcowskim Parkiem Narodowym
3
Content available Important geosites of Poland in relation to the ecological network NATURA 2000
Alexandrowicz Z.
Polish Geological Institute Special Papers
|
2004
|
Vol. 13
41-47
EN
National and international programs of nature protection unevenly support and promote bio- and geoconservation. The European Ecological Network NATURA 2000 is obligatory to member states of the European Union. It contains two directives dealing with areas of birds protection and areas with habitats of endangered species of plants and animals. The IUGS GEOSITES project, carried out by the ProGEO Association, is of fundamental importance for the geoconservation on international level. The comparison of proposed networks NATURA 2000 and GEOSITES in Poland, and in one of her Southern provinces proved that they are coherent in some large protected areas only. The integration of both programmes is not satisfactory because geological and geomorphological elements are reflected in the NATURA 2000 marginally or even incidentally. Therefore, the international directive of the geosites protection should be introduced in a short time.
PL
Narodowe i międzynarodowe programy ochrony przyrody nierównomiernie wspomagają i promują ochronę przyrody ożywionej i nieożywionej. Europejska Ekologiczna Sieć NATURA 2000 jest obligatoryjna dla krajów Wspólnoty Europejskiej. Obejmuje ona dwie dyrektywy, zgodnie z którymi wyznaczane są obszary ochrony ptaków oraz ochrony siedlisk zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Projekt IUGS GEOSITES, realizowany w Europie przez Asocjację ProGEO, ma fundamentalne znaczenie dla geoochrony na poziomie międzynarodowym. Porównanie projektowanych sieci NATURA 2000 i GEOSITES w Polsce, a także na przykładzie jednego województwa z południowej części kraju wykazało, że ich spójność dotyczy jedynie niektórych, dużych obszarów chronionych. Integracja obu programów jest niezadowalająca, ponieważ elementy geologiczne i geomorfologiczne są tylko marginesowo uwzględniane w projektowaniu sieci NATURA 2000. Konieczne jest uchwalenie międzynarodowej dyrektywy dotyczącej geostanowisk.
4
Content available Geoparks - the most valuable landscape parks in southern Poland
Alexandrowicz Z., Alexandrowicz S. W.
Polish Geological Institute Special Papers
|
2004
|
Vol. 13
49-56
EN
Landscape parks (LP) in Poland are large areas which according to the legal regulation act are closest to the concept of European Geoparks. Such areas, most interesting from the geological point of view and particularly important for geoconservation and development of geotourism, should be promoted to this international category. Two landscape parks: Complex of Jurassic LP, supplemented by the Ojców National Park, and the Muskau Arch LP with the adjacent area on the Western site of the Polish-German boundary, have been preliminary indicated as the potential candidates to the European Network of Geoparks. Four further landscape parks from Southern Poland should be suggested as the next ones.
PL
Parki krajobrazowe w Polsce zajmują rozległe obszary. Według obowiązujących aktów prawnych najlepiej odpowiadają koncepcji ochrony przyrody, określonej jako europejski geopark. Obszary te, szczególnie interesujące z geologicznego punktu widzenia oraz ważne dla geoochrony i rozwoju geoturystyki, powinny wejść do tej międzynarodowej kategorii ochrony przyrody. Dwa parki krajobrazowe: Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych wraz z Ojcowskim Parkiem Narodowym i Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa z otaczającą go strefą, rozciągającą się po zachodniej stronie granicy Polski i Niemiec, zostały wstępnie wskazane jako kandydaci do europejskiej sieci geoparków. Cztery kolejne parki krajobrazowe z obszaru południowej Polski powinny zostać uwzględnione w następnej kolejności.
5
Content available Diversity of landslide morphology as a part of geoconservation pattern in the Polish Carpathians
Margielewski W., Alexandrowicz Z.
Polish Geological Institute Special Papers
|
2004
|
Vol. 13
65-71
EN
Relief of the Polish Carpathians is strongly transformed by mass movements. Landslides create large-scale landscape elements (typical shapes of slopes) as well as smaller landslide’s relief elements (rock walls, tors, debris, lakes, peat bogs). Landslide areas with strongly transformed soils and water conditions, are overgrown by mosaic of plants communities, and create specific biotopes. Carpathian landslides, due to specific relief as well as strong influence on biotopes formation, represent important element of the Polish Carpathians geoconservation, including both European networks: GEOSITES and NATURA 2000.
PL
Rzeźba polskich Karpat fliszowych jest silnie przekształcona przez ruchy masowe. Z działalnością osuwisk są związane zarówno charakterystyczne kształty stoków, tworzące wielkoskalowe elementy krajobrazu, jak również mniejsze elemeny rzeźby (ściany skalne, skałki, pseudogołoborza, jeziorka, torfowiska). Obszary osuwisk, z silnie przekształconymi glebami i stosunkami wodnymi, są zasiedlane przez charakterystyczną mozaikę zespołów roślinnych, tworzących charakterystyczne biotopy. Osuwiska Karpat, ze względu na swoistą rzeźbę, jak również na ich wpływ na kształtowanie biotopów, stanowią istotny element w geoochronie Karpat Polskich, uwzględniającej zarówno założenia sieci Europejskich Geostanowisk, jak również sieć ekologiczną NATURA 2000 związaną z ochroną siedlisk przyrodniczych.
6
Content available Ochrona dziedzictwa geologicznego Polski w koncepcji europejskiej sieci geostanowisk
Alexandrowicz Z.
Przegląd Geologiczny
|
2003
|
Vol. 51, nr 3
224-230
EN
The European framework of most valuable and representative geosites initiated by IUGS is created to participate in Regional Working Groups of ProGEO — European Association for the Conservation of the Geological Heritage, as the GLOBAL GEOSITES project. The draft European list of key geosites published in 1998 has been verified and supplemented by particular countries. The Polish list now comprises 149 (doubling the amount in the draft list) selected geosites of various types. Most of them are related to stratigraphy and geomorphology, while palaeobiological and plaeoenvironmental sites are noteworthy. About 55% the total number of proposed sites are already legally protected and a haft of the remaining ones have been just documented and prepared to conservation. Geosite lists of Polish particular regions are open for the discussion and corrections. In the next few years the database of the Polish candidate geosites will be ready to comparative assessments with other European regional lists and the second stage of selection. In the national geoconservation strategy this database should be the first foundation of the Polish Red Book of Geosites.
7
Content available Stratotypes and other important geosites of the Polish Carpathians
Alexandrowicz Z., Poprawa D., Rączkowski W.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
33-46
EN
The Carpathians are a part of the Alpine orogen. In the territory of Poland they are characterized by a large diversity of facial-tectonic units and numerous nappes. The relief of the Carpathians is characterized by polygenesis, and developed under influence of denudational, glacial, and fluvial processes. Moreover, the relief clearly reflects the geological structures of the discussed region. The nature conservation in the Carpathians has a long tradition and substantial achievements. Geological/geomorphologic values protected in several areas and objects take a considerable part here. The currently proposed European geologic network of areas/sites representative of the Polish Carpathians consists of four national parks (category II according to IUCN classification) and 21 relatively small areas comprising individual sites or complex-sites out of which 7 are already protected. The standard list should be augmented with geosites typical of the northern zone of Eastern Carpathians and with reference to geosites candidates from the Ukrainian territory. The idea of site system of European geological heritage is to represent type localities of main lithostratigraphic units of the Central Carpathians and Outer Carpathians as well as to represent main relief features.
PL
Karpaty polskie, będące częścią orogenu alpejskiego, charakteryzują się dużym zróżnicowaniem jednostek facjalno-tektonicznych i płaszczowinową budową. Rzeźba gór jest poligeniczna i odzwierciedla wyraźnie budowę geologiczną obszaru. Ochrona przyrody Karpat ma długą tradycję i duże osiągnięcia. Geologiczne i geomorfologiczne wartości są tu uwzględniane w ustanawianiu ochrony wielu obszarów i obiektów. Proponowana obecnie sieć geostanowisk o znaczeniu europejskim, reprezentatywnym dla Karpat polskich, składa się z czterech parków narodowych (kategoria II w klasyfikacji IUCN) oraz 21 małych obszarów zawierających pojedyncze stanowiska lub ich zespoły (siedem z nich znajduje się już pod ochroną). Standardowa lista powinna być w przyszłości uzupełniona zwłaszcza o typowe obiekty północnej części Karpat Wschodnich w odniesieniu do ich rozprzestrzenienia na Ukrainę. System stanowisk o randze dziedzictwa geologicznego Europy reprezentuje główne litostratygraficzne jednostki Karpat wewnętrznych i zewnętrznych oraz znaczące elementy ich rzeźby.
8
Content available Selected geosites of the Cracow Upland
Alexandrowicz S. W., Alexandrowicz Z.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
53-60
EN
The Cracow Upland encloses the Variscan bedrock covered with the Epivariscan Platform forming the Cracow-Silesian Monocline, composed of the sequence of Permian-Cretaceous deposits. Upper Jurassic limestones are the main formation shaping the landscape of this region rich in rocky valleys, tors and karst forms. Landscape parks extending over the considerable part of the mentioned area enclose numerous nature reserves and monuments. The presented European network of geosites consists of the Ojców National Park and 11 small areas or individual localities. This list comprises 7 objects just protected while the remaining ones are documented and proposed for conservation.
PL
Wyżyna Krakowska zajmuje część monokliny śląsko-krakowskiej, obejmującej utwory permo-mezozoiczne oraz występujące w ich podłożu skały dewonu i karbonu. Wapienie górnej jury są główną formacją geologiczną decydującą o cechach rzeźby wyżyny, takich jak: skaliste doliny, skałki wierzchowinowe i formy krasowe. Znaczna część obszaru jest objęta ochroną w Zespole Jurajskich Parków Krajobrazowych, znajdują się tu także liczne rezerwaty i pomniki przyrody. Proponowaną sieć europejskich stanowisk reprezentuje Ojcowski Park Narodowy oraz 11 mniejszych obszarów i pojedynczych obiektów. Siedem z nich jest już objętych ochroną, a pozostałe są proponowane do objęcia ochroną.
9
Content available Draft candidate list of geosites representative of Central Europe
Alexandrowicz Z.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
9-14
EN
Draft candidate list of geosites representative of Central Europe is being elaborated under the framework of the GEOSITES programme, co-ordinated by IUGS in collaboration with the ProGEO Association. The Working Group of Central Europe has prepared a draft list which comprises 133 geosites and site-sets being representative of Middle European Lowland, Middle European Uplands, Bohemian Massif and Caipathians. Most of these sites is subject to legal protection. The national lists analysed on the background of geology and relief of particular regions still require adjusting as to reflect geodiversity of these regions. The proposed scheme for evaluation and selection of the sites, based on the published examples, arranges the procedure of formation of the national network of geosites of different ranks. The presented new concepts of protecting geological heritage suggest further international development.
PL
Europejska lista proponowanych wartościowych geostanowisk jest opracowywana w ramach programu GEOSITES, koordynowanego przez IUGS we współpracy z Asocjacją, ProGEO. Powołana grupa robocza Europy Środkowej przygotowała wstępną listę, która zawiera 131 pojedynczych geostanowisk i ich zespołów reprezentatywnych dla Niżu Środkowoeuropejskiego, Wyżyn Środkowoeuropejskich, Masywu Czeskiego i Karpat. Większość z nich podlega prawnej ochronie. Listy krajowe, analizowane na tle budowy geologicznej i rzeźby poszczególnych regionów, wymagają uzupełnień w dostosowaniu do georóżnorodności obszarów. Zaproponowany schemat waloryzacji i selekcji stanowisk, oparty na opublikowanych przykładach, porządkuje kolejność czynności tworzenia krajowych sieci geoochrony o różnej randze wartości. Przedstawione nowe koncepcje programowe ochrony dziedzictwa geologicznego są zapowiedzią dalszegojej rozwoju w aspekcie międzynarodowym.
10
Content available remote The regional network of geosites in the Polish Carpathians
Alexandrowicz Z., Poprawa D., Rączkowski W.
Przegląd Geologiczny
|
1998
|
Vol. 46, nr 8/2
775-781
EN
Polish part of the Carpathians represents a region with valuable, diversified geological structures and a wide spectrum of landforms. Nature protection in the Carpathians is regulated by the successive nature conservation acts of 1934, 1949 and 1991. The legal framework of geoconservation of the Inner and Outer Carpathians comprises: 6 national parks, 11 landscape parks, 15 geological reserves, 77 monuments and 14 documentary sites. About 90 individual sites and site-sets of a regional importance are proposed for protection. At present, inventory and documentary workfocuses on protection ofstratotypes oftheflysch sequences and their reference sections, classic sites with fossils, sedimentary and tectonic structures, landforms as well as important sites of Quaternary deposits and evidences of morphological processes. Among the localities that are already protected or proposed to be protected the 25 most valuable sites/objects have been selected for the European List of GEOSITES compiled by IUGS in collaboration with ProGEO Association
11
Content available remote Osuwisko na Górze Parkowej w Krynicy -- osady, malakofauna i fazy rozwoju
Alexandrowicz S.W., Alexandrowicz Z.
Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
|
1998
|
T. 24, z. 4
271-331
PL
Rozległe osuwisko, obejmujące cały zachodni stok Góry Parkowej, kształtowało się stopniowo w czasie trwania holocenu. Poszczególnym fazom jego tworzenia się odpowiadają skarpy nisz osuwiskowych, spłaszczenia, zagłębienia bezodpływowe i obrzeżające je koluwia, a także osady zawierające szczątki roślin i skorupki mięczaków. Datowania wykonane metodą radiowęgla oraz wyniki analizy malakologicznej pozwoliły na określenie wieku tych osadów i warunków ich depozycji. Cztery etapy rozwoju omawianego osuwiska, wyróżnione na podstawie szczegółowego zdjęcia geomorfologicznego, nawiązują do faz wzmożonej intensywności ruchów masowych w Polskich Karpatach. Przedstawiona została propozycja wyznaczenia ścieżki dydaktycznej, obejmującej 16 punktów obserwacyjnych
EN
Large landslide ranging over the whole western slope of the Parkowa Góra Mt. has been gradually formed during the Holocene. Head scarps, flattened parts of the slope, shallow depressions and colluvial ridges as well as plant- and mollusc-bearing deposits correspond with particular episodes of sliding, distinguished according to detail geomorphological mapping. The age of these deposits and sedimentary conditions have been established according to result of both four radiocarbon dating and results of malacological analysis. Four stages of development of the mentioned landslide correlate with phases of increased mass movements, described in the Polish Carpathians. The didactic trail enclosing 16 sites should be traced along paths to demonstrate well developed forms of landslide morphology
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.