Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Relacje pomiędzy psychologicznym i fizycznym ładem współczesnej przestrzeni architektonicznej

Pelczarski Z.

Architecturae et Artibus

|

2014

|

Vol. 6, no. 2

34--49

PL

Architektura współtworzy czasoprzestrzenne środowisko życia i jako taka stanowi układ odniesienia dla procesów życiowych każdego z nas. Ma ona charakter dualny. Z jednej strony ma wymiar fizyczny, z drugiej psychologiczny, będąc odzwierciedleniem w naszych umysłach tego pierwszego. Ma zatem charakter antropogeniczny i antropocentryczny. Fizyczna i psychologiczna przestrzeń życia to dwa główne pojęcia, w ramach których definiuje się czasoprzestrzeń architektoniczna. Trzy komponenty ładu psychicznego tej przestrzeni wydają się najważniejsze, a mianowicie: wzorce archetypowe, potrzeba trwałości układu odniesienia i potrzeba tożsamości kulturowej. Współczesną, poprzemysłową czasoprzestrzeń architektoniczną cechują rewolucyjne i wielokrotne zmiany paradygmatów, dokonujące się w czasie życia jednego pokolenia. Ich tempo i zakres prowadzą do dysharmonii pomiędzy fizyczną i mentalną przestrzenią życia, powodując zachwianie ładu psychicznego w tej ostatniej. Liczne symptomy wskazują na to, że zdolność człowieka do przebudowy swojego wewnętrznego ładu psychicznego jest ograniczona i może nie nadążać za coraz szybszymi przemianami cywilizacyjnymi. Szczególnie niepokojące są wyraźnie widoczne przejawy częściowej lub całkowitej arogancji w stosunku do status quo ładu psychicznego pojedynczego człowieka, polegające między innymi na jego przedmiotowym, a nie podmiotowym traktowaniu. Analiza przedstawionych w wywodzie zjawisk prowadzi do twierdzenia, że pozornie wieczna racja kanonu jedności witruwiańskiej triady: firmitas, utylitas, venustas ulega współcześnie wyraźnemu zachwianiu, co oznacza prawdopodobnie czas poważnej redefinicji teoretycznych podstaw architektury.

EN

Architecture co-creates space-time environment for the life, and as such constitutes a frame of reference for the processes of life of each of us. It has a dual character. On the one hand the physical dimension, on the other psychological, being a reflection of the first one in our minds. Consequently, it is anthropogenic and anthropocentric. Physical and psychological living space are the two main concepts within which defines the architectural space-time. Three components of the order of mental-space seem to be most important, namely, the archetypal patterns, the need for stability of the system of reference and the need for cultural identity. Contemporary, post-industrial architectural space-time is characterized by revolutionary and frequent changes of paradigms, taking place during the lifetime of one generation. Their pace and scope lead to disharmony between the physical and mental space of life, causing mental disturbance of order of the latter. Many symptoms indicate that the person’s ability to rebuild its internal mental governance is limited and cannot keep up with the ever faster changes of civilization. Particularly worrying is clearly visible manifestations of arrogance, partial or complete, with respect to the status quo of mental order of the single person, inter alia, relying on objective and not subjective treatment. The analysis of the phenomena presented in article leads to the assertion that seemingly eternal canon of Vitruvian Triad: firmitas, utilitas, venustas is markedly disrupted today, what probably means that we live in the time of a redefinition of the major theoretical foundations of architecture.

2

Faces and determinants of contemporary architectural spacetime

Pelczarski Z.

Architectus

|

2012

|

Nr 2(32)

35--42

EN

The spacetime of our life is the spacetime of the earth which refers to the limited space of the ecosystem of our planet and the relatively short time of existence of our civilisation within its framework. It has a dual character. On the one hand, it has a physical dimension and on the other hand a psychological one being a reflection of the former in our minds. Its character, therefore, is anthropogenic and anthropocentric – thus, in its essence it is a psychological (mental) spacetime of life. A physical and psychological space of life consists of two major notions within the framework of which the architectural spacetime is defined. A human ability to reconstruct one’s internal mental order is limited and it does not follow faster and faster civilisation transformations. This thesis might be reversed by concluding that current dynamic changes taking place in our social and cultural living space, particularly in the scope of production and distribution of goods as part of a market economy, are characterised by partial or total arrogance towards the status quo of mental order of an average human being and in relation to the limited possibilities to quickly reshape this order. This situation leads to disharmony and conflicts between mental order in psychological space-time of life and physical-spatial order which constitutes architectural space-time and socio-cultural order reflecting the mentality and values on which this order is based.

PL

Czasoprzestrzeń naszego życia to czasoprzestrzeń ziemska, odniesiona do skończonej przestrzeni ekosystemu naszej planety i relatywnie krótkiego czasu istnienia w ramach naszej cywilizacji. Ma ona charakter dualny. Z jednej strony ma wymiar fizyczny, z drugiej psychologiczny, będąc odzwierciedleniem w naszych umysłach tego pierwszego. Ma zatem charakter antropogeniczny i antropocentryczny – jest więc w swej istocie psychologiczną (mentalną) czasoprzestrzenią życia. Fizyczna i psychologiczna przestrzeń życia to dwa główne pojęcia, w ramach których definiuje się czasoprzestrzeń architektoniczna. Zdolność człowieka do przebudowy swojego wewnętrznego ładu psychicznego jest ograniczona i nie nadąża za coraz szybszymi przemianami cywilizacyjnymi. Tezę tę można też odwrócić, stwierdzając, że dynamiczne zmiany zachodzące współcześnie w społeczno-kulturowej przestrzeni życia, zwłaszcza w sferze wytwarzania i dystrybucji dóbr w ramach gospodarki rynkowej, cechuje częściowa lub całkowita arogancja w stosunku do status quo ładu psychicznego pojedynczego człowieka, a także w stosunku do ograniczonych możliwości szybkich przekształceń tego ładu. Stan powyższy prowadzi do dysharmonii i konfliktów pomiędzy ładem psychicznym w psychologicznej czasoprzestrzeni życia a ładem fizycznoprzestrzennym, tworzącym czasoprzestrzeń architektoniczną, i ładem społeczno-kulturowym, odzwierciedlającym mentalność i wartości, na których ład ten jest oparty.

3

EURO 2012 Enterprise – attempt at assessing the achieved architectural and structural effects

Pelczarski M., Pelczarski Z.

Architectus

|

2012

|

Nr 1(31)

95--108

EN

The purpose of this article is to answer the following question: are these spectacular and unquestionable achievements accompanied by equal successes in the field of architectural and constructional qualities? Did quick and protective decisions concerning the choice of foreign designers influence unification of solutions which – instead of providing unique offers with architectural icon features – became similar to many other famous constructions in the world? As a solution worth imitating, a Portuguese model was presented according to which, thanks to adopting the relevant laws by the parliament, the majority of new stadiums were designed by native architects and only at the execution phase, when there was a need for advanced technologies and experience in building this sort of structures, were foreign companies employed. Unfortunately, Poland did not follow this positive example and did not oppose globalisation phenomena, the monopoly of a few big specialist design companies and the resultant unification of stadium architecture.

PL

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy „spektakularnym” i trudnym do podważenia polskim osiągnięciom budowlanym na EURO 2012 towarzyszą dorównujące im sukcesy na polu jakości architektoniczno-konstrukcyjnej. Czy pospieszne i asekuracyjne rozstrzyganie o wyborze projektantów zagranicznych nie wpłynęło na unifikację rozwiązań, które zamiast stanowić propozycje unikalne o cechach ikony architektonicznej, stały się podobne do wielu znanych już z innych miejsc na świecie? Jako rozwiązanie godne naśladowania przedstawiono model portugalski, gdzie dzięki podjęciu przez parlament stosownych ustaw, większość nowych stadionów została zaprojektowana przez rodzimych architektów, a dopiero na etapie wykonawczym, gdy potrzebne były zaawansowane technologie i doświadczenie w realizacji tego typu obiektów, angażowane były firmy zagraniczne. Niestety Polska nie skorzystała z tego pozytywnego przykładu i nie stawiła odporu zjawiskom globalizacji, monopolu kilku wielkich, specjalistycznych firm projektowych, i wiążącej się z tym unifikacji architektury stadionów.

4

Antyczna geneza widowni współczesnego stadionu

Pelczarski Z.

Architecturae et Artibus

|

2009

|

Vol. 1, no. 2

51-63

PL

Każde publiczne widowisko jest formą bezpośredniego przekazu informatyczno-emocjonalnego, emitowanego ze sceny i odbieranego wizualnie i akustycznie, w jednakowym czasie, przez rzesze zgromadzone na widowni. Historia budowli służących widowiskom sięga czasów starożytnych i jest historią kształtowania się funkcjonalnych i przestrzennych relacji pomiędzy dwoma komplementarnymi rodzajami przestrzeni - widownią i sceną. Przestrzenie te powinny być tak ukształtowane, by scena - przestrzeń ekspozycji była centrum optycznym i akustycznym widowni. Inaczej mówiąc, centralne linie widzenia, a co za tym idzie - osie akustycznego pola słyszalności każdego odbiorcy usytuowanego na widowni powinny skupiać się w centralnym punkcie przestrzeni ekspozycji. W czasach nowożytnych budowle służące organizacji wielkich widowisk przeznaczonych dla wielotysięcznych rzesz widzów, nawiązujące do antycznych pierwowzorów, takich jak stadion, cyrk czy amfiteatr, zaczęły powstawać dopiero w drugiej połowie XIX wieku.

EN

Every public spectacle is the form of direct info - emotional transfer, emitted from scene and received visually and acoustically, in equal time, by crowds accumulated on the stands. History of the buildings serving to the spectacles reaches the ancient times and is the history of shaping functional and spatial relationships between two complementary kinds of spaces - the audience and the scene. These spaces should be so shaped that the scene - space of exposition should be optical and acoustic center of the audience. In another words, central sight lines and axis of acoustic field of audibility for every recipient, situated on the stands, should concentrate itself in the central point of exposition space. In modern times the structures created for organizing great public spectacles, designed for the several thousands spectators’ crowds, linking to ancient prototypes such, as the stadium, circus and the amphitheatre, began coming into existence not long ago, barely in second half of the XIX century.

5

Wykreślne metody projektowania profilu widowni

Pelczarski Z.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Architektura

|

2008

|

Z. 21

61-77

PL

Do czasu rozpowszechnienia komputerowych technik graficznych podstawowym narzędziem definiowania profili widowni były metody obliczeniowe, gdyż tylko one dawały wymaganą dokładność w wymiarowaniu profilu. Metody graficzne, znane od lat trzydziestych dwudziestego wieku, z uwagi na tradycyjne sposoby kreślarskie były niewystarczająco dokładne dla celów wykonawczych. Stosowano je jedynie w fazie wstępnej dla zdefiniowania ogólnej koncepcji rozwiązania. Rysunki wykonawcze poprzedzano zaś żmudnym procesem obliczania, rząd po rzędzie, parametrów profilu widowni. Obliczenia wykonywano za pomocą suwaka logarytmicznego, wspomagając się specjalistycznymi tabelami liczbowymi. Julian Brzuchowski , autor rozdziału o projektowaniu widowni, stanowiącego część zbiorowego opracowania pod redakcją Romualda Wirszyłły pt. Urządzenia sportowe, we wszystkich wydaniach tej książki, w tym w wydaniu ostatnim z lat osiemdziesiątych, podkreśla przewagę metod obliczeniowych nad graficznymi. Dziś twierdzenia te utraciły aktualność. Komputerowe techniki graficzne stały się bowiem podstawowym narzędziem projektanta widowni. Komputer rysuje i rów-nocześnie liczy profile z nieograniczoną dokładnością, umożliwia też precyzyjne mierzenie i wymiarowanie, jak również kopiowanie i drukowanie. Powszechne stało się trzywymiarowe, przestrzenne projektowanie. Istnieją programy umożli-wiające tworzenie obrazów pola widzenia dla każdego miejsca widowni, a nawet animacji dynamicznej, odzwierciedlającej zmienny obraz ruchomej akcji toczącej się na arenie. Treścią artykułu jest przedstawienie analiz, znanych od dawna, tradycyjnych metod wykreślania profili widowni w kontekście ich adaptacji do no-wych, komputerowych technik graficznych. Autor prezentuje ponadto szereg własnych, rozszerzonych w stosunku do spotykanych w literaturze przedmiotu, objaśnień. Opisuje też, opracowaną przez siebie i sprawdzoną w praktyce, nową metodę (metodę najdalszego oka) oraz autorską modyfikację metody Daniluka.

EN

Until the latest developments of computer graphic techniques the basic tool for defining the profiles of stadium stands were the analytical methods. These methods ensured the required precision. Traditional graphic methods, although well-known since the early years of became insufficient for executive aims. The superiority of computational methods was underlined at that time justly over graphic. Today the computer graphic techniques have became the basic tool for designers of stadiums. The article focuses on the analyses of the traditional techniques of stands profiles drawing in the context of their adaptability to the new computer based methods. Furthermore the author presents own explanations, which widen the scope of this theme, that of which can be found in literature. Author describes also, his own new method, which has already been tested in practice (called method of the most far eye) as well as the author's modification of the Daniluk's method.

6

Projektowanie dróg komunikacji i ewakuacji w obrębie widowni wielkich obiektów sportowo-widowiskowych

Pelczarski Z.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Architektura

|

2007

|

Z. 20

57-70

PL

Ewolucyjny rozwój nowożytnych, wielkich obiektów sportowo-widowiskowych, jakimi są stadiony, trwa ponad sto lat. Współcześnie na świecie funkcjonuje ponad czterysta stadionów, których pojemność widowni przekracza czterdzieści tysięcy miejsc. Szczególnie dynamiczny rozwój tych obiektów nastąpił na przełomie XX i XXI wieku, kiedy powszechną zasadą stało się zadaszanie całej widowni. Coraz częściej dach przekrywa nie tylko widownię, ale i arenę stadionu. W okresie tym nastąpił również znaczny postęp w zakresie kształtowania widowni. Wprowadzono unormowane standardy projektowe i użytkowe dotyczące komfortu i bezpieczeństwa widzów. Jednym z elementów mających zasadnicze znaczenie dla tych standardów są drogi komunikacji i ewakuacji w obrębie widowni. Treścią artykułu są wynikające z tych zagadnień uwarunkowania i problemy w dziedzinie projektowania architektonicznego. Autor przedstawia własne metody projektowe oraz analizy, uwagi i spostrzeżenia wynikające z wieloletniej praktyki projektowej i realizacyjnej w tej dziedzinie.

EN

The evolutionary development of Modern Stadiums - large scale Sports Venues extends not much over 100 years. Nowadays, more than 400 Stadiums with capacity exceeding 40 thousands seats exist all over the World. Particularly dynamic development of these buildings has happened on the turn of the 20th century when covering the seating tiers by the roof became the typical solution. In this period, as well, the significant progress in the field of spectator accommodation has taken place. Normalized rules concerning safety and com-fort of spectators have been put into force, leading to new designing standards. The circulation and emergency evacuation routes are the aspects having vital significance for these standards. The article treats on determinants and problems issued from these topics in the field of architectural designing.