Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Modelling of Mercury Emissions from Large Solid Fuel Combustion and Biomonitoring in CZ-PL Border Region

Kříž J., Loskot J., Štěpánek V., Hyšplerová L., Jezbera D., Trnková L., Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Rajfur M., Kłos A., Wacławek M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2016

|

Vol. 23, nr 4

593--604

EN

Tightening of norms for air protection leads to a development of new and significantly more effective techniques for removing particulate matter, SOx and NOx from flue gas which originates from large solid fuel combustion. Recently, it has been found that combinations of these environmental technologies can also lead to the reduction of mercury emissions from coal power plants. Now the greatest attention is paid especially to the coal power plant in Opatovice nad Labem, close to Hradec Kralove. Its system for flue gas dedusting was replaced by a modern type of cloth fabric filter with the highest particle separation efficiency which belongs to the category of BAT. Using this technology, together with modernization of the desulphurisation device and increasing of nitrogen oxides removal efficiency, leads also to a reduction of mercury emissions from this power plant. The University of Hradec Kralove, the Opole University and EMPLA Hradec Kralove successfully cooperate in the field of toxic metals biomonitoring almost 20 years. In the Czech-Polish border region, comprehensive biomonitoring of mercury in bioindicators Xerocomus badius in 9 long-term monitored reference points is done. The values of mercury concentration measured in 2012 and 2016 were compared with values computed by a dispersion model SYMOS′97 (updated 2014). Thanks to modern methods of dedusting and desulphurisation, emissions of mercury from this large coal power plant are now smaller than before and that the downward trends continues. The results indicate that Xerocomus badius is a suitable bioindicator for a long-term monitoring of changes in mercury imissions in this forested border region. This finding is significant because it shows that this region is suitable for leisure, recreation, and rehabilitation.

2

Application of algae in active biomonitoring of the selected holding reservoirs in swietokrzyskie province

Rajfur M., Krems P., Kłos A., Kozłowski R., Jóźwiak M. A., Kříž J., Wacławek M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2016

|

Vol. 23, nr 2

237--247

EN

During the years 2014-2015, biomonitoring studies were carried out at three holding reservoirs located in Swietokrzyskie Province (central Poland): Kielce artificial lake, Chancza reservoir and Sielpia reservoir. In sea water algae Palmaria palmata (Linnaeus) Weber & Mohr, exposed in the analysed waters, the increases of concentrations were determined by the atomic absorption spectrometry method (AAS), of the following: Mn, Fe, Cu, Zn, Cd and Pb. Conductivity and pH were also determined in the reservoirs waters. The differences between the increases of heavy metal concentrations in the samples of algae found along the coastline were indicated; they result from different distances from the pollution sources, such as resorts, communication routes and industrial plants.

3

Innovative educational program for biogas production carried out at University of Hradec Králové (CZ) and at University of Opole (PL)

Loskot J., Smolík M., Hyšplerová L., Radocha K., Kříž J., Eminger S., Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Wacławek M.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2016

|

R. 21, NR 1-2

61--74

EN

Recently, there is a growing pressure on a rapid construction of agricultural biogas plants, particularly in the Czech-Polish border region. It is an area with large expanses of agricultural land which can serve to supply biogas plants with biomass. This strategy should contribute to harmonize the common agricultural policy of the European Union. A need for qualified operators of these stations on this territory is also increasing. Therefore we first include a demonstration of an education program for students in the field of agricultural waste anaerobic fermentation and biogas production. We present here the first part of an innovative approach which we use in the teaching program “Physico-technical Measurements and Computer Technology” at the Faculty of Science at the University of Hradec Kralove and also in the education of internshipers from the Faculty of Natural Sciences and Technology at the University of Opole. There are requirements to fulfil labour market expectations and to make this subject more attractive for the students. Students’ theoretical and practical preparation constitutes a comprehensive source of knowledge and skills required in a real life job. Joined theoretical and practical knowledge gained by students, reinforced by the skills developed during task analysis followed by their solution, provides the future graduate higher quality abilities and better position in the labour market.

PL

W ostatnim czasie rośnie nacisk na budowę biogazowni rolniczych, szczególnie w czesko-polskim regionie przygranicznym. Jest to region, gdzie występują duże obszary gruntów rolnych mogących służyć do zasilania biogazowni. Strategia ta powinna przyczynić się do harmonizacji wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. W związku z powyższym wzrasta również potrzeba wykształcenia wykwalifikowanych operatorów tych stacji. Pierwsza część pracy obejmuje prezentację akademickiego programu edukacyjnego w dziedzinie fermentacji beztlenowej odpadów i wytwarzania biogazu pochodzącego z produkcji rolnej. Zaprezentowano część innowacyjnego podejścia, które wykorzystywane jest w programie nauczania „Pomiary fizyko-techniczne oraz technologie komputerowe” na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Hradec Kralove, a także w edukacji studentów Wydziału Przyrodniczo-Technicznego Uniwersytetu Opolskiego. Wymagania te mają sprostać oczekiwaniom rynku pracy i uczynić kierunek studiów bardziej atrakcyjnym. Powiązanie przygotowania teoretycznego i praktycznego studentów tworzy kompleksowe źródło wiedzy i kształtuje umiejętności niezbędnych do pracy w biogazowniach. Zarówno wiedza teoretyczna, jak i umiejętności praktyczne zdobyte przez studentów, wzbogacone o umiejętności analizy zadań, a następnie ich rozwiązania, zapewnią przyszłym absolwentom większe możliwości i lepszą pozycję na rynku pracy.

4

Pb-210 isotope as a pollutant emission indicator

Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Kříž J., Hyšplerova L., Wacławek M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2015

|

Vol. 22, nr 1

73--81

EN

Passive biomonitoring using 210Pb was used in the paper to evaluate pollutant deposition. Well-developed epiphytic foliose lichens Hypogymnia physodes growing on spruce branches were used in the studies. The samples of mosses Pleurozium schreberi and soil (raw humus) were collected from the area around the tree from which the samples of lichens were collected. The studies have shown that it is possible to identify dust emission sources using a radioactive lead isotope (210Pb). The highest activity of 210Pb was observed in areas with increased deposition of other pollutants, such as Ni, Cd, Cu and Pb, which may indicate that 210Pb is one of the emission components.

PL

W pracy zastosowano biomonitoring pasywny, z wykorzystaniem 210Pb, do oceny depozycji zanieczyszczeń. Do badań wykorzystano dobrze wykształcone epifityczne porosty listkowate Hypogymnia physodes, porastające gałęzie świerka. Wokół drzewa, z którego pobrano próbki porostów, pobierano próbki mchów Pleurozium schreberi oraz gleby - próchnicy nadkładowej. W prowadzonych badaniach stwierdzono, że możliwa jest identyfikacja źródeł emisji pyłu przy wykorzystaniu radioaktywnego izotopu ołowiu - 210Pb. Największe aktywności 210Pb zaobserwowano na terenach o zwiększonej depozycji innych zanieczyszczeń, np. Ni, Cd, Cu i Pb, co może wskazywać, że 210Pb jest jednym z komponentów emisji.

5

Modelling of emissions from large biogas plants

Kříž J., Hyšplerová L., Smolík M., Eminger S., Vargová A., Keder J., Srněnský R., Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Wacławek M.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2015

|

R. 20, NR 1-2

49--58

EN

The main objective of the “Guidelines for the development of agricultural biogas plants in Poland within 2010-2020”, is a construction of biogas plants processing agricultural biomass resources with suitable conditions in each municipality. In the Czech Republic produces about 6.5% of energy from renewable sources. Biogas plants give - contrary to solar and wind electricity stations - the stable performance throughout the whole year. Biomass should be a key source for achieving the Czech EU commitment to produce 13% of energy from renewable sources in 2020. The experience, where 317 Agricultural biogas plants are currently in operation, has shown that there are considerable problems with a proper location of newly designed agricultural biogas plants in the landscape. The Czech-Polish border area is mainly flat wooded recreation region. For these reasons, the Gaussian model SYMOS’97 (version 2013), adapted for odour dispersion modelling from large agricultural sources is supposed to be suitable for this area. It is appropriate for training of students. For these reasons, students from the University of Hradec Kralove and the University of Opole in the frame of their academic exchange and professional internships are acquainted with the technological principles of biogas plants and in environmental mathematical and statistical modelling of the spread of emissions from large industrial and agricultural sources. In this article we present methods for education on these professional areas.

PL

Głównym celem wskazanym w „Wytycznych dla rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach 2010-2020” jest budowa biogazowni rolniczych przetwarzających zasoby biomasy w odpowiednich dla gminy warunkach. W Czechach produkuje się około 6,5% energii ze źródeł odnawialnych. Biogazownie, w przeciwieństwie do elektrowni słonecznych i wiatrowych, pracują stabilnie przez cały rok. Biomasa powinna być kluczowym źródłem realizacji zobowiązań czeskich wobec UE, w ramach których przyjęto produkcję 13% energii ze źródeł odnawialnych w 2020 roku. Dotychczasowe doświadczenia z działającymi 317 biogazowniami rolniczymi wykazały, że istnieją poważne problemy z właściwym ulokowaniem nowo zaprojektowanych biogazowni. Czesko-polskie tereny przygraniczne to przede wszystkim płaski, zalesiony obszar rekreacyjny. Dlatego też program SYMOS’97 (wersja 2013), dostosowany do modelowania dyspersji zapachu z dużych źródła rolniczych, jest odpowiedni do oceny wpływu biogazowni na tym obszarze. Uzasadnione jest szkolenie studentów w zakresie obsługi tego programu. Z tego powodu studenci z Uniwersytetu w Hradec Kralove i z Uniwersytetu Opolskiego, w ramach wymiany akademickiej i staży zawodowych, zapoznają się z zasadami działania i technologiami stosowanymi w biogazowni oraz poznają środowiska matematycznego i statystycznego modelowania rozprzestrzeniania się emisji z dużych źródeł przemysłowych i rolniczych. W artykule zaprezentowano propozycję treści kształcenia w tej dziedzinie zawodowej.

6

Translocation of cations during sorption of copper in the system solution - algae (Spirogyra sp.)

Rajfur M., Kłos A., Kříž J.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2014

|

Vol. 21, nr 3

425--433

EN

Kinetics of the sorption of copper cations in Spirogyra sp. algae was analysed, together with the accompanying processes of hydrogen cations sorption and releasing to the solution the cations bonded in the algae: Na+, Mg2+, K+ and Ca2+. It was established that, in a static system, at the fixed proportion of algae mass to the solution volume, these processes occur simultaneously, however presumably the quantity of the released salts influences the parameters of heterophase equilibrium of ion exchange. In the experiment conditions, the quantity of the released cations was nearly 10 times larger than the quantity of the sorbed cations. The equilibrium parameters, determined from the model of pseudo second order reaction, were compared with the parameters obtained after 30 min of the process duration, ie at relatively stable indications of measuring equipment. On the example of the sorbed copper, the difference is approximately 8%. It was confirmed that the solution conductivity is a good parameter for the estimation of the state close to equilibrium.

PL

Zbadano kinetykę procesu sorpcji kationów miedzi w glonach Spirogyra sp. oraz towarzyszące mu procesy sorpcji kationów wodorowych i procesy uwalniania do roztworu kationów związanych w glonach: Na+, Mg2+, K+ i Ca2+. Stwierdzono, że w układzie statycznym, przy stałym stosunku masy glonów do objętości roztworu, procesy te zachodzą równocześnie, przy czym należy przypuszczać, że ilość uwalnianych soli ma wpływ na parametry heterofazowej równowagi wymiany jonowej. W warunkach prowadzenia eksperymentu ilość uwolnionych kationów była blisko 10-krotnie większa niż ilość kationów sorbowanych. Porównano parametry równowagi wyznaczone z modelu reakcji pseudo-drugiego rzędu z parametrami uzyskanymi po 30 min trwania procesu, to jest przy względnie stałych wskazaniach przyrządów pomiarowych. Różnica na przykładzie sorbowanej miedzi wynosi ok. 8%. Stwierdzono, że dobrym parametrem do szacowania stanu bliskiemu stanowi równowagi jest konduktywność roztworu.

7

Innovation in study of physical and technical measurements. Czech-Polish cooperation of universites

Kříž J., Hyšplerová L., Trnková L., Lyčka A., Vybíral B., Hlúbik J., Ziembik Z., Dołhańczuk-Śródka A., Wacławek M.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2014

|

R. 19, NR 1-2

37--45

EN

In the Faculty of Science (University of Hradec Králové) the innovative program in chemistry for the study specialization Physico-technical Measurements and Computer Technology was developed. The innovation of chemistry filed study has been focused especially on increase in competitiveness and in graduates employment. Design of innovation enables graduates applying for the position of experts in physical measurements and informatics and at the same time they expand their competence in the service of the physico-chemical instrumentation in industrial ecology. Because Faculty of Science is not equipped yet in expensive instrumentation for nuclear spectrometry, cross-border cooperation with the Faculty of Natural and Technical Sciences (University of Opole) has been started. In the area of teaching about non-traditional energy sources the cross-border cooperation with the Department of Automation and Renewable Energy Sources, Faculty of Electrical Engineering (Czestochowa University of Technology) has been initiated. Well-developed system of cooperation with companies, which are equipped with the latest technology of environmental protection, was created. In the exchange system Polish students attended for practicing in these companies. The aim of the contribution is to describe one of the means of innovation of chemistry field study in the frame of bachelor study specialization oriented in physics and computer technology. We believe that the new approach will lead to increase in graduate competitiveness as well as to development of their motivation to study and better understanding of regulation principles of chemical processes and patterns.

PL

Na Wydziale Nauk (Uniwersytet w Hradec Králové) opracowano innowacyjny program nauczania chemii dla studiów o specjalizacji Pomiary Fizyko-Techniczne i Technologie Komputerowe. Celem wprowadzonych innowacji w nauczaniu chemii było przede wszystkim zwiększenie konkurencyjności absolwentów na rynku pracy i zwiększenie możliwości ich zatrudnienia. Wprowadzona innowacja umożliwia absolwentom ubieganie się o stanowiska ekspertów pomiarów fizycznych i zastosowań informatyki, jednocześnie poszerzają oni swoje kompetencje w zakresie obsługi oprzyrządowania fizykochemicznego w ekologii przemysłu. Ponieważ Wydział nie jest jeszcze wyposażony w drogie urządzenia do spektrometrii atomowej, podjęto współpracę transgraniczną z Wydziałem Przyrodniczo-Technicznym Uniwersytetu Opolskiego. W zakresie nauczania o niekonwencjonalnych źródłach energii rozpoczęto współpracę transgraniczną z Zakładem Sterowania i Odnawialnych Źródeł Energii Politechniki Częstochowskiej. Stworzono dobrze rozwinięty system współpracy z firmami, wykorzystującymi najnowsze technologie ochrony środowiska. W systemie wymiany polscy studenci odbywali praktyki w tych przedsiębiorstwach. Celem tej pracy jest opis jednej z innowacji wprowadzonej w obszarze nauczania chemii na studiach licencjackich o specjalizacji w dziedzinie fizyki i technologii komputerowej. Wierzymy, że nowe podejście doprowadzi do zwiększenia konkurencyjności absolwentów, jak również do rozwoju ich motywacji do nauki oraz lepszego zrozumienia praw regulujących przebieg procesów chemicznych i związków pomiędzy nimi.

8

Estimation of radioactivity dose rate absorbed with ingested mushrooms and related health risk

Dołhańczuk-Śródka A., Ziembik Z., Kříž J., Hyšplerová L., Wacławek M.

Proceedings of ECOpole

|

2012

|

Vol. 6, No. 2

499--503

EN

The fruiting bodies of fungi sprout from mycelium are capable of accumulating significant amounts of trace elements, both metals and metalloids. Content of these elements in fruiting bodies may exceed their concentration in the substrate where fungi develop. Among the elements the radioactive nuclides are also present. In this work health risk caused by increased radioactivity dose absorbed with Xerocomus badius bay bolete consumption was estimated. In analysis concentrations of radioactive isotopes 137Cs and 40K were taken into consideration. It was found that moderate ingestion of bay bolete does not create health risk due to increased radioactive substances intake. The amount of consumed mushrooms that could deliver the dose exceeding the safe one, is rather improbable in real life.

PL

Owocniki grzybów wyrastające z grzybni są zdolne do gromadzenia znacznych ilości pierwiastków śladowych zarówno metali, jak i niemetali. Zawartość tych pierwiastków w owocnikach może wielokrotnie przekroczyć ich stężenia w podłożu. Wśród pochłoniętych pierwiastków są również nuklidy promieniotwórcze. Dokonano oceny potencjalnych dawek skutecznych promieniowania gamma w wyniku wchłonięcia 137Cs i 40K wraz ze spożywanym grzybem. Na podstawie wyników pomiarów stwierdzono, że umiarkowane spożycie podgrzybka brunatnego nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ze względu na zwiększone spożycie substancji radioaktywnych.

9

Influence green sand system by core sand additions

Špirutová N., Beňo J., Bednářová V., Kříž J., Kandrnál M.

Archives of Foundry Engineering

|

2012

|

Vol. 12, iss. 1

105-110

EN

Today, about two thirds of iron alloys casting (especially for graphitizing alloys of iron) are produced into green sand systems with usually organically bonded cores. Separation of core sands from the green sand mixture is very difficult, after pouring. The core sand concentration increase due to circulation of green sand mixture in a closed circulation system. Furthermore in some foundries, core sands have been adding to green sand systems as a replacement for new sands. The goal of this contribution is: 'How the green sand systems are influenced by core sands?" This effect is considered by determination of selected technological properties and degree of green sand system re-bonding. From the studies, which have been published yet, there is not consistent opinion on influence of core sand dilution on green sand system properties. In order to simulation of the effect of core sands on the technological properties of green sands, there were applied the most common used technologies of cores production, which are based on bonding with phenolic resin. Core sand concentration added to green sand system, was up to 50%. Influence of core sand dilution on basic properties of green sand systems was determined by evaluation of basic industrial properties: moisture, green compression strength and splitting strength, wet tensile strength, mixture stability against staling and physical-chemistry properties (pH, conductivity, and loss of ignition). Ratio of active betonite by Methylene blue test was also determined.