Celem artykułu jest analiza obecnej sytuacji powojennych modernistycznych zespołów zabudowy zlokalizowanych w naturalnym krajobrazie o szczególnych wartościach oraz wyróżnienie potencjalnych szans i zagrożeń na przyszłość. Analiza przeprowadzona została jako studium przypadku dwóch wyróżniających się kompleksów: dzielnicy uzdrowiskowej Ustroń Zawodzie oraz dzielnicy wczasowej Ustroń Jaszowiec. Modernistyczne dzielnice wypoczynkowe stanowią przykład kompleksowych projektów urbanistyczno-architektonicznych obejmujących nowoczesną, modernistyczną architekturę o ważnej roli społecznej, dostosowanej (skalą, technologią, formą) do warunków naturalnych oraz powstających w duchu poszanowania wartości krajobrazu (rozumianego w duchu modernizmu). Ich ochrona powinna wykraczać poza skalę pojedynczego obiektu architektonicznego, traktując jako punkt wyjścia postrzeganie dzielnic wypoczynkowo-uzdrowiskowych jako krajobrazu kulturowego.
EN
The aim of this article is to analyze the contemporary situation of post-war modernist building complexes located in the natural landscape of extraordinary values and to distinguish potential opportunities and threats for the future. The analysis was made as a case study of two extraordinary complexes: Ustroń-Zawodzie health district and Ustroń-Jaszowiec holiday district. Modernist leisure districts are an example of complex urbanist-architectural projects including modern architecture of significant social value adjusted (scale, technology, form) to the natural conditions and built with due regard for the value of the landscape (in the spirit of the modern movement). Their preservation should go beyond the scale of a single architectural object and start from the point where the health-leisure district are considered as a cultural landscape.
Celem niniejszego artykułu jest analiza możliwości adaptacji obiektów architektury modernistycznej wzniesionych w Polsce po II wojnie światowej. Specyfika formy, która została zaprojektowana w duchu funkcjonalizmu, a więc dostosowana do określonego programu funkcjonalnego, znacznie utrudnia zmianę przeznaczenia obiektów. Podobnie rozwiązania materiałowe i konstrukcyjne, które (niekiedy ze względu na eksperymentalny, nowatorski charakter) źle znoszą próbę czasu. Rozważania nad wprowadzaniem nowych programów funkcjonalnych przy jednoczesnym zachowaniu autentyzmu obiektów zostały zilustrowane wybranymi przykładami realizacji, mającymi udowodnić tezę, iż efekt finalny procesu adaptacji zależny jest m.in. od właściwej interpretacji substancji historycznej i idei będącej jej genezą.
EN
The aim of this article is to analyze the possibilities of adaptation of modernist architecture objects erected in Poland after World War II. The specificity of the form, which was designed in the spirit of functionalism, and thus adapted to a specific functional program, makes it much more difficult to change the purpose of the objects. Similarly, material and structural solutions, which (sometimes due to their experimental, innovative character) poorly stand the test of time. Considerations on introducing new functional programs while maintaining the authenticity of objects have been illustrated with selected examples of implementation, which are to prove the thesis that the final effect of the adaptation process depends, among others, on the proper interpretation of the historical substance and the idea behind its origin.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The architectural heritage of post-war modernism in Poland is often named a “dissonant” or “unwanted heritage”. Its evaluation and interpretation is often ambiguous, whereas the social reception, in spite of the growing common awareness of the matter, very diversified. A proper assessment of the phenomenon requires analysis against the background of twentieth-century European architecture. The InnovaConcrete project is comprised of multidisciplinary studies on strategies for the preservation of concrete-based heritage which provide for identification of the most valuable assets in Europe. The aim of this paper is to place the local Polish cultural heritage of twentieth-century architecture against the broad context of global and universal values and to present the methodology of the research.
PL
Architektoniczne dziedzictwo powojennego modernizmu w Polsce często bywa określane jako “kłopotliwe” bądź “niechciane dziedzictwo”. Jego ocena i interpretacja są niejednoznaczne, a społeczna recepcja, pomimo rosnącej powszechnej świadomości, bardzo zróżnicowana. Właściwa ocena zjawiska wymaga analizy na tle europejskiej architektury XX wieku. Projekt InnovaConcrete obejmuje multidyscyplinarne badania nad strategiami zachowania dziedzictwa architektury betonowej, które przewidują identyfikację najbardziej wartościowych obiektów w Europie. Celem niniejszego artykułu jest umiejscowienie lokalnego dziedzictwa kulturowego architektury XX-wieku w szerokim kontekście wartości globalnych i uniwersalnych oraz prezentacja metodologii badań.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.