W pracy przedstawiono rozwiązania analityczne uwzględniające wpływ podatności sprężystej poszczególnych stojaków na wartość nośności obudowy wyrobisk korytarzowych. Zależności analityczne otrzymano w wyniku rozwiązań układów równań kanonicznych metody sił. W postawionym do rozwiązania problemie układy równań kanonicznych wynikają z bezpośredniego zastosowania równania (lub twierdzenia) pięciu momentów. Publikowane do tej pory w literaturze rozwiązania, otrzymywane między innymi za pomocą równania (lub twierdzenia) trzech momentów, nie pozwalają na uwzględnianie w obliczeniach wytrzymałościowych podatności sprężystej stojaków. Rozwiązania te są szczególnymi przypadkami przedstawionych rozwiązań. Otrzymanie rozwiązań analitycznych możliwe było dzięki zastosowaniu programu typu CAS. Programy tego typu pozwalają na rozwiązywanie problemów, które w przeszłości były niemożliwe do rozwiązania.
EN
In this paper it has been presented the analytical solutions considering influence of elastic yield of individual props on loading capacity of roof support used in underground drifts. The analytical relations were obtained as a result of solutions of sets of canonical equations forces method. In the presented problem the sets of canonical equations arise from direct application of five moments equations (or theorem). Solutions actually published in the literature, resulted from equation (or theorem) of three moments, do not allow for including within the calculations the elastic yield property of the props. These solutions are particular cases of those presented in the paper. The successful analytical solutions of the equations were possible thanks to application of CAS type software. This kind of codes allow to solve problems, that were impossible for solution in the past.
Programy systemów algebry komputerowej zwane Computer Algebra System (w skrócie CAS) są ogólnymi komputerowymi programami. Należy zaznaczyć, że nie są one gotowymi programami ukierunkowanymi na konkretne obliczenia, związane np. z nauką o wytrzymałości materiałów, a w szczególności na rozwiązywanie zginanych belek. Przekazanie rutynowych obliczeń algorytmicznych komputerowi przy pomocy przedstawionych w pracy procedur obliczeniowych opartych na CAS i rachunku dystrybucyjnym, może przynieść wiele korzyści. Najważniejszą z nich jest uproszczenie i skrócenie zapisu. Przy założeniu, że CAS eliminuje błędy rachunkowe, obliczenia wykorzystujące procedury będą postrzegane jako środek, a nie cel ostateczny. W pracy przedstawiono arkusze robocze - worksheety, w których zapisano rozwiązania dla dwóch belek. Po wybraniu z menu opcji Edit/Execute/Worksheet wystarczy nacisnąć klawisz Enter, aby otrzymać rozwiązania w postaci wykresów opisujących zginane belki. Obliczenia wykonano za pomocą Maple'a. Podane procedury zapisane w pakiecie o nazwie "Proc_beam" to "gotowce" ułatwiające i upraszczające korzystanie z Maple'a w zakresie rozwiązywania zginanych belek.
EN
Codes of Computer Algebra System (CAS) belong to a common codes group. It is necessary to emphasize, there are not ready codes for a specific calculations, connected for example with a strength of materials discipline and especially for bent of beams. Sending of the routine algorithmic calculations to the computer, be means of the methods presented in the paper, the procedures based on the CAS and the distribution calculus may bring many advantages. The most important one is a simplification and shortening of notation. Knowing that the CAS method eliminates calculus errors the procedures will be considered as a means but not a final goal. In the paper there were presented the worksheets including solutions for of two beams. After choosing from the menu Edit/Execute/ Worksheet option it is enough to press enter button to get the solutions in the form of charts describing the bent beams. The calculations have been performed with the Maple's. The presented procedures recorded in the "Proc_beam" file are "ready for use" that facilitate and simplify use of Maple's for solution of bent beams.
W referacie podano metody prognozowania zasięgu strefy rozrzutu przy wykonywaniu robót strzałowycfi na podstawie wybranych wzorów z literatury i zaproponowanej przez autorów metody numerycznej.
EN
This paper contains the method of forecasting the range of dispersion during blasting works. There were used some formulasfrt literature and there was a numeric method proposed by the authors.
W dotychczas wyznaczanych wskaźnikach nośności odrzwi obudowy nie uwzględniano wpływu sil osiowych na wartości momentów zginających. Przy projektowaniu obudów obliczenia przeprowadzano, gdy znajdowały się one w stanie nieodkształconym. Powszechnie stosowano zasadę zesztywnienia - teorię I. rzędu odnoszącą się do początkowej konfiguracji obudowy. Projektując racjonalniej obudowy należy stosować metody obliczeniowe lepiej odwzorowujące rzeczywiste zachowanie się obudów pod obciążeniem. Postulat ten spełnia teoria II. rzędu. Pozwala ona, oprócz uwzględnienia wpływu sił osiowych na powstawanie momentów zginających, na uwzględnianie w obliczeniach imperiekcji. W obudowach z imperfekcjami od samego początku obciążenia występują przemieszczenia o określonym kierunku. Różnice wynikające z obliczeń między teorią I. rzędu i teorią II. rzędu pokazano na przykładach odrzwi obudowy łukowej. Wpływ im-perfekcji geometrycznych przedstawiono na odrzwiach obudowy prostej.
EN
Loading capacity index of support frame used so far in practice docs not include axial force impact onto bending moment. Usually, for designing purpose the calculations are made for non-deformed state of the support. Common practice was use of stiffen rule- theory of the 1 order in relation to primary configuration of the support. For more rational designing process one should use calculation methods that much better imaging behavior of the support under loading. This postulate performs the theory of the II order. The theory allows, besides taking into consideration the impact of axial force onto the bending moment, taking into account an imperfection. In the supports with imperfection the displacements toward the defined direction occur from the beginning with the loading. The difference resulted from calculations with theory of the I and II order is shown based on the example of arch support. Impact of geometrical imperfection is presented based on a frame support.
Systemy obliczeniowe zwane CAS (ang. Computer Algebra System) zajmują szczególne miejsce wśród pakietów programów wspomagających prace naukowo-techniczne. Mają one szerokie możliwości rozwiązywania zaawansowanych zadań z różnych dziedzin inżynierskich, w tym także problemów związanych z geotechniką i budownictwem. Za pomocą rachunku symbolicznego przedstawiono wpływ podparcia na wartości: sił reakcji, momentów zginających, sił tnących, kątów ugięcia i linii ugięcia w zginanych belkach. Otrzymane rozwiązania, w postaci symbolicznych wzorów matematycznych, zostały zobrazowane wykresami. Wykresy z konieczności narysowane zostały na wartościach liczbowych, a nie symbolicznych.
EN
CAS Calculations methods (Computer Algebra System) take a special position in supporting software packages for technical scientific research works. They can be used for a wide range of advanced applications in various engineering solutions including constructions and geotechnics. With the symbolic calculations method it has been presented the role of support onto: reaction forces, bending moments, transversal forces, bending angles and profile lines in the beams under bending process. The results in the form of symbolic mathematical formulas are illustrated with diagrams that have been plotted obviously based on number values but not symbols.
Zastosowanie rachunku symbolicznego CAS (ang. Computer Algebra System) pozwala na rozwiązywanie zagadnień, które można opisać równaniami matematycznymi w sposób dokładny. Zastosowanie metody zaproponowanej przez A. Clebscha - przy zachowaniu pewnych warunków sposobu zapisu - upraszcza rozwiązywanie zginanych belek. Pozwala ono również na wprowadzenie do rozwiązywanych zagadnień funkcji Heaviside'a i Diraca związanych z teorią dystrybucji. Funkcje te w połączeniu z abstrakcyjnym operatorem różniczkowania oznaczanym symbolem D pozwalają w zwarty sposób na zapisanie w języku rachunku symbolicznego i wykonywanie obliczeń związanych ze zginaniem belek.
EN
Utilization of symbolic calculations method (Computer Algebra System) allows to solve problems, that can be precisely described with mathematical formulas. Use of the method proposed by A. Clebsch - under condition of a certain way of notation - simplifies solutions of bending beams. This also allows introducing Heaviside's and Dirac's functions, connected with distribution theory, for solutions the problems. The functions connected with abstract differential operator noted as D, allow for compact symbolic way of calculations beams under bending conditions.
W pracy przedstawiono wyniki numerycznego modelowania (mes) filarów międzykomorowych złóż rud miedzi. Stan naprężenia wyznaczony został dla przestrzennego modelu filara - model 3D oraz dla modeli płaskich - 2D. Na podstawie ilorazów wartości składowych stanu naprężenia wynikających ze sposobu modelowania pokazano "o ile różnią się wyniki" gdy filary odpowiadające warunkom przestrzennym zostaną rozwiązane jako zagadnienie płaskie. Przyjęto, że model przestrzenny jak i modele płaskie filarów zbudowane są z tego samego materiału skalnego podlegającemu temu samemu prawu fizycznemu.
EN
In the elaboration, results from numerical modelling (FEM) of barrier pillars in underground copper mine were presented. The stress field was calculated for 3D and 2D models. On the basis of the quotients of stress components, which arise from the way the models are constructed, it has been shown "how much the results differ from each other" when the real three-dimensional pillars are considered as a planar one in the calculation procedure. It has been assumed that both the models are made of the same rock and are subjected to the same physical law.
Przeprowadzone na 66 modelach badania numeryczne pozwoliły na określenie sposobu wyznaczania nośności odrzwi stalowych obudów łukowych. Przedstawiono wyniki obliczeń numerycznych dla trzech rodzajów kształtowników: V21, V25 i V29, oraz trzech typów odrzwi obudowy: ŁP8, ŁP9 i ŁP10. Każdy z modeli obudowy, oprócz obciążeń czynnych, został poddany czterem obciążeniom biernym, mającym za zadanie modelowanie oddziaływania górotworu na obudowę. W pracy zwrócono także uwagę na fakt, że pełne wykorzystanie nośności odrzwi obudowy uwarunkowane jest nie tylko wartością nośności łuków obudowy, za którą odpowiedzialna jest granica plastyczności stali, z której zostały one wykonane, ale zależy ono w równej mierze od wartości nośności złączy elementów odrzwi.
EN
Numerical simulation based on 66 models allowed a bearing capacity of the steel arch support to be estimated. It has been shown some results of calculations for three types of profiles: V21, V25 and V29 and three sizes of the support: ŁP8, ŁP9 and ŁP10. Each of the support model was induced - besides of active loading - with four passive loadings modeling strata influence upon the support. It has been found that complete use of bearing capacity of the arch support depends not only on value of bearing capacity of the arch, what is connected with yield limit of steel, but it also equally depends on bearing capacity of joints of the arches.
W artykule dokonano oszacowania wartości naprężeń termicznych wynikających z ochłodzenia górotworu spowodowanego przewietrzeniem wyrobisk korytarzowych. Przyjęte do rozważań parametry geotermomechaniczne odpowiadają warunkom, jakie występują w kopalniach LGOM-u prowadzących eksploatację na głębokościach powyżej 1000m. W wyniku przeprowadzonej analizy porównawczej wartości naprężeń termicznych, otrzymanych na podstawie znanych os lat w literaturze rozwiązań analitycznych, z wartościami rozwiązań numerycznych wynikających z zastosowania metody elementów skończonych, stwierdzono istotne różnice w wartościach jednej ze składowych tensora stanu naprężenia.
EN
In the paper it has been evaluated the values of thermic stresses as a result of cooling of rock mass due to ventilation of the roadways. The geo-thermo-mechanical parameters considered in the discussion are typical for the copper mines in LGOM region, where mining activity reaches more than 1000m below surface. As a result of the comparative analysis of thermic stresses values obtained from the well known analytical considerations, published many years ago together with numerical effects based on Finite Element Method, it has been found an essential differences in the values of one of the tensor component of stress state.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.