Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza zależności między wskaźnikami jakości wody w Jeziorze Goczałkowickim w aspekcie zakwitów fitoplanktonu

Czaplicka-Kotas A., Ślusarczyk Z., Pięta M., Szostak A.

Ochrona Środowiska

|

2012

|

Vol. 34, nr 1

21-27

PL

Analizie statystycznej poddano zawartość azotu amonowego, azotynów, azotanów, ortofosforanów i fosforu ogólnego w wodzie Jeziora Goczałkowickiego w latach 1994-2009. Wyodrębniono grupę punktów pomiarowych usytuowanych przy powierzchni lustra wody oraz grupę punktów pomiarowych usytuowanych na głębokościach 2 m i 6 m. Za pomocą testu równości średnich sprawdzono, że wartości wskaźników jakości wody na różnej głębokości podczas zakwitu okrzemek, sinic lub zielenic różniły się od wartości tych wskaźników w czasie braku zakwitu. W przypadku wody pobranej z powierzchni istotne różnice wartości podczas zakwitu i jego braku wykazały azot amonowy, azotyny i azotany. Stwierdzono, że większość wskaźników jakości wody miała istotne sezonowe zróżnicowanie, a jedynie azot amonowy i azotyny nie wykazywały istotnych zmian ze względu na porę roku. Wykazano również, że zakwit fitoplanktonu wpływał na związki korelacyjne pomiędzy badanymi wskaźnikami jakości wody. W wielu przypadkach nieistotne wartości współczynnika korelacji Spearmena przy braku zakwitu były istotne podczas zakwitu.

EN

Statistical relations between the water quality parameters were determined based on the analysis of ammonia nitrogen, nitrite, nitrate, orthophosphate and total phosphorus concentrations observed in Lake Goczalkowickie (impounding reservoir) over the period of 1994-2009. Measuring stations were divided into two groups: those located on the surface of the lake water and those situated at the depth of 2 m and 6 m. The mean value equality test verified that at either of the two depths the values of the water quality parameters measured during blooms of diatoms, cyanobacteria and green algae were different from the values of these parameters measured over the period with-out blooms. When water samples were taken from the surface of the lake, significant differences in the values measured during blooms and the lack thereof were observed with ammonia nitrogen, nitrites and nitrates. The water quality parameters examined exhibited significant differences in their seasonal patterns, except ammonia nitrogen and nitrites, which did not show any significant seasonal variations. The study revealed that phytoplankton bloom affected the correlation between the water quality parameters tested. In many instances, Spearman correlation coefficient values that were insignificant in the absence of blooms became significant when blooms were present.

2

Biogeny w wodach dopływających do zbiornika Goczałkowice

Czaplicka-Kotas A., Ślusarczyk Z., Pięta M., Szostak A.

Gospodarka Wodna

|

2012

|

Nr 10

428--434

PL

Biogeny w wodach dopływających do zbiornika Goczałkowice są głównie pocho-dzenia antropogenicznego. Źródłami za-nieczyszczeń są ścieki bytowe i gospodarcze z terenów nieskanalizowanych, spływy z terenów rolniczych, wody z kompleksu stawów rybnych hodowlanych oraz ścieki przemysłowe. W artykule przeanalizowano stężenia biogenów w wodach dopływają-cych do zbiornika oraz ładunki biogenów dostarczane wraz z wodami do zbiornika w latach 1998-2009. Zauważono, że średnie stężenia czterech z pięciu analizowanych biogenów były najniższe w wodach Wisły. Jednak obserwując ładunki zanieczyszczeń dostarczane do zbiornika Goczłkowice stwierdzono, że ponad połowa ładunków zanieczyszczeń jest dostarczana do zbiornika wraz z wodami Wisły. Wykorzystując hierarchiczną analizę skupień wykazano, że dopływy zbiornika Goczłkowice można podzielić na dwie grupy: jedną stanowią rzeki Wisła i Bajerka, natomiast drugą wszystkie przepompownie, wśród których najbardziej podobne charakterystyki mają Zarzecze i Frelichów. Biogeny dostarczane wraz z wodami dopływów mają ogromny wpływ na jakość wód w zbiorniku Goczałkowice, należy zatem zadbać o jakość wód w dopływach.

EN

Biogenes in waters flowing into the Goczałkowice reservoir are mainly of anthropogenic origin. Among the sources of pollution are household sewages from the areas without sewerage system, outflows from agri¬cultural terrains, waters from fish farms and industrial wastewater. The article analyses concentrations of biogenes in waters flowing into the res¬ervoir and biogenes loads transported into the reservoir by tribularies in the years 1998-2009. The authors observe that the lowest average con¬centrations of four out of five analysed biogenes were found in the Vistula waters. However, monitoring of the pollution loads carried by tribulatries of the Goczałkowice reservoir revealed that over half of the pollution load is transported by the Vistula waters. Using the hierarchical cluster analy¬sis the authors indicate that the Goczałkowice reservoir tributaries can be divided into two groups: one consisting of the Wisła and Bajerka rivers, and the other consisting of all the intermediate pumping stations, the most similar of which are Zarzecze and Frelichów. The biogenes transported with the tributaries' waters significantly impact the Goczałkowice reservoir waters quality, therefore the quality of the tributaries' waters should be taken care of.

3

Zmiany trofii wód zbiornika Goczałkowice w latach 1956-2009

Pięta M., Czaplicka-Kotas A., Ślusarczyk Z., Szostak A.

Gospodarka Wodna

|

2011

|

Nr 7

278-284

PL

Zbiornik Goczałkowice stanowi źródło zaopatrzenia ludności w wodę, dlatego konieczne jest badanie jego trofii, czyli żyzności zbiornika. Na podstawie indeksów Car- slona: fosforowego i chlorofilowego, wyka-zano, że do lat 80. zbiornik był mezotroficz- ny, a po 1980 r. stał się eutroficzny. Klasyfikacja trofii wód zbiornika Goczałkowice - określona metodą Vollenweidera poprzez średnie stężenie fosforu ogólnego w okresie cyrkulacji wiosennej, na podstawie stężeń fosforanów i związków azotu oraz metodą jakościową - również potwierdza, że w latach 90. zbiornik Goczałkowice należał do eutroficznych. Analizując indeks chlorofilowy Carslona zauważono, ze trofia zbiornika w ostatnich latach znacząco spadła, co świadczy o poprawie jakości wód zbiornika Goczałkowice

EN

The Goczałkowice reservoir constitutes a source of water supply for the population; therefore it is necessary to measure its trophic state, i.e. fertility. The Carlson indexes - phosphorus and chlorophyll - allowed to demonstrate that until the 1980's the reservoir was mesotrophic and afterwards it became eutrophic. The classification of the trophic state of the Goczałkowice reservoir waters - determined with the Vollenweider method through the average concentration of total phosphorus in the spring circulation period, based on the phosphates and nitrogen compounds concentrations, and with the quality method - also confirms that in the 1990's the Goczałkowice reservoirs was qualified as eutrophic. The analysis of the Carlson chlorophyll index indicated that the reservoir's trophy has significantly decreased in the recent years what is the evidence oh the improved state of the Goczałkowice reservoir waters.

4

Composition and source of polycyclic aromatic compounds in deposited dust from selected sites around the Upper Silesia, Poland

Marynowski L., Pięta M., Janeczek J.

Geological Quarterly

|

2004

|

Vol. 48, No 2

169--180

EN

About 300 polycyclic aromatic compounds were identified using the GC-MSmethod in deposited dust collected in sites located outside the industrial belt of the Upper Silesia agglomeration. Concentrations of selected polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) range from 6.8 mg/g dust for anthracene to 142 mg/g dust for fluoranthene. Concentrations of highly carcinogenic PAH e.g. benzo(a)pyrene, benzofluoranthenes and benzo(a)anthracene range from 49 to 145.5 mg/g of dust. Significant concentrations (up to 35 mg/g of dust) of carcinogenic C22H14 PAHs (m/z 278) and C24H14 PAHs (m/z 302) were determined in all samples. Aromatic ketones and quinones as well as aromatic nitrogen and sulphur compounds with concentrations ranging from 2 to 45 mg/g of dust, were found in the polar NSO fraction. Molecular composition of hydrocarbons in the deposited dust is characteristic of the terrestrial organicmatter, as suggested by the presence of long chain n-alkanes with odd carbon skeleton predominance. However, relatively high concentrations of steranes and distribution of homohopanes different from terrestrial organic matter suggest that part of extractable organic mattermay be from diesel engine exhausts and/or paved road dust. The origin of the organic compounds adsorbed on the deposited dust is related to not complete coal combustion and possibly to other sources, such as automobile exhaust. The occurrence of phenyl-polyaromatic hydrocarbons and polyphenyls such as terphenyls, phenylnaphthalenes and their methyl derivatives, phenylphenanthrenes, phenylfluoranthenes and/or phenylpyrenes results from the free radical phenylation of aromatics during organic matter combustion.