Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Erosion and accumulation phases during the last glacial-interglacial cycle : a case study of the terrace system of the Odra and Osobłoga rivers (southern Poland)

Wójcicki Krzysztof Jan, Pawelec Halina, Malik Ireneusz, Woskowicz-Ślęzak Beata, Moska Piotr

Geological Quarterly

2020

Vol. 64, No. 1

104--119

In the Odra and Osobłoga River valleys in the vicinity of the town of Krapkowice, a system of morphological levels is present which is exceptionally extensive compared to other such systems in southern Poland. The extent, origins and chronology of these levels have been the subject of many controversies. In the light of current research, the terraces, which are situated on average 14.5-13, 12-10, 8-6, 6-4 and 3-1 metres above the river level, were formed in the post-Wartanian interval. The main factor driving their development was erosion, which compensated for the effects of large-scale aggradation that had occurred during the anaglacial phase of the Odranian Glaciation (MIS 8) dated to 261 ±15 ka. The impact of climatic conditions on the trends towards fluvial erosion or accumulation was only of secondary importance. According to OSL dating, successive phases of vertical stabilisation of the valley floor occurred ~118.8 ±8.3, 87.7 ±5.7 and 42.0 ±2.0 ka. In the meantime, erosion intensified, which resulted in the formation of lower terrace levels. During the climatic minimum of the Upper Plenivistulian (21.5 ±1.5 ka), under conditions of the delivery of sheet-wash-generated sediment, the aggradation of distal reaches of the Odra River valley was locally marked. During the Late Vistulian and Holocene, erosive tendencies continued, which were reflected by the fact that the surfaces of subsequent inset alluvial fills were situated ever lower. In the light of dating results, it can be concluded that during the colder periods correlated with the Rederstall Stadial (MIS 5b) and with the Hasselo Stadial (MIS 3), a braided river was present in the river valleys examined, which was most probably accompanied by permafrost. During the Eemian Interglacial (MIS 5e), during the Late Vistulian Interstadials and in the Holocene, it was a meandering river.

Geneza skałek wierzchowinowych Płaskowyżu Ojcowskiego na podstawie badań osadów stokowych

Pawelec Halina

Geologos

2008

Vol. 14, No. 2

163--176

Artykuł podejmuje dyskusję dotyczącą genezy skałek wierzchowinowych na Płaskowyżu Ojcowskim. W odróżnieniu od najczęściej obecnie stosowanej w badaniach skałek metody, opartej wyłącznie na analizie geomorfologicznej, podstawą badań jest szczegółowa analiza osadów stokowych - powstałych równocześnie z niszczeniem skałek. Badania przeprowadzono w rejonie Jerzmanowic, pomiędzy górnymi odcinkami dolin Będkowskiej i Szklarki, na obszarze falistej wierzchowiny ze skałkami. Opracowano szczegółowe profile litologiczne osadów stokowych. Wykonano badania uziarnienia oraz zawartości CaC03, Fe203 i Corg. Dla frakcji iłowej wykonano analizy mineralogiczne. Badania wykazały, że występujące na stokach obszaru osady powstały w środowisku peryglacjalnym, w rezultacie wietrzenia mrozowego, sedymentacji lessu oraz redepozycji materiału gruzowego i lessowego przez procesy stokowe. Analiza sukcesji tych osadów oraz analiza procesów glebowych wskazują, że są to osady górnovistuliańskie. Na podstawie analizy rozmieszczenia poszczególnych typów osadów wnioskowano o zależnościach pomiędzy procesami peryglacjalnymi a rzeźbą stoków. Głównym kierunkiem przeobrażania ścian skałek było boczne cofanie w rezultacie wietrzenia mrozowego i odpadania wapieni. W obrębie falistej wierzchowiny, wypukły profil górnych części stoków jest rezultatem współdziałania wietrzenia mrozowego i soliflukcji. Dolne, wklęsłe części stoków zostały uformowane w wyniku depozycji osadów soliflukcyjnych i deluwialnych oraz okresowej redepozycji tych osadów, głównie przez spłukiwanie. Podczas plejstocenu obszar Płaskowyżu Ojcowskiego ulegał intensywnej denudacji, uwarunkowanej cyklicznymi zmianami klimatu. W środowisku peryglacjalnym działało głównie wietrzenie mrozowe i procesy stokowe. Podczas interglacjałów oraz interstadiałów działały procesy wietrzenia krasowego. Rezultatem plejstoceńskich procesów denudacyjnych, które rozwijały się na podłożu przeobrażonym przez kras, są współczesne formy skałek oraz rzeźba falistej wierzchowiny. Wyniki badań wskazują, że dotychczasowe teorie, dotyczące wieku i genezy skałek, nie doceniały znaczenia plejstoceńskiej morfogenezy dla rozwoju rzeźby Płaskowyżu Ojcowskiego.

The origin of the monadnocks on the Ojców Plateau has been analysed not only on the basis of morphology but also by sedimentological analysis of the slope deposits that cover the slopes around the monadnocks. The investigations were carried out in the area of Jerzmanowice, between the upper courses of the Będkowska and Szklarka valleys within the undulated plateau where the monadnocks form the highest parts. Detailed lithological profiles were prepared, the granulometry was determined, and the CaC03, Fe203 and Corg content was estimated. Within the Clay fraction, mineralogical analyses were carried out. It is shown that the deposits covering the slopes developed in a periglacial environment as a result of frost weathering, loess sedimentation and reworking of scree and loess by slope processes. Both lithology of these deposits and the traces that soil processes left indicate an upper Vistulian age. The distribution of the individual lithofacies points to a distinct influence of periglacial processes on the slope relief. The main process was lateral retreat of rock walls as a result of frost weathering and rock fall. A convex profile of the upper parts of the slopes resulted due to the joint action of frost weathering and solifluction. The lower parts of the slopes, in contrast, developed a concave surface as a result of solifluction and surface wash, i.e. periodical redeposition of sediments. During the Pleistocene, the area of the Ojców Plateau underwent intensive denudation conditioned by cyclic climate changes. Frost weathering and slope processes were the most important under periglacial conditions. During interstadials, chemical weathering occurred in the active layer of the permafrost. Outcropping Jurassic limestones and the slope cover underwent karst processes. It is concluded that the present-day relief of the undulating plateau with monadnocks in the Cracow Upland results from the Pleistocene denudation processes. Surface degradation was stimulated during the Pleistocene by differential resistance of the rock units transformed by subsurface karst. Earlier studies concerning the age and origin of the monadnocks in this region underestimated the Pleistocene denudation.