Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Proekologiczne wykorzystanie metanu z odmetanowania kopalń do produkcji energii elektrycznej i ciepła

Borowski M., Kuczera Z., Chudy J.

Inżynieria Mineralna

|

2018

|

R. 19, nr 1

255--261

PL

Proekologiczne wykorzystanie metanu z odmetanowania kopalń podziemnych przyczynia się do likwidacji niskiej emisji w aglomeracji śląskiej poprzez wykorzystanie ciepła do ogrzewania osiedli mieszkaniowych. W artykule przedstawiono przykłady działających instalacji kogeneracyjnych produkujących energie elektryczną i ciepło oraz efekty ekologiczne, społeczne i ekonomiczne jakie uzyskuje się poprzez wykorzystanie gazu cieplarnianego jakim jest metan.

EN

The pro-ecological of methane captured by drainage system in underground coal mines for the cities of Silesian Agglomeration brings limit the low emission owing to heat production for housing estates in the vicinity of mines. This article presents the examples of operating cogenaration installations that produce electricity and heat by ZEC company and the benefits resulted from methane use.

2

OnyX Experience - stanowisko badawcze w Akademii Górniczo-Hutniczej

Borowski M., Karch M., Satoła D.

Chłodnictwo i Klimatyzacja

|

2018

|

nr 4

78--81

PL

Za doprowadzenie wymaganej ilości świeżego powietrza do pomieszczeń odpowiada instalacja wentylacyjna. Jej wadliwe działanie może być jedną z przyczyn powstawania tak zwanego syndromu chorego budynku. To z kolei może powodować pogorszenie warunków bytowych i komfortu wewnętrznego, negatywnie wpływając na samopoczucie i zdrowie użytkowników pomieszczeń oraz trwałość konstrukcji budynku.

3

Wpływ zmian ciśnienia barometrycznego na efektywność ujęcia metanu ze ściany wydobywczej przez system odmetanowania

Borowski M., Szlązak N., Swolkień J.

Wiadomości Górnicze

|

2016

|

R. 67, nr 9

526--533

PL

W artykule przedstawiono stosowane systemy odmetanowania ścian eksploatacyjnych w warunkach dużego zagrożenia metanowego. Sposób odmetanowania oraz powstający system szczelin w wyniku eksploatacji może łączyć chodniki i otwory drenażowe z powietrzem wentylacyjnym. Stan taki może powodować dość istotny wpływ zmian ciśnienia barometrycznego na ilość ujmowanego metanu i jego stężenie. W artykule przedstawiono przykład wpływu ciśnienia barometrycznego na ujęcie metanu przy jednym ze sposobów odmetanowania.

EN

The article presents the applied systems of methane drainage from extraction longwalls under the conditions of high methane hazard. The manner of methane drainage and the occurring systems of fractures due to mining operations can connect gates and drainage boreholes with ventilation air. Such a situation can cause quite a significant impact of the barometric pressure changes on the volume of captured methane and its concentration. The article presents an example of the impact of barometric pressure on methane capture by one of the ways of methane drainage.

4

Eksperymentalne badania przepływu powietrza przez skrzynkę rozprężną

Borowski M., Karch M., Halibart J.

Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja

|

2016

|

T. 47, nr 11

471--475

PL

W artykule przedstawiono wyniki pomiarów przepływu powietrza przez skrzynkę rozprężną. W pomiarach wykorzystano metodę anemometrii obrazowej. Metoda ta pozwala na bezinwazyjny pomiar wektorowych pól prędkości przepływającego płynu. Wyniki pomiarowe uzyskane na stanowisku pozwalają jakościowo i ilościowo ocenić rozpływ powietrza w skrzynce rozprężnej, a przez to pomogą w próbie poprawienia kształtu strugi napływającej na element nawiewny.

EN

The article presents the measurement results of air flow through the plenum box. The imaging anemometry method has been used in the measurements. The method allows for non-invasive measurement of the velocity vector fields of the flowing fluid. The measurement results obtained in a test-bench allow to assess qualitatively and quantitatively air distribution in the plenum and thereby will help in attempt to improve the shape of the incoming air stream on the supply air element.

5

Ocena efektywności odmetanowania górotworu przy eksploatacji pokładu ścianą z podwójnym chodnikiem wentylacyjnym

Szlązak N., Borowski M., Swolkień J

Przegląd Górniczy

|

2015

|

T. 71, nr 2

79--86

PL

Odmetanowanie w polskich kopalniach węgla kamiennego jest prowadzone w celu zmniejszenia wydzielania metanu do wyrobisk górniczych, co pozwala na utrzymanie dopuszczalnego stężenia w przepływającym powietrzu przez wyrobiska górnicze. W ten sposób zapewniane jest bezpieczeństwo pracującej załodze. W artykule przedstawiono sposób odmetanowania w ścianie 2 w pokładzie 506, który jest eksploatowany w warunkach wysokiego zagrożenia metanowego. W przypadku analizowanego wyrobiska ścianowego, wydzielający się metan z frontu ściany jest odprowadzany równoległym chodnikiem wentylacyjnym. W artykule przedstawiono wpływ systemu przewietrzania wyrobiska ścianowego na efektywność odmetanowania w ścianie 2 w pokładzie 506. W celu oceny wielkości zagrożenia metanowego wykonano pomiary stężenia metanu, prędkości powietrza, ciśnienia absolutnego powietrza oraz stężenia i ilości metanu ujmowanego przez system odmetanowania. Wyniki uzyskane z badań zostały wykorzystane do określenia zmian metanowości bezwzględnej, wentylacyjnej oraz ilości ujmowanego metanu wraz z efektywności odmetanowania.

EN

Methane drainage is used in Polish coal mines in order to reduce mine methane emission as well as to keep methane concentration in mine workings at safe levels. This paper describes the method of methane drainage used in longwall 2 in seam no. 506. In Poland, coal seams are frequently mined under difficult conditions of very high methane hazard. In such situations, methane is drained by means of parallel ventilation headings. This paper shows the influence of a specific ventilation system on the drainage efficiency at longwall 2 in seam no. 506. In this longwall, measurements of methane emission and the efficiency of the drained methane were taken. They consisted in gauging methane concentration, air velocity, absolute air pressure and the amount of methane removed by a drainage system. Experimental data was used to estimate the variations in absolute and ventilation methane-bearing capacity as well as to gauge the efficiency of methane drainage.

6

Pompy ciepła typu powietrze-woda jako źródło w systemie grzewczym budynku

Borowski M., Karch M.

Chłodnictwo i Klimatyzacja

|

2015

|

nr 4

62--65

PL

W artykule przedstawiono aktualną ocenę rynku pomp ciepła ze szczególnym uwzględnieniem pomp typu powietrze-woda. Wskazano rosnący potencjał dla zastosowania powietrznych pomp ciepła, oraz przedstawiono politykę UE w tym zakresie. Omówiono wskaźniki efektywności COP i SPF oraz korzyści wynikające z wykorzystania pomp ciepła w instalacjach grzewczych.

7

Zabezpieczenie układów zasilania wodorem w pojazdach samochodowych

Bueschke W., Skowron M., Borowski M., Cieślik W., Czajka J., Pielecha I.

Logistyka

|

2014

|

nr 5

180--187

PL

Opracowanie stanowi analizę zagadnień dotyczących aspektów bezpieczeństwa w pojazdach zasilanych wodorem. Opisano metody jego przechowywania. Zwrócono uwagę na główne problemy wodoru jako paliwa, szczególnie infrastrukturalne. Sklasyfikowano zagrożenia towarzyszące zastosowaniu przedmiotowego paliwa oraz jego wpływ na organizm ludzki. Kolejną część stanowi dyskusja na temat instalacji paliwowych w pojazdach napędzanych przez silniki spalinowe i ogniwa paliwowe zasilane wodorem. Przedstawiono problematykę identyfikacji pojazdów, w których wykorzystuje się wodór. Omówiono elementy składowe układów napędowych i zdefiniowano stawiane im wymagania z zakresu bezpieczeństwa. Przedstawiony w opracowaniu stan rozwoju techniki pomiarowej umożliwia dostatecznie szybkie wykrycie nieszczelności instalacji, natomiast opanowanie metod składowania wodoru w stanie skroplonym i rozwój techniki uszczelnień stanowią istotny krok na drodze do upowszechnienia wodoru jako paliwa.

EN

This paper contents a discussion about safety features in fuel systems of hydrogen vehicles. Hydrogen, as a fuel, is very attractive source of chemical energy. Emission benefits and high specific energy content are important advantages. In first chapter there are methods of hydrogen storage. The main problem of this fuel is combined with physical and chemical properties. Flammability and explosion hazards successful block the expansion of infrastructure. The hazards combined with hydrogen usage are described in next part of this chapter. Second part of this paper shows a construction of hydrogen fuelled vehicles with internal combustion engines and with fuel cells. The vehicles with hydrogen fuel systems look similar to vehicles fuelled with conventional fuels, so the problematic of fuel identification is described, cause of specific emergency steps in both cases. Designation of hydrogen vehicles isn’t only marketing. The last part of this paper contents methods of leakages detection. The criteria of system malfunction are specified and the construction of modern prototype sensor is presented.

8

Analiza składników spalin z silników spalinowych maszyn samojezdnych w podziemnych kopalniach

Szlązak N., Borowski M., Sporysz G.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2014

|

nr 12

6--12

EN

Emission of toxic compounds the exhaust gas depends greatly on the engine condition. Therefore, the legislature makes the producers of vehicles with combustion engines have procedures for the detection of increased levels of toxic the exhaust gas emissions. The result is that systems whose function is to control emissions and control elements responsible for the safety of the vehicle. This problem is not solved in the case of vehicles with off-road applications, including use in underground mining. The current state of regulation in the field of toxicity testing does not require the manufacturers and users of these vehicles in service obligation of machines, which are issued periodically tested for emission control.

PL

Artykuł dotyczy badań toksyczności spalin emitowanych przez maszyny i pojazdy z napędem silnikowym, mające szerokie zastosowanie również w górnictwie podziemnym. Ten obszar badań nie jest dostateczne regulowany w świetle obowiązujących przepisów, szczególnie w trakcie bieżącej eksploatacji maszyn.

9

Comparison of methane drainage methods used in Polish coal mines

Szlązak N., Borowski M., Obracaj D., Swolkień J., Korzec M.

Archives of Mining Sciences

|

2014

|

Vol. 59, no. 3

655--675

EN

Methane drainage is used in Polish coal mines in order to reduce mine methane emissions as well as to keep methane concentration in mine workings at safe levels. This article describes methods of methane drainage during mining used in Polish coal mines. The first method involves drilling boreholes from tailgate roadway to an unstressed zone in roof or floor layers of a mined seam. It is the main method used in Polish mining, where both the location of drilled boreholes as well as their parameters are dependent on mining and ventilation systems of longwalls. The second method is based on drilling overlying drainage galleries in seams situated under or over the mined seam. This article compares these methods with regard to their effectiveness under mining conditions in Polish mines. High effectiveness of methane drainage of longwalls with different ventilation and methane drainage systems has been proven. The highest effectiveness of methane drainage has been observed for the system with overlying drainage gallery and with the parallel tailgate roadways. In case of classic U ventilation system of longwall panel, boreholes drilled from the tailgate roadway behind the longwall front are lost.

PL

Metan występujący w pokładach węgla kamiennego stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa w podziemnych zakładach górniczych. W związku z tym, że jest on gazem palnym i wybuchowym konieczne jest ograniczenie jego wypływu do przestrzeni wyrobisk górniczych. Proces ten wymaga stosowania środków profilaktycznych w postaci odmetanowania. W artykule opisane zostały podstawowe metody odmetanowania górotworu stosowane w warunkach polskich kopalń. Warunki geologiczne występowania metanu w złożu węglowym oraz niska przepuszczalność polskich węgli powoduje, że uwolnienie gazu bez naruszenia struktury górotworu robotami górniczymi jest niewielkie. Ilość uwalnianego metanu jest ściśle związana z zakresem prowadzonych robót górniczych, zarówno robót udostępniających, jak i właściwej eksploatacji pokładów węgla (Krause i Łukowicz, 2004). W polskich kopalniach węgla kamiennego najczęściej stosowany jest ścianowy system eksploatacji. Pozwala on na uzyskanie stosunkowo dużej koncentracji wydobycia. Występująca często w rejonie eksploatacji wysoka metanonośność węgla wymaga zastosowania skutecznego odmetanowania. W dotychczas używanej technologii wyróżnia się dwa sposoby odmetanowania w trakcie eksploatacji. Pierwszy z nich związany jest z wierceniem otworów z chodników wentylacyjnych do strefy odprężonej w stropie lub spągu pokładu eksploatowanego. Jest to podstawowy rodzaj odmetanowania w polskim górnictwie. Miejsce wykonywania otworów, jak również ich parametry uzależnione są od systemu eksploatacji i sposobu przewietrzania ściany. Drugi sposób polega na wykonaniu chodników drenażowych w pokładach znajdujących się nad lub pod tym pokładem eksploatowanym. Odmetanowanie górotworu jest najskuteczniejszym środkiem zwalczania zagrożenia metanowego, zapewniającym zmniejszenie wypływów metanu do przestrzeni roboczych. Najskuteczniejszą metodą okazało się drenowanie metanu z górotworu i otamowanych zrobów i odprowadzanie go osobnymi rurociągami na powierzchnię, wykorzystując depresję wytwarzaną w stacji odmetanowania. Metoda ta pomaga w utrzymaniu żądanych parametrów wentylacyjnych, stawia jednak określone wymagania co do sposobów rozcinania metanonośnych pokładów węgla. Odmetanowanie wyprzedzające w kopalniach polskich stosowane jest sporadycznie lub wcale ze względu na niską przepuszczalność węgli powodującą, że skuteczność tej metody jest zbyt niska. W przypadku odmetanowywania pokładów sąsiednich niezbędne jest określenie strefy desorpcji wywołanej eksploatacją ściany. Otwory drenażowe powinny być zlokalizowane tak, aby znajdowały się w strefie odprężonej, natomiast nie przecinały strefy zawału bezpośredniego. W polskich warunkach geologicznych dobre wyniki daje wyznaczanie kątów nachylenia otworów drenażowych zgodne z pracą (Flügge, 1971), a przedstawionych na rysunku 1. Rozmieszczenie otworów drenażowych w rejonie ściany uzależnione jest od stosowanego systemu eksploatacji i przewietrzania. Jednym z najczęściej stosowanych jest system przewietrzania U (rys. 2), a w warunkach ścian o dużej prognozowanej metanowości system Y (rys. 3). W warunkach bardzo dużej prognozowanej metanowości system z równoległego chodnika wentylacyjnego (rys. 4). Rzadziej stosuje się system odmetanowania z nadległego chodnika drenażowego (rys. 5). Celem artykułu jest porównanie systemów odmetanowania trzech ścian eksploatowanych w polskich kopalniach węgla kamiennego, różniących się systemem przewietrzania: – Ściana D-2 w pokładzie 410 – system przewietrzania U, – Ściana 2 w pokładzie 506 – system przewietrzania U z równoległym chodnikiem wentylacyjnym, – Ściana B-11 w pokładzie 348 – system przewietrzania U z chodnikiem drenażowym. Porównanie przeprowadzono na podstawie badań opartych o wyniki pomiarów: stężenia metanu, prędkości powietrza, ciśnienia barometrycznego i ilości ujmowanego przez systemem odmetanowania metanu. Wykorzystano wyniki z systemu rejestracji danych z czujników metanometrycznych i anemometrycznych rozmieszczonych w rejonie wyrobisk ścianowych. Na podstawie uzyskanych danych dokonano bilansu dziennego ilości wydzielającego się metanu w rejonie eksploatacji, a w dalszej kolejności określono przebieg zmienności metanowości wentylacyjnej, bezwzględnej, a także wyznaczono efektywność odmetanowania (rys. 7, 15, 23). W celu przeprowadzenia oceny statystycznej wyników sporządzono wykresy ramkowe wyznaczonych na podstawie pomiarów wielkości na wybiegu eksploatowanych ścian (rys. 8-10, 16-18, 24-26). Dodatkowo dla ściany D-2 i B-11 wykreślono zależność wydobycia od wybiegu (rys. 11, 27). Analiza statystyczna obejmowała również określenie przebiegu zmienności ilości metanu ujętego odmetanowaniem i efektywności odmetanowania od metanowości bezwzględnej i ciśnienia barometrycznego (rys. 12-14, 19-21, 30-32). Dodatkowo dla ściany 2 w pokładzie 506 wykreślono zależność stężenia metanu w rurociągu odmetanowania w funkcji ciśnienia barometrycznego (rys. 22), a dla ściany B-11 w pokładzie 348 zależności ilości metanu ujętego odmetanowaniem i jego efektywności w funkcji wydobycia (rys. 28, 29). Przeprowadzona pozwala stwierdzić, że najwyższą efektywność odmetanowania uzyskuje się przy systemie z chodnikiem drenażowym (rys. 26) oraz z w systemie z równoległym chodnikiem wentylacyjnym (rys. 18). Przy klasycznym systemie przewietrzania U, otwory wiercone z chodnika wentylacyjnego za frontem ściany są tracone. W przypadku podwójnego chodnika wentylacyjnego filar pozostawiany pomiędzy chodnikami pozwala na uzyskanie trwałej szczelności otworów drenażowych, a co za tym idzie uzyskanie mieszaniny gazowej o wyższym stężeniu metanu. W trakcie biegu ściany zmianie ulega ilość ujmowanego metanu oraz efektywność odmetanowania. Na etapie rozruchu ściany zarówno metanowość bezwzględna, jak również ilość ujmowanego przez odmetanowanie metanu uzyskiwały niższe wartości. Po okresie rozruchu ściany parametry te wzrastały i utrzymywały się na względnie stałym poziomie w czasie eksploatacji ściany. Wzrosła również efektywność odmetanowania. W czasie prowadzenia ściany stwierdzono wzrost ujęcia metanu systemem odmetanowania wraz z narastaniem metanowości bezwzględnej w rejonie, natomiast zmiany wydobycia nie wpływały na zmiany ilości ujmowanego metanu. Analiza zmian ilości ujmowanego metanu na tle zmian ciśnienia barometrycznego mierzonego w wyrobiskach wykazała, że zależność pomiędzy tymi parametrami nie zawsze istnieje. W przypadku systemu U analiza nie wykazała zmian ilości metanu ujmowanego przez system odmetanowania podczas zmian ciśnienia barometrycznego. Ilość metanu ujęta systemem odmetanowania przy przewietrzaniu U w całym badanym okresie utrzymywała się na stałym poziomie (rys. 14). Otwory drenażowe nie posiadają bezpośredniego połączenia ze strefą oddziaływania otworów. Przy systemie z równoległym chodnikiem wentylacyjnym oraz chodnikiem drenażowym wraz ze wzrostem ciśnienia barometrycznego w ścianie malała ilość ujmowanego przez system odmetanowania metanu (rys. 21, 32). W tym przypadku widoczne jest połączenie kanału ściany przez zroby z chodnikiem drenażowym lub otworami drenażowymi wykonywanymi za frontem ściany poprzez układ szczelin. Dlatego zmiana ciśnienia barometrycznego odgrywa dużą rolę w ujęciu metanu. Zmiany ciśnienia barometrycznego w znaczący sposób wpływały na stężenie ujmowanej mieszaniny, co potwierdziły wyniki pomiarów stężenia metanu w obu nitkach rurociągów odmetanowania w ścianie 2 (rys. 22). Świadczy to o połączeniu zrobów z strefą oddziaływania otworów drenażowych. Najniższą efektywność odmetanowania w granicach 30-40% uzyskiwano w ścianie przewietrzanej systemem U. Natomiast najwyższą, średnią efektywność odmetanowania, dochodzącą do 80% osiągano w ścianach z chodnikiem drenażowym. W ścianach z podwójnym chodnikiem wentylacyjnym uzyskiwano efektywność odmetanowania w granicach 50-60%.

10

Cryptographic Applications of the Duplex Construction

Borowski M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio AI, Informatica

|

2014

|

Vol. 14, no. 1

37--48

EN

Assured security is the desirable feature of modern cryptography. Most of modern cryptography primitives have no provably secure constructions. Their safety is defined on the basis of well-known in the given time cryptanalytic attacks. The duplex construction equipped with one ideal permutation and appropriate security parameters is suitable for building provably secure cryptographic primitives. The constructions can be used for unclassified information of different sensitivity levels protection. Some of them can secure classified information up to the TOP SECRET level. The applications based on the duplex construction can be used for key wrapping, authenticated encryptionand can work as a pseudo-random bit sequence generator. They are not covered by any known intellectual property.

11

GIS w archeologii – przykład prospekcji i inwentaryzacji dziedzictwa archeologiczno-przemysłowego

Zapłata R., Borowski M.

Roczniki Geomatyki

|

2013

|

T. 11, z. 4(61)

103--112

PL

Celem artykułu jest ogólna prezentacja zastosowania GISu w archeologii, na przykładzie aplikacji wybranych narzędzi geoinformatycznych stosowanych w detekcji i inwentaryzacji dziedzictwa archeologiczno-przemysłowego. Tekst stanowi przede wszystkim prezentację wybranych elementów powstałego systemu geoinformatycznego, które umożliwiły prospekcję oraz dokumentację zabytkowych mielerzy z okolic Seredzic w woj. mazowieckim, w ramach projektu naukowego pt. „Zastosowanie skaningu laserowego oraz teledetekcji w ochronie, badaniu i inwentaryzacji dziedzictwa kulturowego. Opracowanie nieinwazyjnych, cyfrowych metod dokumentacji i rozpoznawania zasobów dziedzictwa architektonicznego i archeologicznego" realizowanego przez Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”. Celem artykułu jest również schematyczna prezentacja procedury, powstałej na bazie literatury przedmiotu oraz przeprowadzonych prac, która została zastosowana w ramach realizowanego projektu do rozpoznania przykładowych obiektów zabytkowych. Tekst składa się z czterech zasadniczych części: wprowadzenia, przekrojowego omówienia GIS w archeologii, prezentacji wybranych aspektów budowanego systemu geoinformatycznego, analizy i rezultatów badań oraz podsumowania. Artykuł prezentuje system geoinformatyczny budowany na potrzeby projektu naukowego, z prezentacją jednego ze źródeł pozyskiwania geodanych – lotniczego skanowania laserowego oraz trzech analiz, umożliwiających detekcję obiektów zabytkowych: (1) analizę cieniowania zboczy (ang. hillshading; shaded relief), w tym wielokierunkowego cieniowania zboczy (ang. hill-shading from multiple directions); (2) analizę głównych składowych (ang. principal component analysis) oraz (3) lokalny model rzeźby terenu (ang. local relief model – (LRM). Tekst stanowi zarys zaproponowanego podczas prac postępowania badawczego uwzględniającego składowe systemu geoinformatycznego, wraz z weryfikacją terenową rozpoznanych obiektów zabytkowych, która z pozytywnym wynikiem została dokonana na bazie przeprowadzonej prospekcji powierzchniowej.

EN

The aim of this paper is to present an overview of possible implementation of GIS in archaeology, on the example of selected geoinformatic tools used for detection and documentation of archaeological and industrial heritage. This paper presents selected elements of the existing geoinformatic system that allowed to discover and document charcoal piles in the vicinity of Seredzice in Mazovia, within the project “The implementation of laser scanning and remote sensing in protection, research and cataloguing of cultural heritage. Developing non—invasive digital methods of surveying and documenting architectonical and archaeological heritage” (Research project supported by the Ministry of Science and Higher Education within the “National Program for the Advancement of Humanities”). Another goal of this text is to give a schematic overview of the procedure, developed on the basis of literature and previously carried out research, used in the above mentioned project to recognize heritage objects. The paper consists of four main parts: introduction, presentation of the use of GIS in archaeology, presentation of chosen aspects of the currently constructed geoinformatic system, analyses and results of research and conclusion. The text presents a geoinformatic system constructed for the purpose of conducting a scientific research program, one of the possible sources of data – aerial prospective scanning, and three methods of analysis that allow to detect heritage objects: 1) hill-shading (shaded relief), including hill-shading from multiple directions and 2) principal component analysis (PCA) and 3) local relief model (LRM). This text is an overview of a scientific method that includes elements of a geoinformatic system. Heritage objects discovered with its use were positively verified during field prospection.

12

Wpływ podziemnego zgazowania węgla na bezpieczeństwo sieci wentylacyjnej czynnej kopalni

Szlązak N., Obracaj D., Borowski M., Swolkień J, Korzec M.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 2

55--63

PL

W czasie procesu zgazowania dochodzi do chemicznego reagowania czynnika zgazowującego z substancją węglową. W przypadku wykonywania georeaktora z podziemnych wyrobisk nie można dopuścić do filtracji gazów pochodzących z georeaktora do czynnych wyrobisk górniczych lub wyrobisk przygotowujących do eksploatacji następny georeaktor. W tym celu wokół podziemnego georeaktora należy pozostawić tzw. filar ogniowy o odpowiedniej szerokości. W artykule przeprowadzono rozważania wpływu pracy georeatora na sieć wentylacyjną kopalni. Dla wyznaczenia szerokości filarów ogniowych wokół podziemnego georeaktora opracowano metodę ujmującą parametry gazów w georeaktorze oraz przepuszczalność górotworu. Istotnym zagadnieniem jest również rozkład temperatury wokół kanału ogniowego georeatora i jej wpływ na szerokość filara.

EN

During the process of coal gasification, a chemical reaction between gasifying medium and coal substance takes place. In case of forming a georeactor in underground excavations, it is necessary to prevent from gas filtration out of the georeactor to the active excavations or development workings for the next georeactor. In order to do this, it is necessary to fix a so-called fire pillar of appropriate width, in the area of the underground georeactor. This paper considers the impact of a georeactor’s operation on a mine ventilation network. In order to determine the width of fire pillars around the underground georeactor, there was a method based on gas parameters of the georeactor and rock mass permeability evolved. Another important issue is the distribution of the temperature around the georeactor flue as well as its impact on the pillar’s width.

13

Ocena zagrożenia metanowego w rejonie ściany eksploatacyjnej przewietrzanej sposobem na U

Szlązak N., Borowski M., Obracaj D., Swolkień J.

Górnictwo i Geologia

|

2013

|

T. 8, z. 4

115-128

PL

Obowiązujące przepisy bezpieczeństwa nakładają obowiązek stosowania metanometrii automatycznej o skróconym czasie repetycji pomiarów lub o pomiarze ciągłym dla nowo budowanych central oraz w przypadkach, gdy zagrożenie metanowe występuje w układzie skojarzonym z zagrożeniem tąpaniami. W przepisach określono warunki minimalne co do liczby i miejsc zabudowy czujników metanometrycznych oraz przepływu powietrza. W ścianach o dużej koncentracji wydobycia, prowadzonych w warunkach dużego zagrożenia metanowego, samo przestrzeganie przepisów nie zawsze jest wystarczające. W przypadku takich ścian staje się konieczne ciągłe monitorowanie stanu parametrów bezpieczeństwa i produkcji w aspekcie ich wpływu na zagrożenie metanowe, przewietrzanie i odmetanowanie oraz kontrolę pozostałych zagrożeń. W systemie monitorowania parametrów bezpieczeństwa i produkcji powinien być uwzględniony sposób ostrzegania i powiadamiania załogi o zaistniałym zagrożeniu. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów zawartości metanu w zrobach i w chodniku nadścianowym przy przewietrzaniu na U.

EN

Mining regulations in Polish coal mines require the use of methane monitoring with a short or fast response time for currently built switchboards as well as when methane hazard co-exists with rock-burst hazard The regulations define conditions referring to the number and location of sensing devices for methane monitors. In longwalls with high output concentration where mining is conducted during high methane hazard the location of methane sensors is not always sufficient. In such longwalls it is also necessary to monitor continuously the condition of safety parameters and mining with regard to how they influence methane hazard, ventilation, methane drainage and control over other hazards. The method of warning and informing miners about an existing hazard should also be included in a monitoring system of safety and production parameters The results of measurements' methane concentration in goaf and in a taił entry of longwall with U ventilation systems are presented in the paper.

14

Analiza emisji składników spalin z maszyn z silnikami spalinowymi w kopalniach podziemnych

Szlązak N., Borowski M., Sporysz S.

Górnictwo i Geologia

|

2013

|

T. 8, z. 4

101--114

PL

W górnictwie podziemnym obserwuje się zwiększenie liczby stosowanych maszyn z silnikami spalinowymi. Oprócz korzyści, jakie wynikają z zastosowania tego typu napędu, obserwuje się zagrożenie związane z zanieczyszczeniem powietrza. Ustanowienie limitów zanieczyszczeń dla wprowadzanych do użytku silników maszyn wymusza konieczność poszukiwania rozwiązań napędów stosowanych w podziemnych wyrobiskach. Podjęte działania zmierzają do ograniczenia emisji szkodliwych składników emitowanych przez napędy spalinowe maszyn. W artykule zwrócono uwagę, że choć dopuszczane do użytku silniki spełniają wysokie wymagania, to w trakcie eksploatacji kontrola emisji szkodliwych składników spalin jest ograniczona. Przedstawiono również analizę wyników pomiarów emisji składników spalin maszyn z napędami spalinowymi, wykorzystywanych w transporcie kopalnianym.

EN

More and more machinery with Diesel engines is used in underground mines. Apart from the benefits of using this type of engines there is a risk associated with air pollutants. Searching for new solutions of engines is necessary because new limits of air pollutants have been established. New solutions should reduce the emission of harmful components. In the article the analysis of air pollutions from machinery with Diesel engines in railway transport was conducted.

15

Monitoring and controlling methane hazard in excavations in hard coal mines

Szlązak N., Obracaj D., Borowski M., Swolkień J., Korzec M.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2013

|

Vol. 37, no. 1

105--116

EN

At present Polish mining regulations require the use of methane monitors with short or fast response times for current switchboard types when methane hazards co-exist with rock-burst hazards. According to regulations the number and location of sensing devices for methane monitors should be consistent with the conditions present in any given monitored area. This article presents an analysis of regulations referring to a control system and methane hazard monitoring. The analysis takes the Polish legislative system into consideration and looks at regulations in selected countries with well-developed mining industries. Methods for methane hazard control in blind headings with auxiliary ventilation and in mining areas are also discussed. Methods are illustrated by using examples of monitoring methane hazard control in driven roadways and in longwalls ventilated by U and Y systems.

PL

Aktualnie obowiązujące przepisy górnicze nakładają obowiązek stosowania metanometrii automatycznej o skróconym czasie repetycji pomiarów lub o pomiarze ciągłym dla nowo budowanych central oraz w przypadkach, gdy zagrożenie metanowe występuje w układzie skojarzonym z zagrożeniem tąpaniami. W przepisach określono warunki dotyczące liczby i miejsc zabudowy czujników metanu. W artykule przedstawiono analizę przepisów decydujących o systemie kontroli i monitoringu zagrożenia metanowego. W analizie uwzględniono stan prawny obowiązujący w Polsce oraz wybranych krajach z rozwiniętym przemysłem górniczym. Omówiono metody kontroli zagrożenia metanowego w wyrobiskach przewietrzanych lutniociągami oraz w rejonach eksploatacyjnych. Metody te poparte zostały przykładami monitoringu i zwalczania zagrożenia metanowego w drążonych wyrobiskach korytarzowych oraz w wyrobiskach ścianowych przewietrzanych systemami U i Y.

16

Walidacja metody oznaczania metanonośności w pokładach węgla kamiennego

Szlązak N., Borowski M., Korzec M., Obracaj D., Swolkień J.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2012

|

nr 2

3-13

PL

Artykuł przedstawia wyniki analizy procedur przygotowania i przeprowadzenia badań metanonośności w pokładach węgla, w tym procedur obowiązujących w laboratorium badawczym. Analiza ta pozwoliła na opracowanie jednolitej procedury pobierania próbek węgla i wyznaczania zawartości metanu w próbce w laboratorium. W celu określenia strat metanu w trakcie pobierania prób węgla przeprowadzono badania sorpcji i desorpcji metanu na próbkach węgla w różnych wartościach ciśnienia nasycenia. Wykonane badania pozwoliły na ustalenie zależności umożliwiającej obliczenia strat metanu. W wyniku przeprowadzonych badań i analiz zaproponowano ujednoliconą metodę określania metanonośności pokładów węgla.

EN

In order to asses methods of determining methane content used to date, procedures of preparing and conducting methane content research in coal resources were analysed as well as procedures applicable in a research laboratory. The analysis of current methods of determining methane content made possible developing a uniform procedure of collecting coal samples and determining methane content in the sample in laboratory. The study of sorption and desorption of methane was performed on coal samples in order to evaluate the loss of methane while sampling coal for analysis. The research of sorption and desorption of methane for coal in various saturation pressures enabled determination of relations making possible calculation of losses of methane while sampling coal in excavations. Basing on the analyses a new method has been suggested which enables determination of methane content in coal resources.

17

Generation of random keys for cryptographic systems

Borowski M., Leśniewicz M., Wicik R., Grzonkowski M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio AI, Informatica

|

2012

|

Vol. 12, no. 3

75--87

EN

Military and government institutions need security services for storing and exchanging classified information among them. Security of such information is important for independence of the State. At present, cryptography provides a lot of methods for information security. A one-time pad cipher may be used to ensure perfect (unconditional) security. There are many ciphers and other cryptographic transformations, which are not perfect, but ensure conditional security adequate to needs. All cryptosystems require keys and other crypto materials. These keys should satisfy numerous conditions. The basic is randomness. One of the best sources of random bit sequences used in the production of keys for special cryptosystems is a hardware generator. Now we have an electronic device, where it is possible to generate binary random sequences with the potential output rate of 100 Mbit/s. It gives us the capability of building an efficient key generation equipment for the cryptosystems to rely on the one-time pad cipher, where we need very long keys and for those based on symmetric or asymmetric transformations where many relatively short keys are needed.

18

Sposób określania metanonośności w pokładach węgla kamiennego

Szlązak N., Borowski M., Korzec M., Obracaj D., Swolkień J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 4

101-117

PL

W celu oceny dotychczas stosowanych metod oznaczania metanonośności przeprowadzono analizę procedur przygotowania i wykonywania badań metanonośności w pokładach węgla, a także procedur obowiązujących w laboratorium badawczym. Analiza dotychczasowych metod oznaczania metanonośności pozwoliła na opracowanie jednolitej procedury pobierania próbek węgla i wyznaczania zawartości metanu w próbce w laboratorium. W celu określenia strat metanu w trakcie pobierania prób węgla do analizy przeprowadzono badania sorpcji i desorpcji metanu na próbkach węgla. Wykonane badania sorpcji i desorpcji metanu na węglu przy różnych wartościach ciśnienia nasycenia pozwoliły na ustalenie zależności umożliwiającej obliczenia strat metanu w czasie pobierania próbki węgla w wyrobiskach górniczych. W wyniku przeprowadzonych analiz zaproponowano metodę umożliwiającą określenie metanonośności w pokładach węgla.

EN

Analyses of preparation and doing research on methane content in coal seams and an established procedures in laboratory are conducted for previous methods assessment. Analyses of previous methods for determining content of methane in coal seams allowed a uniform procedure for taking samples and for determine the content of methane in samples in the laboratory to be developed. Research on sorption and desorption of methane on coal were done for determining the methane losses during taking samples. Obtained results at different saturation pressures. Allowed to determine a dependance enabling calculation concerning the losses of methane during the taking coal samples in the mine workings. As a result of the analyses method for determining content of methane in coal seams were given.

19

Możliwości rozbudowy klimatyzacji grupowej w kopalni podziemnej

Szlązak N., Obracaj D., Borowski M.

Wiadomości Górnicze

|

2010

|

Vol. 61, nr 9

536-543

PL

Układy klimatyzacji o mocy chłodniczej od 1 200 kW do 3 000 kW z podziemnymi agregatami wody lodowej określa się klimatyzacją grupową. Ciepło skraplania w takich układach przekazywane jest do powietrza kopalnianego. W artykule przedstawiono wariantową koncepcję rozbudowy układu klimatyzacji grupowej o mocy chłodniczej 3 MW do 5 MW. Ograniczone możliwości wentylacyjne kopalni wymuszają odprowadzenie ciepła skraplania na powierzchnię. Zaproponowane rozwiązania zapewniają wykorzystywanie podziemnych agregatów chłodniczych.

EN

Air-conditioning systems with 1200 - 3000 kW of cooling power with underground chillers are called group air-conditioning. Condensed heat is released to mine air in these systems. Variants of development of air-conditioning from 3 MW to 5 MW of cooling power were presented. Limited ventilation conditions in a mine force condensed heat to pass to the air on surface. Proposed solutions are based on usage of existing system.

20

Wpływ budowy geologicznej złoża w południowo-wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na stan zagrożenia metanowego

Szlązak N., Sporysz G., Borowski M., Obracaj D.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2010

|

nr 3

3-11

PL

Określenie zawartości metanu w pokładach węgla jest ważnym krokiem do oceny zagrożenia metanowego w nowo rozcinanych partiach złoża. Prowadzenie eksploatacji o dużej koncentracji na coraz to większych głębokościach powoduje wzrost poziomu występujących równocześnie zagrożeń naturalnych (metanowego, pożarowego, tąpaniami, wyrzutowego), których wzajemne oddziaływanie ma charakter kumulacyjny. Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie oceny stanu zagrożenia metanowego w południowo-wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle budowy geologicznej złoża.

EN

The determination of methane content in coal deposits is a major step to the methane hazard assessment in newly splitted deposit lots. The conducting of high-concentrated operation on more and more large depths causes an increase in the level of natural hazards occurring at the same time (methane, fire, rock burst hazard as well as outburst), the mutual interaction of which has a cumulative character. The present publication aim is presentation of methane hazard status assessment in the south-eastern part of Upper Silesian Coal Basin against a background of geological structure of coal deposit.