Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Fenoloftaleina – frakcja wdychana : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Bonczarowska M., Mikołajewska K., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2018

|

Nr 3 (97)

119--129

PL

Fenoloftaleina w temperaturze pokojowej występuje w postaci bezwonnych, bezbarwnych lub żółtawych kryształów. Substancja jest związkiem chemicznym powszechnie stosowanym w laboratoriach jako wskaźnik pH. Fenoloftaleina jest również stosowana do oceny stopnia nasycenia betonu ditlenkiem węgla lub podczas wytrawiania powierzchni metali przed malowaniem proszkowym. Narażenie na fenoloftaleinę może powodować podrażnienia skóry. Zgodnie z klasyfikacją Unii Europejskiej fenoloftaleina została zaklasyfikowana jako związek prawdopodobnie rakotwórczy (kategoria zagrożenia 1.B) i mutagenny (kategoria zagrożenia 2.) dla ludzi, może również wpływać negatywnie na płodność. Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania stężeń fenoloftaleiny w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 zaproponowanej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN EN 482+A1:2016-01. Do badań wykorzystano zestaw do wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofotometryczną (UV-VIS). Rozdziałów chromatograficznych dokonywano przy zastosowaniu kolumny analitycznej Supelcosil LC-18 150 mm × 3 mm o uziarnieniu 3 µm. Jako fazę ruchomą stosowano mieszaninę metanolu i wody z dodatkiem kwasu octowego. Metoda polega na: zatrzymaniu obecnej w powietrzu fenoloftaleiny na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji filtra za pomocą mieszaniny metanol: woda z dodatkiem kwasu octowego i chromatograficznej analizie otrzymanego roztworu. Średnia wartość wydajności odzysku fenoloftaleiny z filtrów wynosi 99,9%. Zależność wskazań detektora w funkcji stężeń fenoloftaleiny ma charakter liniowy (r = 0,9997) w zakresie stężeń 0,008 ÷ 0,4 mg/ml (0,33 ÷ 16,7 mg/m3 dla próbki powietrza 240 l). Obliczone granice wykrywalności i oznaczania ilościowego wynoszą odpowiednio 0,33 i 0,99 µg/ml. Opisana w niniejszym artykule metoda analityczna pozwala na oznaczanie fenoloftaleiny w środowisku pracy. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN482+A1:2016-01 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Opracowaną metodę oznaczania fenoloftaleiny w powietrzu na stanowiskach pracy zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

Phenolphthalein at room temperature is present in a form of solid, odorless, white or yellowish crystals. It is commonly used in analytical laboratories as a pH indicator. It is also used to determine the depth of concrete carbonation or for metal surface preparation in galvanizing and powder painting processes. Exposure to phenolphthalein can cause skin irritation. In the European Union, phenolphthalein has been classified as carcinogenic category 1.B and mutagenic category 2. It is also suspected to have a negative effect on human fertility. The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining phenolphthalein concentrations in the workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482. The study was performed using a liquid chromatograph with spectrophotometric detection. All chromatographic analysis were performed with Supelcosil LC 18 150 × 3 mm analytical column, which was eluted with mixture of methanol, water and acetic acid. The method is based on the collection of phenolphthalein on glass fiber filter, extraction with methanol, water and acetic acid mixture, and chromatographic determination of resulted solution with HPLC technique. The average extraction efficiency of phenolphthalein from filters was 99.9%. The method is linear (r = 0.9997) within the investigated working range 0.008–0.4 mg/ml (0.33–16.7 mg/m3 for a 240-L air sample). Calculated limit of detection (LOD) and limit of quantification (LOQ) were 0.33 μg/ml and 0.99 μg/ml, respectively. The analytical method described in this paper enables determination of phenolphthalein in workplace air. The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. PN-EN 482+A1:2016-01. The method can be used for assessing occupational exposure to phenolphthalein and associated risk to workers’ health. The developed method of determining phenolphthalein has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

2

Etopozyd – frakcja wdychana : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Bonczarowska M., Mikołajewska K., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2018

|

Nr 2 (96)

161--173

PL

Etopozyd w temperaturze pokojowej jest ciałem stałym występującym w postaci białego lub żółto-brązowego, krystalicznego proszku bez zapachu. Jest substancją bardzo dobrze rozpuszczalną w metanolu i chloroformie. Głównym skutkiem toksycznego działania etopozydu jako leku jest supresja czynności szpiku kostnego oraz objawy ze strony układu pokarmowego, np.: nudności, wymioty, skurcz oskrzeli, stany zapalne błon śluzowych, uczucie niesmaku w ustach, łysienie oraz wtórne białaczki. Narażenie zawodowe na etopozyd dotyczy głównie pracowników służby zdrowia oraz osób zatrudnionych przy produkcji tego leku. Etopozyd może dostawać się do organizmu przez skórę lub drogą inhalacyjną. Eksperci Międzynarodowej Agencji ds. Badań nad Rakiem (IARC) zaklasyfikowali etopozyd jako czynnik prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi (grupa 2.A). Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania stężeń frakcji wdychalnej etopozydu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 zaproponowanej wartości NDS, zgodnie z wymaganiami normy europejskiej PN-EN 482+A1:2016-01. Do badań zastosowano zestaw do wysokosprawnej chromatografii cieczowej z tandemową detekcją mas. Rozdziałów chromatograficznych dokonywano przy użyciu kolumny analitycznej Supelcosil LC-18 o wymiarach 150 x 3 mm, o uziarnieniu 5 μm, którą wymywano mieszaniną metanolu i wody z dodatkiem kwasu mrówkowego. Metoda polega na: wyodrębnieniu frakcji wdychalnej i zatrzymaniu obecnego w powietrzu etopozydu na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji filtra za pomocą mieszaniny metanol: woda z dodatkiem (0,1%) kwasu mrówkowego i chromatograficznej analizie otrzymanego roztworu. Zaproponowany sposób ekstrakcji etopozydu z filtrów umożliwia wysoki odzysk analitu. Średnia (dla trzech stężeń) wartość współczynnika odzysku wynosi blisko 95%. Zależność wskazań detektora mas w funkcji stężeń etopozydu ma charakter liniowy (r = 0,9985) w zakresie stężeń 0,036 ÷ 1,44 μg/ml. Obliczone granice wykrywalności i oznaczania ilościowego wynoszą odpowiednio 0,0026 i 0,0086 μg/ml. Zastosowanie w oznaczeniach tandemowego spektrometru mas pozwala na selektywne i specyficzne oznaczenie etopozydu z frakcji wdychalnej w obecności innych leków cytostatycznych. Metoda zapewnia możliwość oznaczenia etopozydu na poziomie 0,0001 mg/m3, tj. na poziomie 1/20 zaproponowanej wartości NDS oraz spełnia wymagania normy PN-EN 482+A1:2016-01 stawiane procedurom oznaczania czynników chemicznych. Metoda oznaczania etopozydu została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

Etoposide at room temperature is a fine white to yellow-brown crystalline odorless powder. Etoposide is one of the most widely used cytotoxic drugs and has strong antitumour activity in cases of small-cell lung cancer, testicular cancer or lymphoma. Occupational exposure to etoposide (mainly via skin contact or via inhalation route) may occur among group of healthcare workers or workers employed in the production of this drug. Exposure to etoposide can cause suppression of bone marrow function and gastrointestinal symptoms such as nausea, vomiting, bronchospasm, inflammation of mucous membranes, hair loss and secondary leukemia. Agency for Research on Cancer (IARC) has classified etoposide as a compound probably carcinogenic to humans (Group 2.A) and in combination with cisplatin and bleomycin as carcinogenic to humans (Group 1). The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining inhalable fraction of etoposide concentrations in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard PN-EN 482. The study was performed using a liquid chromatograph with tandem mass detection (HPLC-MS/MS). All chromatographic analysis were perfomed with Supelcosil LC 18 150 × 3 mm analytical column, which was eluted with a mixture of methanol and water with 0.1% of formic acid. This method is based on collecting inhalable fraction of etoposide on glass fiber filter, extracting with a mixture of methanol: water with addition of formic acid (0.1%), and chromatographic determining of resulted solution with HPLC-MS/MS technique. The average extraction efficiency of etoposide from filters was 90%. The method is linear (r = 0.9985) within the investigated working range from 0.036 µg/ml to 1.44 µg/ml. The calculated limit of detection (LOD) and the limit of quantification (LOQ) were 0.0086 and 0.0026 μg/ml, respectively. The analytical method described in this paper, thanks to HPLC MS/MS technique, enables specific and selective determination of inhalable fraction of etoposide in workplace air in the presence of other compounds at concentrations from 0.0001 mg/m3 (1/20 proposed MAC value). The method is precise, accurate and it meets the criteria for measuring chemical agents listed in Standard No. EN 482. The method can be used for assessing occupational exposure to etoposide and associated risk to workers’ health. The developed method of determining etoposide has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

3

Cyklofosfamid : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Bonczarowska M., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2017

|

Nr 3 (93)

121--135

PL

Cyklofosfamid (CP) w temperaturze pokojowej występuje w postaci białego, bezwonnego proszku. Związek ten stosuje się głównie jako lek w terapii chorób nowotworowych. Szkodliwe działanie cyklofosfamidu w warunkach ostrego narażenia polega na: uszkodzeniu szpiku kostnego, krwotocznym uszkodzeniu pęcherza oraz działaniu kardiotoksycznym. Związek ten wykazuje również negatywny wpływ na rozrodczość. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) sklasyfikowała cyklofosfamid jako związek rakotwórczy dla ludzi (grupa 1.). W Unii Europejskiej cyklofosfamid został zaklasyfikowany jako związek rakotwórczy kategorii 1.A i mutagenny kategorii 2.B. Narażenie zawodowe na cyklofosfamid występuje podczas produkcji leku lub w trakcie jego podawania w oddziałach onkologicznych. Podczas produkcji cyklofosfamidu głównymi drogami narażenia zawodowego są układ oddechowy i skóra. Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania stężeń cyklofosfamidu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 zaproponowanej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN-482+A1: 2016-01. Do badań wykorzystano zestaw do wysokosprawnej chromatografii cieczowej z tandemową detekcją mas. Rozdziałów chromatograficznych dokonywano przy zastosowaniu kolumny analitycznej Supelcosil LC-18 150 x 3 mm o uziarnieniu 5 µm, którą wymywano mieszaniną metanolu i wody z dodatkiem kwasu mrówkowego. Metoda polega na: zatrzymaniu obecnego w powietrzu cyklofosfamidu na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji filtra za pomocą mieszaniny metanol: woda z dodatkiem 0,1-procentowego kwasu mrówkowego i chromatograficznej analizie otrzymanego roztworu. Zaproponowany sposób ekstrakcji cyklofosfamidu z filtrów umożliwia pełny odzysk analitu. Średnia (dla trzech stężeń) wartość współczynnika odzysku wynosi 90%. Zależność wskazań detektora mas w funkcji stężeń cyklofosfamidu ma charakter liniowy (r = 0,999) w zakresie stężeń 0,01 ÷ 0,5 μg/ml. Obliczone granice wykrywalności i oznaczania ilościowego wynoszą odpowiednio 0,00046 i 0,00154 µg/ml. Zastosowanie w oznaczeniach tandemowego spektrometru mas pozwala na selektywne i specyficzne oznaczenie cyklofosfamidu w obecności innych leków cytostatycznych. Opisana w niniejszym artykule metoda zapewnia możliwość oznaczenia cyklofosfamidu na poziomie 0,0004 mg/m3, tj. na poziomie 1/25 zaproponowanej wartości NDS. Zapisaną w formie przepisu analitycznego metodę oznaczania cyklofosfamidu – spełniającą wymagania zawarte w normie PN-EN-482+A1:2016-01, zamieszczono w załączniku.

EN

Cyclophosphamide (CP) at room temperature is a fine white crystalline odorless powder. It is used mainly as a cytostatic drug in anticancer therapy. Acute exposure to CP can cause bone marrow damage, hemorrhagic cystitis and cardiomyopathy. Cyclophosphamide has a negative influence on reproducibility in humans. International Agency for Research on Cancer (IARC) has classified CP as carcinogenic to humans (Group 1). In the European Union, cyclophosphamide has been classified as carcinogenic category 1.A and mutagenic category 2.B. Occupational exposure to CP may occur during its production and during preparation and application of CP in oncology wards. Cyclophosphamide may be absorbed mainly by inhalation or skin contact. The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining cyclophosphamide concentrations in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482. The study was performed using a liquid chromatograph with a tandem mass detection (HPLC- -MS/MS). All chromatographic analyses were performed with Supelcosil LC 18 150 × 3 mm analytical column, which was eluted with a mixture of methanol and water with 0.1% of formic acid. The method was based on collecting CP on glass fiber filter, extracting with a mixture of methanol: water with addition of formic acid (0.1%), and chromatographic determining of resulted solution with HPLC-MS/MS technique. The average extraction efficiency of CP from filters was 90%. The method was linear (r = 0.999) within the investigated working range 0.01 – 0.5 μg/ml. The calculated limit of detection (LOD) and the limit of quantification (LOQ) were 0.00046 and 0.0015 μg/ml, respectively. The analytical method described in this paper, thanks to HPLC-MS/MS technique, enables specific and selective determination of CP in workplace air in the presence of other compounds at concentrations from 0.0004 mg/m3 (1/25 proposed MAC value). The method precise, accurate and it meets the criteria for measuring chemical agents listed in Standard No. PN-EN 482. The method can be used for assessing occupational exposure to CP and associated risk to workers’ health. The developed method of determining CP has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

4

2,2-Bis (4-hydroksyfenylo) propan – frakcja wdychana : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Bonczarowska M., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2017

|

Nr 3 (93)

137--153

PL

2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan (BPA, bisfenol A) jest substancją stałą, występuje w postaci płatków lub kryształków, ma delikatny zapach fenolu. Związek ten jest stosowany do produkcji różnego rodzaju żywic (epoksydowych, poliwęglanowych i polisulfonowych), klejów i płynów hamulcowych. Stosuje się go także jako środek zmniejszający palność oraz jako środek grzybobójczy – fungicyd. Zawodowe narażenie na 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)- propan może powodować podrażnienia: skóry, górnych dróg oddechowych lub błon śluzowych oka. 2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan wykazuje również negatywny wpływ na rozrodczość. Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania stężeń 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 zaproponowanej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN-482+A1:2016-01. Do badań wykorzystano zestaw do wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofotometryczną (UV-VIS) i spektrofluorymetryczną (FLD). Rozdziałów chromatograficznych dokonywano przy zastosowaniu kolumny analitycznej Supelcosil LC-18 150 x 3 mm o uziarnieniu 3 µm. Jako fazę ruchomą stosowano mieszaninę acetonitrylu i wody (1: 1). Metoda polega na: zatrzymaniu obecnego w powietrzu 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji filtra za pomocą acetonitrylu i chromatograficznej analizie otrzymanego roztworu. Średnia wartość współczynnika odzysku z filtrów wynosi około 90%. Zależność wskazań detektora mas w funkcji stężeń 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu ma charakter liniowy (r = 0,9996) w zakresie stężeń 0,125 ÷ 5 mg/m3 (dla próbki powietrza 720 l). Obliczone granice wykrywalności i oznaczania ilościowego wynoszą odpowiednio: 0,02 (UV-VIS) i 0,013 µg/ml (FLD) oraz 0,068 (UV-VIS) i 0,042 µg/ml (FLD). Opisana w niniejszym artykule metoda analityczna umożliwia selektywne oznaczanie 2,2-bis- (4-hydroksyfenylo)propanu w środowisku pracy w przypadku obecności w próbce związków współwystępujących. Opracowana metoda charakteryzuje się dobrą precyzją oraz dokładnością i spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482+A1:2016-01 dla procedur oznaczania czynników chemicznych. Opracowaną metodę oznaczania 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

2,2-Bis(4-hydroxyphenyl)propane (bisphenol A BPA) is a substance in a form of a solid crystals or flakes with a mild phenolic odor. BPA is commonly used in the production of epoxide, polycarbonate or polysulfone resins, glues, breaks fluids or as a flame retardants and fungicides. Exposure to BPA can cause irritation of skin, BPA can also act as a nefro or hepatotoxic factor and upper respiratory tract or mucous membranes of the eye. BPA has a negative effects on human fertility. The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining BPA concentrations in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482. The study was performed using a liquid chromatograph with spectrophotometric (UV-VIS) and spectrofluorimetric (FLD) detection. All chromatographic analyses were performed with Supelcosil LC 18 (150 × 3 mm) analytical column, which was eluted with mixture of acetonitrile and water (1: 1). This method was based on collecting BPA on glass fiber filter, extracting with acetonitrile, and chromatographic determining resulted solution with HPLC technique. The average extraction efficiency of BPA from filters was 90%. The method was linear (r = 0.9996) within the investigated working range 0.125 – 5 mg/m3 for a 720-L air sample. The calculated limit of detection (LOD) and the limit of quantification (LOQ) was to 0.02 µg/ml (UV-VIS) and 0.013 µg/ml (FLD), and 0.068 µg/ml (UV-VIS) and 0.042 µg/ml (FLD), respectively. The analytical method described in this paper enables specific and selective determination of BPA in workplace air in presence of other compounds. The method is precise, accurate and it meets the criteria for measuring chemical agents listed in Standard No. PN-EN 482+A1:2016-01. The method can be used for assessing occupational exposure to BPA and associated risk to workers’ health. The developed method of determining BPA has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

5

Toluilenodiizocyjanian : oznaczanie izomerów toluilenodiizocyjanianu metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Bonczarowska M., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 1 (87)

123--138

PL

Toluilenodiizocyjanian (TDI) stosowany w przemyśle występuje w postaci bezbarwnej lub jasnożółtej cieczy o ostrym zapachu i stanowi mieszaninę dwóch izomerów – diizocyjanianu tolueno-2,4-diylu (2,4-TDI) oraz diizocyjanianu tolueno-2,6-diylu (2,6-TDI). Związki te są stosowane jako monomery do produkcji tworzyw poliuretanowych i wykorzystywane w takich gałęziach przemysłu, jak: budownictwo, przemysł meblarski, samochodowy, stoczniowy czy chemiczny. Narażenie na izocyjaniany może powodować silne podrażnienia: błon śluzowych górnych i dolnych dróg oddechowych oraz oczu, a także ataki astmy oskrzelowej. Celem pracy było opracowanie odpowiednio czułej metody oznaczania izomerów toluilenodiizocyjanianu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482:2012. Badania wykonano przy zastosowaniu chromatografu cieczowego Waters Alliance z detektorem spektrofluorymetrycznym i kolumny Supelcosil RP-Amide 150 x 2,1 mm o uziarnieniu 5 µm. Metoda polega na: zatrzymaniu obecnych w powietrzu izomerów toluilenodiizocyjanianu na filtrze z włókna szklanego nasączonego roztworem 1-(2-pyridylo)piperazyny (1,2-PP), ekstrakcji powstałych pochodnych za pomocą mieszaniny acetonitrylu i dimetylosulfotlenku oraz chromatograficznym oznaczeniu stężeń badanych związków. Średnia wartość współczynnika odzysku (dla trzech stężeń) dla diizocyjanianu tolueno-2,4-diylu (2,4-TDI) i diizocyjanianu tolueno-2,6-diylu (2,6-TDI) wynosi odpowiednio: 103,4 i 101,8%. Zależność wskazań detektora spektrofluorymetrycznego od analizowanych stężeń izomerów toluilenodiizocyjanianu ma charakter liniowy (r = 0,999) w zakresie stężeń 0,028 ÷ 2,8 µg/2 ml (0,00014 ÷ 0,014 mg/m3 dla próbki powietrza 200 l). Granica oznaczania ilościowego dla di-izocyjanianu tolueno-2,4-diylu i diizocyjanianu tolueno-2,6-diylu wynosi odpowiednio: 0,0006 i 0,0003 μg/ml. Opisana w niniejszym artykule metoda pozwala na selektywne oznaczanie izomerów toluilenodiizocyjanianu w obecności innych diizocyjanianów. Zapisana w formie przepisu analitycznego metoda oznaczania izomerów toluilenodiizocyjanianu spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482:2012 pod kątem czułości oznaczeń, precyzji i dokładności. Opracowana metoda oznaczania izomerów toluilenodiizocyjanianu w powietrzu na stanowiskach pracy została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

Toluene-2,4 and 2,6-diisocyanate (2,4-TDI; 2,6--TDI) are colorless to pale yellow liquids with a sharp acrid odor. 2,4-TDI and 2,6-TDI are two commonly used isomers of toluenediisocyanate (TDI). TDI mixture is most often used in manufacturing polyurethane plastics and widely used in different kinds of industry like furniture, car, chemical, shipbuilding and construction industry. Occupational exposure to TDI vapors can cause severe irritant effects on mucous membranes,the respiratory tract, the eyes, and an acute attack of an asthma-like syndrome.The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining 2,4 and 2,6-TDI concentrations in workplace air in the range from 1/40 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482.The study was performed using a liquid chromatograph equipped with spectrofluorimetric detector (FLD). All chromatographic analysis were performed with Supelcosil LC-RP-Amide 150 × 3 mm analytical column, which was eluted with a mixture of acetonitrile:dimethylsulfoxide (9: 1).The method is based on the collection of TDI on glass fiber filter coated with 1 (2-pyridyl) piperazine solution, extraction of formed derivatives with a mixture of acetonitrile:dimethylsulfoxide and chromatographic determination of resulted solu-tion with HPLC technique. The average extraction efficiency of TDI from filters was 103% (2,4-TDI and 108% (2,6-TDI). The method is linear (r= 0.999) within the investigated working range 0.028–2.8 μg/ml, which is equivalent to air concentrations from 0.00014 to 0.014 mg/m3for a 200-L air sample. The limit of quantification (LOQ) of 2,4-TDI and 2,6-TDI was 0.0006 and 0.0003 μg/ml, respectively.The analytical method described in the form of Analytical Procedure (see appendix), makes it possible to selectively determine 2,4-TDI and 2,6-TDI in workplace air in the presence of other compounds. The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. PN-EN 482. The method can be used for assessing occupational exposure to 2,4-TDI and 2,6-TDI and associated risk to workers’ health.

6

N,N-Dimetyloacetamid : oznaczanie w powietrzu środowiska pracy metodą kapilarnej chromatografii gazowej z detekcją płomieniowo-jonizacyjną

Wziątek A., Adamus D., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 1 (87)

65--78

PL

N,N-Dimetyloacetamid (DMAC) jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym aminowym zapachu. Substancja ta miesza się z większością polarnych i niepolarnych rozpuszczalników organicznych, jak również z wodą. Jest wykorzystywana jako rozpuszczalnik w przemyśle tworzyw sztucznych i włókien syntetycznych, a także w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Narażenie na pary i aerozole N,N-dimetyloacetamidu odbywa się drogą: oddechową, pokarmową oraz przez skórę. Narażenie inhalacyjne na N,N-dimetyloacetamid może powodować kaszel i duszności. Pary i roztwory N,N-dimetyloacetamidu mogą powodować podrażnienia i oparzenia skóry. Celem pracy było opracowanie odpowiednio czułej metody oznaczania N,N-dimetyloacetamidu w powietrzu na stanowiskach pracy, umożliwiającej, zgodne z wymaganiami zawartymi w normie PN-EN 482, oznaczanie stężeń N,N-dimetyloacetamidu w zakresie 1/10 ÷ 2 wartości NDS.Wszystkie badania wykonano przy zastosowaniu chromatografu gazowego firmy Hewlett Packard model 6890 wyposażonego w detektor płomieniowo-jonizacyjny (FID) oraz kolumny analitycznej ZB-WAX 60 m x 0,32 mm x 0,5 µm. Opracowana metoda oznaczania N,N-dimetyloacetamidu polega na: adsorpcji par związku na żelu krzemionkowym, desorpcji metanolem oraz chromatograficznej analizie uzyskanych roztworów. Metoda umożliwia selektywne oznaczanie N,N-dimetyloacetamidu w zakresie stężeń odpowiednio 1 ÷ 70 mg/m3 (dla próbki powietrza o objętości 20 l). Granica oznaczalności (LOQ) tej metody wynosi 3,14 µg/ml. Opracowaną metodę oznaczania N,N-dimetyloacetamidu, zapisaną w postaci procedury analitycznej, zamieszczono w załączniku. Metoda spełnia kryteria zawarte w normie PN-EN 482 dotyczące: czułości oznaczeń, precyzji i dokładności.

EN

N,N-Dimethylacetamide (DMAC) is a colorless liquid with a characteristic amine odour. N,N-Dimethylacetamide mixes with polar and non-polar organic solvents and water. This substance is used in plastic and fibers industries as a solvent. N,N-Dimethylacetamide vapours and aerosols are absorbed through inhalation, gastrointestinal tract and skin. Inhalation of N,Ndimethylacetamide can cause cough or breathlessness. Vapours and solutions of N,Ndimethylacetamide can cause irritation and burns of skin. The aim of this study was to develop sensitive method for determining N,N-dimethylacetamide in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC value, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482. A 6890 Hewlett Packard gas chromatography equipped with a flame ionization detector (FID) and analytical column ZB-WAX 60 m × 0.32 mm × 0.5 μm was used. The method is based on the adsorption of N,N-dimethylacetamide on silica gel, desorption with methanol and gas chromatographic analysis of the resulting solution. The measurement range was 1 ÷ 70 mg/m3for 20-L air sample. Limit of quantification (LOQ) was 3.14 μg/ml. The method described as recipe of analysis (appendix) enables selective determination of N,N-dimethylacetamide. This method is precise, accurate and it meets the criteria listed in Standard No. PN-EN 482.

7

Metotreksat : oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy

Brzeźnicki S., Bonczarowska M., Mikołajewska K.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 1 (87)

93--108

PL

Metotreksat (MTX) w temperaturze pokojowej występuje w postaci krystalicznego proszku o intensywnej żółtej barwie i delikatnym zapachu, charakterystycznym dla związków aromatycznych. Związek ten stosuje się jako lek cytostatyczny w terapii chorób nowotworowych. Zawodowe narażenie na metotreksat występuje podczas produkcji leku oraz w trakcie jego przygotowania i podawania w oddziałach chemioterapii. Inhalacyjne narażenie na metotreksat może powodować podrażnienie oczu i błon śluzowych nosa. Innymi szkodliwymi objawami działania metotreksatu są: dreszcze i gorączka, pocenie się, bóle stawów i mięśni, zmniejszenie odporności na zakażenia, posocznica, zakażenia górnych dróg oddechowych, osteoporoza, hipogammaglobulinemia, zapalenie pęcherza moczowego, trudności w oddawaniu moczu, upławy, cukrzyca, a nawet nagła śmierć. Narażenie na metotreksat może również powodować: zahamowanie czynności szpiku, uszkodzenie wątroby oraz upośledzenie płodności. Z uwagi na rosnące stosowanie metotreksatu liczba osób narażonych na ten lek może sięgać w Polsce kilku tysięcy osób. Celem pracy było opracowanie i walidacja metody oznaczania stężeń metotreksatu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie od 1/10 do 2 zaproponowanej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482. Do badań wykorzystano zestaw do wysokosprawnej chromatografii cieczowej z tandemową detekcją mas. Rozdziałów chromatograficznych dokonywano przy zastosowaniu kolumny analitycznej Supelcosil LC-18 150 x 3 mm o uziarnieniu 5 µm, którą wymywano mieszaniną metanolu i wody z dodatkiem kwasu mrówkowego. Metoda polega na: zatrzymaniu obecnego w powietrzu metotreksatu na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji filtra za pomocą mieszaniny metanol: woda z dodatkiem (0,1%-procentowego kwasu mrówkowego) i chromatograficznej analizie otrzymanego roztworu z użyciem zestawu HPLC-MS/MS. Zaproponowany sposób ekstrakcji metotreksatu z filtrów umożliwia pełny odzysk analitu. Średnia (dla trzech stężeń) wartość współczynnika odzysku wynosi 90%. Zależność wskazań detektora mas w funkcji stężeń metotreksatu ma charakter liniowy (r = 0,999) w zakresie stężeń 0,00007 ÷ 0,0028 mg/m3 (dla próbki powietrza 720 l). Obliczone granice wykrywalności i oznaczania ilościowego wynoszą odpowiednio 0,0013 i 0,0044 µg/ml. Opisana w niniejszym artykule metoda zapewnia, dzięki zastosowaniu techniki HPLC-MS/MS, możliwość specyficznego i selektywnego oznaczenia metotreksatu w obecności innych związków na poziomie 0,00007 mg/m3, tj. na poziomie na poziomie mniej niż 1/10 zaproponowanej wartości NDS. Zapisaną w formie przepisu analitycznego metodę oznaczania metotreksatu – charakteryzującą się dużą precyzją i dokładnością, a także spełniającą wymagania zawarte w normie PN EN 482 stawiane procedurom oznaczania czynników chemicznych w celach oceny narażenia zawodowego – zamieszczono w załączniku.

EN

Methotrexate (MTX) is solid at room temperature. It is a yellowish-orange, crystalline powder with a slight odor characteristic of aromatic compounds. Methotrexate is an antineoplastic drug commonly used in the treatment of malignant diseases. Occupational exposure to methotrexate may occur during its production, preparation and application of methotrexate on oncology wards. In terms of exposure by inhalation, methotrexate can irritate the eyes and mucous membranes of the nose. Other adverse effects of methotrexate include chill and fever, sweating, arthralgia, myalgia, decreased resistance to infection, septicemia, upper respiratory infection, osteoporosis, hypogammaglobulinemia, cystitis, dysuria, vaginal discharge, diabetes and death. Exposure to methotrexate may also cause myelosuppression, hepatotoxicity and impaired fertility. Due to the growing use of methotrexate, number of persons occupationally exposed to its harmful effect may reach in Poland several thousand.The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining methotrexate concentrations in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482.The study was performed using a liquid chromatograph with tandem mass detection (HPLC-MS/MS). All chromatographic analyses were performed with Supelcosil LC 18 150 × 3 mm analytical column, which was eluted with amixture of methanol and water with 0.1% of formic acid.This method is based on the collection of methotrexate on a glass fiber filter, extraction with mixture of methanol and water with formic acid (0.1%), and chromatographic analysis of the resulting solution with HPLC-MS/MS technique. The average extraction efficiency ofmethotrexate from filters was 90%. This method is linear (r= 0.999) within the investigated working range of 0.00007–0.0028 mg/m3for a 720-L air sample. Limit of detection (LOD) and limit of quantification (LOQ) were 0.0013 and 0.0044 μg/ml, respectively.The analytical method described in this paper, thanks to the use of HPLC MS/MS technique, makes it possible to selectively determine methotrexate in workplace air in the presence of other compounds at concentrations from 0.00007 mg/m3(<1/10 proposed MAC value). This method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in Standard No. EN 482: 2006. This method can be used for assessing occupational exposure to methotrexate and associated risk to workers’ health. The developed method of determining methotrexate has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

8

Dimetyloamina : oznaczanie w powietrzu środowiska pracy metodą wysokosprawnej chromatografi i cieczowej

Bonczarowska M., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2015

|

Nr 3 (85)

107--123

PL

Dimetyloamina (DMA) w normalnych warunkach jest bezbarwnym palnym gazem o zapachu zbliżonym do zapachu amoniaku lub zapachu ryb. Związek ten znalazł zastosowanie do produkcji pestycydów i leków, a także jako przyspieszacz wulkanizacji i środek usuwający sierść w przemyśle garbarskim. Dimetyloamina jest również stosowana w przemyśle chemicznym i tekstylnym. Narażenie na dimetyloamię może prowadzić do podrażnienia: górnych dróg oddechowych, skóry oraz oczu. Celem pracy było opracowanie czułej metody oznaczania dimetyloaminy w środowisku pracy w zakresie 1/10 ÷ 2 wartości NDS zgodnie z wymogami zawartymi w normie europejskiej PN-EN-482. Badania wykonano techniką wysokosprawnej chromatografi i cieczowej (HPLC) przy zastosowaniu chromatografu cieczowego Waters Alliance 2695 wyposażonego w: pompę poczwórną, kolumnę analityczną Waters Symmetry C-18 (150 x 2,1mm, 5 μm), detektor spektrofotometryczny (UV-VIS) i spektrofl uorymetryczny (FLD), a także autosampler. Metoda polega na: adsorpcji dimetyloaminy na żelu krzemionkowym z naniesionym kwasem solnym (HCl) o stężeniu 2 mol/l, ekstrakcji zatrzymanego związku mieszaniną acetonitrylu i wody, reakcji dimetyloaminy z chloro mrówczanem 9-fl uorenylometylu (FMOC-Cl) oraz oznaczaniu powstałej w wyniku reakcji pochodnej metodą wysokosprawnej chromatografi i cieczowej. Współczynnik desorpcji chlorowodorku dimetyloaminy (DMA-HCl) z żelu krzemionkowego z naniesionym kwasem solnym wynosi 98,6%. Próbki powietrza do oznaczeń dimetyloaminy pobrane na żel krzemionkowy (z naniesionym kwasem solnym) przechowywane w lodówce są trwałe przez dziesięć dni. Zastosowanie do rozdziałów chromatografi cznych kolumny Waters Symmetry C-18, którą eluowano mieszaniną acetonitrylu i wody (62: 38), pozwala na selektywne oznaczenie dimetyloaminy w obecności innych amin współwystępujących. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją (r = 0,999) w zakresie stężeń 0,33 ÷ 13,27 μg/ml czystego związku (0,6 ÷ 24 μg/ml DMA-HCl), co odpowiada zakresowi 0,17 ÷ 6,64 mg/m3 dla próbki powietrza o objętości 10 l. Granica oznaczalności tej metody dla detektorów UV-VIS i FLD wynosi odpowiednio: 0,14 i 0,035 μg/ml. Metoda analityczna umożliwia selektywne oznaczenie dimetyloaminy w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń 0,17 ÷ 6,64 mg/m3. Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Opracowana metoda oznaczania dimetyloaminy została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku.

EN

Dimethylamine (DMA) is a colorless fl ammable gas with an ammonia- or fi sh-like odor. It is used in manufacturing pesticides, pharmaceuticals, as an accelerator in vulcanizing rubber, and as a dehairing agent in the tanning industry. It is also widely used in chemical and textile industries. Occupational exposure to DMA vapours can cause irritation of the respiratory tract or serious injuries to eyes or skin. The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining DMA concentrations in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values (maximum admissible concentration), in accordance with the requirements of standard PN-EN 482. Studies was performed using high-performance liquid chromatography (HPLC). A Waters Alliance 2695 liquid chromatograph equipped with a quaternary pump, Waters Symmetry C-18 (150 x 2.1 mm; 5 μm) analytical column, spectrophotometric detector (UV-VIS), spectrofl uorimetric detector (FLD) and autosampler were used for chromatographic separations. This method is based on the adsorption of DMA on silica gel coated with 2 M/L hydrochloric acid (HCl). The adsorbed compound is eluted with a mixture of acetonitrile and water and then derivatized with 9-fl uorenylmethyl chloroformate (FMOC-Cl). Extraction effi ciency of DMA from silica gel coated with HCl was 98,6 %. Samples of DMA on silica gel coated with HCl can be stored in a refrigerator for up to 10 days. Application of a Waters Symmetry column eluted with mixture of acetonitrile and water (62: 38) made it possible to selectively determine DMA in a mixture of other amines. This method is precise and accurate (r = 0.999) within the investigated working range of 0.33 ÷ 13.3 μg/ml (0.6 μg/ml to 24 μg/ml DMA-HCl), which is equivalent to air concentrations from 0.17 to 6.64 mg/m3 for a 10-L air sample. The limit of quantifi cation (LOQ) for UV-VIS and FLD detectors was 0.14 and 0.035 μg/ml, respectively. The analytical method described in this paper made it possible to selectively determine DMA in workplace air at concentrations from 0.17 to 6.64 mg/m3. This method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in EN 482:2006. This method can be used for assessing occupational exposure to DMA and associated risk tob workers’ health. The developed method of determining dimethylamine has been recorded as an analytical procedure (see appendix).

9

Dichlorobenzen : oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy metodą kapilarnej chromatografii gazowej z detekcją płomieniowo-jonizacyjną

Wziątek A., Janoszka K., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2015

|

Nr 2 (84)

105--121

PL

1,2-Dichlorobenzen (1,2-DCB) jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym przyjemnym zapachu, a 1,4-dichlorobenzen (1,4-DCB) w warunkach normalnych jest krystalicznym ciałem stałym o charakterystycznym aromatycznym zapachu. Izomery dichlorobenzenu są stosowane jako półprodukt w syntezie chemicznej oraz jako insektycydy lub składniki (1,4-DCB) środków odświeżających powietrze. Narażenie inhalacyjne na dichlorobenzen może prowadzić do podrażnienia: gardła i błon śluzowych górnych dróg oddechowych, oczu oraz skóry. International Agency for Research on Cancer (IARC) zaliczyła 1,4-dichlorobenzen do grupy związków o możliwym działaniu rakotwórczym dla ludzi (grupa 2.B). Nie stwierdzono mutagennego działania 1,4-dichlorobenzenu. Wykazuje on natomiast działanie teratogenne i negatywnie wpływa na rozrodczość. Celem pracy było opracowanie i walidacja czułej metody oznaczania stężeń izomerów dichlorobenzenu w środowisku pracy w zakresie 1/10 ÷ 2 wartości NDS zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN-482. Badania wykonano techniką kapilarnej chromatografii gazowej przy zastosowaniu chromatografu gazowego Hewlett Packard model 6890 wyposażonego w: detektor płomieniowo-jonizacyjny (FID), automatyczny dozownik próbek oraz komputer z programem sterowania i zbierania danych (ChemStation), a także kolumnę analityczną ZB-1 50 m x 0,25 mm x 0,5 μm. Metoda polega na: adsorpcji izomerów dichlorobenzenu na węglu aktywnym, ekstrakcji zatrzymanych związków disiarczkiem węgla i chromatograficznym oznaczeniu ekstraktu przy zastosowaniu detektora płomieniowo-jonizacyjnego. Współczynnik desorpcji dichlorobenzenu z węgla aktywnego wynosi 100,4% dla 1,2-dichlorobenzenu i 100,9% dla 1,4-dichlorobenzenu. Próbki powietrza do oznaczeń dichlorobenzenu pobrane na węgiel aktywny przechowywane w lodówce są trwałe przez 30 dni. Zastosowanie do rozdziałów chromatograficznych kolumny ZB-1 50 m x 0,25 mm x 0,5 μm pozwala na selektywne oznaczenie obu izomerów w obecności związków współwystępujących. Metoda jest liniowa (r = 0,999) w zakresie stężeń 0,06 ÷ 1,8 mg/ml dla 1,2-dichlorobenzenu i 0,01 ÷ 0,3 mg/ml dla 1,4-dichlorobenzenu. Granica oznaczalności tej metody dla 1,2-dichlorobenzenu i 1,4-dichlorobenzenu wynosi odpowiednio: 1,6 i 0,5 μg/ml. Metoda analityczna umożliwia selektywne oznaczenie izomerów dichlorobenzenu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń 6 ÷ 180 mg/m3 dla 1,2-dichlorobenzenu oraz 1 ÷ 30 mg/m3 dla 1,4-dichlorobenzenu (1/15 ÷ 2 wartości NDS). Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Opracowana metoda oznaczania dichlorobenzenu została zapisana w postaci procedury analitycznej,którą zamieszczono w Załączniku.

EN

1,2-Dichlorobenzene is a colorless liquid with a characteristic pleasant odor. 1,4-dichlorobenzene is a colorless or white crystalline solid with a distinctive aromatic odor. Both compounds areused as intermediate in chemical synthesis and as insecticides or (1,4-DCB) space odorant. Occupational exposure to dichlorobenzene isomers can lead to irritation of eyes, skin and respiratory system. International Agency for Research on Cancer (IARC) classified 1,4-DCB as a compound possibly carcinogenic to humans (Group 2B). There is no evidence of mutagenic activity of 1,4-DCB, but it demonstrate teratogenic activity and negative impact on reproduction. The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining concentrations of dichlorobenzene isomers in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard PN-EN 482. Studies were performed using capillary gas chromatography (GC). A 6890 Hewlett-Packard gas chromatograph equipped with a flame ionization detector (FID), ZB-1 50 m x 0.25 mm x 0.5 μm analytical column, autosampler and ChemStation software was used for chromatographic separations. The method is based on the adsorption of dichlorobenzene isomers on charcoal, desorption with carbon disulfide and gas chromatographic analysis of the resulting solution. Extraction efficiency of dichlorobenzene isomers from charcoal was 100.4% (1,2-DCB) and 100.9% (1,4-DCB). Samples of dichlorobenzene can be stored in a refrigerator for up to 30 days. The use of a ZB-1 50 m x 0.25 mm x 0.5 μm capillary column enabled selective determination of both isomers in a mixture of other compounds. This method is linear (r = 0.999) within the investigated working range of 0.06 – 1.8 mg/ml (1,2-DCB) and 0.01 – 0.3 mg/ml (1,4-DCB). Limit of quantification for 1,2-DCB and 1,4-DCB was 1.6 and 0.5 μg/ml, respectively. The analytical method described in this paper enables selective determination of 1,2-DCB and 1,4-DCB in workplace air in the presence of other compounds at concentrations of 6 – 180 mg/m3 (1,2-DCB) and 1 – 30 mg/m3 (1,4-DCB), (1/15 – Dichlorobenzen. Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy metodą kapilarnej chromatografii gazowej z detekcją płomieniowo-jonizacyjną 2 MAC value). This method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in PN-EN 482. This method can be used for assessing occupationalexposure to DMA and associated risk to workers’ health. The developed method of determining dichlorobenzene isomers has been recorded as an analytical procedure (see Appendix).

10

Akrylan etylu : oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy metodą kapilarnej chromatografii gazowej z detekcją płomieniowo-jonizacyjną

Bonczarowska M., Wziątek A., Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2015

|

Nr 2 (84)

89--103

PL

Akrylan etylu jest bezbarwną cieczą o ostrym, gryzącym zapachu, powszechnie stosowaną w przemyśle: chemicznym, włókienniczym, skórzanym, papierniczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Stosowana jest także do produkcji: tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych, gumy syntetycznej, klejów, farb i lakierów. Zawodowe narażenie na akrylan etylu może być przyczyną podrażnień: skóry, oczu i błon śluzowych dróg oddechowych. Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem (IARC) zaklasyfikowała akrylan etylu do grupy związków prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi (grupa 2.B). Celem pracy było opracowanie i walidacja czułej metody oznaczania stężeń akrylanu etylu w środowisku pracy w zakresie 1/10 ÷ 2 wartości NDS zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej Badania wykonano techniką kapilarnej chromatografii gazowej przy zastosowaniu chromatografu gazowego Hewlett Packard model 6890 wyposażonego w: detektor płomieniowo-jonizacyjny (FID), automatyczny dozownik próbek i komputer z programem sterowania i zbierania danych (ChemStation) oraz kolumnę analityczną ZB-WAX 60 m x 0,32 mm x 0,5 μm. Metoda polega na: adsorpcji akrylanu etylu na węglu aktywnym, ekstrakcji zatrzymanego związku mieszaniną disiarczku węgla i metanolu (95: 5) oraz chromatograficznym oznaczeniu ekstraktu przy zastosowaniu detektora płomieniowo- jonizacyjnego. Współczynnik desorpcji akrylanu etylu z węgla aktywnego wynosi 102,2%. Próbki powietrza do oznaczeń akrylanu etylu pobrane na węgiel aktywny przechowywane w lodówce są trwałe przez dwadzieścia dni. Zastosowanie do rozdziałów chromatograficznych kolumny ZB-WAX 60 m x 0,32 mm x 0,5 μm pozwala na selektywne oznaczenie akrylanu etylu w obecności związków współwystępujących. Metoda jest liniowa (r = 0,999) w zakresie stężeń 0,01 ÷ 0,4 μg/ml, co odpowiada zakresowi 1 ÷ 40 mg/m3 dla próbki powietrza o objętości 10 l. Granica oznaczalności metody wynosi 0,85 μg/ml. Metoda analityczna umożliwia selektywne oznaczenie akrylanu etylu w powietrzu na stanowiskach pracy w zakresie stężeń 1 ÷ 40 mg/m3 (1/20 ÷ 2 wartości NDS). Metoda charakteryzuje się dobrą precyzją i dokładnością, spełnia wymagania zawarte w normie europejskiej PN-EN 482 dla procedur dotyczących oznaczania czynników chemicznych. Opracowana metoda oznaczania akrylanu etylu została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.

EN

Ethyl acrylate is a colorless liquid with a sour, pungent odor. It is widely used in chemical, textile, leather, paper and pharmaceutical industries in manufacturing synthetic fibers, synthetic rubber, paints, lacquers and pharmaceuticals. Occupational exposure to ethyl acrylate can cause irritation of eyes, skin and respiratory system. International Agency for Research on Cancer (IARC) classified ethyl acrylate as a compounds possibly carcinogenic to humans (Group 2B). The aim of this study was to develop and validate a sensitive method for determining concentrations of ethyl acrylate in workplace air in the range from 1/10 to 2 MAC values, in accordance with the requirements of Standard PN-EN 482. Studies were performed using capillary gas chromatography (GC). A 6890 Hewlett-Packard gas chromatograph equipped with a flame ionization detector (FID), ZB-WAX 60 m × 0.32 mm × 0.5 μm analytical column, autosampler and ChemStation software was used for chromatographic separations. The method is based on the adsorption of ethyl acrylate on charcoal, desorption with a mixture of carbon disulfide and methanol (95: 5) and gas chromatographic analysis of the resulting solution. Extraction efficiency of ethyl acrylate from charcoal was 102.2%. Samples of ethyl acrylate can be stored in a refrigerator for up to 20 days. The use of a ZB-WAX 60 m × 0.32 mm × 0.5 μm capillary column enabled selective determination of ethyl acrylate in a mixture of other compounds. This method is linear (r = 0.999) within the investigated working range 0.01 - 0.4 μg/ml, which is equivalent to air concentrations from 1 to 40 mg/m3 for a 10-L air sample. The limit of quantification (LOQ) is 0.85 μg/ml. The analytical method described in this paper enables selective determination of ethyl acrylate in workplace air in the presence of other compounds at concentrations from 0.01 mg/m3 (1/20 MAC value). The method is precise, accurate and it meets the criteria for procedures for measuring chemical agents listed in EN 482: 2006. The method can be used for assessing occupational exposure to ethyl acrylate and associated risk to workers’ health. The developed method of determining ethyl acrylate has been recorded as an analytical procedure (see Appendix).

11

Metoksyanilina. Oznaczanie w powietrzu środowiska pracy metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Bonczarowska M., Brzeźnicki S., Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2014

|

Nr 1 (79)

113--130

PL

W wyniku przeprowadzonych badań opracowano metodę oznaczania 2-metoksyaniliny (2-MA) i 4- -metoksyaniliny (4-MA) w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detektorem spektrofotometry cznym lub spektrofiuorymetrycznym. Metoda polega na: adsorpcji izomerów metoksyaniliny na żywicy Amberlite XAD-2, ekstrakcji acetonitrylem zatrzymanych związków, reakcji 2-metoksyaniliny i 4-metoksyaniliny z chloro- mrówczanem 9-fluorenylometylu oraz oznaczaniu, powstałych w wyniku reakcji pochodnych, wysokosprawną chromatografią cieczowa. Metoda umożliwia oznaczanie 2-metoksyaniIiny i 4-metoksyaniliny w zakresie stężeń od 0,025 + 1 mg/m3 (dla próbki powietrza o objętości 2001). Granica oznaczalności (LOQ) tej metody wynosi 0,01 Lig/ml (FLD).

EN

A new procedure has been developed for the assay of methoxyaniline (anisidine) isomers with high-performance liquid chromatography with a FLD or UV-VIS detector. The method is based on the adsorption of 2-methoxyaniline (2-MA) and 4-methoxyaniline (4-MA) on Amberlite XAD-2. Adsorbed compounds are eluted with aceto-nitrile and derivatized with 9-fluorenylmethyl chloroformate (FMOC CL). The resulted solutions are analysed with high perfor-mance chromatography with ultraviolet or spec- tro-fluorimetric detection. The working range of the analytical method is 0.025 + 1 mg/ m3 for a 200-L air sample. Limit of quantification: 0.01 fig/ml (FLD. The developed method of determining methoxy-aniline (anisidine) isomers has been recorded as an analytical procedure (see Appendix).

12

Difenyloamina. Oznaczanie w powietrzu środowiska pracy metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Bonczarowska M., Brzeźnicki S., Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2014

|

Nr 1 (79)

95--111

PL

W wyniku przeprowadzonych badań opracowano metodę oznaczania difenyloaminy (DPA) w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detektorem spektrofotometrycznym lub fluorescencyjnym. Metoda polega na: adsorpcji difenyloaminy na filtrze z włókna szklanego nasączonego roztworem kwasu siarkowego, wyekstrahowaniu zatrzymanego związku za pomocą metanolu oraz analizie ekstraktu za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z zastosowaniem detektora spektrofotometrycznego lub spektrofluorymetrycznego. Metoda umożliwia oznaczanie difenyloaminy w zakresie stężeń 0,4 + 16 mg/m3 (dla próbki powietrza o objętości 1001). Granica oznaczalności (LOQ) tej metody wynosi odpowiednio: 0,00026 Mg/ml (FLD) i 0,02 ng/ml (UV-VIS) Opracowaną metodę oznaczania difenyloaminy w powietrzu na stanowiskach pracy zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.

EN

A new procedure has been developed for the assay of diphenylamine with high-performance liquid chromatography with a FLD or UV-VIS detector. The method is based on the adsorption of diphenylamine on glass fibre filters treated with sulfuric acid. The trapped diphenylamine is then extracted with methanol and the resulted solutions are analysed with high performance chromatography with ultraviolet or spectrofluorimetric detection. The working range of the analytical method is 0.4 -s-16 mg/m3 for a 100 L air sample. Limit of quantification: 0.00026 ug/ml (FLD) and 0.02 ug/ ml (UV-VIS). The developed method of determining diphenylamine has been recorded as an analytical procedure (see Appendix).

13

Oznaczanie kwasu akrylowego w powietrzu środowiska pracy metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Brzeźnicki S., Bonczarowska M., Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2013

|

Nr 1 (75)

139--151

PL

W wyniku przeprowadzonych badań opracowano metodę oznaczania kwasu akrylowego w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detektorem spektrofotometrycznym. Metoda polega na adsorpcji kwasu akrylowego w dwóch połączonych szeregowo rurkach, wypełnionych żywicą Supelite DAX-8, wymyciu zatrzymanego związku za pomocą mieszaniny metanolu i wody oraz chromatograficznym oznaczeniu otrzymanego eluatu. Metoda umożliwia oznaczanie kwasu akrylowego w zakresie stężeń 1 ÷ 40 mg/m3 (dla probki powietrza o objętości 20 l). Granica oznaczalności (LOQ) tej metody wynosi 0,02 μg/ml. Opracowana metoda oznaczania kwasu akrylowego została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.

EN

A new procedure has been developed for the assay of acrylic acid with high-performance liquid chromatography (HPLC) with an ultraviolet detector. The method is based on the adsorption of acrylic acid in two (connected in a series) sorbent tubes containing Supelite DAX-8 resin. The adsorbed compound is eluted with a methanol: water (1:1) mixture. The resulting solutions are analysed with HPLC with ultraviolet (λ=210 nm) detection. The working range of the analytical method is from 0.002 to 0.08 mg/ml (1 – 40 mg/m3 for a 20-L air sample). Limit of quantification: 0.02 μg/ml. The developed method of determining acrylic acid has been recorded as an analytical procedure, which is available in the Appendix.

14

Fenylohydrazyna – metody oznaczania

Brzeźnicki S, Bonczarowska M, Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2012

|

Nr 1 (71)

89--96

PL

Metodę stosuje się do oznaczania fenylohydrazyny w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na absorpcji fenylohydrazyny w roztworze kwasu chlorowodorowego i oznaczaniu spektrofotometrycznym po wywołaniu reakcji barwnej z kwasem fosforomolibdenowym lub metodą HPLC po przeprowadzeniu w pochodną za pomocą acetonu. Oznaczalność metody wynosi 2 mg/m3 (objętość próbki powietrza 100 l).

EN

Air samples are collected by drawing a known volume of air through a bubbler containing 15 ml of 0.1 M hydrochloric acid solution. After addition of 10 ml of 3% phosphomolybdic acid, absorbance of the resulted solution (phenylhydrazine hydrochloride – phosphomolybdic acid complex) is than measured spectrophotometrically at – 730 nm. The working range of the analytical method is from 8 to 160 g/ml (2 ÷ 40 mg/m3 for 100 l air sample). Air samples are collected by drawing a known volume of air through a bubbler containing 15 ml of 0.1 M hydrochloric acid solution. After derivatization with acetone, the resulting solutions are analyzed by high performance chromatography using ultraviolet detection. The working range of the analytical method is from 0.008 to 0.16 g/ml (0.2 ÷ 4 mg/m3 for 100 l air sample).

15

But-2-yno-1,4-diol – metoda oznaczania

Brzeźnicki S, Bonczarowska M, Gromiec J

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2011

|

Nr 1 (67)

51--57

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń but-2-yno-1,4-diolu w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na adsorpcji but-2-yno-1,4-diolu na Amberlicie XAD-7, desorpcji związku wodą i analizie chromatograficznej z detekcją płomieniowo-jonizacyjną otrzymanego roztworu. Oznaczalność metody wynosi 0,025 mg/m3 (dla próbki powietrza o objętości 200 l).

EN

This method is based on the adsorption of 1,4-Butynediolon Amberlite XAD-7 resin. Samples are desorbed with water and analysedwith gas chromatography using flame ionization detection (GC-FID). The determination limit of the method is 0.025 mg/m3.

16

4-Toliloamina – metoda oznaczania

Brzeźnicki S, Bonczarowska M, Gromiec J

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2011

|

Nr 1 (67)

155--160

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń 4-toliloaminy w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na ekstrakcji 4-toliloaminy zatrzymanej na nasączonym roztworem kwasu siarkowego filtrze z włókna szklanego za pomocą metanolowo-wodnego roztworu wodorotlenku sodu oraz oznaczaniu tego związku z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej. Oznaczalność metody wynosi 0,4 mg/m3 (dla próbki o objętości 100 l).

EN

Air samples are collected by drawing a known volume of air through acid-coated glass fiber filters. p-Toluidine is desorbed with 5 ml of a methanolic solution of sodium hydroxide (0.135 mole). The resulting solutions are then analyzed with high performance chromatography using ultraviolet ( = 234 nm) detection. The working range of the analytical method is from 0.04 to 1.6 g/5ml (0.4 – 16 mg/m3 for an air sample of 100 l).

17

2-Nitronaftalen – metoda oznaczania I I

Brzeźnicki S, Bonczarowska M, Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2009

|

Nr 1 (59)

167--174

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń 2-nitronaftalenu w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na adsorpcji 2-nitronaftalenu na sorbencie Amberlit XAD-2, desorpcji metanolem, prze-prowadzeniu w pochodną aminową za pomocą mieszaniny borowodorku sodu i chlorku miedzi i oznaczaniu otrzymanego 2-aminonaftalenu za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofluorymetryczną (FLD). Oznaczalność metody wynosi 0,025 g/m3.

EN

Air samples are collected by drawing a certain volume of air through sorbent tubes filed with glass fibre filters followed by two sections of Amberlite XAD-2 resin. Glass fibre filter and the first section of resin are thereafter extracted with methanol by means of a rotary shaker. Extracted 2-nitronaphthalene is than reduced to its amino derivative by mixture of sodium borohydride and copper (II) chloride. Arised 2-aminonaphthalene is analyzed by high performance liquid chromatography using fluorimetric detection. The working range of the analytical method is from 0.01 to 0.3 g/3ml (0.025 – 0.75 g/m3 for 400 l air sample).

18

2-Nitronaftalen – metoda oznaczania I

Brzeźnicki S

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2009

|

Nr 1 (59)

159--165

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń 2-nitronaftalenu w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na adsorpcji par 2-nitronaftalenu na sorbencie Amberlit XAD-2, desorpcji metanolem i analizie otrzymanego roztworu za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją UV-VIS. Oznaczalność metody wynosi 0,25 g/m3.

EN

Air samples are collected by drawing a certain volume of air through sorbent tubes filled with glass fibre filters followed by two sections of Amberlite XAD-2 resin. Glass fibre filter and the first section of resin are thereafter extracted with methanol by means of a rotary shaker. The resulting extracts are analyzed by high – performance liquid chromatography using ultraviolet detection ( = 213 nm). The determination limit of the method is 0.25 g/m3 for 400 l air sample.

19

Glifosat – metoda oznaczania

Brzeźnicki S., Bonczarowska M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2008

|

Nr 1 (55)

35--40

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń glifosatu w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na osadzaniu glifosatu na filtrze z włókna szklanego, ekstrakcji buforem boranowym, reakcji z chloro mrówczanem 9-fluorenylometylu i oznaczaniu otrzymanej pochodnej za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC). Oznaczalność metody wynosi 0,1 mg/m3.

20

n-Pentanal – metoda oznaczania

Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2007

|

Nr 1 (51)

149--154

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń n-pentanalu w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych. Metoda polega na ekstrakcji acetonitrylem, powstałej w wyniku reakcji n-pentanalu z osadzoną na żelu krzemionkowym dinitrofenylohydrazyną, barwnej pochodnej i jej ilościowym oznaczaniu za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej. Oznaczalność metody wynosi 2 mg/m3.

EN

Air samples are collected by drawing a known volume of air through sorbent tubes filled with silica gel coated with dinitrophenylhydrazine. The resulting derivatives of n-pentanal are eluted with 10 ml of acetonitrile to volumetric flasks. The obtained solutions are diluted with acetonitrile and analyzed by high performance liquid chromatography using ultraviolet detection . The working range of the analytical method is from 0.1 to 20 /gml (2 ÷ 400 mg/m3 for a 5 l air sample).